yyingelomi Stromata
I' AjP Mroautteht zjoj . V ti.fflr/fciÿ.
generaliter Armenia:,delata eftjfedadrnontesTauri altif-
fimps,quiAratäthimminet campis. ,, .rj
C A P . ; XjX.
IN diebus iüUagrotauiilexachidsyfqjad piortfy&^enit ad eum
lfaiasfilius Amos prophet es, dixitq3ei,: Hac iicttppnnnus Deus.
Precipe dom ui tua,morieris n.tu &non viues ]Ne eleuaretur^pr
tIaet?ee vcih6it$o,rpioafmt i,nincfrierdmibitialte^sc torirupnoanpshvoiisic,&at duer, n&je:aduiadit feefle
moritürum. V t cpnuerfus ad Dominum flebtatfentc.utiam
eius.Quodquidem &inIona propheta legutnis,&irr
minationibus contra Dauid.qua: dicuntur futura,necfabka
funt,non Deomutante fentpntiam.fed pipuocante numa-
nüm genus ad notitiam fiu.Dominuspcenke.ns eft uiper
maUtijs,nulla quae in hoc mundo hom^ib^^ffuntja^Ique
omnipotentis Deiocculto confilio vemu^KNa^n cunpa
Deus fequutüra prsefens ante fec^adeereuit >, qpaliter per
recülaidilponantur. Statutum q.uip>pe^iam hoiTi^mibiiseft,
vveel a qduuaentftiutamti sh fueirpitsams fuenridati,pnreoeflpe&eoo^s eius,a;üt iuimodeta-
tapro/peritas eleuet,aut nimia aduerfitas grauet. Statutum
quoque eft,quantum in ipfä vita mortali temporaliter yi-
udaidtuitr o,nmanmip eotftieannsn Dose u<s|ujcinudme ceiurnmlemzeocrhipiee rremgi^ atdjt yüirtaicm adfeiuit
eile morituium: qua in re quaeftio oritur ^ quomodo
ei apropheta dicitar.[Djftonedomui tut qüiampfteris tu&no
viues. 3 Cui cunj mortis lententia.di<ftaeft,protinusad eins
lachrymas eftvitaaddita. Sed per prophetam DomipuS dixit,
quo tempore mori ipl(e mereoatur, nec doniinica infti-
tuta conuulfa fun t,qui autem ex largitate Dei a'nni vits cte-
fcercntjhoc quoqjante fecüla prsfixum fuit»atque ipatiuiti
vitae quod inppinati foris eftädditiim,line auginentq pt*e-
fentifuit intus ftatutum. [ Quiconuertitfaciemfuamadparie~
die lezachidducipopuli mei : Hac dicit Dommiss Deus patrts
Dauid,Audiutor at ion emtuam ■ yvidi laibrymam tuam, & eue
fanant te. Die tertio afcendens templum Domini,\& addatnd ebus
tuts quindecim armos. Sed & de manu régis Affyr m um liber also te,
pdaru diudfne artu cumm h wan«c«,&wp.r]oFtleeguqimtaiu>trebm£m fl iejttaum mpai ogpnteorp mreo ptefo |prtoer-
miffionem Domini ad Dauid, quam videbat in iua morte
perituram. Eo, eniip tempore lezeebias fiUo.s*rbn ha-
bebat!, ham poft mortem eius Manafles cuip duodecim
annorum eflèt regnare ccepit in Iuda. Ex quo pehfoi-
cuum eft, poft tertium annum çonçeflæ vitæT Manaflen
eflegeneratum.Ergoifteomnis eft fletu?.* quod delperà-
bat Chpftum de luo..feihine nalciturum. .Quamuis ali
afferuntfanbtosyiro?, nontërreri propter mcertumiddi-
.cij, ignoratipneip (ententiae Dei ,, quam ftdem hibiJ
turiiint, fimulque Ê$ti quæftio Ipluitur aéneceffitatis
vincula ."atqué cauJ^rmn,quod nequaquam effés mprti?niip
gufls præitituta fit,ftd voluntate Dei & ignptis moi:ta-
libuscaiifis, vel viuataliquis yelmpr^ur. praefectipi cuiîi
&liatutanqnc morti^ iuceffitas diifFeratur, & poftnior-
tem rerplcitatps plunmos legamus., A.euertîtûr aiutetn ad
regem propheta Dojinini iuilione, vt ipî^lànàrét qui pér-
euftèrat,&vocatu.r lezechias dux popufi mei > & filius Da-
did*cuius operafèélabatiir, feceratenimredlumiuxtaqm-
niaquæfeceratDauidpatereiuSj&avidïtur eiusóratio,yi-
dènturque lachrymæ, quoniam ambulaperat coramDo-
; minbin vèritate.dé in cordé perfe£to. Et fleucrat fletu mji-
guo^ &quodplacitumeratinoçulis élus feeerat. À^ijcî-
untürquequindeçun anniad vitain, quos iile ribn ppftula-
uerat3&in luperuiuente iilo îëgnifecuntàsreprpmittimr.
