mine Vrtinfç.U»nftîi noftcjiftlpf qp fias Volnn tàte çpéccafle,
omftinpnecdpmerànt.Ëj;haturàm omnium noftrUm non
peCçalle,qu¥ yt,iq>in illoet4hQupda-diei.t»qùla fi totaîllius
hominisnatùrà peccant,tpta prcfe&o periret:Ergo cofè-
quens eft iècundû ilÛuçfehsû vt fî fbla in illpvoliintas peC-
cauitjfola vuq;perierif,&fi pegif profe^p indigèt libérante
fàluante $t.jcefbrmantf *& YC kna & liberaefte poffit per
bum.qtHnkkpvoffklw l^4ki^\ve(e liberi.eritiS' Et quo-
modo iftè ïft tpta i&t vamflh^à dilputatiohc fha lib. arbitri-
um ex.yirtutç natutæ,dt npn çx dp nô gratis defenditfEt fi
iuxta eumfôla periit vpluntas^ natura falüâ remanfitîEr-
go ventasjquod abi(it,hph,vèdith dixit vbi ait : quia totuip
hominem ïànum feci in fàbbato.fubiungit ifte 6c dipic;p'ro—.
inde in ndllo naturam puniri quia fex Deo fit 5c non pecçet,
fed motusyoluncarius, libidinofiis putliatur. Ideoq; inim-
piis fuppliéift non perpeti quod Deus Fecit, fed qüod fuper-
bia vitiofè inuenit:Libidinçm peruerfæ Voluntatis etuciari
dum ca qpap rnale aut indigné appétit,habere non finatur.
Quod ergo aitùnnullo naturam puniri,quiaàDéo fitj&no
peccétdupliqt^reftèontrariü fiaèi deveritâti; Qgkdc na-
tnrâ^gek.cafiuehuman^ p^çcattix, ficut fuperius multi-
jplidterbft^h^nieftjiuftoDeiiudicio, & atteXnà damnai
tionepuriitur.Cum n.non poffit, needebeat impunitum
efiè malùm heceflc eft vt ibi puniatur vbiinuenitür&a quo
perpetratur ,i.in ipfis naturis à quibus peccata cô m iflà f un t
&quæpeçcàndo corrupts d^deprauatæfûnt: ÔC ideo pro
his lutte 4anpjh?ntur 6c ipfâ Angelica vel Humana natùra:li-
cet ex £>|èd fît non generationefèd créa tione: non natiuita-
tefèd originè:TâmenpeCCâtëpotèft,&peçcat. vtrumquè.
ergo fid.es Catholic çonfitètfir, quia Vtrutnqueverum no^
uit:i.& vèinçiféïpfeccare ûàôii^^&.veiadterpro|>terpëd--
;,çacum punirinaturam.Et çonfrapo vtrumq; iftè negat, du
nec naturam puniti.nec naturam pe ccare confirmatdtaque
fecundum eius allertionem inuenta eft natuta à. Deo con-
dita,quç non peccè t ficut necilla natura quæ fola à Deo eft
genita,Fide^ai vera firpiuimetenet omnerrt fatiottalem naturam
fàm voiuntatem hominis mal am e£fe,fed vjtiofath Hoihihis
naturam,malam efle naturam lÓCfem q u i mala eft hàtiiratn
elfe confirmât ; Be malutii homifté dicit malam efle natura.
