Ä 1
Pafcbaßj Ratbert.
ffdm. xiJ
l£», eu quod fordidos geiferit pedes, qhod friiiolu fatis vi-
deri poteft,fedquiafeqmduminteriorem hovninempol-
lutos habeatgceffus. Vndefordes(inquitjeius inpedibus
e iu * Habuitaurem & lynagogapedes fuos,eos videlicet,
qui earn efferre debueranc per Viam, qu s Chriftus eft, ad
omnia virtutu incitamentadn qiiibus profetto quia fordes
‘ eius étant fcelera videl içet & delitta, no eft tecorda ta finis
fui : idcirco [depofitaeft vebementer ] de folio regniad igno-
miniarant?captiuitatis. Dupliciternamq;iliaplaiigit,aut
tripliciter. Yel, quia tanta gens dla cpntra Deum admiferit
piacula. V el, quia pro his inprsfentiarum fine frudu pce-
nitentiætam nefàndapettulit diferimina. Deinde,, quod
grauius eft p,oft flagella quia noluit adDeum redite, atrb-
ciorafibi.attraxit lupplicia.Hinc quoq; lion eftfinquit) recorda
ta finisfui. Finis aüt legisadiuftitiam,Chriftus. Et
inflc eftomne quod fuftinuit,cmianbluit recordari.vclre-
cipere, qui fi nis eft nominis eiufdem legis ad gratiam, qua
&; totius conlummarionis fèçuli ad perfettionem.Pro quo
tantisperpellàmalis, vix,tandempropriafua vocevehe-
mentcrexchmMÀteens: [Vide Dominé ajfittmemmëatquo-
ntcimereftus eft mimicus mens. A principio namq; huiusflè-
tus,viqiad hunclocum, lamentationes Prophets flint ac
verba. Abhincautem, iamipfafua incipitdefiere delida,
vel iettibutionis fu s fupplicia. Et ideoreor,q> iureTeth
liteiaptæponitur: Teth quippe bonu incerpretatur. Bonu
(inquit.Prophera)qttsdbumiliaftime. Ergo KumiliacaIe-
rufalem in omnibus Véhementer, iam nonProphetamfii-
ftinet ploraiitemj'ed ipfa cum ingenti luctu exclamat, di-
ac deinde more iuridico
$Mâtib. I
tunica mea quomodo rcinduar illatn ? Laui pedes meos, quomodo
inquinabo illos ? Quia omnimodo peffima coriluctudo Vix
aut nunquam tollitur.Vnde dodores expoliati tunica cha*
ritatis, qu s iola cooperit fordes peccatorum, torpent, acfl
pueltarum delicata aliqua lotisq; pedibus expoliata, de lèttuloquietis
nolit aflurgere,prauaqueconfiietudinis fiis
obledamenta reuocare : ficq; tales nolunt diledionis D ei
, & proximi tunicam expoliati reinduere , nolunt pedes,
quos femel de viaanguftà fubtraxerant,per malam delicia-
, rum conluetudinem 8c defidis,quafi aqua lotos,çum magna
conttitione cprdjs rurfus ad præparationemEuaügclij
dirigere: quibusqualfi exofa eft iam omnis vilitas & cötf-
temptusfeculi, omniaq; lanttorum exempla& rigor, itq j
paupertatis Chrifti difcjplina. Q u i licet molliter requie-
Icant accurati cute, tarnen fordes vitiorum geftantin pedibus.
