Ad tundeih.
E P I S T. XX V III.
R Euerendiflimo Ion* Epifcopo opto perpetuam fa-
lutem. Pridic,hoc eft,iiij. Idus Auguftas', ppft ho-
ram nonam homines noftri ab expeditione Aquitamca
reuetfi, cun&a profpera retulerunt. Namque Aquitani?
tutela triparti to diniia eft fecundum oportunitaterolo-
corum militarium yirorum multitudine diftributa, qua*
rum vni parti, quaeapud Clarummontemagit, piaeftM.br
doinus Auguftodunenfium Epifcopus,& AutbettusA*
uellenfium Comes cum aliis quibufdanx, alteri qua; Ler
mouicis veriatur prafidet Gerardus princeps quondam
& charus Pipini Regis, cum fociisad idem negotium ido-
neis. Terti* vero praelatus eft Reindardus Comes EngOr
nalem copulam non licet refoluere > nifi cauflà fornica-
tionis ita fufceptam femel paftoralem curam nefàs eft de.
ponerequamaiu omnium falutfconiuli poteft. Conce-
dimusnifi forte coniùgium qui conftirait ipfè difïbluat,
&qmregimènimpofoitip(e-y vt'fibi liberiusvacetur , id
rclinquérè occulta infpiratione præcipiat. Namque
qui iuflîtr Vt quod Deus coniurixit homo-non fèparet.
Idemque DëüSeftqüotieriS’libuit coniugia fepacauitfa-
deo vt etiam probabilesvtHüfque fexuîperfonasoptime
nouériihüs, refèiflb carnali eommercio, in fàcris locis fe-
paratim Domino militaflè. Iam vero- de Presbycetis
quiddicam- , cumnullum fere Monachorum reperiatur
Monaftèrium,quo non aliquaeorum fæculitumuitus déclinantes
coricëflèrint, quos fe perperam feeifife cone-
mutaflerere,, obruemur eorumdem aû&oritatc qui nos
miesongor & £ nàîiamlHperanti&làpient;ia forte præcedünc». ncque
lifinæconftitutus. Dominum autem Regem eodem die, : früftra fcnptumeft : Timor Domini ipfà eft iàpientiadc
hoc eft, iiij. Iduum Auguftarum, ad fân&urn Martinum a.m. 1. 1.1. g. fi. ai'fiquidem vt de coniugiis taceam,
venire nunciauérunt, inde vero eiustranfitum per vrbem quæ 0b Deiamorcm fèparata fiint, quorum magna nobis
Aurelianenfium quod putauerim vepftmile, quoniamma- j {Qppetjt copiay certé Fefrarien’fis Monafterij -, cui indi-
gnæ indolis Ludouicus Epiftolare in palatiogerens^offi-j defèruio , quondam nobis Abbas , &;Presbyter
cium, mandare mihi ftuduitvtautad vrbem T uronum^ut
certe A urelianenfium Domino Regioccurrerem,fic.tem-
perans hortamentum,fi tamen per vrbem Aurelianenfium
iter habuerit. Caeterum Gumboldus Sc Vgo redeunt
fupplices ad Regem, & proprips honores tecuperaturi
crcduntur. Ipfe vero Rex 8.Kal.Septembris ad Carifia-
cum,vita comite»venire difpofuic.
AD GVE N I I/O NE M
Sigulfus , quivfquead fenium Canonic© habicu lauda-
biliter vixerat, fponte fe poteftate exuit, & noftram hoc-
eft Monachicam religionem aflumpfit , atque donee
diem obiretfiio paflus eft fubiici difcipulo» quemipfius
voluntate ac fratruiii confenfuliriperator Ludouicus me-
moratoloco Abbatem praefecerat % quin etiam deceflor
vefter beatafmemoria: Aldricus , quipraefari Ciefaris
EP1 SCOPVM
iuflu, & mirabili bonorum annilu nobis eflet Abbas abla-
Senonum.
fus & Ecelefite Senonicas Pontrfexfablus eft,ad nosimmu-
tabiliter propoiuerat regredi , Epifcopali cura amiila,
E P I S T f X X I X.
quando'hanc vitarn vt credimus feelieiore mutauit.