Sinautem f v t quidam putant) iii çorpore viuçre cdnaèm-
naûbeftj&iuxtailludquoddicitur^feeWÉWreriWfWiiWïf^i»
requiem tuam, Et inaljp ioçp : Edite de c^fcete animdtn mëatn,
^pptândaëftmd^',ytdéearcerèlibèremurquô^n^
dpnat pro benéuçip vVt qui Liberandusferatadluic quuidetctmm
f&uaomrmaditpDaormiemceumm.iqiammà.d^ ïCénoînpul^erirtiçtnqôilntzjpéochteifaas^&Âdd-1 ^^'cumatiult^eht^afuîffufafnWUMÛwcuramèfi^hi^'
pairieremaütemtempU iuxtaqùod Salomon ^aladum à.-
tHixerativetafciôIutead'pariâerb.nelaçhrynia^fîiàaaffiii^- h^'&ulcuafonaire^p vuihus, Nam ^quila . S^mmachuâfcibi
umsomften. tqareivüidierdetucr.i r c o p a r i e t e m & o - ,|ûmtégiuininréllijivohjnt, Cm
Lues. x8.
D
minum deprecaretur. [Ob/ecro domine,memento quomodo
bulauerim cor am te in veritate,&in cprtUperfefto, ^ quodplaei-
tum eft cor am tefeceritn. ^3 Felix coniaentlaqui äftftiftionis
temporebonorum operum'recordatqr. peatt enim mundo
j cordequoniamipfiDeum videbunt.Etquornödbälrniftriptum
efapukgldriabitttrpurum fe habere epr? qupdiip^iuitur:per-
febtionemcordisineonunc dici, quod idöla deftruxerit*
tecnpji quoque valuasaperiiefit, lerpentefn, auieum com-
m inuerrt& caetera fPeerit quäe faipttira ‘^mmemörat.
Plerunqüe äliquibus iufti nec'ellit^tibps äffii<^i.|uä| opefal
coguntur Fateri,fed cuni eprum diiftäiniüMaudiunt »n^c
per elationem p^ius, j^uam per veritatemcxMtniiii piro-
latiEx iuis emm cördi&^ycrSaipftoi^^^fidit,_&dici
humiVitpi;poite vera bona nqh aeftimant Sicüt'grauis culpa
eft,Jfibi höcKominem arrögare quo.dnpn elt,fic plerünque
1 culpa nulla eft,li humiliter bonum dicat qüod eft Vnde li-
pe contingit y t iufti ßenflufti Habeant verba flmilia:, fed5 tarnen
corfemper diffimile longe, 8c in qüibusdiÄiS Dominus
abiniuftis offenditur,in eifddiii quoq; aiuftisplacatur.