Vnde lanttorum chorusplprans,[.Sord«(inquit/)
eius in pedibus eiusmec recordatdeftfinis fui,) quia omnino tales
finis fuifi recordarentur iudiciorum, nunquam fieex-
orbitarenta.vi,quatnuis angufta dicatur, Hinc quoq; [deft
oft ta eft (inquit) vebementer, non habeas confolatorèm. ]Quia
&.fividentur:ftarefuis exornàtideliçiarum inf«Hs, dçpofi-
tifunt iam in conlpettu diuins maieftatis, non habentes
ipiritum lanttum coidolatorem,qui alios confolari debue-
: rant, & a b omnibus releuareanguftijs^Tropologicevero
animalbrdes luishabetin pedibus, qu s vitiorum polluta
fordil*us, thronum coeleftis v its perdiderit, & candorem
priftins conuerlationis.De qua bene per Iiàiam : .Gwjurge
(inqùit) lerufeflem, excuteredepuluere, confurge&fede. Neq;
enim fieri poteft,vt anima q ü s foris expoluerit vias iuas
cas. i f «K --------------------------— j. ■ : . r r •' • jx-L C l
ul'ti iudicem Deumjexcitare ad zelum & od ium hoftium. tranfeuntibus, terremsaf le loeiauerit actibus, ne lorues
[^oiiumtreamea(itvixàt)mattcmmm^ A ç f ld icat.có-,
uujreifî^^fupqrbiîün,éoquod nontuum/adumiudicioin
me iudicet, fed fuis deputet viribus , fuaq; ladder numina :
idcirco vide primum afflidionem meain crudelem, & no
faciupra, pro quibus ifta pador : deinde quod,ere<ftus eft
contra me inimicus meus. Myftice autem, noftra feruja-
lem fprdesgeftatin pedibusiquiairthuhis Yitsfoiitudine,
nem© flne Iqualore incedit vitioruin, ialtem in pedibus,
q jaib. terrain premithus, Vnde & Dor^mus cumformam
humilitatis fuis traderet difeipulis, pedes eorum lauit, &
adinpieem eosdauare iube't, vt intelligamus difeiplinam
humflkatis in puluereavita, qua nemo fine (brdibusam-
l^ulacl Propterea 8c alibi Apoftolis excutere de pedibus
pulueremtuLet, qiiamuis’ fpecibfi dicanturpedes (iuxta-
' A pöftölüm) Euan^ifezantium bona, Éuartgclizantiü pa-
cein. Apcfftolos voles intelligi vel Ajpöftolicos virps quö-
mra^t.dixij Dominus idcirco pedésjauit, v t pülcflci éfl
! lont &;mundi ad grædicaiïdum, vt m toto teiraruni orbe,
m e d i a e jpec&ii dif. urreriint, breüiqj doétrina Chrifti
muh^nm jmplerent. D e quibus plane -^ædicatonbus;
Chriflüs ad fponfam inÇ^nticis : QuantpuUbrifuniÇ in-
qnït)gwjfa tui in calceamentis t uisfiliaprigçipis. Q u i pulchri;
quidein viaprsceptprum Dei ciirrenté^ , alijs Ecclefis
membçi^ducatum.praèftando coMàudantuf: non fuinudi-
lateatidtrajs munidoneatqi, p rôteâipne d iuins rëpa-
rationis.'ExquO&: greflus çoUaudantùr pulchri inçalced-
m enàs, &c'£dceatipedes in prsparatiPne Ëuangelij pacis
efleiubentur. Alioquin gemeflundi e le â i piangunt nôiri
imme^koim prsfentiar u m Saccdotum feprobam vitâ, &
diçùntquod fordes Ipofi Cnrifti mpedibus eius, nec funi;
rgc,Q£jdatifims;foi:quiafiomninôèifeteqrum culpa, tot^us
Eeciefis ruina nô eflèt. Habent enim & ipû pulchritudijie
fuam, fed.non illam àDofmino,qusfaudatur^V ndf.quo-
tiçhs;yenitdponfus,puhài|sad oftium Eccfefis.multis earn
tribulafionib.ftin^ ulatam inuenit aut tecuram eam nimijf
affapentem. delicijs, carnisq;oécuptam operibus,per quaé
hoftis adeum in gre^S5^1aiifltoftiuirocordis,ne fpofi p^.
