Curibi la-
Delatece
Chrifti exi
' 8c aqua.
T#«.<$? !
lacereChil-
llicredente
Cëturione « Matth.z 7,1
ftabantà
longe,
r D
87'
Luc. i j .
Matth, zj,
tar,tunc potiffimum dolebant qui eius étant fe&atores:Ac
poftquam emifit fpiritum , fcientes non iam habere përfè-
cucores.vhdë rabierri fuam ampliusin Chrifti corpus éx-
pleâc.vripfedicitin Èüangeito Lucae.N« terreamimab bùquï
occidunt corpusi&poß b<tc non babentamptiùs quidf actant : con-
folanturaliquo modo, & erigutic fè, adfpicientës in dile-
aum f ib i corpus qùoufqUe peridet in cruce -.maxime curtt
vident multa miracula fieri, yridé conturbâri pptërant per- =
fecutores, &obfèqüéntesfdlari. In ëodem omeiolauant
diacôni manus, quja omnia opera iofdida prions conuërj
fationis , Chrifti paflionë mühdahtüt.Quod fi nihilaliiid
voluiflètordo itunifterii hoftri fignificäre irilauatiônema^
nus i quam v t càutiore cura,.priüs a&us fùos .cogitatu fqiië
diaconi difcuterent,eitehtilarènt,purgar^nc, de fie adparii-
cipanda fidéifâcramenta procçdeierit, quod tnufqürique
fidelium debef pbfertiare, nemandtïcet & bibet indigne
corpuà Domini » nullo m ödbiali in locomalius lauarënç,
quiaaptius poffèxit eas lauare erebfi qüam inclinati.
6 e corpore Domnipoß emifftimßiritum ih.crüti.&noßrä inorii-
• . ßcationetnulipßimi
- G a p ; X X V I .
HHriljttis enim prdfguftauîc mortèni| vt nos cohirriore-
I remuspeccatis.Çhriftus môrtuusèftpeccato fëjnebvt
noamoreremurviciisi'i/ieit Paulùs : Oi/i autemfuht Cbviftif
carnem fit am crueifixeruht tum vitiis ér concüp}fcentiis. Hæc
çru,cifixio præcipue agitur per pcenirèotiam. Plures whtj
qui per anguftumfbramen trariièunt ad ftabilitatétfrconti-*
pentiaîj aeideo quantum àd moraiein fenfufii pei'tmët,-re2
£fce praTen^fâcrifieiiim * iacofiçium pmnitennæ diçitur.Et
bej?e anrëfâcrificium poenitenrium celcbratüf paffioÇIiri-
fti,V trnagis in fi rm os prou ocet ad (alubrëm potioné. Vnde
dicit loann es Chryfofto mus in fermpnc qûartd ad Hë-
buEosi Sicut èhim mëdiciis UPhiiabënS hecejfiratemeS ci-
bis, qui ægroto præparancurjgiiftdre.-fed ille confolanè,primus
ex illiüs çibo aeguftat, vt perfiiadeatigrqto prom-
ntiusilld's cibos accipere.-fic ëtiam Dominus, qiioniam homines,
qiortem timebant,perfuadens èls* vtfiducialiterad
morrpm aecedereflc $ 3c ipfè guftauit mo$ëm * riullam hâ-,
bens nécelfîtatcrri. Èx verbis béa i IoanniSjpftënfum eft.i-
depconiuoâim proldtam ëïïè paiÏÏoneilvChrifti, & nô-
ftrçmconfe/îipnem pëccatoriim j vtnpiï jimeremus dura
pari.pro peecatis noftriS Chriftüs iamërîiifu fgiritum , exi-
uiçabeiuslâtëreiâhguis.ëçaquaj SineHii iàenithentis né-
ijipiniratiftvitämieternam. D e his làcrameptis dicitÂu-
guibnusin fermonelxv;, fiiper Ioannem j Illeiàngôisinre-
nriffioncmfufuseft peeeatOrumiAquailIa fàluraretempè-
rat poçulum : hæc& i.uiacrum præ:iat & \ ôtum. Éifpoft
pauca: H ic (ècuildqs Adaih inclinât© capite in cirucedor-
■ miuit, vtihdc formai etur ei coniiinxi quod è lateredor-
mieptis defluxit. Goniunx ifta centurioiïem ilium Çgnaf,
de quo narraturin Eùangelio : Vident âutem Ccnturiouquod
faftutn erauglorificauit Deïtffi idtcens :Vcre hic bomb iußw trat.,
Nifi futiirum eflèé, v t {àcpmento iànguiriis âêaqùæinficë-
retürgëntiUtaè, iiomUicd'iè Centuribmutàfët ad tantam
compun<ftionem,vraperre clamaret-eX intimo eordis afre-
«SkujVere hiqhomoiuftus erat.Hanc muratiorièm defignat
iacërdbs pet mutatiönem \ o#§& j-quandp eialtat voêem
iùam,<jiqendp , Nobis quôque peccatoribus; Dicit de ëô,
Bedain traftàtu fuper Luca^;"N6tànda“diftantiagentis èc
/gentis.Et.gendlesqûippë morienteChriftoi;Péüm timehâ?
