A
Galat. 6.
Pfal.iij.
B
G
ïfai.jó.
D
ritalis hioia > 'qua raolent fimilaginem triticei grahiypolen-
tam'que intelle&uum.Vnde D copo flit fecrificium ofïerri,
conficiant.Qui profc&ö iüuen'es ligttö cotifixi,etiam mar-
tyres efficiuntur.Dé 'quonimirutu ligno Paulus Apoftolus:
Ab fit mihiglorïari (inquiry mfi ihcruce Dómfnfiofiri TefuCbri-
fitper que mihi mündUsvrïicifixus èfii&ego muftis Q ü ia puèri
tranlpofiti in D om in o , mundo mortui ïunt,&aflnd ligno
dominie* crücis. Sequitur, Senes depOrtisdefecerientiüuenès
decboropfallentium.)quiaveterani&longo confe&i fenio,
ita iii eis feme cohfümptifünt, y t èum per portas egredi
vellent ad herbas vel ad qu*libet alia vidus conquirenda,
inipfiseifdem portie ita lint femineces inuentiquafi mor-,
tüi.*&hoe fit dicere ,de portis defeceruhtt vel certecüm
ab hóftibus hue illucque diftenti perimuntur, meritoquafi
confiliarii ciuitaris & legis dödores, de portis defecifle,vti
& iuuenes de plateis & fuisperterriti ofhciis, deploratttur.
Typice autem fenes fimt, qui caniciérti'fenfuum per rêmifi-
fionis gratiam cörifequuntur: äc in mänfuetudine quietu-
dinis,opus perficiunt.Qui fi Deum offenderint, in portis
deficiürit, q ü * dicuhtür efle iuftiti*: de quibus Dauid: A-
perïteportas iuftitia: tngrejfui in eis, ‘confitebor Domino. In his
ergodeficiuntfenes,durftcrëfefentibus fcandalis fetigantunita
j.E fg . it .1
red o itinéris curfd'deftituuntur, vt intercifb pcéni-
tehdi ac lugehdi tramite, quadam negligentia cönftcrnan1»
turi S p . I / p I \
Iuuenes eorum dfè choropfellentium deficiunt , quan-
do decantatio fpiritaliter conquiefeioSed moralicer incöU-
tinéns animus Dei memor iam dum a feme't repellit,dicere
non voted:Pfallam fpirttu,pfallam & mentèNnde debet fine
cëflarione pia mens in cohfcientia ptoëlamare,ne quando-
queDeö cantare defiftatiimo choro fendorum femper laü-
dans Deum alfiftat.De/érif (inquit)gaudium cordis noftrhver-
firneft in kaum chorus nofier. Pater fénftis dé Iud*is,qüia De-
um adiracundiam prouocauerpnt, quod dèciderit omne
gaudium cordis, & dilfolutafint ómnia eomUi laecitisè vi-
fcerain tncerorem &triftitiam, atqüeindiuerfes'mifêrfe-r
rum terumnas, ficut a principioludusprophetalis codnu-
merat: neenon & chori quos in diuerfis'iolebant fotënnitingbre
manfiirâiCw/dif córdni (inqtiit)t<*pif# noftri. Va nohis Ê
^ttM/>erw«iwtti-Hümiliationem atque deiedionenü îud^o- |
rum à regno/deïïgnari quando hoftor £ègis & gloria depc*
dit-. Vnde idefri propheta longe fiipta \ dit ( inquit ) regi & [
domwatrtcr.Himilianunt&fedete-,qüoniamctcidit décapitéve- ïeri. j u j
ftro\coronagloriaveftra. Vbi aliuS interpres, Defiendeait>Sed
ftmltum intërefty quandotàdat corona capitis, vel quan-
d o defcendatjqüialeuioreft deïcei»fiö,qüam ruina'.Paula-
timergodutndefidiotèviuitilr,pernfeglcdum glodani a-
mittere, defcendere eftïquiadumquilquc ad altiOrà nort
currit,ad inferiöra de{cèndit.Sie & regnUmlüdæOStum per
fingülös regreffus vfqüe àd Ioachim,deex‘cel(bäa imade-
fcendit : deinceps vero per Sedecliiam & e os , refidui fite-
ruUt de populo,ad integrum ceddit.Hincque lèqüitur vox
Omnium captiüöfum lugentium': (Vdnobts quïapéccauimus.)