ieat intraSdi locus,cum dicitï Apert mihi fororrmea^aînica,
folumba meajmmacuUt&mea,qitta caput meupjenum eft rare,
yel estera qu s fequurimir. -Qhibus profeâo quain fspe
m.ifiSaçerdotes blandiiijéd.elinui, nequaquâ intelligunt
fororernfÇhrifti^&amicamnequaquam feçagunt eam exr
fcitarevtlolido corddiponfi’fiii adflentum ing^iifcatjim-
ple^yticolumba^immadataqjmanèau^lmo finon verbis'
Üe tajli $&pro talibüsopere ipfli loqüir ur^: tftxpoliaui me
E/aîA ; i.
habeat in pedibus. Vndetjuidam fiuuftorum ; Humiliata
eft (ait) inpuluere anima Hoftra, cenglutinatus eft in terra yen -
ter riofter. A miibus denique fordibus quocidie lauandi
fiint pedes, neTorteobliuifeamur finis n o ftr i,& depona-
mur ad ignomiiiiam culparum, abfq; yllo intrinfecus con*
folatore. Dicat ergo^nima, dicat & Ecçlefia talibus lordi-
data veldepofitapumereis aétibus : Vide Domine aftli-
<^ionem meâ, qua me ifldeflnentér afïligit inimicus meus,
•&confidera nô pçccatum quidem vr punias, fed affliétio.
nem,quaaffligor, vt libereriquoniam esebtus eftinimicus
meuè,quino çuisafcribitiudicijs,quodprsuafet,fed quod
liberaréiiequeasinfultet, ExquoProphetaDauid, Multi
dicunt (inquitj anima mea, non eft illi falus in Deo eiüs. Id circo
cum ingenti gemitu animanuncimplorât, Vide Domine,
& estera quæfequuntur. v
lO D. ' ■-
P{alm.4}.
g Manum fua mißt hoflis,ad omnia defiderabilia eiüs : quut^idii
gentes ingrejfasfanâuariumfuum,de quibuspraceperas ne intra-
rent in Eccleft am tuant. Vbi Iod,qùantü ihtelligo, rette p r s - j
ponitur: quatenus feire liceat, q> principium ruins Ierula-
îem, eprumq; znïmzmm fait:[quia Dominus vidit gentes in~
grejfasßmäuarium fuum\ fpiritus videlicet irrimiindos, car-
palesq; a£fettus,^e quibus mahdarat prias ne intrarentirt
Eçclciiam fuain.Et ided quiaprimum ingreflklimr iii ani-
în^bus eoriim gentes imundarum cogitationu, ihifit ho-;
;ftis manum fliam aiÂktter & potenter àd omnia defidera-
bÜia éiuS/fcilicetad fàhtta lànttorum,quibus non lieebat,
nilî folis Sacerdotibus introire in anno cü fanguine. Mifit
(^qidem manyrS &abftulit omriîa vafe decorisjdt profana-
UÎt fenttuarium Dei,fànttafanttorumq; proftitüit,deiecir>
•acpollüiti quia prius Dominus ob immanitatem feelerü,
repulit eain quibils habitauerat inter hominesi & tradidit
-in,çaptiùitatem virtütés eo f um,& pulchritudinem eorum
in mauùs inimici^ Cqnclufit quidem in gladio populum
luum,& héreditatemuiam fpreuic. Secundum anagogen
vero.de fi pauca præmiicuimus, habetfponfe Chrifti leru-
ïfelem.quæ eft mater hoftra, iuadefiderabilia,ex quibus nô
licet edere qui ex aduerfâ-funt. A d quaé nimirum hoftis in-
terdummanü mittit: quia prius genres ingrediüntur fert-
ttuatium Dei, earn is amplettentes præputium,&non ha-
ben tes cirçumcifionem Çhnfli, mali videlice t miniftri at*
taris,feu hsretici,qui magis etiääd dffenfeprouöcant ocu-*
los d iuinsmaieftariäSProquorum delittis ôcerratibus,mi-
|ût hoftis manu fuam ad omniàdeflderabiliaeius,fidem in-
Êxod. JÖ
leze.z}.
