394 Amahrij Vortunati Epif.Treuerenf.
cenris : Primum quidem fèrmonem fe d de omnibus, ô
Théophile, quæ coepitlefiis facere&docere. Do àriiia
namque prædicatbrum quærit imitàtores. Ad hoc enim .
furgit cantor à fède,& cxaltat vocem in relponforio, v t excites
mentes qùas audierunt dodrinam ad adiones bonas.
Surguntnamque dénota: mentes per deuorionembonô-
rümoperuminrefponforioi vt relpondeant exhortatori;
Ordo pÖftulatexhbrtatöri* fundionis,vt taie aliquid procédât
exhortatio nem quod intent uni facial àùdientem, 6c
afficiat ad fequendum : vt in promptu riionftratur î vbi
vcilitas ledionis diuinarurii lcriptuarùm præcedit ex-
hortatoriahi vocem cantoris. Et vt nullatenus mens
cxhortatoris poffit per aliquam affogantiam proptër
citatàm refjiônfioriera fubiedôrum e le u a r ic o n fu ir i-
gicurverfu, in qud fblus debét labbrare. Q ü o fadd ad-
monetur ex propriis laboribus 6c ex própt-à confcien-
tia , fè fcîre elfe menfurâridùm ante tribunal Chrifti j non
& vt vna eademque fides eflet in magiftris & fubditis,
& vna faluatio atque vna glorificatio. Tertius pfàftnüs
admonet, vc intendatur quod poft Iudæotum fâlutem
eadem fàlus peruenirec ad gentes. Ex perlona gentium
cantaturpiàlmiis, [ Deus p è u s meus, ad te de luce vi-
gilo. ] Intérim repulfà Iudæa , colligetur & ipià iterum
per prædicacionem Enoch & Heliæ, & fier vna ecclefia
ex duobus pbpulis. Iddrco præfentes duo pfklmi, id
eft} [DéusDeds meus ad te delucevigilio :] & , [D e u s
miferëaturnofiji j -] non diuidiintur , vc fint ih fîgnum
illiùs temporis , quando nulla diftantia ériï inter hdém
gentilis pdpüli & Iudaici : Adunata Ecclefia ex duobus
populis profperabitur perpatientiam, ytfcriptura dicit,
Vafa figuli prbbat fornax 6c homines iüftos tenta-
tio tribulatioiiisi ; Tribulàtio enim pariëntiam ope-
ratur. Tres.ptieri in caminum miflï , quorum hymnus
eanitur in quinto ordine Pfàlmorura , in tribulatione
ex opiniönepopuli & difcipulôtum.Prilcis temporibus j extiteruntpatientes j &noriceÏÏèruntminÎ6 Nabuchonon
cantabatur Gloria poft Verfiïm, fèd repetebatur rë-
iporiibriüsi Ordo ratio ni cbrigruus,vt qui coejpit exhortà-
tur fieri proptër Irèditum ad cceleftem patriam, perle-
ueret in eo vfque in finem. A modernis veto Apbftolicis
additusefthymnuè, [gloria Patri & Filio & Spiritui fàn-
d o ] poftVerfum,quo admonemùr, vtexomnibus donis
arque datis fèmper latidemus creatorem; Ad’quam patriam
Sc focieiaterrinos intehtët exhortari chords fàn-
dorüm prædicatbruhi per Chrifti refiirredibneriiihume-
rus ledionum & refponforiorurii, qui celebratürinDominica
n o d e , eüidenrer manifeftàt } Icilicet âdcceleftem
Hièruialdn & noûëm ordines Ahgelorüm. Q u i redius
& æquius lion tfdflunl diiiidi quâm tërnario nuihero
donoforregis , & miniftrorüm eius. In iiia conftantia
pr*figurant conftantian illorum fandorum, qui in tempore
Antichrifti non cedeijt infidijs & minis eius , fed
perieuerabunt in fide cacholica. Ipfieruntpatientes in tribulatione
, & per patientiam pröbati iliueniehtur j 6c
per probatidnem ipe beati, D e quibus fcriptiim eft: ifeati