tes,aperça confeffipnis Voce gldrificahtït lu dæi percutië ri-
tes folum pëélora, domum redeunr. PerculIipapé<ft0risî;i
p(enitèntiæeftÂtluâ:usindicium. Interim ftabant aüçem
omnesnotieius d longe. & midieres qûsfe Icéuctt eirant à
Galilæah^cvidentes. Hoceftquod ipfè Dominusid Piàl-
mo j eîplicaçafuae paffionis ferie, patrL qua:ritur^dicensî tlongajli a mè atn 'tcùm, & proxmum, ü” notai mets à tnifif id.
Hosamicos& proximpsadmemoriam dueufitiubdiaCo-
niere£H, inrùentesin prefbÿteri ôpasïÿiàitaimitentibus
vefiit vir nomine lofeph , qui état decurio * vir bonus & itifitu ihic
non conßnferat confilio & acîibus eorunt rak Aitmathia cnwate
îitd&A, quia expeüabat & ipfe regnu Dei : Hic accept! ad Pilatum,
&petiit £otpusleß%&depofittminuolüit in fipdonet & pofuit
eum in mortuniento exctfo,inquo nondum qüifquampofitus filtrat.
Q ù i quamuis ex numéro foret bccultoriim difcipülotürn,
tamen in proihptu oriines trànicenditilcilicët & diiçipulos-
^ Àpoftolos; Dilcipulis tarituinmodo à longe ftantibus,
&intuentibtls, Apoftolis làfeniübiià in abditià,l6fëphiiier-
catus eft findùnem ; vt dëjmûrum corpuà ïëfuinuolucrët.*
Q u a n ti digriitaris foret ifte Iofephin cra<tatu Bedælegi-
tur fuper Lucam,ita dicendo : Magnæ qüîdèm ifte ïofeph
dignitatis âpud feculuth', fèd inaioris apud Deum menti
fuiilè laüdatur : vcperiitflitidin meritofiim ièpëliendo cor-
pori Ddriiinico dignus forêt, & per ridbilitateiri pdtentiæ
l|ciila4s»ideriacc|rpusacçipërepôlïèt. Non eriim^uilibet
'iènotus adPrifidemaëcqdêré ^crucifixJcprpuSjpoteraÈ
impetrarel Hunç idièpn ad memdriaih duciè axcfudiaco-
ttus, qüiëleuâf calitém de âltari,^ inuoluit fudafioi icilicet
àbaurëCàliciS vfqueadaurëm. Sicut ille djaconüs |irima-
tûm tënëj inter cætërdsdiacpnos, qui leu^t calicem cum
iàcêrdpfè : Ica ifte Idièph tenuit intèr cæteips difeipùloèi
qüfïhcfuicçdrpus Domini de crftçe depimerë, S ilëpeltrê
in raonumentbliip/ldëm deputatur1 rétro ftare cum difei-
pulis, qùbniam timoré IijdæoEüiü dëcultüserat. SàcêrdoS
qùi cïêtiât dblatamjpfiftpfat Nicodëriium, de' quq riarfaè
Ioannes dicëris; VemtMtem & Nicodèmtts i quiVettetdt ad te-
fumnofteprimüm, ferensmixturam myrrbq & aloes qitàjilibras
t'entünii Accceperuiit ergocorptis ièfti* & ligaUerunt eum linteis
cum aromatibm fiaitmosluà&is eftfepelm. Sacërdoà facit.de
oblatàduascrtices, iuxtacdIJcem, v t ddcëateumdepofi-
tlim efie dé cruce, qui pro duobüS pd’pulis crucifixuS eft
Chrifti depdfi tione de cfucë, mpfiftrat êletiâtio fàcerdotis