Ex quó patetj^uod fuentibus vç imhiinetipeccantibus per
defidiam,lâmentùm reftan ,
Quodbe'nëEcclefi*cortgruit,quandofecerdotesin eâ
& Virgines ruùnt,qui videntur ornamenta eius efies& qua-
ficoroha decoris.Sed & fidei gràtiârti interdumdum amit-
tir,gloria eius dg tapite ruir.quiaDOmirtüm dec oris ift perfidiam
commutât falfitatis.QópdautemDöminus corona
ëa fit Ecclefi*,Iiaias teftatur diceUs : In die illa erit Dominus
exercituu çoronagloria, & diadema ex'uïtationis 'refidui populifitu
Quam nimirum cotönam capitis turtc ecclefia perdit,
quando fandiores in eà,in perfiaiàm ruuntiQuæ nimirum
corona intèrdum cadit, fèd poteft lamentationibus ïepau
rari.atqueintegritatë fidéi reihdui. Alioquin Èedefia Chri-
fti ipeciofeélTe non potëft, nifi coronetur G h r i s t o v c -
hiehs à Libano, ytiin^Canticis cahitUr: Vetiide libanofponfa
mea-ytm de Libano, vèni,coronàbens:de capite Am ar a , de vertice
Sanir & Hermomde culnhbusleonutn, de montibus pàrdoritm.
Séd j&ipfe corona C ri r i s t i creditur, de qua |n Canti-
cis pulcnrè ait: E'gredimini ér vtdetefilia Sion regem Salomonem|
in diadetnàte quo coronauit eum 'màferfua 'tndiêdefponfioniiil-
lius, & in die Uïitk cordis eius. QuatU fane coronam Eccle-
fia qu * vere (ponfe Chrifti eft,tuhcpèrdit, quando deco-
remfidei &integritatem operum eius amittit in his , qui
tatibus ducere, rede in ludum verfi étant, Quando in t e r .fummi videntur in membris Chrifti» Aut ceïte cöiona ca-
hoftes cruciamentorum generibus torqüebahtur. Aliter ' pitisnöftri tune ruit, qtiandö hi qui vidçbâtùraddecqfem
autem in ecclefia pcènitêntiiim eft ifta Vox »qui contritiö-
hëfii cordis fuiDeö offeruntin fecrificipivti Däuiddicens:
Cor contrittim & humiliatum,Deus nonfpernit.
Quorum igitur Gonfcientia.fcelerum èc delidórum feü-
ciatur vulneribus iure dicunt: (Dijfoluium èfigaudium córdis
nofiri.) Quod fenë gaudium rürlüs Dauid fibi dari d ep o t
cit:Aüdituimeo(in<\\iit)dabisgaudiurn &latitiam reddefijuela-
titiam falutaristuLQm (piritali coiittitiöne & corde cöan-
guftatoipiritusquielcit, quötiensanima mifèriarum fua-
rum compunda v ulne ratur cruciatibus»Guiu s y tique me-
delam eontritioni^Ifaias.fuo vaticinio repromittitdicensi
Jn die qua akgauerit Dominus vulnUs populifui,& pereujfuram
plaga eius fanauerit,eo quod efi& in eis vulnus & liuor acplaga tu*
mens. > . .
Moraliter autem, quotiens anima Iiuóre péccati vulné-i
ratuïjtum & plagata fuc 'im fcelerum ipiculis. Cuius gaudium
möxdiilöluitur,cum mens ad cohfcientiam reduci-
tur,& chorus virtutüm,iniudum commutatiir. Q uod béne
Aiael contigiflè lëgitür,qui c®riör erat veloCilfimus,tan-
quam vnüs ex capreis qu * morantur in (ylüis, neiciens ve-
locesanimimotus,paticntia&gi:auitatètempërare» Vnde
dum velodus infequitur hoftém,idus vulnere depêriit, V-
bifornicationis feuitia dominatur in ingüifte: & laiciüi*
morbusdefquit.SedAchab in corde lagitta percufluS occu"
biiit,interpu lmones& fcapulas,eosdefignans, quibus
fepienti* virgo, felfitatüm vulneratur iactiGs» '
Et mêrito inter pulmohes, vbi vitaiia vigent flabra: vbi
felusvit*temperatur:&fcapulas,vbiCh r i s t ï onera
portanturleuia. Cuius nimirum diflolutum cordis gaudium
eft & peremptumjquia defecit ipiè, &• pr*fèntis v it*
6c gloriamipfigniri, prodiadematejn C h ju s t o qui ca-
piitfeft cotius Ecclefi*, in perfidiam j vel in fefelera, ye l fla-
gitia cadunt.Cadit quippe corona capitisnoftri, cum hi de-
fiuunt -t qui in C h R i s t 0 ornamentiim vidëbàntur eile
decoris : fed tune v * imminet, Cum & hi per diuerfe cor-
ruunt, qui videntUrFummi : deinde vUjlgüs lafciuienSj in