’diuulus
InLamèttialïon'es îirèmrx, Lik I. il diiiidustrinitatis contain inans,baptilmâ iefeindehs,cor- J ttaflim ergoyilis,qamahUsDominiteugitme : hdcquîp^
püs&lànguinem Chrifti indigfie contredtansj^ottrinam I pe C 3ph Hebrsorum ioiïare dicitur, ManusigitürDomiüiam
cormmpens,omniaqtisq; vaforum pretiofe,fcilicet - — 1 ’ ’ r : --------- “
Oües Chrifti, quafi lupus deüaftsns. Et hoç eft principium
tanti piaculi,quiàindigniDeiEçClefiâingrediunrar.Quod
iane nlalum ilîis in capite rélpicft, qui taliàfcum poilent
pçôhibcré hé fièrent,negliguiit. Sed &: anima tropologice
plangitur àPropheta fehttisq; viris, quam ingrefli,quibus
nô esat liçitüm, çam attingere côtaminant, Ïciliçe.tperuer^;
fæ cogitationes, & voluptates prau æ. Q u i iiigrefli extçr-
minant fignumcircüncifionisnoftræ, q> eft fignum^fidei,
& pp ll uitur incircuncifiementis præputio Enttuaiiû t in t
s profeiïiônis. Tunc itaef; profanatoiamtemplocordis'
vitijs, m ittit manu m fliam demü audaifte^ nofti&ad omnia
eius del uleiabilia, & aufert omnia virtu mm Ofqamènta.
Nolinunquarri vero primum fidem énetiiac, dehiq; iudi-5,.
cia aufert,theiâuros totius m aieftatis Dei cuacuat,vitiorum
incitamentambuét,Oxacuitv>rtis. Deinde,duhi mens délibérât,
pulfàntibus étr um aper iat, qua nd oq ; Ipemimmu-
cat, & pro Ipe rèriirfl omiiiuxn inuifibilium, q u s non v t ;
dentur & créduritur, futurs p'oeiiiteiuis lpçih reprom.it- .
tit, fibicarnalis dclettatio iam illetta: ficq; quafi lècurior 1
anima charitate De i açprbximilui expoliàturi tumomnis
fidel armaturatolitùr, dç prbfterhitur fottitùdç, & é x ih -
tegro h oftis ad omufa cleinde manum mittèrëriôn, formi-
dtft. T une itaq; pudicitia coiiumpitur, vi olatiit caftitas, gu-
lsconcupifcentiamà^chimagirusilleprincepscocorum
exagge5at,vc omnes animsmuros deftruat> &inflammet,
prudentiæoculqs efFodit,iuiritiæyeft.emcqnfcindic, pace
& concordiam tollic, ferit manfuetudiherri, modeftiam
:elidic, behignitatem exàïpériri ad vltimum aufert glàdium
ipiritus fentti, âs fie quili deuhldérniatarhomnibus bonis
mifèrâ animamfine çonlolatore, aenudaminfuo langui-
ne dereliqnit.
C a b». ■ '/
Omnis populm eius gem eus,quarens panem. bêderurii ptetiôfa
quaçfcprociboad refoci^andam antmam.yidtquid profiler«:,
quodPropheta fe non plahgenjçem Ièrulâlérti pldhxerit :
nam flipraih qUibufdamfuisfe'planxiireqiiâfinobilidrib, |
me m bris, lu gens.Prôphe ta coriqueritur. ;\N uflc verb iam -
gemens,reçepcovitalilpirim,qmnispopiuusperhibecur.
Ad hoc quippe gallina touet oua fiia, f.roqué calore quafi
çoanimantur.vtfqrmétur qmniaintrorfiisadvitam. Sicq;..