& diaconi. Sqdariura fuper caput Iëlu i notum eft fuifte«
narrantë%d^ein Idariné^quod vidèrit Petrtis liriteâmina
pofitàôë fti darium,qudd fii erat fuper ëapùt Iefti. Oblât'aÔë
calix.DpmifiiCum corpus fignahf. Quarido Cliriftus dixit:
Hiteficâixfanguïnis met f füùm fàngiiinem fignauif,^ui fah-
gtiis fiëut vinüm eft intra calicem'ita eratiritra corpus. Hoc
péra&o quid agerent, qüos pxæfèntant fubd iàconi, Beda in
meindratd lib . narrat : Supra lêgiihüà, mqüieris, cjuia ftâ-
bantomnes npti eiusàlonge; 8c mülieres quæ fecütæ é-
rant eum;His êfgdnotiâ ïëfil poff dëpdfinimëius cadâüer
adfua remeàritibuSj folæ mdlieres qùæ ariftiuS amabant,
funus fubfècutæ, qupmoido poneretur, infpicere cupie-
bant. t Hæc ©ratio, N obis quoque peccatdribus , tendit
vfque,Per driiniafèculafèculdrum. Vfquead ifturn locum
quantum’pëffiriet ad exequias fèpulturæ Chrifti; Altare
citicero prélèntatiqdanturiiadriofttam rriorüfiëâtidriem,
alcarq hdîëcaufti. Siridon & fddarium finit, quæfiiprd me-
moraui. Moraliter, Voce pcériitentium qui confitëritur
peccata fiid,eleuat fâcerd Ps vbcem, qiiafi cjuodâm ftiiiiuld
pundhs nimii tiiîidris. Talis CompüridUo voçatarôc vere
dicitur fàciificium fpiritus coritribulati; V dx eleuata fàeêr-
dotis in fàcrificio poenitentium, fignat, clamorèm deperë
magnumVflè iri corde poeniteritis. Vnde Aüguftijiüs irf
tfaclatu fuper Idannem fèrmone lxVi, Quàrë frhniuii ; iri-
(piitAefwi&turbduitfeipfum,niCi quia fides hominis fibiim-
merito difpricentis fremereqüodariimodd debët iriaccü-
fàtione maldrdrtiopérum , vtVioleritfîé poenitëridi,- cëdat
eonftietudo peccandi?Et iteriim in eodemr'Et Cüm hæC di-
xifiet,exclamauit voce magnai fremiiit, laëhi'ÿrnauit; V oce
magna ckmauit; Quam difficile furgit, quem molesmalæ
Æonfùetudinis premit.?fèd tameniùigit;oddi!ta gratia iri-
. tas viüificâtusilurgitpdft vocera magnam. Saf éftde eleda-
tione y o d s , dicendurii eft de fàcrificio. Sacrificiüm pcëpi-
tcntiùm, éft fpiritujs cdntribulàtus ôé çdrcontriturrij Poe-
hitentiàfefieliurifürpëccata fioftra; Altarë poenitetifium,
eft altare holpcaüfti. Alfare holoCaüfti fignat cor edrurn,
quibuS'nccëflèeflcarnaleS mdtu'S coiifumete feruoreSpi-
ntuS fafléti. Sindon eft ipfa caftigafio cafniS, perieiùma&j
vigilijs, & esteras virtutes,.qüibi1sde geriüina ^rrialidé-
léctaeidilë, qüafi dé Hamoré riatiuo perdüci.ür âfreÊïus
hôminis, teu quoddàmliriùm ad canddrënt, vt fiat deed
corporalë,in!qdppofïïtDomlnum técipère. Ille irimiirida
findoriè innolujt lefuiîi, qui ptrta eurrf mente fùfceperit.