Nam pharifeus ingreflüstemplum,dicebat:/«««(> bis infab-i
bato,dedmas do omnium quapoftideofed iuftificatus magispubfc f4»i«7«4>«iÄfCx^.Ieiecbias’quoqyrexcummoleftiacor-l
poris aftlidus ad extremi^atein petueniftet, im oratiene
cömpünctüs dixit: fObJeefoppn^9Hf^^tq^modo'smbü~
iauehm cor am iein ver'itdte ^iycorde/jer^f^o.jNecDdminUs
hanc confeffipnem perfe^ibnis plus defpexit aut renuit,;
qüefli moxin ^ p r e c ib tt|:|^ Ä C ^ c e p ^ r ^ u s ieiu-
ftificauitin opere. Iezecliias iuftumfeäffeiuft e dam incogitatitmeAtquevndeiilebftendi^
cauit' Curiuque hbcinifrquiä onlnipoteiis^eüsfirigülö-;
ruin^^verbadccogitä^ipnespen^ &^^inejusJdürlbu?ru|)er-
ba nöuluntquae hüfnili eördepro^ferürid^ asfietu wagnßlMdn^ metüam partem ;
atrq , foetus eft ferm o Domini di eum., dicens :\: Keuertere i^
ïùmptain cibp,vel appofitàcbrppriv'quæcunque fuiitduî-
cià.ErgotDeipMénnqmpnm^^ , pèr très npxlas A:
aduèrîàsjïànitas reftftuta eft. Ali jfthëhin.nph hülçuây.fëd
apoftema lufpicantur, quando t'ümç.ns corpus cocco &
computrefcente pure împletur » & iuxta artem nredico-
nimibmnis'l^ies ftccioribus^ficisatquecohtüfis, ih'éli*
'tis^fuperHciém proubçatur. Acper; hoc" non fpernendahi
effè medicinam, qûæ vfu conftei x «yenmentp.,’ q^uia &
hanc fecefic Deus. Dixetatautem Dzèchiasad IJaiam iQuod
"eritftgnum , quia Dominas me fartabit, & quia àfcènfùrtdjum
die tertio templum Domini'i Cuiaitlfaias iHoc'eritftgnutn a Domino
, quodfâclüfusfit pbminus fermonem, qum, locupK (fi,
' Ÿis vt afcehdat vnibra decem litieis j an Vf reuertatur totidetn
gradtbus, & reJ’q. j Datur autem fignum vtfbl decem gra-
‘dibüs reuertatur quos nos iuxta Symmachum ïn llnéas
i 8c horologium vertimus, quos gradus intellexit in line-
. Is,, vtmanifeftiprem fènfùm legèncibüs "faèèïétw: Siue
; itajerant extruéii gradus , aréè, mécnanica , Vt ymbra
' defeeridens horarum fpatia terminarer. Erat autém no-
ra qiei décima quando hoc régi ptopheta loquebatur.
Visérgb, inquît, yt arcendat v:mbra'decemlme.i? p
ce'dente ' foie "fupra terram per bofeales pbgas yfquè àd
orieritem ? quod fubtus terrain iuxtâ. quotidianam con-
füètùdinem fui curfîis' èrat faéturus : ; ah y t reuertatur
vmbra totidem gradibus , conuprfa retrorfiim '^ facie
lobs , ipfoque per auftralem plagam ad orièntëm re-
grêflo. [ At réxifdcilè eft, inqüUjfvmbratn crefcere de~
cem lineis , nec hoc voiefiat , fed yt reuertatur fetrorftim
'deiéhi'^adibiui'ff f^ id n . nanqije qpia maioris' hiira-
éüii elle poteirât f fi fol ephtranum fiib ’mori cùrfum
ageret , quam fi confue,tp piocefïu incedens Ç; tairiét-
fi miiltb àltius i' rd eft > fuprà ferras elatus ad brièri-
tém*quafî fecundr diei manehüüaihterueniente nbifté,fa-;
btüius àdüolarcLNam & hoc qui in infùla Thyîe,^qüd: Jvitîa
. Birca
Gmtfis }i.
Xi.