Quis hos viroS Canones ignorafte dicat , nili prius ipie
DVm Vm abundante iniquitate charitas iam refrixerit
delipiar rprotettoprimordiandei fprofedto primo^dia fidei Chriftianirecolebant,multorum, & plures lætari videmus cum male fe-
quæbeatus quas beatus Lucas commendans ^oftendit o nftreiniudaitn tunc tæurnccc iljis iolj ics
om-ora-,
<erint,& in rebus peffimisexultare, quando peccatis no- niafuiire communia , quando poftquamim|uiiagro-
ftris Republica diffipata impune peruerforum graffatur | mm & quarumhbet pofleffionum prena Apoftohs,
infania,leeumqde'metusaboletur. Maximo debemusaf-j proutcuique opus erat , diuiddnda permiierant , ipli
fici eaudio, fi faltem aliqui s inueniatur qui memor.futu- Deo foli vacabant , & erât eis corvnum Sc anima vnain
rorumfieculifugientiscontemptùm,pia mente concipiat. Domino. Necab hadandla focietateûcerdotes exc ulos
Et opérante Dei gratiaperfedionis apicemapprehendat. inuenio i cum præfatus Euangelifta hinc etiammos m-
Qiiod mihi quia moliri vififunt duo presbyteri noftri, ! ftruendos profpiciens : Multa, mqmt,turbalacerdo-
quôrum alter Ardegarius alter Baldricus vocatur, vnum turn. O. f. fiqdiderh tametfi qua longiflime ablumus a
eorum: nam alteram ineuitabilis neceffitas rennebatve-
ftr* reuerentiae direxi adiundo militari viro,qui euin ini-
tinere tueretur, vt a presbytero vtriufque defiderium a-
gnofeeretis* & nuntij noftri relatione, feftatior eorum
vita prior&prsfens deuotioapparetet. Veftraveropru-
dentia relinquendi fiios eistitmoscopiam negauitfa&u-
ram, vt liberius &diftri6lius infliturionem beati benedi-
<SLi fequantur, nifi forte noftraparuitas, auitoritatem
vobis depromat abfque vitio pofle fieri. Id tametfi nun-
quam in controiierfiam vocatum,vel audierimvmquam,
vel magiftra le<ftione compererim, tamen fimpliciter
quod fentio veftrae au&oritati aperiam. Dominus Iefus
tarn landtorum virorum perfeiftione, tamen veftigia > Sc
quaedam vtita dixerim liniamentaformae Apoftolicas reti-
nemus,dum nemo noftrumaliquid fibivindicat,nec in fij-
culares curas diflipare animum permittitdr,&orationum,
& abftinentix legitimam conftitutionem perloluere re-
gularirigorc,cui nos iponte fubmifinfus coardamur. N?c
mirandum fed Epiicopaliter compatiendum vobis eft,
fi multos monachorum experti fitis a fua profelfione
deteftabiliter deuiare , cum & natura humana prona
fit ad malum , &holbis nofterbono feminifuperiemina-
refempergeftiat Zizania. Caeterum vtmea & multorum
quoa lcnuo vciua: aut-LuiiLau apcuaiiJ. i/wumuj «.ma ferto«pj-i. nio , nw llu-s- i-n--t—ra f—an-i—ftame- -c-c—lef-iamordoeft , vbi diutti legâliumpræceptoramfibi oWèniantiamarroganti, | certius prometld Dominum fidelis anima poflit, quam
&audacius quid fibi deeiTet percontanti: Vade,inquit,& fimonafticæ difc^linæ ftudeat propofitum intégré ob-