qui expedant 6C perueniunt vlq'ue ad dies mille trecen-
tos trigintaquinque , Spes autem non eft fine fide &
charitate. Idcirco in noftra ecclefia tres Pialmi canüntur
coniundim i qui referti funt laude Dei. Docent enim
ifti tres pialmi i fin d o s viduros poll interfedionem
Antichrifti iri firlriitate'fidei, & beatitudine Ipei, 6c
laetiti* diledionis, atque Viiafiimitate inleparabili. Poft
perinterftitia plahnomm trhim vigïliarüm, in quibus hos pfiilmos eanitur aliqüa ledio: I^on deerit enim
recohihrar triâtempbrariôminàMiii Eiiatfgelio, id eft, r illo tempore cibus IpiritaliS in E c c le f ia ,qui augeat
primavigiiîa^&lecundavigiliâj&tertiayigilia.Naminpri-i lætitiam femel coeptam; Pöft quam lëdtönem dtci-
ma vigiliarecoliturebrura refurredib futurain Chrifto: tue verfiis, [ Dominus regtiauit / decorem induit.}
qui àute legem éolueruntvinéam Dominionlècutida,eo- Ille verfiis lios docet iterum eledos.recitamros tri-
rum qui poft lëgem dätam vlqué in aduentum Chrifti: ! umphiim- Chrifti : jpöft interfedionem Antichrifti, qui
In tertia, Chrifti difcipulorum. Huius enim exceÜentia : eius tempore qüafi in laribitlis filebant. Sicut poft
ïh tribuö'libä^mis^^fidmis ' cänitur Alleluia. Horum j triftiriam dilcipulbrum Chrifti de eius morre, réno-
pfalmbrum diüifiö fie le habet : [ Conlèrua me Domine] j uata çft mens eoriim lætiria de refiirredione e ius,vt
j memôrat' quiéleentes in Chrifto de Ledirico généré;. tumiriarent verfiim, [ Dominus regnauit J it a & poft
T Ebaudi Dbininé iuftitiatîimeâin] requiem iudicum : triftiriam Chriftiânorum dè perleciirione Antichrifti,
i ^Diligam te Dominé] fegum Veteris teftamehti palmam. renouatur mëns eonim læritia de èius inrerfedione,
[Côélienarrânt prædieatprurn noui Tèftamenti.^Bxau-j vt canaftt j [ Dominus regriàuiti decorçm indujr» ]|
diat te Dominus in die tribulationis , ] martyrum Cliri-
Poft hdc tëmpus fèquitur vt hymnus dicatur. £ Be-
ftiahorum trinmphum. £ D omine, in virtuté tua, ] re-
nedidüs Dominus Deüè Ilràeli quia Vifitaüit & fecit
gnum manens Ipiritualium regiim. Hæ berfohæ më’m-
redertiptionëni plebiâ jüâèi ] Sieur eo rëthpore, quan-
brà fiint capifisillius,.... cuius régnum v ..........memôratur in . pial-
do htinc cantauit Zachariasi iri pi-oxihio erat Chrifti
mo , Dominusfegnaüitdecorertiinduit. Hocdiffertin- j aduenèus primué : i|ta & in nouiffimo tempore, de
tèirtres nôdurnas Dbminicales, & très quæ pet citeras 1 — ^ -
n odé s canuntur, quando feftiuitas eft làndon im, qubd
illæreéoluntrefiirrcdionem cbrpôrùm, iftæ aütém bea-
titndinem aniifiârüm fimdärum j quam tune percipiunt,
quando fiunt dues Ipirituum coelëftiüm & bonorum.
quo filperius dixi, in proximo eritfecundns aduerirus é-
ius, in qilo lànd i feruienc Domino fine timoré, de manu
inimicorüm liberati, în landitate & iuftitia ebram ipfo
omnibus diebus,&ëætera bonaattribuentur eledis Dei,
quæ in prælènti hymno canüntur. Vfque adVerfus, qui
pr'oprie refultant de Ioannc,id ë ft,T u p u er propheta,&
deinceps.
De ncfturnali officio quotidianarum ne-
ttium.
