Ltijdunenfl s EcclefiA
tuangelitcare tnuejhgabilcs diuitias chrifli, &inltmtnartotnncs
quajit dijpenfitioSacramenti abfioh dtti a fi cul a in Deo qui omnia
crtauit. Licet enim totum quodde Domini noftri diùinita-
teatqucirtcarnationeper Apoftolos annunciatin' genera
liter magna: pietatismyfterium fit temporibus æternïs taciturn,
nec alijs geneiationibus filijshominumagnitum,
ôeàlèculisinDeo qui omnia creaùit abfconditum, nunc
autem per (criptùras Prophetarum & prædicationem A-
poftolorum manifeftatum : Tamen etiam ipecialiteriftud
de infcrutabili bus diuinis iudicij s ôc difpofidonibus liuc
in excæcatione infidelium, fi uc in inluminatione fidelium
aperte ôc præcipue myfterium apellatur : dicente Apo-
ftolo. Nolovos ignorarefratres niyftcr'tum hoc, vt non Jitis vo~
b:fmetipjîsfit pie ni es: Quia cecitas ex parte contigit in ifiael » donee
pknitudo gentium intraret, & fie omnis Ifraelfaluus fier et. Hanc
feripturæ Dei veritatem arque audoritatem fécutus beatiffimus
Pater &egregiusDodorAuguftinus, & de prædeftinatione
Sandorum librum luculencilfimum lcripfit,
& de prædeftinatione etiam reproborum iufto iudicio Dei
adinteritum, & ib i&in a!ijs opulculis fuis fæpius ntemo-
rauit. Sieur in libro de perfedione iuftitjæ hominis mani-
fefte o ftendi r di cens: Quomodo ergodiftum ejl^non ejl quifaciat
bonttm, non ejivfijucadvnum, nifi quia populum quendam
pfalmus ille culpat, in quo nec y nus erat qui faceret bo-
ntim,dum voluut remanerefilij hominum,&non elle filij
Dei cuius gratia homo fit bonus vt faciat bonunv.&poft
paululum :Hoc ergo, inquit^ow/m quod ejl requirere Deum non
erat qui faceret, non erat vfque ad vnum. Sed in eo gene re ho-
minum quod prædeftinatum eft ad interitum. Superbos
enim relpexit Dei prælcientia protulitque lenten tiam.
Item,deciuitateDei,librodecimo. Ir , inquit,Dei non
perturbatio animi eius eft, fed iudicium quo inrogatur poena
peccato:Cogitatio vero eius & recogitatio mutanda-
rumrerum eft immurabilis ratio. Neque enim ficut hominem,
i ta Deum cuiulquamfaâilùi poenitet : Cuius eft de
omnibus omnino rebus ram fixa lèntencia quam ce rca prælcientia.
Intradatibus quoq; quos in expolitionem Ioan-
nisEuangeliftæad populum loquitur, de hac re ita dicit.
Qupdvero fequitur, proptereavosnon auditisquiaexDeonop
eftis eis didum eft qui non Iblum peccato viüofi erant:Nam
hoc malum commune erat omnibus,lèd etiam pfæcogniti
qui non Sucrant caedit uri .Quapr op ter prælciebat illos qui-
bus tafia dicebat , in eo permanlùros quod ex diabolo
erant,id eft in luis peccatis atque impietate morituros,nec
venturos ad regenerationnm in qua elïènt filij D e i, lecun-
dumhanc prædeftinationem locutuseft Dominus,&c. I-
temibi: Ifti autem indignantes mortui&mortilèmpiter-
næ prædeftinati refpondebant conuitiofe & dicebant : Modo
cognouimus quia damonium babes. Item alio loco exponens
verba Domini quibus ait deouibus fuis,& non rapiet qui f-
quam eas de manu mea.Quid poteft,inquit, lupus, quid
poteft fiir&latro ? Non perdunt nifi ad,interitum præde-
ftinatos.Itemalioloco.-Qui enim, inquit,cerris & immu-
tabilibuscaufis omnia futura prædeftinauit, quicquid fa-
durus eft fecit. Nam ôc per Prophecamde illo didhim eft,
qui fecit quæ futura fimt. Et alibûfilius, inquit perditionis
didus efttraditor Chriftiperditioni prædeftinatus,lècun-
duralcripturamquade illo in Plàlmo centefirao odauo
maxime prophetatur. De diuina quoque præfcientia qua
omnia fiitura vel bona vel mala immutabiliter nouit : Nec
tarnen ea aliquem ad peccandum ccynpellit. In eiulHem
'tradatibus ita loquitur. Non enim propterea Deusquen-
quam ad peccandum cogit, quia fticura fcominum peccata
iam nouit, fecerunt ergo peccatum ludæi, quod eos facere
•non compulitcui peccatum non placet, lèd faduros elle
prædixit, quem nihil latet Ét ideo li non malum lèd boAim