vende omnia quæ habes, & cætera : vbi aperuit Volun-1 leruare. Verum ne nos magnifacere videamur ^beàtus
tariam paupertatem fore fruäuokm, fi illud impleatur Gregorius cuius tahtain Ecclefia refplendet audtontas,
quod alibi docetiDifcite à me quit mitis fum , &humilis | patremnoftrumBenediducn his verbis commendat,lcn-
corde, &reliqua quod nufquam fieriauttutiusaut melius ! pfitmonachorum regulamdi(cretionepræcipuam,iermO“
poteft , quam in monafterio vbi ficlibertas voluntatis ne luculentàm. Sàndus autem Benedidus facerdotes lul-
propriæ pro Dei airiore,quod eftlaboriofilfitnum,refeca- cipi in monafterium & pofte Sc debere oftendit ,
tut» vt ex arbitrio Prioris fubieótorum aótio efenétafor- quamquam non facilem tamen eis promittat ingrellum
nretur, quamquam quidam noftrbtûm exuberante Dei &rètinendi officium ex Abbatis iumone præbet autorigratia
ingehti vigoreanimi confötda humana vitauerint,
Sc præfata Dominica lententia iam impleta, Iblitudines
penetrauerinÉ , occonftahter in Dei opere poene totam
æratem confiimplerint. Ab eaigitUr perfedione, quam
Deus etiam laicis propofiiit , abfit vt fummoueat facer-
dotes. Sed dicàt aliquis, quid plèbes faciant quorum àb
pis fuefat canofticé curalulcepta : Nimirurn qui hós ad im-
plendum illud vocat quod in Plàlmo cahimus'.vacate & vi-
dete, quia ego lum Deus, procurabit alios quosanima-
bus gubernandis pra;ficiat.Àt,inquit,qucmadmodum cartatem
j qubdnullomodo-faceretfi foli admittendi eflent
criminbiî. Nam& eos quidem interdum fèd difficilime
&vehementercompun<ftos recipimus : venit enim homines
quærere, & làluare quod perierat. Cum autem beatus
Gregorius regulam patris noftri Benediéti approbat,
eadem autem régula iàcerdotes çum, oflficio lulcipien-
doscenlec, nifi qufcontentiolelpiritü laborer, Sc mfeo-
ptos iam inde âb initio noftri ordinis, & eflè intCgræ viræ
facerdotes in Monafterium minime dubitac. Quapro-
pter veftmpaternkas dignetorhæc ftudiolius pertradare,
' K "" &Pref-
Sc Presbyterisad meliusjde bono tendentibus non cun-1
â:etur iicentiæaditum relèrare, ne forte quodnullatenus
optamus , videaniini ordini noftro p roui là coelitusiura-
menta derogate, que m fummi & optimi Pontifices non
lolum non infamauerunt , verum etiam vt par fuit fuis &
laudibus ornauerunt Sc exhortationibus cumularunt. Ne-
que factotum Canomun iufpicienda cenfura, quantum di-
fpicere valuimus vlquam noftram infirmât feptentiam,quâ
Sc auftoritate diuina & præclaris exemplis roborandam
curauimus, illudpotiflïmum à veftra eximietate obtinue-
rimus » ne noftram admonitionem grauemini ., quam non
venditandæ fcientiæ ftudio,(ed implendæ charitatis officio
affimptam ,& rerum pondéré & ftili lenitate làtis , vt opi-
nor,appatçc.
AD GODESCALCVM MON A CH FM.
E P I S T. XX X .
