4# î _________
<|uaepervmùerlàm ciuitatetri violchrei ihcaridüitl Vt me
rito præcedefttèprodigio, cçelum arderefvifum fit*quan-
d o cap u t gentium ,tarito m orboru m igni flagràuitiNàm éb
annô Eb'üriùm & Sériiilratü ambös cöttfules peftilehtia
confùrapfit. Militares copias plurima ex pâtre confecir,
multos nobiles præcipuequeplebèm foeda tabè deleuit:
quamuisiameriamfupèriôré quarto àririôôbôrta liies, eundem
populutii depôpulata fît* Proximo dehfric anho
ciues exale s, ièruique rugitiüi duce Herbôhiô viro Sàbinô
inualèruntj incenderüntÇue Capitoliurtr. V b i fortiftime
quidem Valeriô'confule & imperatóredimicatiim eft‘, fèd
adeo atfôx & gratie difcrimen prælii fuiti vt iple quoque
confulValerius ibifueritôccifùs ; & indignam defetüis",
vi&oriarh, infàper etiam fua morte foedarit. Sequitur ân£
nus, in quo cum viifto ekercicu confiil obfèflùs eft. Nam
Minurium confulem congreffüm prælioi Equij Vollciquè
fuperauerunt, & fugienteth in âîgido fame, ferroque ciri-
xerunt, aâumqüeinfelidter fotet, ni Qqintiüs Ciiidna-
tus piræcipùàsilledictator,àrtatàm obfidiönem oppreflb
hoftefoJuiflèt,quirepertiriïrirureab atatro accerntus ad
fafces, fqmptó honore, inftruótoque exercitû^mox vi&ôr
effeótus, iugum boum equis irnpofuit.viëfcóriamque qual
i ftiuam tenens fubiugaèôs hoftes prie fe primus egit.
DeLXX. bebdomadibus à Danielepradittis, qtu ïnvlù-
mo imperii Neronis anno funtconfum-
tnata. .
C a p . IX .
IGitur Neemiam » qui muros Hierufàlem conftrùxit,
conlummalleopus tricefimofecundo anno Artaxerxi$
regis PerfaruniEïaras nfeniorat.Si qùisautë'rii àb hoctëm-
pore fèptjiagintà hebdomàdasà Dànicle fcriptas nüme-
rat, ( quæ fadunt àrinos qûàdrihgentos nodagirita, ) repe-
rieteasinrégno Nerônis expieras, (ub q ù è ôbfide riHic.
rufàlemcftcoepta: fècundô pofteà Velpafiani annô capfc
tùr.
Régnante Dario, cognomen to N o tb o, quifapientes tuncflor u ér int.
Et Romani legesab Atbenïenfibus tune petiüerunt, & iiï
X 11. tabütîsfcrip/èrùntEieclisconjaâbiùiDeceinui-
Tos conftïterïnt, ï t quantum malum ex hóefit
ortum. Et qiuillis à'tebuscïsconïtgermt.
C A P . X.
•M c im o & nonoregnauit, quefn prteceflerunt fecundUs
Xerxes & Sogdianhs Vqui tanttimhduekhihenfiblis re-
gnauerunt. Ergo a lecundadedicatione templi, anrii fiilit
odtogintaieptem. Bacchides carminu’m fcriptQr, eo tempore
agnofeitur, & Pherecides moritur: Eupolis autern Sc
Ariftophanes feriptores cothatdiarum agiriofeuntur. Q u o
in tempore Romani per legatos leges So lonis expet ieruht
ab Athenichfibus, qua's in x i i. tabulis fcripferunt,eiicien-
tefque confutes, poteftaterii decemuiris tradiderunt, gratia
confti tuendar um legum Atnenicarum. Qua: caufa rtia-
gnam R eipublicx inuexit pferhrciertn Nam primis ex,de-
cemuiris, cedentibus c ite r is : foliis Appius Claudius fibi
continuauit imperium, ftatimque alior um coniulatio fub-
fecutaeft, indignantes penes vnumeftb imperium * quod
eis erat commune VLv&UoUdiihprobxoraihationis ince*
p to, emicuit agmen tyraririorum qua bopulus ne cefli tad s
atrocitate permotus , & periculo libertatis admortitus,
montem Auentihum occiipauit armatUs:nec tueri liberta-
temarmisdeftitit, nifi poftquam fe coniuratorum con (pi- I
ratioj ipfis quoquehonoribUs abdicauit. Tuncetiam per
tottim Fere annum, tarn, crebri, tamque etiam graues in
talia terras motusfuerunt, vs deinnumeris qUallationibbs '
ac minis villarum oppidorumque afliduisRoma nuntiis
fatigaretur, deinde iugisSc torrida ficcitas fiiit, vt (pern gi-
gnendis terra» frudtibus abnegaric. His denique temporib.