fta rt.ait quid eftâutem malus hoitló hifi mala natural noft
dtixic qüodmalus hp'mo tahturàthôdô roalâVoluhwsficfed
mala natura videlicet, quia cum.tnalus.eft homp » hoh fôlà
y.plilntaré,fèdfótaiuapafcuramalh$eft»Pöcettamëfidèli-
tèr difcerliertdum ,cum dicimu$,malusnomö ihferppu*
bei& vitiùm ipil jiOthinis : duià yidclictt,homingeflè o-
txijs péi fcfl; flniqtiu elfe vitiü homioîs eftv Atque ita patu-^
tàjh ôriàmfi viriokeft.inquantümnatuta eft, bonameflej
inquàhtum vitiofa eft malàm elTè.In omnibus ergo ms,ho
folam vt ifte afferit Vôlwntdem fedip.fàm naairam dieft elfe
bpnàth inquantum natüraeft;ipfam liaturam didteflemar
îaipinquanuim.vjriôiâeft.Hocitaquefideliterfequendüm
catholice àpiepdilinjfirmiflîme refinendumeft, vt certifi
fiipe, cognofcàmus hec maligni angeli, nec mali hominis
Vplühtat.em folaJhfecl totàtheoram naturam malam eflè
çtim ôecçaht. AddicifteadhufcSc dicit: nec in primo hominè
'meetfi^t^age^Akaténtifid vimfmurqw. indiuiduani vï-
luntatem.Siea.nama delinqueret cum vnafititotaprafefto peri-
^.Inbis Verbis apertiflime affirmareconatur non folum in
çsceris hoitûnibus non peccate naturam, fed folummódö
voluntatem» federiam in primo homine fi militer non peo
calTchatuiatn/ed folam vpluntatem.Et ideo non peccaflè
ineo génejaliter humani geûeris naturam, quia nec eius
toeccauit nafura^fed peccafle in eo tantummodo fpecialem
& propriam vnu^fcuiuüque ypliincateih. Quia & ipfeiùxta
hfiiu$ fenfum fola tantummodo vofbntate peccauit. Et afi
Brnjat quod ft tara hominis natura peccaflet tota prore-*-
ûô.perirec. Nunè aütem quia fola voliihtas peccauit,
fqïàyitjata eft,natur» inlsfà permanfît.Qmd ergo dicemus
adhsftam exqumta inauditapKauatàfmataînifi vt oppö-*
namjis è contrario .tefBmôbia fcriptürarum Deî,quibusvé-
iMm6^Qgnoftâmqa,&ftdeliffime tèneàmus,totam in illo
îioŸnine natftrapecèaflè,totam periiflè »totaiti ad pofteroà
hiuSjpepçatô 5c perdftipni obnoxiam tcànfmiflàm efïe:fîcut
& Àngeliçam.Humanâm, quantum in fèeft, poflè
Apoftolus maniF^fïiftiç docet dicehs : per vnum pominem
pecçare:(icut mamfefte peccauit,& in Angeli s refugis & in
peccatum intrauit in wndum>&per peccatum mors»&ita'moes hominibusper . mandati ..... ^ ......tranfgreffionem , ....lap fis. Quod _ aü-
hmioe's pertranftit.in quo mfteciaûemm.nQtwpetWità ho* temineIe«â:i?An|elis eàdem natura non peccatdiuinieft
minis.ypliuuatem peecatum intrauitin mundum, fed per | gratia;, diuinac eft bonicatis,vt & boni fint ex natura,& bo*
Vfl^Xoramèn^e.caic.&itainon^niuinv.Qluhtatesper-, ni perfei^iint px.gratia» fola autem ilia natura pecCare
^^jJnfçd.içaurQt^eshominespertr^nfùtinecfubiunxit j nunjquatopo(ïït,quæficeftexDeo,vthocfitquodDeül.