Sadâriurfï éftipfàintehtioi qüa fëftinaf ottines vëfrieiites
motus tèritdtiorium priftinarüm terg-erè^: àncequarfl, c#cü-
losfaucient. Poftquam vox peeditentium prdlata eft < im-
. mm
°«mibus
gfpotoftiJt
J'icipuli,
Jwniptioi
tano jftiqi
tqleph.J
F.
ioan.\j (
Sudacim..
fuper cap«
Chrifti. .
loan.'. 0.
is Chm'
G
fenfus de
fàcrificio
Jiqénitétii
petra-
^ndoh
raftigatit
cainUisùdariut
jyftice.
:jpupJex
memoraîi»
fanftotum ■
per Cliïifiw
tnobis où
iabona.
B
Subdiaconi
piulieres
joAeftia^,
n ' .
petratiö fiicccdmyt partem fibi focietati s concedatDomi-
nus cum fandis fiiis. Q uibus‘denominatis, feqiriicur: Intra
quorum nos confortium qttaefumusadmitte tfi, quids lar-
I girorveniff,ndn «ftimator mqriti. In complecione prioris
officii, quod fungebatur tantummodo orationibus , ibi
memoratur communio fimëtprumi quorum pene conuer-
fatio eftarqualisjlnifto, quialonge diftamus ab corum co-
uetfatione, vem’a precamurintrodiici, Per Chriftum Do-«
minum noftrum. Per quern ha*c omnia femperDomine
bona,fc.qu* retro'memorata flint,creas,vt fi nt:fam3ificas,
tibi ea deputando.-viuificaSjVtviua fint;bqnedicis, vtVtilia
fint nóbis, & pr*ftas ad ffueridiim, per ipffim eundemque
videlicet, petquemfiiperiusmemorataconcedis. Etcum
ipfoqui tecum femperviuit, Et in ipfo, inquoreftaürata
firnt omnia.Eft tibi Deo patriin vnitate Spiritus fan&iom-
nis honor&glofi.i peromniafèculafecülorilm.Hocipfiim
vdlendo tibi omniriifu monftrarqtpta fide me ita tenere,
eleuopraefenria munera ad re, ego indigrius fäcerdos, &
diaconus vice praspofitorum'& au ditorum, quia tibi ab o -
mni ecclefiätua,omnia bona deputantur. Subdiaconi qui
ftant vfque modoJn facie ficrificii, & mine recedunt, mi-;
iiifteria feeminarum ad mempriam nobis dticunt, quse rc-
cefteruntde monumenro,fepuleo Domino. Nonenim ita
receflcruntd fepulcro,,vtabelIent minifterio Domini, fed
fäbbato filuerunt: quo tranfa£feo , parauerunt>aroAjata vt
vngerent coipus eius. Eo modo praïfèntes fiibdiaconire-
cedünt a prxfentiafacrificii, v t fabbato quidem, hoc eft,
qii^ndiii lèpteni petiriones Dominicie orationis dicuntur,
fint in filentió,& inclinati, ficut ërant Apoftoli illo tempor
re & fanétx mulieres. Qui poftea faragunt cum patenis ad
requirendum coxpus Domini circa altare^vt mulieres qu?-
fierunt Domini corpus circa fëpulcrum. Mora liter poflu^
mus fubdiacpnosHospeccatorës intelligere, qui faciem,id
e ft, confeienciam peccatornm noftrofumface-rdoti often-
dimus, vt noftratn confelfionem offerat D e o : quo pera-
6to, nop illico falmm-facimus in locum magiftrorum, fed
poft diurinamhumiliationem, feruoxe..creicenre Spiritus
f infti, dilatantur cprdanoftra, quafi patent ad fufapienda
facramenta Ecclefi^, :'
De prajentatioue Patena.
' % j | | v C a p . X X V I I ,
TP\Icix, libellus Romanus , quern iam memorauimus.