NI veritus fuiflem, vt me ab oblèruatione xharitatis
auerfum, nullius fteûi pofle precibus , putando,
eandem-charitatem offenderes , etiam nunc lüentij ia-
tebram fouens , nthil ad ea quæ confuluifti relpondif-
lèm, duabus videlicet excaufis,altera neotio.tuo mate--
riam èxercendi ingenij vel imminuerem'vel aecraherem,
alteraVt habita confideratione îllorum, quos luper eadem
quæftione te lbllicftaftè olim eognoui, mediocriratem
meam non præiùdicare quorundam exceüentiæ æftima-
tione propria comprobarèm, verum autem illorum çol«
loquio & relcripto potitus, quid ego hincientiam dç.fide-
ras expeciri, quoniamde eifdem quæftionibus dijierlàlen<
tirequoulque contra fidemnon eft, aur nulla aut parua
culpa eft quid mihi lèntire vilüs fit AeatilÏÏ nus ac.db-
itiflimus Auguftiim^ f in eo loco quem enpdandum
propolui non grauabor exponeue & ilia quidem. prior
quæftio quam quia nullis diuinarum f ripturarum exem-
plis, aur teftimoniis auc ægre , aiit nequaquam dehuiri
poterat,in medio rebquit, penitus.omittatur, ftiliççtan
in îllo, cun<5lis exopt^bili fidelibus culmine refurrebtio-
nis oculi carnis aliquid fint mentis fimile habituri,fiqui-
dem fucuras earum rerum imagines aliqua 110s mentis
acrimonia poflè apprehendere quæ illius tanti audioris
ingenium unt tcanîgreilæ, fi vel opinari poflemus elîèt id
extremæ deinentiæ. Nec tamen foelicitati noftræ in ilia
refiirretftione aliquid derogabitur,fi diuinitaris excelîen-
tia carnalibus oculis con(picua noii fuericquando nullum
hoc tempore dilpendium incelligentiæ nos,pari
fentimus , fi rationem quam mentis aciimine contue-
mur, manu perpétua quod eft incorporea , palpare non
poftumus. Necindignum aliquid nqftra pa,tietur natuta.
Il Ipititus longe lublimiori donetur excellencia qui iam
indeab initio noftræ natiuicatis tantum excelluic ,yt&:m
eo&fi aliquandiu decolor propter peeçatum,/emper tamen
Deiperlèuerauerit imago, & ab eo iu wi^m eandcnique
perfonam radadla gubernata fit caro#Alteramyerp
quæftionem quibus vetbis idem præcellditiflimus audlor
moderatus (it vigilanter co^fideraritcs eorum mentem
dilpiriamusauc quod eft , inquit, ad intelligendum f;ici-
lius ita nobis erit Deus notus atqqe conlpicuus vt videa-
tur Ipiritu,infingulis nobis,abalcero vidcatiit inftipfo,
vidèatur in coelo nouo , Sc terra noqa .atqpè in'omni
quæ tune fueric creatura. Hadlpnus quidhæc verba ob-
feuritatis pariant non video , quippé clariflîmus auéior-
quediuinæ autoritatis oblèruantiliimus quemadmodum
fit îututus Deus omnia in omnibus .copiofius explicat
fcilicet quod eleiftis diuina gratia ad angelicam proue-
â:is æquitatem , remoto priftinæ ignorantiæ.nubilo, lè-
metipfum. plane manifeftet ac fua ineffabili yifione in
perpetuum beatificet, tantaque fuæ prælentiæ lætificet
euidentia, vt vniufcuiufquefpiritus dubitare non polïïc,
quin nobis Sç rcliquis fàn&is omnibus vt fit Deus atque
cuilibet atque alicufcreacuræ ita vt raqonabilem cantum-
modo fui notitia glorificet , irrationabilem vero hoc
eftterram& ccelum præfens vbique cotus gubernando
cönrineat; Ac per hoc.rationabili aderii pel hotili&ifi ês
praclèntiam irrationabili perfonam prckttiiaip qu* Rainen
longe priftantius qu^m nunc ad eleólotum notio-
nem deduóla vt ^ugmentuin Icientixita etiam incremen-
tum fceiicitatis faduraeft. Nam & nunc prèftncia fua regit
coelum &terram cuius veridicavpx eft: C<sliim& terrain
ego impleo* fed ad comprehendendum qugmadmol
dum tötus inccelo,totus in terra fit ades mentis noftra!