cum Fidenates hoftes, maximorum auxiliorum manufti- ‘
pantè, terribiles Romanis arcibusimminerent, Aemilius
tertius diffa’fdr magnam malï mblem, ipfis Fidènis vix ca^
pris dépulit & fàriatiit; Tanta in ipfis erat malotum animo-
rùmquë corite’ritib, vt vel domefticas clades, fiiperfufa fo-
rinfecus bellaobliteratent, vel poft damna bellorum indu,
ciasrelàxatasj diucrfæpeftes, coeloqué tertaqüe cXcahde-
fcentes,inceflàbili inreftatio ne corrümperent.Quo etiam
tempore Sicilia ( quæ ab initiô patria Cyclopum,& poft e-
os nutrix tyrannorùrh fuit: quorum primi carhibus homi-
num, medii cruciatibus, poltremi m orti bus palêebahtur )
'm tdtaincômlhbdâàrüisafqueâb eitërhisperp'efla eft. ïb i
ënim incendia bellôrum recidiua exordiupi fiimunt, lèd
pene Græcorum vires confumptasj exuftalque perimunt.
De difeordia Sïcil'tenfium, ideß, inter Catinenfis & Siracufanos,
quia auxilia petentes à Lacedamonik arque Atbenienfibus,
nonjolum hac occafione Sicilia, fed & tota
j Graciagrauifsimisbellisattri-
• taeß»
c à p . x i
IGiturdum difeordia regni Sicilien (es labo rant, Ca-
tinenfes contra Siracuûnos,quos graues infèftofque pa-
tiebanrurjab Athenienfibus auxilia popofeerunt. Athe-
ùienfès autem inftrûâàm clàflèm in Siciuam mifèrurtt. Hi
veroquimilEFuërantj'cæfis hoftibus proipera initia îum-
pfèruntvHinç maiorës copiâà robu ftioremque exercitum,
duciBûs Micea , ôc Iamacho cum tandis viribus Siciliam
repetunt, vt & hi fuffragià fùa timerent qui impetrâüérant.
Atheniënfès duas ilicô pédèftres pügnàs lecun’dis fuçceffi-
busi fàciunt: cônfeâros in vrbe hoftes, & obieéta clafîè cir-
cumdatôs, terra màrique concludiint. A t Siraculanî fradtis
Feffi(querebus,auxiliumà Lacedæmoniispetunt, àqui-
biis mbx mittitùr Gilipptisj cilm côpiïs prælïdiomm: Q u i
m o i v t venir Siciliatto j diiob’. Jiræh'is vi«ftus ned tefiitus ab
Athenienfibus, temdcongreîfii.Iamachum occidit, hoftes
infu^myémtTfbcios qbfîdionelibcràuit. Gilippus
hanqueMicêamac DemofthénemiinSitjiiàviciti lgitur
Athenienfès biçnnioàpùd Sicilian! nöri fipe Lacëdæmo-
niôrùm dâmnôcqnffi'dUHfunt.Alcibiâdès enim dux*ab
AthenienbusfügiensLacedémoniam fe coritulit,impu*-
I litquë Spàrtanôsi v t Ath'ènienfibüs nouo bélloinfifte-
renr, cum qüibus t’otam Græciam aduerftis Athenienfès