facere voluilïènt.non prohiberentur,&hoc fàduri præui-
derentur ab eoqui no.uitquid fit quilque fa&ucus, &>quid
eis fit pro eius opere reddituras. H A c diuinæ prædeftinationis
veritatem per fcrip^usasmulripliciter declaratam &
à fàndiftînao do dore fideliter com menda tam etianf anti-
qui ffimu s Sc beatiffimus dodor & magiftcr Cyprianus cla-
ri (linie docet dicens: Q u i omne iudicium aparte lolus acce-
pit & qu i venturüseftmdicaturus,iam iudicij & cogrytio-
nis futuræ (èntentiam protülit, prarmmeians ÔC conteftans
confeflurum lecoram patre fuocouficentes,& neganirum |
negantes. Item cum de his qui in perlecuiihne compfe-
henli pro Chrifto vfqucad mortem dimicant,& de his qui
infirmitatis fuse c on fa j cau te^eced un r,di Ip ura ret licait: II-
lic fortitudopromj4tior,hiclbllicitudo lecurior.Ille appro-
pinquante horafuaiafn maturusinuentus eft, hiclortafie
dilatuseft, quipatrimonioderelidoidcircofceeflit, quia
non eratnegaturus:Confiteretur viique &ipfeli fuiflet de-
tentus. Item alibi cum tempore mortalitatis cohlblaretur
eum quifedolebat morte pr^ueniri ne fe offerre poflet ad
paftionem martyrij#i ita dicit. Primo in loco non eft in
tua poteftate , led in Dei dignatiorie martyrium : Nec
poteftdicere perdidilfci quod nefeis an merearisaccipe-
re , &c. Item alio loco : Neque enim inquit poteft
perire nifi quem conftat eile periturum : Cum Dominus
in Euangelio fuo d ica t: Omnis plantatio , quam non
plantauit pater meus co:lefii$,eradicabiturAtcm alibi dicit;Do-
minus in perlccutione fecedere mandauit , atque vt id
fieret 8c docui t & fecit. Nam cumcoronade Dei digna-
tionedelcendat, necpollit accipi nifi fuerithoralumen-
di,quifquis in Chrifto manens interim cedit , non fidem
negat , fed tempus expedat : Q u i autem cum non le-
cederetceciditnegaturus remanfit. Hanc praefeientiae &
praedeftinationis diuina: immobilem firmitatem beatus
quoque Hilarius,ita docet dicens: Deo namque comple-
denti in fe omnia futura pro fadis lunt. Cuius turn fidelis
praelcientia eft, vt qua; nondum geftafiint,tarnen iam ab eo
& pro prfcteritis habeantur & geftis. Et iterum:dignum eft
enim,inquit,vrmilerabilem populicalum,& impietati eius
debitam poenam,& poft longaz leruitutis fiifficientem peccatis
grauibus (atisfadionem Jk milericordem in eos Dei
indulto reditu voluntatem lecundum prouidentem Icien-
tiam Prophcciae Ipiritus loquatur. Item, cum illud de
Pfalmo exponeret , Et J'urrexi & adbuc tecum fum : fur-
rexi, inquit, ad refurredionis gloriam Ipedar.fed lecundum
prxfcicntiam Dei,id quod futurum e ft, tanquam pr*teri-
turti loquitur : Quia Deo ob Icientiam & virtutem qua;
futura funt fa d a funt: vt etiara nolmetipfi fadaefleexifti-
mamus qua; futura efle confidimus. Item cum expondet
ilium locum Plalmivbi dicitur, Dinumeraboeos&fuperare-
n.im multiphcabuntur, decerto & praedeftinato eledotum
numeroficaitjNunquidnumerus incertuseftqui in libro
Dei faibunftr.Ergonullaeftdifficultasinnumero, quorum
veritas manet in feripto. Hanc diuini iudicij in vtram-
que partem tam bonitatem quam leuentatem etiam bea-
tiflimus Ambrofus ex verbisEpiftols ad Romanos in ex-
pofitione Pfalmi centefimi decimi odaui,ita breuiter con-
firmat dicens: Ergo cuius vult miferetur, & quernfukiniurat:
Hunc inquit, mileratus hortatur, Ilium non reuocat exe-
cratus. Item alibi:Deus,inquit,omniporens pater in Moy-
fi facie exca;cauit populum Iudaeorum non duritia led pra;-
fcientia,nec malitia fed zquitateatque iKfitia. Ipli enim fi-
bipofuere velamenqui legem intelligere noluerunt. Item
in libris.de fide ad Gradanum de eade re lie dicit: Hcccon -
fuetudo eft Prophetia:, vt quae futura fun tv e l quafipne-
fentia vel quafi futura dicantur: Deo enim,quae liint futura,
przlentia lunt: Et ei cuiprzcognitalunt omnia,Ventura pro
fedis fimt; ficut leriptqm eft , Q u i fecit quzfuturafiuit.