BdwnniamAeft^yelrny^dmis Scytharum Embus degunr,
oiVfni f.:ftate diebus aliquot fieri vide jit: quid fol extern or-
biiivoccafu & fiib terra jiofitus, lpfishihilomihiis totaho-
(fte (upra terlramappareat, & quomodo a parte occidentis
adorientem humilis redeatmanifefte videaturidonecte-
pore opbrtuno tbto orbi com muni exortu reddatur: ficut
Sc veterum hiftdtix, &noftrihomines xui,qUiillis de par-
tibus adueniunt ,abundantiftimeprodunt, nUnquarhaii-
tem hi, qui interiora auftri incblunt i viderfe folem per me-
ridianas plagas adorietem ab occafu redire. Quod Egnum
ceruht prbpter igrbtatibheni Vc'gis leiechlæ^éHaïh cür4
fiim Egriiclafiffidii cômmiitatuni,qi;âm nöh eüe’ó[3iiiftiÖ-
hem ineanii Tedferijituri CàtiÛié fidem dierurn Verba reftir |
tur, | | | dixéréppftaiià i Ipfeéft lèzechw qui obtumàtfupe-
rioremfontim uquarum Gihoh -, '&■ over tit edi fiibter'ad öccidën-
tqm vrbis Datiid. In omnibus bpér büffifüfectt pŸojperè qlid vertuit,
Attamen in legatiohe j)rineipum Babylönis, qui thifli
fuémntad earn,vtinferrogarent de porefercto qiibd acti-
derât fuper terram -, dételiquit feiilh DeuS Vt tentareturj
^ __ _ _ & nota fièrent omhia quæ erant iii corde eiiis: ideirco
& præfehtir temporis & futuri typus erat,vt quomodo | autem tentationi reliâus eft V quid poft fantam vi&ori-
fôl rèuetteretür ad exordium Eii,ita & Iezechiæ vira,ad de- ( am & folis rfegrefliim, & congratulationem réghi pbtéri-
textosannosredirec :hobifqiieinhebdomade& ogdbade tiffimi.cbrillms eleuatum'eft. Denique in ebdem Volii-
viuentibus per refudedionem Chrifti , yitæ fpdtiaprdte- ! mine fcribitttr T.. J Multi deferebant hoftias & fdcrificia in lé-
lentur. Solent fanûorum locorum in hacprouincia mon- « rufiilem domino , & munera lezxchU regt luda. Qui exaltatus
ûratoresjintraconfèptatemplioftenderëgradus Iezechiæ ' eft poft hat coram cunttis gèntibus. Indiebus illis agrotauit lezx-
domus vel Achaz, quodfblper eos defeehderit. Sed nunq chias vfquead mortem, & orauit ad dominant. It exaudiutseum
ego credo, non dico Achaz qui rex impius fuit,fed cuiusli- 1 &dediteifignum,fednon iuxta beneficia qua acceperat,retribuit:
betregisiüftidomum,fuiflèintëmploDei:çüSalamoriid- quia exaltatum eft cor eius. itfditaeft edntraeum ira,&contra
cirèo Deüinter cæteràofFehdifredicatur,qubdinrublime i ludam,&terufalem.']
ædificaüèrit MeUojvnde atrium rempli, deambulans in'f|r H Rurfumque fcripturafanbta elationem cordis eius dicit
turre palatij .refpicere folitus EtSolerit quidam hos decem poenitentia mitigatam,inferens,[£r humiliants eft toftea, eo op
gradus lihédrum ad myfterium Chrifti transferre, vtvm- brasfigurdrùmindercenfiohem.Chriftiintefpretétuçi pcr j [exaltatkm effet cor eius^ipfe-quam hdbitatoreslehtfutey& Laftatusefter-idcir- quös iterum fol iuftitiæ Chriftus, pdftreEitreélionéaften- ! go non in venitirafùper aduentum legacorum eos dominiin diebus lezeebia.