excitauit, Darius etiam rex Perfârum paterni auitique me-
I mor odii, àdUerfus hanc vrbem ParriftafqrnemprÆfedtum
i Lydiæ CopiasFumptufijue bellidirekit.Mirum diÛü , Ar
thenienlium taras ea füille tempeftate OpCs: v f cum aduer-
Fus cos hoc ëft aduerfiis vnam vrbem, Afiæ arque Græciæ
tociufijue Oriëntis viribus incutfùm fit : pughando fiepe
irecvnquamcèdendp cotifùmpti magis viderèntur fuiflè
quamvidi. Si quis ënim plenius difeordiam Athenienfi-
üm, & béllagraUiaquæ funtperpeffi, fcire,Voluerit, atftufi
que Alci^adis & exilia librum Ôtofii aduerfus Paganos
fecundumlegat. Verumtàmen fàpiehtiflîmiomniüm At-
henîenfes£tiam fuis malislatisdo&i > concordia min^mas
res crefçère, difeordia maXimas labefadtari, cundtaque vel
boha vel eriàto mala, quæ foris geruntur, internis cliècâdi-
cata Sc eihiflà principiis, domi abfterfère odia, & foris bel-
lapreflèrurit, teliquemntque po fteris fuis, de ruina fui ex-
emplum, de repatarione fui confilium. fi tarnen ob infir-
'miffimabi hnmahæ mentis mutabilitatem, quod afflidfcis
tebus confiilitür,inprofpèris feruaretur. Sed adeo hoc i-
dem placitum, inter ipfitpeneplaciti verba corru-
ptum eft, vtVix intercêdente biennio, Socra-
••5" tesille clàriflîmusphilofbphorum ada-
dtus mah’sapud.eosjfibi vitam
venenoextor-
lèritÿ
Ükrên.fbm. L L it . Ÿ .
Ôitaftter ArtaxtrXesContrafiatrem ftium ,fiàicet tyrumdimica
^~uerit&vicent & deterumotuSictlk, atqueafiugraui
Aet hnaidè pefte etlim qua Atbenienfibuscon-
tigit, laboribufque Romano*-
1 fum
c a p . x i i ; -
ARtaxeréeâ, qui & Mennoft cognominàtuseft, ï)àtii
8C Pariiitidisfilius, ànnis X L . à«ftaitratione vero
Siquidem materiapauoris eft,tarifas in fpatiofist Hincillis
mutare fedes,aliud incolereoppidum, al tero etiam cenlëri
nomine,cogitatum placitum àtque tentatum eft»
templi anrii erant C. V.Ipfe ettquiab Hebræis Alfuerus d è
dturjfub quoliber Hefter confèdtus eft.Iifdem diebus bel-
luüi cîüile viX parricidio terminatum eft apudPerfas.Mot-
tuo enim. rege Dariö,cttmArtaxerxes&Cyrus filiieiüs dt
regno ambigerbnt:tâhdetn magriîS app^râribus,màghifqüë
prouinciarum'îicpopulorüm r uinis, vtrinquë certatum eft.
In hoc coriflidku cum ediüérfo cottcurrentçs fibi ambos
fratres mutuo cafus obiedhuiffet, prior Artaxerâëlvülne-.