Be^us etiam Hieronymus de eademre dilputans in ex-
pcfitioneEpiftolzadEphefios.: ita clarilfime dicitconfi-
derandum quod & hie n&Qtns ,id eftpraedeftinatio&
propofitumfimulpofitaluntiuxta quae ope-
ratur omnia Deus lepundum confilium voluntatis fu«e.
N on quo omnia qua: in munc^o fianr Dei voluntate Sc con-
fili o peragantur; alioquin & mala Deo poterunt imputari.
Sed quoimiuerla qua:faciat cum confiHo faciat Sc volnn-
tate, qua: fcilicetratione plena fit Sc poteftate facientis:
Nos homines pleraque volumus ftcere confilio,led nequa-
quam voluntatem fequitur efFedusiilli autem nullus refi-
ftere poteft quin omnia qu x voluerit faciat. Vult autem ea
q ü z funt plenarationis atque confilij. Item alibi ineiufi
dem Epiftolxcommentarijs. Qu od au tem, inquit, d e -
&gs nos vt efiemus fandli Sc immacidati coram ipfo,
hoc eft , coram *®eo ante fabricam mundi teftatus
eft ad pra:fcientiam Dei percinet , cui omnia fiitura
to é p
jam fada funt, &antéquam fiant vniuerlà funt nota; fic-
üc Sc Paulus iplè prædeftinatûr, in vtèro matris fuæ:
Sc Hieremias in vulua, matris fnæ làiidificatur, eligitur,
roboratur,&in typo Chrifti Prophecà Gentibus mittitur.
Etpoftaliqua,nonait Paulus, inquit,elegit nos antecon-
ftitutionem mundi,cum ellemus ian&i ÔC immaculati,hoc
e ft, quia (àn&i&ipimaculati ante non fùimds , vtpoftea
efièmus conftituit. N on enim eliguntur Paulus & qui eis
fimiles finit, quia erant làndi & immaculâti, lèdeligun-
tur ôc prædeftinantur , vt in cqnfequçnti vita per opera
arque vircutes Hindi Sc immaculati ja n r . Sed Sc beatus
Leo de vtriiifque prædeftinationis æterno apud Deum
çonfilio, in ^rmonibus fuis ad populum ita euidenter docet
dicens : in fàluandis enim omnibus per crucem Chrifti
coiiimunis.erac voluntas Patris,&Filij : Commune con-
fiiium , necyllapoteratratione turbari quod ante æterna
lècula Sc immifèricorditer état dilpofitum Sc incommu-
tabiliter præfinitum. Item alio loco : Cum ergo omnia
quæinDomino maieftatis Iudaicaadmifit impietas, tan-
toanteprædida lin t, vc nontamdefuturisquam de præ-
teritisPropIieticusfirfermocontextus, quid aliud nbbiS
quam fèmpiternarum'dilppfiuonum Dei iheommutabi-
lisordoreleratur : apud quem dilcernenda iam iudicata,
& futura iam fada hint. Cum enim & qualitatcs adio-
num noftrarum, & effedus omnium völüntatüm Icien-
tiadiuina praeueniat, quanto magis nota funt Deo opera
fua î & rede placiiit quafi fada repoli, quæ nón poceranr
omnino non fieri. Beatus quoque Antilles & gloriofus
confefibr Fulgentius : De hac Iudicij in vtramque partem
prælcientia ôc prædeftinatione egregium librum
fcribic : Q u i lîcun& cætera eius admiianda Sc veneran-
dalcripcalèmperab Ecclcfia fideliter receptus , & inter
leriptorcs Ecclefiafticos laudabilirer annumeratus eft.