J —' Quando inchoatur.cahon, yénit Acolytus fub hume-
ro habensfindonem in'collp ligatam, tenens putenam ante
.peeftus in parte dextera-vfque medium carlonerpi Tunc
iubdiaconüs lequens.fiifcipit earn fiiper planetam, & veriit-
antealtare, expe6tansqpandoearn fufcipiat fiibdiaconus
regionarius.: (inito vero canohe, fiibdiaconus regionarius
ftateumpatenapoft archidiac-onum:Quando dixerir, Et
ab omni pertiubationc fècüri.-vcttit fe archjdi?icbnus?& o-
iculatampatenftm, dat eani tenendam fecundo d iaconoi.
Ordo talis eft:fiibdiaconus fequens, noneftaufiis oftiaal-
taris relinquere fècundum gfinones Lapdicenfis eoncilii,
qui dicunt capitulo quadragefimo tertio-, quod non opor-
teat fubdiaconus faltem paululum ianuas defetere, & oraT
tionibus yacarecac ideo acolytus educit patenam dc exfrp
dris quando didrur, Surfiiin cpida. Mea humilitas dicir-
quodfibi videturrationicongruere, relinquenèmagiftror
rum arbitiio,quidpotiffimimi tenendum fit. Videtur mihi,
vt ea hora praélèntanda fit patena,qua cir^a fèpulturamDoT
mini fatagebant difeipulivelmnlieres.^ : ’
poftquam enim iuitad menfam.ftuduemntcirca my.ftér
napafljonis. Sequens vero fiibdiaconus medio canohe, id
eft,cum dicitur, T e igitur, fufeipit illam abacalyto, Sc ftat
aötealtarë cun? patena vfque dumdufeipiatur a fubdiacoT
no regionariojfufcipitutenun cum dicitur,'Per omniafecu-r
«feculprum. Regionarius fiifcipitillamfinito canpne, id
eftjvbi dicitur, Per omhiaiècuJa feculorum: & tenet illarq
vlqjad fufceptionemdiacopi.Poteftetiamintelligi fimplir
citer receffio fubdiaconi dé facie,Pontificis, accefïïo ad par
teham. Vbi npranduiji, quod acply tus inuoluta tenetlin-
eo patenam,fiibdiaconus nuda. Vnde liquidoapparet, q,
conlepratayafa d confecratis cleticis merito debeanr tan-?
tummodoattmgi. Hpc dénique Efdras facerdos expreffir,
quando reuérfus ejt de Baby lone, & ya^fandta fandis c<5-
mendauir, dicen siSeparaui deprinepfusfacerdotitm duodecim.
Et paulo port, Appendiqueeis a~genttini &atirnw & pafacon*
ficratadomtu Dei noftn.^xiterum,E,f dtif'., Voifintti Domini,&
vaftfdtifta, & argentum & aurum, quodfponte oblattm eft Dor
rntno Deo patrmnbftrorumyigilate^rcuftodite.Vnde in C oti-
cilio,C-arthaginenfi capit.2.5. feribitur : Aurelius epifeopgs . _ ...
dixit, Addimus ftatres chariffimi præterea, cum’dequpr
rumdarn clericorum. quamuis leiftorum ,ërga vxorçs pro-
prias incontinentja rcfcrretmyplf cuit quod in diuerfis cÔ.-s
ciliisfirmatùm:eftiSubdiaconi ^ui fàcra myftériacontre^
âiant, diaconi & prefbÿteri, fed &epifcopi , feciinduin
propria ftatuta, etiam àl> vxoxibus fé cpntineant.Necnpn
& Sixtus Papa natione Romanus ex pâtre Paftotey confti- contins
tuit, vt minifterià faeraranon tangerëntur rjifi àminiftris.’