ÏPjqQQ£f^u,es volut^te^peccauerunt: ftd in quo omnes j non ex nihiloicondita,fè,dex ipfo gehitâ vel procedens,
Rom.i.z$i
pècçâqerunt, per vhnm ergo hominem peccatum intrauit
jh mundum,per totam fcuicet&plenam, qüahoraocon-
föfiiöati^ftiiEt hiqtm.ipß» tptâèft vitiaçapeccato,itain Or
mnçs hortiin'es.tptâôertrahfîïryitiara pecÇatp.vtexilla ori-
ginetotapeccaçriçetraheretur omnium hominum natura
tota|^d^trfi{.Qu^miptoillohominepecCante tofapm’1
hm iia t^ péççau^yhde & omnes , fic.ut idem Apof^olus
è^céttriy vere émin H^tnt^
jiâjpwcur mu'ïr^oninfes qui.eyük yitiatà tädicö n ^
feuntur,non qualis ipfà natura à Deo condita eft j fèd quà-
u /^ w i^ p e c ^ ^ p è S e eft.Ex^ubrùm omnium per^
fbnaPfalmifta ai v.Ècce entmin iniquiutibus concept usfufüy&irt,
peccatù concepit me mater mea. Ecce natUin.pëccatrixin ini*
quitatibusconceptainpeccatisprocreata. Hanc naturam
àd eiüs pO^eros tote péfdita traft
quod eft hue dubio vnigenitds Dei filius 5c Spiritus fan-
Ct us. vnd e ifte qui nullam alianl haturam digit non peccare
manifeftiflima blafphemia Creaturam creatori conaturexsquare.
Et quid aliud eireftat nifi vt eiuidem natursefle
dicat Angelicum vel humanum fpiritum cuius & Deus eft
flau impuantiqui hsreticidixerunt: Et CumiUi duas natures
feparatim in ter fe contrarias introduxerint,vnam b o-
nam, qus mala elfte noti pofjit 5c alteram malam, qus bona
efiè nop poffirdfte nouo 6c inaudito genere erroris im-
mo eodem Angelica vel humano fpiritu 6c nacuram dicit
hon pecQre, id eft malam efle non ppfiè:Et voiuntatem
peccare. if4 ’^tniaiam eflè^ofiè.Etideo cumdixiflèt, natu*?
ram non peccare nec puniri,vt folam voiuntatem hominis
peccare confirmetjftatim Tub didit: fed motusvoluntarius
libidinofus puniatur: Et hocipftum repetens & inculeans
fubiuxit, atqu.e ait: in impmfupplicia non perpefi quodDeus ferniflaèftivenitDominuSnofterlefiis
Ëfiriftùs qusrerè^ ^Jqd.qi^j^nlMyitvffinmptiquibusvtiqti«verbis,lip
#u|ffeûphexbluM Ô ftÿfqkh^ot ninis quarere &faluumf a-1 tmpm numquâm poenas pafliij^im efle conhfoifrtmfiâmt,i mfç tilm qpuiood*
iei;equod±erfedt,iiiw^ j'fhperbavm^^vmoieadmifit,hqcm^^
u,am faceré.ideo totanüllamftufcepit,id eft Sc animâSL corpuÆpimïn^,'
ye^tofpêàmfua mo^ie&refürredione fal- ! tura ipfius wifajfi Yoluntatis,y^qfexponcn5p^ddidit:Ii-
Mdinemper,u(pfcyqluntaiii,cpmqri,} m m -
Vu^rd^fefuru^tt^pptei^uflificntion^npj^m.Q^cù^^ . tururh dicitmalsyoluptarisinAngelis.&hominibtis im-
to ta i^ ^ p ^ :di#q0b4w*t E,ik»ideft,îmfiignisscemif.imualiçmus/e^^^ dinina» i^ypatjôms quan^fmin; phpii^de^pp:mpmm^?4P»*lukq^p4m?)€<:Ùpiuns op;
^ ^ ^ r^ifarp'^nnrèijidif^SInprai^fettîmDominÜStdta^ p a f r /& Ç Q ^t»im pk^û^ P®l|^t*ifa,nt.V^ npp
