'dunenßs Ecclefià •
Heb.9 .14,
narnque habfraburit in illo igne dixit, non crudajju'ntur,
Uon p’unientur, aut tale aliquid, negans pmninQ,yt (b|ec
poeiias Verilfima's «cernâlmm tormcntqrum, quas tota
fcriptura taritoferroite denùntiat* tanta ottçntione töfn»
meQiidaoatd. àiütem cD.d t, ii. | q.û. o. prôçuldupip, yh apitahut nq,,f,a
fniiïus beau qüammifëri, manïfeftç vtrofcpie 8c beatos Sf
’mïiêros in vnó igne æterftopoft remrreétiqnein habitat^-
tps aïBfïnàre contenclit: fequçn s 1 videîiçë t ft ulta §cvaniï*
fi ma petfuàïione opinion« feçùlarium. philolophoiiim,
qui putant animas pi drum diflqlutibnem eorpöris,vel
in ccbloæthèrëo vd in ufo drculo,qüernl^6^eum vocant,
vel in globis ïydetvfmbabicaturas.Quje ilïe om nia,& ipfurn
coeîunïæthereu'm & firmàmeritum cgpli in qüpla&eus-ill'e
’circüîùs âpparèt, & ïp'fa lÿdera igne m appellat : ficut &. il*
îiimigftèrb gêhenn&Quia omniahaec qu$ fuper triamUri4
dielemehta, id eft, terrarn aquam 8c âerem cônftitutâ
fdnt,ex quarto eiemelitô ignis putat exfiftefte. vf id ipïum
qüartum mundï ëlementum, &apùd infçrpsïft ignis æterk
niis'buiparatus eft diabolo & AngeliS eius&ômnifens 'imr,
pitsffdbtnibusVdê ïri çæleftibus fpatüs fit fgnis
bifît póft téïuireàiQnérhlîabitatio beatortirà. Ecçe rqua*
lembeatim^inemprômittit(ànâis& eleélisDei: vf qui
liabitaueruntçûm adfrucëffèntmônales in primo mundi
elemento id eft in tertalufeitent iam immortales eftèâû
■ in quarto & fupëriorf thlinâi elementoi ficut ipfç dicit ig*
àiætêâJ&Ët hæcfit eorutb rëmunetatipbapitare in qupli-
beV qu'imüfs Jucido quamuis ttànquillo & puro tamen Çr ;
lèmëùtefc Doiftinuç autem non in el^nçntis mundi &tërnl
Beatifudine fuis promiftitfed in cæleftib,^ i^ercoeloftjp..
bonis vbi'Chriftuseftin dçx tra Dei fèdens, ekaîaçus fupér,
otànes cèelosôdnterpèïias pypnobis.De cuius fublimicate
beatftüàifiisÀpoftôluSdicit; iftnenimin manufàttisfaniïw
iniroiüit leftts exemplarta verorùtff, fedin ipfttm cdum, vt appd-
reatnuhc vultüt Déi pro nabis. Ad quambabitatippem vt faiireddit,
nec vllam fibideputat talis virmifèriam nifi veriçà-
fis igiiorantiam in quantumadhucah eius contemplatio-
neretardatur,& quodammofto ipfàfuaitlfirmicate repelli-
tur, Moftemvèro non iftam extçtiorem corporis'fed iliam
inferiorem animæ timet: <^ua: omnino eft ipià lii mmaeve»
ritatis ignorantia, qua vtiquc mortui fuut odines infideles',
qui ne.c creduùt, necagnoicunt Dei yeritatcm, De quibus
Dominus dieft. Dim it te mortuosJipelirt hiortaosfuos. EcA-
poftolus, 4^«rfn, inquit, à vita Detperignôrkntiam qu& efi 'th
iftis. Fidelium autem vita vcique ipia cognitie' veritads eft,
quamô^hiccognofcuq'tperfidem & in futur6 cognituri
funtper ipçciem.Quia & hicaccipiunt vicam perftdem ve-?
ritatis, fieuticriptunaceft,quiaiuilus^ex fide. viuic & ibi ha-,
be punt vitam çterqam ex cognitione & viftone eiufHe vfc-
ritaris, dicente domino: haec eft autém vita sterna vt coV
gnofeant te Ynuni veruin Deum» & qup mififti Iefum Chrf
ttum. Qujcurpque ergo peiuenerint ad iftam Cognitione
per yerain fidem&æçernjim cognitjonem erit eis fine dubio
vita æterpa ip(a vjfio sternæ veritatft. Qui autem ab ea
fiue per infidelitatem Eue per vltimam damnauonem fue-
I tint feparati. Quid, eis eric àlipd talis ieparado& tail's igno-
rantià veritads, ni/i mors ieterna ? Secundfi hunc ergo fen-
fum hoc in dotftoribus dictum- legit. Se'd quodab eis bene
legit di^qtq. ipfe cpnueçtit i n prauiim & peruerfum „vt co*
apt et illud quantum.in fç eft fiio errori atque mendaciis.
propter nihil enimaliudb^c dieft, nifi vt tali argumenta-
tione tarn violenter & nequiter ex bono ad maiumvfurpa-
ta: quafi oftendcre & confirmare videatur nullam aliamfu-
turam efïè rnifèdam vel angelorum malignorû vel homi*
Uumperditorum i n ætemoigqi damnatorum, nifi ignora-
tiam, &, fieptiâm fupradixit abfentiam veritads.Er hane
ignorantiam atque abfentiam verftatft foiam eis eflè æcer-
ham mifèdam, vt epsftoc modo ab omni mifèda fupplici-
orurh 1& tórmentornm qua: excrinfêcùS adhibetur' ik ab o-
mni morte poenalis dâmnationisalienos Fututos e(fe con-
V G
..Cor.f.f*
H. 1.
«ƒ II5.Ï4-
n^ieiüsyalearit pétuerur« IpfèinÈuar^eliopâtrçm exo- tendat. Sedqiuntumcunqueiftccontendat, & contradi^
x&^cèni:Baterqiés^pm^tv<iioytvbiegófum &ÜliJint ■ ççreponeturcxoeptaillamotte quamincmruncintdnfç-.