péceatà & flagitia venit.Hincéft quod propheta fimul cum
pöpulo,imopro eo p l a n g i t ( Va nobis quia peccaunnus. )
Eiulahtergo péccâtorés , & v * fibi imputant, quoniam
Deum offenderuntpecCandokVndedolor oritur in Corde,
aut delinqùendo fiimxus j aut poenitendo commotus.C*-
teïüm moraliter, corona capitis noftri tunc périt,cum bona
voluntàs àmittitur» De qua lane red e propheta gratu-
labündus cànit; (inquit) bonavoîuhtdttstua, corortafti
nos Domine. T une ergo mens noftra^corona virtütum deco-
ratur, cum lento b o n * voluntatis in omnibus non lolum
bmatur, verumetiam in protedioneDeidefenditur. Sed
cum bona voluntas'in mentem cadit, quid aliud quam
corona virtutum, & decor noftræ felutis àmittitur ? Hinc
quöqUeeftqUdd rede plangitur. ( Vanobis quia peccaut-
mus, ) quia omne quod agimus, nifi coronetur leuto
b o n * Voluntatis,peccatiim eft. Et tuncimminet,quia pecj
cauimus ami (fa bona voluntate, iam non per excefium fed
per defideria,cumintehtione pelfim* voluntatis delinqui-
mus.
Ptoptetèa, inquit,kcefium faaum efi cot noftru ideo contene-
bruti funt oculi noftri. Porto cor Iudæorum in vtraq; captiui-
tate, cum variis vexarentur cruciatibus, quam medium
fuerit,forte nec eft qui fentiat.; 8C quam cenebrati oculi pi
laChrymis 8t doloribus,nemo qui appréhendai. Eft tarnen
éiUlatus omnium dèlinquentium, qui fibi imputant péc-
cafteinDeum.
Sedduplex moeftitiæ ac doloris Ipecies æftimatur. De
qua (âne Icremias : Dofar meusfuperdolorcm :in me cor meum
gaudium. Qu od autem conüerfiis eft in ludum chords
noftcr, perfect* pcenitenti* luótus defignatur, quando
virtutum chorus harmoniatn tenet lugendi quod amifi-
mus : & , concentum feruat ptEnitendi 5 quatenusidem
chorus poft mcefores & lachrymas, ad gaudia poilit pet- metrens.
m m
Hoc *
A
C
D
Hoc qùip^e d îd o fignincat, dolori p eccaforum dolo-
tém compundionis àdiundumi vtfit dolot fiiper dolo-
tem.Eft igltur malus dolor vt eft illitd : Ih doUreparies filios:
feft&bonus vt eft: & dolor meus tenouàtus e ft, nimirum
pdènitendo. Q u i ergo pöft peccatum lâlubriter lüget, in
moeftitiaCor htimiliar.-vr meaicirtali dolore,dolor infitmi-
tatis abfCcdat.Ptoprerea Datiidinquît,Corco»rrit«w & Im-
thiliatum, Deustoonjpcrnit. Propterea fit in animo omnium
delinquenciunŸ',' humilicas & pudor, de perpetrati opçris
facinoreldolOrvèio ex poenitudineinfixi vulneris.Ie/eei(in-
x±uit)con cnebratifunt oculi noftri, propter montem Sion quod
dißteriit.Quotameigo oculos malitiainfèceràr delinquén-
didureplanguiiturrontenebrari, quia exc*cauitëos mali-
tiaeorum:vcChriftus quieft lapis abfeifiis de monte fine
manibus, & creuit in montem hiagnuin, vi’deré' non pof-
funtquiadifpetiit, id eftcumelïet æqualis DeO patri-,fe-
metipfum exinaniens:vt hi qui vi’debant pritisi iam non yh-
deant:& qui contemplabänturlegcrh, cæci fiant : itavt ne-
que Chriftum, neque eius Eccleliam, montem videlicet ;
(piritalcm,toto orbe cerrarum crefeentem,pro(piccre que- :
ant : quia contenebrati (lint oculi omnium perfidotum,
propter nom L-n Sion quia di(periit.r«/pw ( inquit) ambula-
uerunt ineo. Pcri ccutores videlicet veihæretici: quia male,
de incarnatione Chrifti fenferunt,dilaceraueruntcmnetn
Ecclefiam C h r ifti, 6c oranera eatholicam intelligentiam ■
de ea,fraude & ddlo corrupërunr.-idcirco&ipfi parte-; vu1-
piumeruiir.FuicnamqueHerodes perfecurof C h r ifti,6c
peremptor Iohannis vulpes, de quo Dominus : Diäte ( in-
qak)vülpiilli. Suni &omnes h*retici vulpes infidiantes:
de quibus jponfô în Cànticis Capite nObis vulpes, qua démoli-
untur vine.es.