ratus à fratre,equi velocita'te mortiexemptus euafit.Cyrus
autetn moxà cohorte tegiaoppreflîis, firiem eertamini de-
dit. Àrtaxerxes ergbj & pridafratëtnæexpeditionis & ex-
ercitçi potituS : poteftatem regni fratricidio ftrmauit. His:
deinde témporibusgrauiffimô të rr î motu- côhcufla Sicilia
irifuper'cxæftiiaritibiïs Àéthriæ montisignibus, j&uillîfq;
Caïidts, cUmdetrimento pturilho agrôriim, Villarumqüe
vâftatâ&ft. Tuhdëtiâm Athlaritç çiuitas LperiS âdh^rèns
terræ^congtOa, ( âl.cohtiriuà. )tepentinottiarîs impetü àb-
(ciflà,àtqucin infulam diflohita ëft. Arfeeriiénfmm qiiôqüe
mifèrabiles feliqüias ptftis inuafit, dittqùe popUlata e & , Nam eo tempore Romani repentiriis fæpë hoftiùrrierup-
tiônibuscôriiminlttii pritercairi'hyberriis bellàfortiri,
hyemàtèfiib pélîibns. Poftrërno famérri ac frigusiricon-
fpëdtù Hôftium perpetiço'aQJifünt, vtbëm nouiffimefirie
Yllo di^nôRomariævittu.tisteftiriiOnio cttniéulls & clatt-»
'M int ofeptiöne cepetunr. Hanc vtilem magis quarti
nobifemviaotianipritffidiifatdiisCarnilllmdaftriapetegeraiidtte
Vientibus, Dehme imipt'io Gallotum &inoertdimtfvtbis
irtfeqüitul. Cui cladi a ÿ ïà t quifquani, fi poteft, aliqüos mötushuius tëmpôriscôtnpârare t quam*-
uis nori æque ppndçat,præteriti malifabolatti prifentis ih*
iuriæt ’''
Quihùs diebus Socrate*&Plato claruerint*
G ap»
De GaHb,pito»tain bicenierutiïyV,
vtttdidérunt. ,
C ap. X îïî»
IGirttr GaliiSenones duce Brehnô i ëXercittt cPpiofp.&
robùfto riimiS, cumvrbcm' E lu fi m*, quæ ritin c T üfeia i w
citurjpbfidérènt, legatos Romanorum, qui tune compo-
nendæ interéos pads gtatiaVënérarit, itiâcie âduëriüm fè
Vidcrunt pugnantes. Quâ indignarione permoti Elüfini
oppidiyobfidiohë dimifta, tbtiS viribris'Rctritïn! contèn-
dunt.Hb^sita irtuentesFabius cti.m ëxércitu ëoriMexcepit:
ne c t ame rio b fti ti t,i m ô pptius hoftilis ille impetus,quau a-
ridam fegetem fuccidit,ftraiHt.&trarifiit.T eftatur hanc Fa-
biicladem ftuuius Hallia, ficut CrëmàraFabiorum» Nori
enim-facile aliquis fimilem niinam Romande militiæ re-
cenfueflt, ettalri fi kortiàinfuper incelifa hôri eflèr. Pàten-
tenvGalli vrbe m pénétrant, trucidant rigentes fimuiàcro-
rummodoinfiiis fédilibus fenàtbres, eofque incendia do-
morum crcm‘atos-,lapfu cùltri i ri u m 1 liôrtim fcpeliunt. V ni11
uerfam feliqtiam iüuehtuterii i quam confiât viX mille ho»
minum tune fuiflè in arce Capitoliriî montis,latenrem ob-
fidione Gonolûdunt.Ibiqüemfelices reliquias, finie,pefte.
X IV .
QVibus diebusArchelaus,Amintas,Pau(ànias,Argeusi
item Amintas fibi inuicem fuccedentes, regnabant a-
pud Macedones.In Sicilia veroDionyfius tÿrannidçpi ex-
ercet. Socrates etiam apud Athenienfestuneclaruit. ma-
gifterPlatoniSk Socràtesergo primus vniuerfamphilofb-
phiam, ad eprrigendos componendofque mores fkxifle
memoratur : cum ante ilium orrinçs magis Phyficfs, id eft,
naturalibus rebus' perferutandis operam maximam im-
penderunt, finemque bonum fieri non poflè, nifi bene vi-
uendojdocuit. Noie,bat itaque immundos terrcnis cupi d i-
tatibusanimosexteridere in diuina & conariquandoqui-
dem ab cis cauias return videbat inquiri, quas primas at-
que fummas, non nifi in vnius aefiimmi Deivoluntateeife
credebat. Vnde non eas putabat , nifi munda mente poflè
coriiprehendiv&ideoputgandæ bonis moribusvitæcen-
febatinftandüm,vtdeprimenribus Ubidinibusexoneratus
animus, ûatutalivigoreinæternafèattolleret : naturam-
que incOrporei&jncommutabilis luminis vbi caufie omnium
fadarum naturarum ftabiliter viuunt, intelligentiæ
puritaté confpicèret. Irnperitorum tainen inuidia excitatis
Athehienli bus,calumniola criminatione damnatus, motte
mul ta tus eft.