Et nunc nefeimus qua ratione immo infidelirate Sc con-
tentione fimul cum heato Auguftino abijeitur , Et ab eis
qui Catholici videri volunt tales ac tanti viri De i ini-
quilfime iniuriati & Iprèti velut quilquiliæ Ôc purgamën-
ra vilifiima conculcantur. Et eft nimis miràbile, immo
horribile quomodo vt luis adinuentionibus Sc ineptijs
credaturexigant, cumipfi beatiflimos Patres & inluftrif-
fimosDodoresEcclefiæ abiecehnt : Ac per hoc nifi lè
citius corrigere ftudeant verilfime hæretici Iudicari pof-
fimt. Q u i ndei & charirati Sc finceriffimz P^rum dodtri-
næ non communicant : led infiipetcum ipfis Scripturæ
làndæ eeleftemauthoritatem contemnunt. Nam fi ilium
fideliifimum copiofiflimum & florentiflimum librum
beati Fiilgentij cum pietate Sc obedientia legere & intelli-
gereftuduillpnt, pro fedo in hac oblcurilfima quæftione
de prælcientia Ôc prædeftinatione diuina Deo alpirante
atque inluminante nullaerroris caligo in eorum cordibus
remànfifièt. Ait namque præfatusdodor inter cætera in libro
iam d id o : Quod ergo antegehennammalipereunc,
non eft diuini operis lèd humani : quod autem in gehenna
péri turi finit, hoc facit Dei æquitas cui nulla placet peccan-
tis iniquitas.Etiterum. Prædeftinationis , inquit,nomine
nonaiiqua voluntatis humanæ coaditia necelïïtas expri-
mitur , ièd milèricors & iufta futuri operis diuini lèmpi-
ternadiljiofirio prædicatur. Deo gamque milèricordjam
ôc iudiciumcantac Ecclefia. Itemibnproinde, inquit:lpo-
tuitneut voluit prædeftinarequoldam ad gloriam pra^e-
ftinauitad iuftitiam.Quos^utem prædeftinauiradpcenam
non prædeftinauit ad culpam In illis ergo opera lùa glo-
»ficat,in iftis aucem opera non fua condemnat.Hoc itaque
prædeftinauit Deus , quo^ erat iplè fadüius , autqùod
fucrat Iargitucus , illud vero nullatenus prædeftinauit,
quod fiueper grariam fiuaper iuftiriam fadurus iplè non
mit. Item ibi : mala quippe Voluntas ad optimum crcato-
rem. Iufta vero iniufti quofdam ad poenara. Sed quos præ-
deftinauitad gloriam Angeli hominilque damnatio per-
cinecad æquiffimum cognicorem. Ad voluntatem igitur
malam Deus hominem non prædeftinauit, quiahomini
eam datums iplè' non fuit. Et iterum. Nequeenim eft alia
eiusprædeftinanio nifi fiirarorum ôperum æterna præjpa-
ratio , inqüanüllacaulàmali vllateifiispoterit inuenan: |
quia ex voluntaté Dei nunquam procelut UrigO peccati. i
Mifiricors enim Don thus &iujlus : De quo alio loep ïc r i-1 Ë
ptümçft : mifiriçordiam & veritatem dtl git Dominus Dali
In bftiiiibüs ergo operibus eius aut iufta Veritas cliftp-
ditut,autpia milèricordiaprærogatur. Item ibi :Dèi enim
prædeftinatione aut peccatorum præparata efi; pfa relmif'
fio , aut peccatorum iufta pünitio. Nunquam igitur DeuS
hominem ad hoc potuitprædeftinare,quod iplè difpofue-
rat3c præcepro prohibëre,& milèricordia d iluere,& iufti-
tiapùnire.Itemqueibi.D.üsitàqüeomniahominuhi Ope*
ra nue bona flue mala prælciuit, t|uia eum laterp nihil pö-
tuinlèdlblabônaprædefthiauir, iqUæ le in filijsgratiæfa-
durum eflè præfciuitùnala veto futura Opera illqpum quos
non prædeftinauit àd regnum, fed ad îhteritum, prælciuit
potentilfimadeitate, ordinaüit Ôc ptouida bonitate. Et
iterum:præfciuit ejnim voluntates hominum bo'nas Sc ma-
las:prædeftinauit non malas led (bias bonas:Et licctin eius
prædeftinatione non fiierir,vt malidam voluntati humanæ