De Matutinaii ojficïo per Doiïtinïceu no ft és*
C A P . i t /
®Fficium matutmale Deminicalium nodium admb-
netEdclefi; ftf osvirosprolpicere,quomodaprinio
poft Ghrifti reft lire ilionem lugatis tëfiebris errorutti&
viriorUm , primitiua'Eccftfialurrexifadlucem verje fidei,
qu$eftinnoüo Teftamento, 6c qiiomodo in pofteriore f^ T ym c ru s PlalrtorUniqui currif pet qüotidianas no-
tempöté adiungetet fibiHcclefiam dé geiïribüs, atfque i- ^ d e s in nodürnali blfido, id eft,diiodenarius, certac
terum in vnum cundas duas ecclëfiasbporceat earn tri- 1 * "
bulationibus probari,& pet patientiam probatam inueni-
ti, hecn on & per probirionem ad fuperham beatirud inem
pérücnire. Primtls; verfiis {^rimiplalmi matiltinalis of-
ficij , demonftrat Chriftum regnaflè poft relurredio-
*hciti fdarn, & induilft fe decorem & fortitudinem. Secundus
verfiis mohftrat firmatum d ie orbelii terra:, videlicet
Apofto'los' robodtos Chrifti riifiirredione at-
(jüë aftenfibnè adcoelos, nec.non & effufllone Spiritus
lahdi. Secundus plalmüs monftrat eorun^ intentiobem,
quam habuerUnt, vt hiültos fibi coniungerent ex ludxa,
C A P, 1 1 L
perclerum EcclefiafticUmoräte pro propriis peccatis, 6c
pro eorum,quorum oblacionibTuftenraturEcclefia. Scriptum
eft in Euangelio Ioannis; Nonne düodecim hör*
iunt diei? Si quis ambulauerit indie,noii offendit, quia
luqe/h huiüsmundi videt: Q u i autem ambulauerit in
n o d e , offendit, qüia lux ho n e ft in eo.N Per duodecim
plälmos comprehenditui: Vniuerlalis admonitio ad, cle-
tum, v t inrercedantpro ofienlis populorum,qU* in node
operantur. Et per ftatum nodis comprehenditur, qua-
litaspeccarorum,dicente Paüloin Epiftola ad Theflaloni-
cen. Qmnis enimvos filij lucis eftis,& filij diei: non eftis
nodis
De ordine Amiphonar i j Liber.
nodis,neqi cenebraru,Igiturn6 dormiamusficut &«pteri,
fed vigilcmus &fobrij fimus. Q u i n.dormiunt, n o d e dor-
miunr:&qui ebrij funt, n o d e ebrijfunt. Nosaut qui diei
fumus,fobrij fimus. Debitores enim fumus nos, quieX ob-
larionibus fidefium viuimus ,tam pro corum peccarisin-
tercedere, quam pro noftris. De qua referibit fandus Gregorius
in homiliafua ; Penfemus cuius damnatibnis fit,
tinelabore hfcpercipere mercedem laboris. Ecce ex obla-
lione fidelium viuimus : Sed nunquidpro animabus fide-
lium laboramus?Illa in noftrum ftipendium fumimus,qu*
pro redimendis peccatis luis fideles bbtulerunt,nec taftien
contra peccata eadem vel orationis ftudio, vel praedicatio -
nis,vt dignum eft,infudamus. No s fratres cantemus in no-
durnali officio toridem pfalmos, quot nor* funt in n o d e ,
iquinodiali: & ex ftatutemporis,dilcamus,debitores nos
efle pro peccatis eorum intercedere,quorum oBlationibus
fuftentamur.’Et ex fenis anriphonis , quas yieiffim chofi
per fingulos verfiis repetunt, admonemur, vt noftra in-
tenrio tendat ad perfedionem bonerum operum, qui pro •
‘ ' ......... w
expedat: itaqu*cunque anima euigilauëiit a-graui lomno
negligenti* per cu ram ecclefiafticam/iue in prima vigil ia,-
fiue in fecuuda, fiue inNtercia, ftatim atcingit matutimim
templisinquartavigilia.. V tr e o r ,^ Roniana Ecclefiahoc !
lpeciatim nobis infinuat perfuam^onluetudinem. Ipla e-
ntm quotocunqüe Ordine vel numero ledionum viderit
* maturam proeedere, vtaudiui, dimitcit nodurnalc offi-
ciumi &incipit maturinale,Periculofum eft enim tranlgre-
di t.ermmospatrum, hqc eft, nifi aur in maturitate,iuxca au-
doritacem prophet* Dauid furgamus,aut iuxca confuetu-
dinem npftr* fragilitatis, in galhcmio.