Verum&in hocculpauitDanielBalthalàrregem, quia in fnSifta.“*
confecraris vàfis bibebât, fiait feriptum eft : Tu quoque Bah» Jsxempiui
thafarfl us eius non )mmûiafi\ cor tuum.cftm feires bac omnia, fed ï
dâuerfiü dominatorem edieleuatuses, & vafa domus eius allâta
fltntcoram te.Tti&optimalestui>&vxorestti&, &cqncubinktu^ i
vinumbibiftisin eis. Patena dicitur e o quod patèarr Gorda !
amplaçhatitatefigni^cat:fîcutalabaftfum,inqu op'ortatiir 'p ^ f
vngùqntum Maria ad vngendum Dorhinum, figriificaùit. tMlïsch
cornus,in qüo erâfrfidès fine impoftura : ita % patena pp-
tefteorda fànbtarum foeminarum defignare, quæ patebant ' fignîtkat.
latitudine charitatisinobfèquioChrifti. Nam & ipfieine- •Mar-1 ^
rant, vtprætuli, non minima executionein minifterio di- j ?
fcipulatus C hrifti, de qnfbus dicitMatthæus Euangelifta.
Erantautem ibimulieres mult£ a longe, qua faut aérant lefumi
Galïlaa,m i ■> iftrantes ei, inter quaserat Maria Magdalena & Ma-
rtalacobi, & ïofeph mater, & Mater (iliorum Zefodai. Tamen
ipfæ nonfiifcepemm corpus Dominide cruce, fèd lofèph j |
ficut neçfùbdiaconi, fèd diacpnifùfçipianç calicem déaj^ *
tari, 1 t -
- pe officio quod memorat requiem Dominfmfè-
pulcro.
C a p . X X V I I I .
, C Vbdiacônus regionarius accipic patenam finitoçahq-
^në,qiiialætiriam Dominicç refiirreétionis mulieres pri,
: rfipaudierünt. Ilia» hue illucqûedrfèurrebant-fëruenri ftu-
dio circa fèpult u ram D6mini.Staht diaconi, ftantque fîi br sçptîma
diaconi inclinati vfque dum audiant, Sed libera nos à ma- P.c^“ ° ora
lo.Ipfâ eft'enim feptima petitiP de madone Dominica. Se-'
i.ptenario enim numéro vniuerfitas defignatur. Septfma pe-
titione Dominicæ orationis, finis fignahir totius riiftitiæae I
pertutbarionis Appftplorum, quamhabebantdeDominj 1
m orte.Sequens oraripquaî inchoatttr, Li beta nos, quæfii - 0r#ti
mus Domine,ab.orrnibus malis : *embolis eft Dominies Pcr *eèta,
orationis, v t perilhid veniaturad finem confuetæ conclu-
fionis, Per Dominum noftrum. Q u od ajiertiusin fequën- *
ribus demoiiftrabitiir.fi Dominus dederit. Quid ilîotem- B f« g ? -
pore. hoçeft,qdando Chriftüs quieuif in fepukrp, Apo- ïlTn^dïo
ftoli agerenc, non legituraperce çfèdex Ioannis Eùangelio fepaicft«- '
metumeprum cogpofcimuf,qui dicit, Cüm effet er y fera die
ilia vnafabbatorum, & fores ojfentclaufa, vbieranidifcipulicàn - !
gregatipr opte? metum iitdaorum.Ex quo difeimus, triftes faif-
fè Apoftpîps rimore. Iftâ trifticia demonftratur pérdiaco- t
norum inclinationem. Difciphionim veto triftiriam co-
H
gnofeimus ex Domini fèrmone, qui dicit fècupdiim Lu-
nifeipulo-
cam , ad duos qui ibanc in dierefurreétionis in caftdhim « 9Piini-w *
Emau s.Quifunt bifermones, quoi confettis adinukem,ambutan- ®
tes.fr eftùtnJksHdeoSi fubdiaconi inclinati1 manent.Seën-
d 11m modu lu 1 lieu brarion is meæ dcmonftratu eft, quid Ve-
litinclinario diaconorü,excepte quod orario interna foleç \
jiemonftrari pet habitumcorpotis. Vnde Anguft. in iibro f e 1
ad Paulinum de cura agenda pro mortuis : Nam & orantes An^iha-
de membris fui eorparis faciunt, quod fupplicanribus ' bitl,‘ “
congruit, cum.’genuafigunt, eumextenduntminus yeiët-1por^co'"'
iam profternunnirfôlo , & fi quïd aliud faciu nt vifibilitér,
quamuis eorum inuifibilis voluntas, & cordis inténrio I
P eonora fir,nec ille inrjigèat Jais indiciis,.vt animus ei pau-
4a f j f J