caligat: quandiu corpus quod corrumpitur adgrauatani-
mam,nenaturae fua: viin libere queat exerere quod cum
tptius corröptionis non raoleftiamodo verum etiam fu*
fpicione fueric liberatum glotificataduntaxatnon muepta
natura. Nèque hinenos eirarepërmifitquiait; Palpate, Se
videte quia Spiritus cairiem & ofla non habet, ficut me vi-
detis habere, rantamque cumfpiritu.cui mine repugnat
habueritconcordiam,vtcumepdëiixcepsnecveiit pecca-
renec poflit. Idem fpiritus Domino fuo tunevere inhae-
rendo, vnum cum eo eifeélus inrueri merebirar habita-
torem fiii, firrtiliumque creaturarum exterarum vero re-
«ftorem. H ic eft vifioin quafcilieet conftabit, &iecura
fcelicitas Sc fcelix fècuritas, cui vidends oculos non corporis,
fed cordis, hoc eft, mentis inundare vefitas pra:ci-
pic: Beati, in quit,mundo corde, quoniam ipfi Deum vi-
debunt. Huiufmpdi vero muhdatioHem,fides hicinchoar,
illiccharitas confummat. ,Nam quo.vfque aftedus hofier
dicere Doinino poflit. Quid mihieftin coslo, & a te quid
volui fuper terram ? Hoetft quamdiuin cceleftis alicuiu$
creatura pptentia, vel excellentia mundana illecebra, Sc
nonin Domino.aquó fuinus conditirfpem noftra beati-
tudinis reponimus , craftum glaucoma noftris obdudum
oculis patimur. Ac cum falubrirer ea fordere cceperint,
quae^ prius aninium noftrum ^perniciofè aut eludebant
opmionum falfitate , auc oble&abant fallaci fuauicate;
paulatim Dei dementia fatifcente , caligine nofter vifils
recuperatur.ac diuinorumpraceptorum indïesexacuitur
collirip, donee depofita mortalitatis larcina, ad videndum
eum in quein tota fu^rat cranslata intentio, perdiicatur.
Prjemonftraus verbis , fuper quorum fèntentia,non vt yo-
lftimus, fèd vc valuimus res quam fignificant incompre-
henfibilis eft'diutuielocutiiumus. Idem mirabilis.audor
(ubieótum, & per corpora in oinhi corpore, quocumqUe
fuerim fpiritalis corporis pculi acie perueniente direóli,
hicvel parum fieculari liceratura imbutus , nemo dubitac
a cömmuni fubaudiendum , Sc vt vidéacur fpiritu
per corpora ipomni corpore. Opinionemenimillatn, vt
vidëri poflic Dominus carnalibus oculis, nifialiquid mentis
obrinuerimyipfe mahifeltiflïme remouecjquid vero ia
eo volueric intelligi,quqdaic^ Per corpora in omni corpore
, fecupulofius quajrfpollèc, nifi éandem rem adhibita
quadam fnnilitudine praeftruxiflèr. Dcnique prsmifit:
Vitam quidemfuam hauddubilimquin fpiritus qua nunc
viuitin corpore, & h®c terrena membra vegetat, fkcitque
viuencia,inceriorifenfu quilqtienon per corpóreos oculos
npuic. Aliorum vero vitas, cum fint in uifibiles^ per
corpus videt.Nam vnde viuenriadifcernimusanon viuen-
tiBiis corpora , nifi corpora fimyl vitafque vidcamus,
qua^ nifi per corpus yidere non poflumus: fiquidem hac
eins tam luculenca fèntentia colligitur, quod per corpora,
fioc eft, per corporis oculos in omni corpore , quod
idem confpexerint oculi jüdendus ficDeusnoninfiiafub-
ftantia, quod, priuilegium fpiritui releruaruc} fed in eui-
dentifljma gubernarionis prxfentiafic eum cUm per fèn-
fus cöfporeos vitas aliorum in corpore intuemür. Non
vitasinui^biles afpicimus, fee} eas tamen inelle viuificatio-
nis porentia dubitare non pofiiimus , nec fuftinebunt
quicquam concumeli* oculi, fi ipiritu Deum v bique prae-
fqntem comprehendente, illieum tantummodo in corpo-
ribus, quodirexerint aciem, quemadmodum fuperius o-
llendi, potetunc intueri:ficut neque tune patiun tur aliquid
ignornmis, cumfènfu aurium dulciflimum quemlibetfo-
numcapiente,ipfiintrametas proprij muneris cohiben-
tur. Hie a me monftratus intelleóèus capituli » omnibus
cechnas propofïiifti qüahluu^nguftiis liberabit, inter quae
etiam oculis nihil fimile mentis habentibus in quo uis corpore,
nec proprie, nec figurate Dominum foreconfpicuu
declarabir.