De Matutinaii officio qtiotidianarum
noct.um.
QVoniam homo pars eftmundi, apud G rçco sappel-
lacur (MK&Moy.®', id eft, minor mundus : & idèo non
alioram peccatis debitores iumus intetcedeft. Si feeeii- ! lmmeruo ftatm tempor compararur rota nariuicacis
mus.nonericpeciculolà&reprchènfibUisfafceptaoblauo huraaii*.Noxemmdiaaett,q»oanöceataafpeaihusyel
fideliumànoBis, dicente Euangelio: Dignus pftenimo- ' negociis humanls , fiue quia tares iatrqnefque m'cano-
peiariusciboiuo.Record'emurqueièncènriaelacobiApo- cendi aiiis occaiionem nanalcamur, Ignoranaa itjciiftoli,
cendi aiiis occafionem nanciicancui:, Ignoranria :
tis,quæ folet euenire éx tenebris peccatorum , compa*
diccntis : Coufitemini alterutmm peccata veilra, & ■ , u "-------- “ — - - .......... .. r - - - ------ , ; - ~-r -
otacepro inuicem.vt filuemimiMultum enim valetdc- ratut n o a i. Dequo peccato dicitS. Augutanus inbbro
ptecatioiuffiaffidua,Öaaliptenlpeccatotum.quïOmfa. 1 , n „ .b ,i s « ca.,fis .D e g | | |a a aut nandum
Enchiridion: Duabus ex caufis peccamus, aut nondum
vide<ndo quid facere debeamus : aut non feciendo quod
. debere fieri iam videmUs. Quorum 4uoi um illud ignorantly
malum e ft , hoc infirmitatis. Pro his enim, quorum
mens obc*cata eft ignoranria peccatorum, orant eccle-
liaftici viri, v t& ipfi refipifeant,& cognofcantfuarpecca-
ta, TaliuramenteslbletChriitus propterfuam mifeiicor-
diafaa linceruenientibus meritissiaiiiftaium vifitare quo-
dammodo hora matutina. Maturinum e ft, fecefius tene-
j brarum , & aduentusauror*. Eo tempore lol appiopin-
£quat ad fuperiora, vc expellat renebras a fuperficie terr*.
j Adueniencefoievero, expellicurcaligo.ignoranti*^men-
te humana ,~ficut ftd um eft fuper Pecrum quando fleuit
I amare,&quando mificDeus Nachampipphetam ad~Da-
' uid, yt recognofteret peccatum fiiurn. Iam enim aduen-
a le remittitur,ex ftriptisfandi patrisnoftri Bed*hie
feruimns. In hac autem fententia debet efle diftretio, vt
quotidiahaleuiaquepeccataaltertitrum co*qtialibus con-
fiteamur, eaque qitotidiana credamus oratione faluari. Et
S. AuguftinUs in libro Enchiridion: D e quoridianis autem
breuibus leuibufque peccatis,fine quibus h * c vita non du-
citur,quotidiana oratio fidelium fatisftciat^ ;
De numero leftionum & Rejponforiorumfuprafcri-
ptarum noilium. 4
C A P. I V .
C iE p e meuleatum eft refponforios fequi leftiones pro- ; tanteiaurora dixit Dauid, Peccaui Domino. pro califtatn
O pte r diicipiinam ecciefiafticam,quie non viilr auditores mentium conuerfirum, canrnt finfta Ecplefia m matu-
lecis tahmrn habere.in fnarchola.fed fttto res .fcnben- tinaft tempore plilmum, [ Mlferere mei Deus, ] quern
te S. Gregorio in liiis tafoonfis, ad AuguftiuumitaiNam, cantauit Dauid, poftquam cognomt peccatum fuum In
In ipiis,rebus fpiritalibus , v t fapienter & mature difpo- ' i*»pfilmofidesputifimwcorda, innmtr^me remiffip^
nancur, exemplum traherea rebus etiam carnalibus p o f - .
fiimus. Addifcimus ex vigiliis militaribus ,* ad quid in-
llruamur ex tribus leélionibus & reiponfbriis. Dicit S.