totuittdigpbât fida.te^ | rt^urjatn Angelorvim vel hominum malPrum nuquappci,
finbntpmiudigebâtèiuatore. care ,numqpimipumendam,e)^ fed etiamipkmvolû tare
Mupjnéft aptem'quomqdo ifte dicat mprimqilloho* quafflmeisjBC^ateconccditmvuiampoeoamtepfm^nul--
lum
fumfiippliciumpaflhrumelle ^onfiripet, hifi quale 6c m
hac vifaomnesprauihominespatiuntur, dumeaquoepra-
ue cu piunt vel diuinb iudicio, obfiftente, vel alia qualifier
necefiitate cogente implere minime permittuntur, vnde
manifeftum eft omnem poenam .oranem criiciatiim jornne
tormentum futurs damnadonis quod oiiinipotens Deus
tarn frequenter St ta terribiliter comminatur eum penitus,
denegare:Etideotanquamfidfeinoftrs contrarium, -5c ve~
ri ratis inimicû procblab auribus ; proculd cordib us fideliu
repellendu. His tantis 5c talibus fubiungit breuiffimâm der
fini tione & dicir.cx nullb bonü elle bqnü malü efiè. Quod
vtvigilanterintelligere poffimus illud imprimis confide-
rftndu eft,quia poteft aliquOd bonum efle malumifieutipfa
nàtura Angelica vel humana vtiq; in fuo modo 8c in fuo genere
bonum eft:(èd hoc naturs bonü poteft vitiP. fieri ma-
lum,vt 5c in quantum natura eft,bonum efle permaneat, 5c
in quantum vi datum eft,malum efiè irfcipiat:Atque ita bo-
hum malum efiè non dubitetur*vtauté hoc fiât,iaeft bonû
malum efle incipiat, nullam habet præcedentem caufàm,
Vnde hot Velue confèquentèr fikt.Nam fi v.g. quçratur,quç
caufafit,vtillavel ilia natura fit aliquod bonum, inuenitur
vtiqj fummum bpnum Dcutn efie,5cab ipfq ftummo bono
oninebônum eflè,fi quæratur vnde file vcl ille fâpiens fi 16c
iufttis : inuenitur fi militer fùmmam fapientiam fiimmam
iuftitiam Deum efiè ; Et ideo fpfum elle film mam & cettif-
, fimam caufàm,vndeomniS qui vere eft fàpiens, fit fapienS:
Et vnde omnis qui vere eft iuftus fir iuftus vt ergofir aliquis
bonus,fàpiens,iuftus, eftcaufàpræcedens5cefficiensipfà
ftumma bonitas fiimma fàpicnria,(iimmaiuftitia, fed num-
qtiid eodem modo dicerepoftuthus, fi qusratur. à nobis,
vnde bonum malü efiè incipiat, vtrefpbhdea mus aliquod
fumrnum malum efiè extra omnelo naturam Angelicam
vel htunanamjdcex ipfp ftummo malo fieri quicquid in ipfis
creaturiseft malum ; vt Angélus malus, 5c homo malus
quafi inde habeant caufàm prscedentem 5c efheientem
malitisfiisquaex bono mall efficiuntur. Nametiam Angélus
ficut & homo vtique bonusfuit, 5c malûs'efïè coepir,
vn^e ergo habuit caufàm prscedentem qua fierèt malus?
numquid Deiis bonus potuit eflè caufa qua.eftèètus fit
Angeius malus, abfit quia fumme bonus mail caufà efle no
potuit,fimiliter abfit vrdicamusefle aliquod fumrnum malum,
& ipfiim elfe prscedenre caufàm qua boflis A ngelus.