IpirltualëS viri eos coqhimarë ac confouere Vel plangeré :
confuéUèruht, quinefeiunt cur plângantür Gæterü quanta
pafla fi t mala gen s Iudæorum.ih fame, peftiléndâ, & cla-
de.diùini'exppnunt l ib r i .& Iqfephi non taget hiftbria,
qui bu s o mn ispqpulus oppreiîus malisgemit, prctiolàâds
réfoc;!lahdam anima, hull us eInÇiii enumëret ; non qüod
anima iftis alatur cibisvlcd ani mam pro prçfenti.vitapofliit
ficuci.in alijs quibusinueniturlocis. ^ - ^
| Spiritualiter auteni rctte. Omnis populus lugere diéi-
tur, quand©famem vérbi Dei parieur, & qusrens panem
qui de coelô defeëdit à dottoiibus,nec inuenitur.Pro quo
lane malovidentcs,dolent &gemût:quiadederunt quæq;
pretipfe pro cibo, feilicèt cceleftià amilètunt pro terrenis,
-îèmpiterna pro caducis :ad refocillaudâ ( inquitjanima,
8c npii ad fàciandam : quia cühtta impræfehtiarum mife-
ram defiderijs inpumeris, &;fuccenlàm animam refocilla-
re quidëm queunt, flitiare ve,ro nunquam. Mine quoq; o -
mnis popûlus gemens dicitur, & qusrens pan em qu ia
praüa hominùm multitude aftfigicur & quafi excruciatur,
durn nbn ad votuiu prsfentis vits delicijs ac iucundkat«
afflüeiisadtmpletur. Tropologice vero anima qusqjpre-
tiofeprocibô dat^quâdovirthtes mentis in^ppetini trânf.
itonædëlettatipnis inclinât, 8c refociflari anirnà riititür,
dum pemerfîs fuis defidëiijs latisfatere conatur. Vnde o-r
mais populusgeriiens,&quærëns panem, plangituriquia
licetpretiolà qtisq; yirtutum pro cibodederint, omnes
conçupifeentiarum afFettusnon fàriantur, vifu vel guftu,
cæterisq; fenflbu?. Et id eofiqu s redierint introrlùs vittu-
tesadmimam, vëlipfii Peirecceata Ipirituvnacum omni
èicttprum multitudine, iurir plangendq 'elàmaré dicitur :
Vtâe Domine & confidera quiafitfta jum vilis, Â c lî dicaiurlFaciimàutad
punipnda,aut releuanda lupplicia, certeaut
ad in ftrücndâm miferahi anira â, n cgligentemq; Eccldîam
attigêrit.j&çnè vôxadferedfens,voce uiadicit:Vide Domine
(vç flipra diximus)irion meoru delittoruth fcelera, fed
imala& lupplicia quæ patior,& confidera tui iuris fabrica ;
quia fajSa fum viliS. Vilis quippe De i plebs elficitur,'quâ-
do prauorum numéro crelcente,infraEcclefiam non fuma
8c coeleftia, fed abietta quæq; & terrena lettatur. Anima
,vçro qusprius multis deprauata oblettamentis,male glo-
riabûtur elata faftu vitiorum,cum earn manus Domini te-
rigerit inox vilem fe fattâ reeognolcit,qus fuerat prius ad
itpaginem conditafuijcreatoris. Alioquin nififiianüs Do -
mini eam tangeret,^d rantam humilitatem & gemitum j
Çpram fuo çondicore, nunquam redirec. Idcirco nonab-
iurde Caphjquæmanusinterpretftttur.-licet tacite ptænd-
tatur, & vt inteiligas quæ dixerim, voçem damons audi
quæ lèquitur.