Sed ëiim poftea ilia ip(a,qu^pub lice dimnïraeratjAthe*
nienfium ciuitas publiée luxir. In duos cius acciilàtores vfc
que adeo populi indigriario- conuerfa e ft, vt vnus eôr um
oppreflus vi multitudinis interiret, exilioautçni Volonta-
rio atqüe perpetuo, poenam fimilem alter euaderet. Tarn
præclara igitur vitæ, mortifque fama Socrates reliquic plu-
rimos fiiæ philolophiæ feiftatorest Quorum certariro ftu-
dium fuit, in quæftionem moralium difeeptatione verlàri:
vbiagitur de lummo b o n o , fine quo fieri homo beams
non poteft. igitur Plato inter omnés Socratis difcipulos
gloria &fcniaeminentiorfuit: necimmerito, cum deter-
giinaflètfinem bonieflè (ècundum virtutera viuere, & ei
foli eucnire polie, qui notiriam vnius D ei habeat & imita-
tiôhem i née ëflè aiiàttiob caufâm beatum. Qui Plato cum
àpùdfuoshônefto natuseflèt loco Athenis,. ingenioque
mirai) il i longe fuos condifcipulos anteiçet, Spcratica non
contentus dilciplina, longe, lateque peregtinatüs eft i qua-
quavçrfumalicuius nobiiitate feientiæ percipiendæ eum
famarapiebat : ïtàqüe & in Ægypto didicit» .quæcunque
triagna illic habebantur atque docebantur, & indein eas
partes Italiæ veniens,v bi Py thagor^ fama celebrabatur, Sc
quicquid ltalicæ fuit philoiophiæ facillime comprehend
in g quia magiftrumSocratem fingulariter diligebat,eum
loquentetn faciens fere inomnibus fèrmonibus fuis,,etiam.
ilia quæ vélab aliis didicerat» vel ipfè quanta porueratin*
telligentia videra t, cum iftius lepore,& moralibus dilputa-
tionibus cemperauit,
Itaquë cum ftudium kpientiæ, in aphone & contempla*
done verfè tur,vnde vna pars eiusaânua, altera contempla*:
tioadiçi poteft: quarum adi^uaad agendam vitam, id eft,
ad mores inftruendos per tine t , cpntempiariua autem ad
confpiciendas naturæ çaufàs, &fynceriffimam veritatem,
S ocrâtes in aâiuaexceliuiflè memoratur :Pvchago ras vero
magis contemplariuæ,quibuspotuit, intelligentiæ viribus
inftitiflè.
Proinde Plato vtrunqueiungendo, philofôphiam perdefpetatione
jTormidine terunt, fubigunt, vendunc.Nam feciflfe laudatur, quamin tres partes diftribuit, vnam mç>-
mille libris aüri difeeflionis preeium pacifciinrar {non^ . ralem, quæ maxime in a^ o n e verkrar : akçram.natura^
quod apud Gallos Roma parui no'minis fiierit, fed quod
illam fic.iam ante detriuerint j vt atnplius tunc valere non
poflét. Exeunribus Gallis, remanferat in ille quondam Vr-
bis ambitu, informium ruirfiirum obfcoena congeries, &
vndiqueperirapedimentaèrranrivim j,& inter fùa ignotolem.
quæ coritemplationi depu tata eftitertiam rat ionalc-m.
quæ verum difterminata fàlfo.Quæ licetVtriquç, id eft, a-
(ftipni Sc contemplationi fit neceflària : maxime tarnen
contem platio pe rlpedhonem vendicat veriçatis. Ideo hæc
tripartitio non eft contraria illf diftimftioni, qua intellirum
ofteqfæ vocis imago refpondens,trepido fufpendebat#gicuromne ftudium fapientiaà inaiftione &!concempfetio
auditus. Hortor quatiebatanimos, filentia ipfa terrebant, ‘ ne confîftere : Sc Athenienfès vigintiquatuor literis ytjcoe
perunt