fieret malus. )Quia fi hoc dicimus manifefte contra ftdei
veritatem duo principia in troducimusi. fi cut principjum
boni,ita 5c principium malr,ftd hoc abfit , vtdiximus : quia
huila eftomnino mali natura; nec exhftit fubftantialitcr, vt
alicuiusrei principium eflè poffitvfèd defèiftusà bono, ap -
pellatur main : ficut defe<ftus lueis tenebrs, 5c defeâuSfa-
nitatislanguor.Ifte igitur dcfcèlu s à bono,quod appellatut
main m,vnde f.iClus eft in diabolo qui primUs peccauit ? Et
Dephô eft fajftüscquia Défis auclor màlinon eft. Exaliquâ
'mali fubftantia non eft fa<ftus,quia nulla mali fùbftâtia eft,fi
malum ex nulTo efle,quiânulluni habètauftorem efficien-
tero,fèdcafutndefi<sentem. Hoc.ergo totum re6te d.era-
tionali Angelica fine humana natura fènticur 5c dicitur : vt
ineis ex nullo aurore ipfum naturs bonum malumfieri
velmahim eflè intejligàtur.Quia vt fspius didbum. eft,mal u
iftud rationàlis creaturs nec ex Deo,nee ex mali.aliquo.au-
dlore,(èd ex proprio defèdtu à bono eflè coepir, fed ifte qui
nec Angelicam nec humanam natu ram aflerit peccare, fed
fblâm ipfius naturs voiuntatem, ideo talem dennitionem
pofuifle videtur,vt fie vélit oftendere ipfum voluncatisbp-
num, malum fieri, vel malum efte,vt tamcn ipfàm naturam
defèndât ab hoc malo alienam eflè : Eo quod non potuerit
audtor eflè malifûs voliintati quæ ex bono in malum mu-
tàtaeft. Quia bonum vt incipiat efle malum ex nullo eft. Ex
hullo audtorèhabet caufàm efficientetji;fed pocius defedtu
àbdnohbcibi malum eflè, vt hoc ifitelligatur iuxta eius
fenfum ineo quod didtum eft, éx nullo bonum malum ef-
fe, quia vel Angelics vel humans voluntatis bonum vt efi
fètmalumnonfliit audtor eo turn natura : & ideo remanfit
immunis à çulpài Qüia videlicet vt voluntatis eius bpnuth
inciperec eflè raalumex nullofàdturrieft, 5c ideoneeexip-
fà. Huius aptem fraudulehtiflims argumentationis oeca-
fionem ex verbis fandti Auguft. accepic in libris de çiuitate
DeifEt quod ille ad ædificationèih fidei, & deftrudtipnem
hsteticorum maxime Manichsorum falubrirer difputa-
uic. Ifte callideadimpugnationem ipfius fide» couueitit5c
in omnibus quam maxime ita agit, vt ex fubnliflriniseiqs
fàndti partis dtfputationibus quod ill,e dixit ad eonfirma-
tipnempietatis, ifte fufetut &vfurpet ad confirmacionem
fui erroris. Adiungit àdhuc & dicit : bum qui bichberù voluntatis
or bitrio quodefnaturalis intelligentia nuinus, id eft »-mentis
actes in vfus turpii udints inutet illic ne omnino verjtatis boneftate
fruatur iuftiftimeperdert, & tenebrasat^rnaigno^ntia non ejn
tare.In his verbis non de ip (a natura Angelica vel huma.93,
nec de eius voluntate, vt fblet^» fed pptwsdeipfiuSincelli-
genria dicinvt quia tria confiderantur in mente .rationdij
id eft efle, feire, velle. Etiam dç duobus,id eft efle & yjelie
vtriufque naturs fàfis fibi difputafle videtur^ rtuncetiam
de fcire,id'eftdc ipfà intelligentiaaliquidponat: vnde (àlua
natura & ab omnibus pcenis iuxtaeiusfenfum libera, non
fmonlnam'ri ovnoel ufinittuar»tii ppuftnaisemndtau irns,tfeelldigeatitauirh : innotenl ltiagmenenti aaliinqduao-
fuppliciovel torraento extèrio ri, fed tantum interipridahi-
no.Dickehimquod quicum'q; m o d o ^ r liberfihiyplun-
tatis arbitrihm naturalis intelligenri*ihufius& quodhabe^
re debüit ad eXercitium qusrehdsyinueniends, ^c cpfltp-i
ipnltaenlldisg venertiitsa aticsi,ecmom pmorhiutasuiner rietibnu asl <icyuav^kfù &iiijdn eufdtljivbtl iipsfveeml;‘.