- L À&ffeix
0 vos omnes qui tranfitis per viam, j t tendit e, $ vide te jt eft
dolorftcut dolor meus. Quoniamvindemiauit me,& locutus eft iti
die fur or is fui.- Cui Lamed, ante ponitur: Lamednamq; di£
ciplinâ yelcordis fonar. Etvidcndum fi non difeiplinafit
prophctalis.talistantusq;peccatorüvr]fiagitiorum dolor
cordisq; conuerfio:-nam primum poft lamenta retrorlum
fupra cpnuerlà legit.ur : deinde paulàtim iam voce lùacla>
mæis, quafi ad fehlflni rpdierit leinel & fecündo : Vide Do
mine ^u^m)afflictionem m en, 8c^stera'quç fequuntur,nili
q>in ynq eorum métro ludens morepoëricô: ita,quoniam
eiettus eft inimicus meus, in fine concludinir, iri alteroj
:véro,quoniamyills fatta ïum,tértninatur. Hhnc quoqué
•quafi réceptis viribûsjdë arçe mentis, helcioqua fubuetta
;Sion,eulminis aïtitudine videns ;[pÿw(inqüit) omnes qui
tranfitis per viam.] Etfi ad literam proprium elle dolentium
cognofcitur, tanto laborem luum cæteris plura ce nier e*
quanto paffionem aliorum minus ftuduerint intélligere.
Vnde quo magis dolorem lùü fentiunt, inde 8c àlioru minus
fuo coæquari côlèntiunt : tamen fiquæreliquiæ laïus
fà t t s flint cpramDominojVna çum populo non immerito
proçlamarunt, quand© & fenttificario deferta omnis de-
ficitur, deftruütur akaria thvmiamatis fcilicet & holocau-
ftbrum, templum ad felum yfq; diruitur, jplalterium poru
hümiliatur, nÿmnus contiçüit, & exultatio toia diflpluitur
lumen candelabri extinguitur, & arça teftamenti diripitur
làntta omnia contaminantur, & valà quæq;.pretiolilIîma
. transferunturad exterps, npmëh qnoqu^Dei, qflod gra-
luillimum eft, lùper eos quod nominatum erat, prolàna-
tür,necnon& libri çpncrçmantur ad ignominiamiàcrai
legis: Sacerd otesy eroac L euits capiûtur,virgines iniqué
cpnftuprantur, & mulieres mfeehiam patiuntiir : deindé
iufti cum impijs & leeleratis rapiuntur ad excicfium ,par-
uu li allid u n t ur, iuuenes feruitute coronantur, & fortes fia
: untinüâlidi ; & q» omnium fignorum rnaius eft, Sioh ipla
quia de gloria lua repulfà eft^traditur in mahibus impiprûi
qui eainlemper &Deum oderunt.Prb quibus & huiulce-
medi talibus videant quitus mens eft ad videhdum, fi potent,
tune chorus ille làntta^ ciuitas eiulare, qüândo n o n .
minus coeleftiapopulus q & terrena amittebat, prolpera
& deliciarum oblettamenta : quoniâvindemiauerar eàm
Dominus,iufto iudicipfuo,ômnibus bonis in dieir* lù*,
y t locutus eft in legis lu s maledittis, Prophetaru tlo -
quij s.Cæterum noftra Sion^cüiUs iam fecundum Apofto-
lû inccéh’s eft conuerlàtio, videaraus quomodo ab exeello
coeli yërricp ih terris pofica lua membra cohipiciat, & iîn-
gula.q diximus,de ilia terrena cuntta in nobis adimpfeta,
ÿel guoridie explenda videat.Vnde voçifetatur àd eos,qui
tranlèunt per viam,flens j& eiulahs ; [ o Vos omnes (ihqiiit)
qui tranfitis per viam f\ Erqui fiint qui tranlèunt per viam,
yel q u s eft via per quam tranlèunt,nifi profetto làntti, de
quibusDauid canir, dicens ; Euntes ibant & flebant, mit-
tèiitesfcminafuaî ju n te s ërgo elctti,quâùis mulris videan.
tur pcçupafihcgorijs,agçnds v is femper eunr, dum quic-
quid agunc o b amor.em cceleftisjcum fide àgunt. Deinde
. : . . . : : . .
j jÈ k
i
3
H '
Pftim.it;.