dedi lie t, fuittamen in eius prædeftinatione,quid humanæ
voluntatismalitiæ reddidilïct. Hæc præfatus venerabilis
Dód ö r in iibrotjüem firpra memorâuimus iuxta lcripturæ
làndæ veritatem ÔC præcèdentium Patrum retierendam 1 ^
audoritatem,&multaalia quæ ad præfentem quæftiohem J
lufficiunt,claro lèrmone difièruit : Qüem nos fideliter dîf- r
putantem ôc maiorum veftigia pit fequentem obedienter *
&finceriterlèquidébemus : qtViaikhocâd fidei noftræ
integritatempertiner.vt ficut in cætéris quæ de DeO credl-
mus,ica & inhac parte nihil indignum diuinà maielbiteini-*
hil fàlfum dediuinis iudicijs faciamus. Prælèrtim Cüm hrt-
ius prædeftinatiônis veritas, & fideiin nobis ædificetfin-
ceritatetn, & nul 1 i præoeat diiperationis offenlîonem. Et
: candis qui in fuis vitijs pefniciolè ôc pertinaciterviuere
deledartturlàlubefrimum timorem ingérât. Nam decon-
temptu&abiedione beâtiftimorum atque illuftriflîmo-
rum Patrum,qui à multiS nîmis infôlenteratqueinreHgio-
fè conculcantur,quid nobis aliud Içntfendum, nifivtcort4
tra hæc magis audiamîis& oblèruemus quid lcriptura dê
eifdem làndis patrîbus prçcipit dicenstlnterroga Pattern tu- j,atrjb ant
üm & annunciabittibi màicrestuos.&dicenttibi Y Neihcur- qnj« adh
|amus in illud quod per Salomonem dicitur : malurn ejl hù'- rendlun•
minideierarefancies & pofi vota mraüare : fummil^ue pà-
rèntibus Ipiritünlibus^qüorum fide ^cdodrinain Chsifto
generati ac regenctati liimus,inóbedieii?es ôc conrempto-
res itripturæ quæ dicitraildi fili midifciplinatn patris tui,id ®
eftomnipotends De i, &nedimittaslegemmatristuæ,fci
eft làndæ ecclefiæ dogmata 6c ftâtuta fidelia qüjé non tan"-
turn vr légitima,lèd verevr legem obferuaredebemus:quiâ
perfpiritum làrtdüm çdita,minifne dubitafnüs. Deniquè
de B. Auguftini liferis Sc lcriptis in quibus ex necélfiratô
riouæ id eft.Pelagianæ hærefis dcftruendæ Sc fidei catholt
cædefendendæ inftàntilfimaintendone dcnâtura Sc grà'-
tia,degratia ôc liberoarbitrio,decôrreptfohe &graria, dd
prædeftinatione fandorum Sc bono perfeuerahtiæ de ba-
ptîfino paruulorunt iuxtaprofunditatem Scripturæ làndæ
& Euangelicæatque ApoftoÜèæ dodrinæ rfegülam mültiplicfter
dilpîitaùit adhoc iplb viuenteficiit P roper'& H t
lariusadeuhdemfcribunt:& multo magis poft obitum è-
ius propter oblcüritatem rerû, & tarditaremminus incel-
ligentium, multiplex querela maxime intra Gallias exortâ
éftrlèdcôntinüo per diuinæ milèricbrdiæprouidendam,&
concilijsacftatutisbeatiffimorum Patrum, dcdecretisat*
que audoritate Apq^folicæ lèdis Pontificum Iblettilfimé
ledata atque lànata:ita Vc ftultis & indifeiplinatis qüæftiô-
nibus filenrium iftponA-etur,&làndiffimi acfincerilfimi
Dod oris audoritasutf omnibus Ecclefijs, atq; in ipla lède
Apoftolica confirmarecur. Denique beatiffimus Papâ
CdMeftinus cuius audorirate & induftria Ncftoriana hærefis
lurgens cum liioaudore opprellà eft , contra tanti
viri ^pprelïores vèl potius calumniatores , ficut in li-
bris canonum interxlecreta pontificum Romanorum
conrinentur, fcripfit ad Epifa3j>©s Galliarum, tanta feue»-
rentif & laude ilium commendans, vt eiülçlem feripturæ
ifte fitticülus : De làndo Epifcopo Auguftino mira laü-
dis alîèrtio : & huic titiilo fubiungantur verba præfiu
ti Pqnrificis , quæ ita lè habent : Auguftinum, ên€tæ
recordarionis virum pro vita lùa atque s e n t i s in noftra
H