Berodach, quern parrem firifFe
dit.Primusitaq;gradusdeftenfionisdeDfeoinaligeloEiir, I NabuchodonoforHebræiautumant, & indàîibnemuiie-
quia magni confiUjnuntius eraf,Denique & Iacbbficalloqui- rum, 8c congratulatione fàhitatisftiæ-: oftendit quæeis iu-
tiiulum&tui: Et dixit vouiftivotum:(intuit).ahgetiis vt8cangel\domini. cuiiunxifti iniécDe\EgofumDeus,imoftenderet. ! xta Septuaginta dbmum rs^»&<xproquaSymmachiistranl- i ,tulir,aromatum fiiorum, & thefàùrosauri &afgehti,&
Secündus gradus deftéfionis deangelo inpatriarchis fuit?, j odoramentorum3& Vnguehri bptimi, quod in neb rated
quiaittomhibus,(vtait Apoftoliis)ipfeeftoperatus. Tertius j fttibitur olei boni, & onines thefauros vafbfum Gazæ,
in legis dationem, quia & inlege ipft eft locutus. Quartus i flue vtibi iegitur yaforum fiiprum;Gaza autem lingua Per-
gradus in Iefii Natte, vt pppulûm in terram repromiffionis I ftrum, diuitiæ nuncupântur, nec eft H ebraeirSferrhb, fed
induceret. Quintus in Iudftibus, quia eundem populum , barbarus. [ Nonfuit CinquirfverbUm. ] quod iuxta Hebrafcâ
petbos ipferegçbat.Sextus, in regibus Iudæorùmiquiain : confuetudinem, pro jre frequenter accipitur , quod riofl
eis ipfe regnabat. Septimusin prophetis,* quia per eos an- ; oftenderet eis ih domo fua, &-in omni poteftate fera. Vnde
nuntiatur. Oâauusin pohtificibas, qwaipfeeftfiimmtts i -Deiiraiuftiffima,quohiam hóh fblum thefaurbsfubSat-
fecerdos patris. Noniis in homine. Decimusin pafEone, que palatij, fed&templi oftenderit, quod cérte fuit pbtëJ
Per hos enim deceitrgradu&,quafi per vmbram legis ptiftç ftatiseius,de’ciuusvaluis atn;laminasante iam tulefab[rii
Chriftus defeendit,ac rurfus poft refurrebtionem ftiam«fbl. tramt autem Ifaiaspropheta ad regem lez,ech:am,&dixit ei:Qtud
iuftitiæ Chriftus, per eofdem gradus fiiffùm in cælumaft j dixerunt viriifti,&vndevenciuiitddfe? Et dixit ièkeih'tós: Dé
cèndit:& omnem vmbram legis veritatis radijs illuftrauit, [ terra longinquavenerunt ad medé Eabylone. Etdix-t, Quidvi
obftura reuelans, claufa referans, & omnia tebta dtnix+Ûxlerunt in domo tuaf Et dixit lezcetblas,ömhiaquacitnqUe indé-
Babylonïonm,dans. [l» tempore Ulo rhiftt Berodach Baladanfilius Baladan, rex I mo mea funt, viderunt. Non fuit verbum fiueres» ijuani hôhàften- literas & munera ad Iezechiam. Audterat enim j derimeisinthefaürismeis. Etdixttlfaiasadlè^ecIjidhiiAudiver-
quodagrötaffetie<xchias.Lztat.useft,auteminaduentueorumle- i bumdominïeiemituum:EceeVeriientdies f&hufèreriiür omhia
zechr/ts, & oftendit eis domum ar omat um, & aurum &argentu qua in domo tuafunt, &quktbefiiutizauerant patrestmvfque
&pigmenta varia,vnguenta quoque & domum vaforumfuonm
dient hanc in Babyloneih. Nbri rdiiïquetüfqüuijüam dïcitbe-
^ omnia qua haberepote-dt in thefaumfuü. Y&on fuit verbum
minus.Sed&de ft lijs tuis qui egred'tentur ex té, qaosgenuiris,tolr
quodnonmonftraret eis lezxchiasvi domofua,&inomnipotefta-
lent,& erunteunuchi in palatto regis Babylönis. Èt dïxitlexxchias