Ambrofius, Imitare milites iftiùsieculi, & te militem efle
Chrifti exiftima. Armidu£lores conftituerdnt in militia
lua dormienribus militibus caftra tueri per très vigi-
lias in noble, Qqarta autem eft in matutinaii tempore,,
quando nos matutinos cantamus. In memoratis tribus
peccatorum', per lÿmbolutu, dicens : Credo in Spiri-
tum fànëlum, fcnâtam Ecclefiam Catholicam, fàndlorum
communionem, remiffionem peccatorum. Sicut iffpfàl-
m o , [ Dominus regnauit ] qui cantaturin liberarfoéle re-
colicur ftatus eôrum qui poft baptifinum incurfu coepto
perfèueratritain p^lmo,£Mifèrere me iDeusqui cantatur
ip feruilibus noétibus eorüm,qui poft baptifinum déclinât
curfu iiio ,& poûea perorationes fideliumcorriguntur^fe
vieillis vigiles conftituti hint , qui euftodiunt militum j illuminantur' P 0** maturinmn tempusftquiturdilucu-
dormientmm corpora , & fupcllc&ilem eorüm. In mi- | lmn. Diluculumeftquafiiamincipienspamaluxdiei.Nifi
Ütia fècülari viciffim dormiunt milites , & viciflim vigi- hæc pars pertineat ad no«ftem, non erjint leptem partes
lant. In Chrïftianorum ver© militia diâumeftinEuan- | n o âis ,qu as D od ores énumérant, id cft, crepulculum.
gigelio Marei: Q u o d<mt emvo b is dico,omnib. d ico, Vigi-
lace. Tres lediones & tresrefponfbrij per qüotidianas rio-
desinfinuant ia n d * plebi ^derum.Ecclefi* Det ad hoe
efle intentum vt admoneat pef.ledionem, hoe eft, fuam
doctrinam, & pe r refponforium, hoceft, clamorem non
paruum. menris pt*dicando & exhortando populum
Deiad vigilias, fi-Dominiis domus repente venent,fero an
media n o d e , an galli cantu> an mane, ne inuëniat eu dor-
mientera. Si enim venerit Doipinus domus fecunduLu-
cam, in fècunda vigilia, 6c fi in tertia vigilia venerit, & pul-
ianti co nfeftim aperftur, beati funt fèruiilli. H * c eftinten-
tib cleri Dei, y t m quis graui fbmno addidus, in prima vigi-
lianegligens exticeric ,in fècunda vigilia fblerti curaexpe-
detDominum reuertencem a nuptiis:Quod fi etiam ih fècunda
vigilia nfigligens extiterit,fiiltem. in tertiavigilans
inueniatur. Notandumeft,quodvnaqiuequeanimafideeiperum,
conricinium, intern pefta, gallidnium, maturi-
j num,diluculum. D e eadem hora diciturinEuangelio, Vna
fabbati valde diluculo vemunt ad monumentum. Ea-
dein hora vocatur & mane. Sctibit & loannes de eadem
hora Maria venit mane cum adhuc cenebr* ellent.Er Mar-
I cus,quodiampr*tuht,Serbanmedianode,angallicantu,
| an mane^ Omnes pialmi qui funt pofiti ih fecundo ordine
per quotidianas n o d e s , aliquid de mane refbnant. Primus
.dicit, (Quoniamadte OrabbDomine,mane exau-
dies vbcem meam mane: adftabo cibi.) Secundus, ( Emit-J
telucem tuam&veritatem tiiam.) T ercius, (Exitus, macu-
rini, & vefperedeiedabis.) Quartus, (Maneficut herba
tranfeat, mane floreac) Ec iterum, ('Repleri|lumus mane.>.
Quintus, ( Auditam fait mihimane.j Sextus, ( Adannun-
ciandum mane mifericordiam tuam.jln ifto pialmo opera-
fpesjinprimo vitanturmala,in fecundo appetuuritur
fisquacunque dieexuta faenccorp ore ,ftptin^iimftbbati j bona per Ipem. Quamuis pccnitqis fpcm habcat
■ tccipit,&rcfijcreftiofimâorqmcocpommoótauamdiem m e n « no&e.id e ft, ex pcccaiohabetyn d e tnftemrDc,
" 'J ' ' ' ' ' J ' ; ’ r: ’ - ^ qua