etiam noxiis oecupet in ilia tunc damnatione ipfà yelunfas
hominis libera, qus hie male vfà eft bone inteiligenfcrset*.
iamhocmodb puniefür » vt veritarisifice minime perfrua-
11 P P p P P H ...........v .............. ,, . . j . . . . . . . . . tutifedSc ipfiim bonum intelligentis iuftiflîraepecdac,5c
‘ autem quis dicat propria ipfius voluhtate hoc fàètum effte, sterns ignoran tis tenébras incurrat. Qupd ft ita eft, ma-
vt ex^bono fieret mahistQusréndû eft vtrû ilia voluntas q gna eftiam ifta humans voluntatis poena : vttyisin hac vv1
hoc in illo fecit,bona fiierit an mala*fi bona,quomod© bo - | ta fuo liberoarbitriô male abufà eft ihrelligentis bono , in
na voluntas caufa efle potuit mais voluntatisjfînauté mala j illa tunc damnatione & ipfüm bonum intelligentis;per=
volüras hdcin flip fecitytex hpno fiqfetmalus, ipfàm ma- p dat, & nulla veritatis luce fruarar& stemsignoxantiste-
iam voiuntatem qua hoçfedùm eft,quis fecit ?Quod cu»n nebris condemnetur. Et hsc poena pertierfshumans vo-
intieniri fiullatenus poffirvere côfitehdû feft,'nullâ prscef- luntatis intèlligentislumen amittenris. Tantum «ritpoe«*
fiflècaufamefficient^ illius volûtâtismalsquabonus An- naleipfiintelligentis.Miufteamittendaéfîèvideatii^dclo^
gelus fa&us eft malus : fed potius caufam efle deficientem co eius sterns ignorantis tenebrai fuccedant, hse poena
quiadefedusà bpnOjVtdi^U eft.appellaturmalu,fimiliter . humans mends nfflla damnatione futura etiam à nobis
6c inhominepeccante,vtex bpnofieretmaliis, necDeiv- j non refpuiturt Quia vt in Euangelio legimusquandofer‘
tiq; voluntas caufa êfîè potuit nec ndtura mali qua nulla eft- uus)iriutiliscondemnabitur,qui vnum talentum intellir
fecouftatjnecbonavdluntasipfiushomfnisquçmàîhcaufà gendifquodacceperatjnoluitvdlirerexercere5cexercen-
èflè nôpotuitsnec mala efus voluntas, cui us audpr fi qus- i do duplicare.-fed vel in fitdario illud ligatiit, vel in terra ab -
ratur,nullusinueniripoteft, fin.diçaturqüOdmaladiaboli j fcondit, id eft delicate viuendp 5c terrenis eprisjè im-
voluhtas.fecerit hominis voluntate malam,ficut potuit ad- J mergendo infruduofurAreddidit : Quando, inquam, il-
eqrugièof ecfefreet mvtarulemfuqa; dine hfûrai, iptoatpéoftt&ûtiet5 nçe nmoon aeudmqu iimefpeuerliet., nCe<u le.inurilis feruusi condetanabitur « -ficut ipfà Euan»eli.ed
moeumcoegit, nemo etiamfiiadendd ptsualtrepotuit,
nifi quiaimus apud fe voluntario dcfèdiu fapfus d bono
fadus eft maltts,Hoc etiam 5c in csteris h#minibus agitu%
vnde manifeftum eftipfum bpnum ^id eft rfacuvam bonam
ex D,eo effe j vt autem if^rd naturs bonum efiiciatur vitio
veritas fhanifeftat primum dicetur auferendumtalentum.
Ettuncftibiungetur : Sc inutilemjeruumproii ite in tétiebras
exteriores vbi aternacac>tate damnatis illic erit fetus J&ftridor
dent mm, vnde nulla pcena fideli homini forraidanda eft
ficutiftaideft, in ilia damnationefpoliari luminc »intelli-
g^ntis Dei 6£ proiici in tenebras extgriores, vbi sterna