te/««. Supra legimus decimo quarto anno regis Iezechiæ
adlfaiam: Bonum verbum domini quodlocutus eft.Et dir.Tiat tantum
afeendifle Sennacherib regemAlJyriorum fuper omnes ci-
pax: & veritas in diebus mets. Rèliqua autem fernionum ïete-
üttatës Iuda muniras, & cepiffe eas, & poftea obfediffeLaad
chu, &om nisfortïtudo eius, & quomódófeceritptjcinani& dquar
chis, tranfiife Löbnam, mififfè IeEufàlem partem exercitus j duäum,& introddxerit aquas in ciuitàtem, nonne hsc fcrïpta funt
fuiscçfàque perangelum centum obtoginta^uinquemillia inlibrofermonumdierum regum Ittddî &cï\
exërcitus eius,& ipfum fugiffe Niniuen, interfeétumqi
filljs in phano Dei fui, & regnaffe pro eo ^faiyddon filiurp
éius.'AegrotâfTe Iezechiam j’& recepiffeprophetæ nuntio
föfeitatem, fatftum fignum incredibile, vt felhoraium fpa-
rijsteUertereturad ortum fiium *& pene duplex^dies fieret. NVnclëgimuSjquodintemporeilloihocÆft,irteodâânno
quo hrecgeftàfunt omnia,miferit BerodachBaladan, filius ;
BaUdan rex Bàbylonis* libros & munera ad Iciechiam*no
Afaradddnj qui Sennacherib patri apudtSyrios inregnum
fÙccefTeràt, de cuius feh morte feu,yica,feriptura conti-
cuit. Éx quo perfpicuum éft, aliqd fuiffe tune regnugi
fy riorum, & aliud Babyloniorum. Denique Samariam, id
eft, fex tribus cepereAflytij, Iudaqi autem & Ierufàlém
poftea legimus cepifîe ÇWdæos { quorum rex Nabucho donofor
fuit. Et quia apud ebs aftrorum obferuantia eft,
fteÜàtttthq; curfâs ,lbngo vfii& exéréitàtioife cognittts, q>
&ihdbraifiin^huiCâtémonftramr,iritèüexeruntfblerhre‘-i
uèrfüttijdieifpatia duplicata, feruierreiquenifelum Deü,
ld eft, folemputabant. Cômq} catiÏBs huius miraculirktio-j
hemq; perquirerentifamapëromrtë^genesvolianteytlidi^
BibfatbJex.P&r.Totn^
Tradunt Hebræi idèb ægrorafle Iezechiam, quoniam
propter inauditam viótoriam, & Afïyrij regis interitum,no
cecinerit laudes domino i qiiafS cecmit Mdyfes Pharaone
fubmerfe, 8c Delborainterfeëto Siftra : & Annageniço
Samuele. Vfidecotrimojÿturri effefragilitàtià feæ; rurfùm-
que poft ;eotpôtis fehiûtèmv&'figtti hiaghihidiiieni * ôf-
fetri aliquamoccafionem fuper biæ, quam y t ptud en s 8c
Dei cultor vitare debuerat , riec Vnbnflrare'alienigenis di-
uitias fuas, quas Deb tnbuehté'poffederat. Ex cjpb iu^ta leges
quoquétrôpologiædifeimû^,no’nwrt’^»<J^/h?<ir^arin« anteporcos, nec dandum fanftttrn cariibùs: Quiehim fid^lis eft
fpiritu, abfèondichegotia : & quièiiuque hóëhönfeeërie, -
omnis vittüs illittseneruattir ^-peŸitqüe pôftedraÿ)6i: ahjif
ifeyirili röböre,ïn muliebfèrhl^dt^gitiifanôllitù<hùem In-
gréditur é’rgôlfàias ad régë,&qtiàfîhèfeius' feifcitàtüf:Quid,
dixerant yiriifti & vnde verif runt ? Duo inter rogat, quid
locuti fint, & vndè veneriiit Hle ad vnum refpondit', alter b'
/ptætermiflo ,quod enth ëmphafe fiiperüfib-'lëgèndum
eft. [petexràlonginqud ierïerùnfaime deBabybM.' j'Q aod
quanto terra lohgibr fit vhd'éJyërtëhtnr , 'tantq ifte g!&*
Xxx z • ripfior,
H
Matth. 71'