Demoliuhtufergo hæretici vineam Domini Sabaoth,
quamplantauitipfevineamSoreçh. Idcirco plangendum
eftcündis catholiçis , propter infidiæ eô'runi & ‘fraudes,
contenebrati Hint hi etiam, qui videbancur oculi in Ecole-1
lia Chriftî,&lumenfciehti*reliquis pr*ftare membris in
corpore dediearis. Vndedicamus fittguliidicamus omnes:
Illumina Domine cordis noftriobtutus, &dignafidei claritatenos
iltuftrr.vt quadignafient,videamus: qua autem indigna, vit émus.
Séquitur, Ju autem Domine in aternum permanebis»& folium
tuum ingeneratione & generationem. Vbi alius interpres ait:
Inaternum habitas : quiaiedfce iuhabitans, in æternum per-
maneredicicur.Æterna quippe manfioeftiili : idipfiim vero
elfe,eft qilod p,érinanet:&e(fepat.émûifilio,miümque
inpatre.-vclicineisyna çternit.s.vnaque fub ftantialis fern--
piternitas,non habitatio localis,neque manfio temporalis;
fed in feipfiim vna & indiuiduà pei manendi eftèneia.
' Qua’muis enim filius femetipfum exinanierit formam
feruiaccipiensjtamenin æternum vnus'ïdemque reâ ein-
commutabiliter permaneiç creditur, licet noninconueni-
enter fedes ei fecundum hùmilitatem,in feculum feculi
præparara pràâicatur : q u * proptef morcalitacem afltim--
ptam,lufeepta cognofettur.Jdareo in æternum vtraq; na-
tnra permanere dicirür [Etfolium f««w(inquit) ingeneratto-
ne &generationem,] vt ci um foliuivrregnanns intendis,iudi-
cem lùmm* poteltatis expauefeas : & fi humana mortali-
tasmultisattrita corruptionibus, vt veftimentum veteran
feit,eius eflèntia ôc maieftas, indeficiens ôc incommutabi-
lis credatur.Couertat autem fe propheta totum ad Deum,
cun<ftadelpiciens.labentia,qui fempcridemeft: vt ex hoc
inter varia diferimina v it* , conlblarionem accipiar. Vnde jj
querelofis precibus auxilium implorât. Quare(inquit)/»
perpetuum ob Unifier es noftri, dereltnquis nos iniongitudine dienern
? N on quod D'eus thefeurosmemori*amifefitautici-
entiæ, fed quia diffère occultoquodam iudicio auxilium
præftare ftacim, dum quafi defpicit obfecrantes, 6c corda
non confolatur in anguftiadepreftbrumrimoad modicum
cùm deferit, vr pér patientiamprobet, & per viiftoriam re-
niuneretquos prob^uerit,eX huinaiia fragilitate mens qui-
bufquepreftà moleftiis, Deuni exiftimat obliuifei. Nam
obliuiofontemcooperitcharitacisuniferendi cico fübtrahit
facultatenr.obtundit açiem præftand* grati*: nec finit j
auxilium præftare moxin miferiaconfticuris.
Quod bene propheta cognofeens*deflet : [ Qjeare (in-
quit)inperpetuum obliuifceris noftriŸ\ qui fi ad modicuni qua- '
fi oblicuSjgrariam præftare dîftuleri's.mültis.deprèlîî ruiné
cafibu's, Vitiis fubiacebimus. Idcirco fëmpef exorândum
e fti ne derelinquas ilos in longitudinem dierum. Vnde né-
ceflè eft fempereius memores fimus iv t & lpfe noftri mé-
mor mifereatur.
N e c enim obliuifçéntes fer'ècordabitnt.nifi ad hocran-
tUttliVt eius per gratiam infinuet requirchdum,‘quôd priiis
mensittalc nefcia,inquirçré hefeiebat. Ergo dthn ea q u *
mèïhori* inféruerit dilaburitur,nifi ruriuspér occultarri
gratiam itidém infpirauerir, pafîione obliuiônft in ànimô
obliterahtur.PrælidttenimDeuS thefeüris mèmoriænô-
ftræ,quifhntabylîusmulta :& occulta quâdàm difpenià-
tione fua , qu * illic recondita, quoçlatomodô tempera^
medëtur 6c difponit Vndediiftum èkiReminijceniur & con-
uerténtur ad Dominum, vniuerfifinei terra. R.erilinifcentur
quidem priûs, nè & ipfi mandatorum D é i pbliuifeantüri
deinde rurfus conuertentutad Dbminüm : ^ tqu* metno-
ri* infpirataïunt, per occult* inlpirationis gratiam, votiS
omnibus complêantur.
Quid enim reminifeitur,nifi eius, quod memoria: com-
miflinn fuie? Aut quid obliuilcirur,ni(t quod (ine dubio in-
fitum fuit animo?V nde Dominus: Po pu lus (inqüit )rn( us cb-
litusefimeidiebtisinnumetis. Ac.prqpterea totum rogat pio-
pheta,ne noftri obliuifeatur Dominus: non dico ad modicum
ne tentemut, fed in perpetiium'ne ablbrbeamur: aë
deinde reminifcëntes rogac, ne dere^nquat nos pafiîoni-
buslubiacere : fed confirmer ,. vt conuertamur adeum,
qttem to-.o cordé diligere iubemur.
Hine eft qu od (cy-dtatiConuert-. nos Dominé ad te cornuertemttr,
mnoua dies noftrosficut dprinetpio. Noùirigitur Pro-
pheca auerfiones noftras j multas eflè idcirco rogat poft
nmka nàufragja & tempeftâtes coiifra<fli,viribus: Con-
uertc nosDomtHe.&conue> teneur. ] Qnibus profedto verbis
piecâtiSjprimtim implorât gratiam: deinde per gratiam re-
prpmiititarbitrium^veefFectus capiât (àlutis. Aiioquiil ni-
11 pei;grat!am,rmllus eftqui conueitaturauerfus, quia no-
ftiuiiî eft qUod,cëcidimus:Déi autèm qtiodrelufgimiis:auf
fit fecundum Apoftolum^f^aeVo/e/af», neque currentis : fed
mifirentâ Dei.
Etnotandum, quod ad te (inquit) inrelligàs, qüicquid
eft quod aJiubiincendimus,quiaauërfio eft Neque enim
fufficit vt conuertat nos Dcus, riifi Ôc nos ad eum per gra*
|riam,nollra conuertamuryohintate. Eftautem quodam-
modoVelamen infirmitacisnoft:r*,fenfibus, noftrisobie-
(ftum : quod niii fueric ilhiminatione Chrifti fubrnotum,
conuerti ad Deuni nullaracione valemus.Vnde fit, vt 6c Ii-
bertasreddaturpergratiam, &gfatialiberratis, coopere-
turarbitrio bon* voluntaus.Endeoexoïatidus eft Deus*
-vtnosadfe poft apoftafiam noftræ auerfionis conuertere
dignecur.
Qtiisenimfeptus tenebris,poteft felis contuëri clarita-
tern? Aut quo in lbep requiririir,quem feimùs, in terris in-
uenirenoiipèIîiimüs;Reftatigicurquamuis tenëbris ob-
feffi fimüSjfulgentibüs radiis per gratiam ,vt fol luftiti* ô-
riacur in nobis,quiuullts obtinerur voluptaribus,per iiber-
tatis arbitriuni, fèd ex infufione fancri fpiritus charitas ra-
diatur.
Vnde Propheta à conuerfis:] Etnunc(in<pk)fiqui*
mur in totocorde^timemustnSquarimusfxciem tuam: Domine,
ne confondus nos j Qui ergo ex toto corde fequkur,.conuef-
, fus,poft tergum Dei fui ire non retardât-: ac propterealé-
quuur.jjn«tftf<* diestrbftrosfictetà principiof] Vt adbrauiutn
quandoque cônuerfus iupern* .vocationis pertingac :
quia con ueifio , initium eft repararionis anriqu* vit*.
/ Porro innouatio dierum, perceptio eft æterniraris» D e
quafenedicrum *temitate,in perfona Chrifti Propheta
canit : Et egreffus eius ( inquit )fifut à piincipio dierum aeerni-
tatii.
A d quod fane principiüm innouàtiohis -rëuoéamur,
cum conuertimur : cum autem pententum fuerit ad id
innouabimur» Renouatur autem quod ihueteratum eft
& corrumpitur, quia dies noftri itrparadiiô, quos habuit
primus homo^ immortales eranc,mijiandatis Dei fi per-
manfiflèt,prius quam auerceremur abeo. Vnde quia per
E
P faits.
P
Rom.
G
H
auctlio.