'Öan.f.ij
wèméj dèdift 'm'tbi, dë qua
■ bèÿta'fe aîh^lîçahàbitàôohe fan&orum ipfe iterura dieft
dmm rtqfii4 huius
habitatïonis dijfoluattir qüod Mifint'foiim (x peo bahemtfs
domum non martufactam Attrmm inedis:vnde & 5pfè diceban
Cupio dijfolui & cum Cbrijio ejfe. Et de. omnibus generaliter
:elêâis poftrefiirrëctionem promiedt dieëns: Rapiemur m
nübibus obitiam Cbrijio in aerj. Etficfempercum Domino trimus. Dè quaglorîofà8ç fcelicifïimahabftatione iuftorum pfal-
'tftkufM. îdæcergo iiabita-
tio quiraturJhkc'defideretiu,n,bn ïn èlemêntis mundi, fed
in vultüDei, invifÏoné clàritatis Chiifli, in focietate bea-
tórum,& füpétcæîeftium angèlonim qüà'ndo cruntfan^li
ficüt îpfavbritàs prbmitcit æquàleS angelis Deiin óelis.Nó
‘erèóm yhomuftdielemenco igneoerit beaforum habita-
tiôVel óo'tifts comrufio y nec iraibi iticludéntqr ficüt im*
pil in igne ârternp fed habebu nt omnia mundi clementa in
pore ftate tantà fçelicitaté & facilitate fi bi fhbdita & lie f u*
tm'niprtàfibjibitudinrcôrigruenna, vt ÿbicunque eorum.
VôWerfbt,èf ficut ypluerint continuo tïjfc pollint.Ëc, vides-
aiit atque habeant hæc omnià non ram àd premium beati-
tud.inis quam ad cumulum ftfclicitatis& laudem & glori-
àiôÇnndJtpns, Haine namquçejs poteftatem8c gloifâ 1er i-
pfurâ propnetiça promïttit dicens: ÊJègnum au tem & po-
teftas& magnitüdo.regniquxeft,(iibtejomnecælum de-
tur populo lànôtor ù m altiflimiî cuius regnuln, regnn fèm-
piter'Rueft, & omn‘és regés ïèruient ei & obedient adiun-
git póft hàec iftë 8c dicïtV mïfènâmnuUam cflè ni'fi modern
iférnâm.Æternam mortémvëdtatisignorandam.Nullâ-
qôe niifefiàin eflè niftvedtatis ighorantiara. Etvbi ignora
tür vëdtàSibinullalm vitam. Hocq^idem quod in lus ver^
j»Î5 dicituïpb'm'ràtëfiëbpnûh^'fînon ipfum bonum male,
id eft, r^ l° fènfu dîcêrèfur. Ventrh namque eft, qu^ hocusex
ignorantia & abfèntià veritatrS, parientùr etiam cx-
{rîntecu^ fteàc.Af>Q<^lÿpfts àtçîift.ignumignis & fulphurisi
quod;eft mprs fècundaparientur vere æteruam mücria cu
Deus iudex iuftijS &£brcis dabftin carnes eorum ignem &
vendes, vt v^uitur & fêntiant vfque in fempiternum,feni-
per namque eiunt in morte quos 8c immahitas fupplicio-
rum compellet mod, & diuini iudicii fèiicritas nunquam
permittee extingui. xviii-. Odaitodeciitt o capitulo ita dicit:
Errorçm pradeftinationis ex difiiphnarüm tgnortnt'Mquasipfafai
pientufoas comités mueßigatrtcefquefieri volait» & Gracarum
litt er tir urn infcttu ortum ejfe verb tan oçà.quod vidéo & dejbno &
defiitiointerpreïorut.Similitér ic& çapmiidébtpradefiniOypradt-
ßinoiacperhocpreed^ßinationem&prddeßnitionemnihilaliudo^ .fi quam prauifionem. Deum necproeuidijjè-, necpudeßinajfe mor=■
tem &pænas qui* nilnlfint. feccatorevm mafia onginaiupeuatt
reliquirreliâds, de ferme defer tos lumine tenebras torquereÿdcjèr-
tos vit a inortemfrttérimere» née quad in eis Dem fecit relinquiivel
défirit.Ahoquin eorum ‘natura ad hihilumrédirct,fifumma ejfen -
tutneis non effet. Sed quodtn ek nonfecit, id fi, :'uperbiaîH:Jpreuit
Deumin ea natura quam adfi'creauitfimp.r habitait. Dei fapu
enttarnpradeftinaffe infù&legib. modos» vitra quosimpiontm ma-,
litiaprogredi non poßtti nec finit a ieiiitis maintain in infinit um
prout velif extendiïDiuws legibus pregrediendi moium imponen-
ttbus. N tb tique appetere impiorum omnium & Pt aboli nequitt-
am nifi ab co qui eß fumma effintia recedrre : In tantum vt eorum
natura , filex dtuinafiner'tt, in mhilum rediret. Sed quoniam
ti difficult as ex aternis legibuso\jfißit » ne‘m tantum cadat,
quantum ïf ilet> & ex ea dfficultate Uh jrare, laborando torque*
ri »punftii eruciari. fir inde.fieri nÿferiam inanium voluptatum
eg fi* te. Panique difficultatem qua prohibentur peruenire ad ta
qua Ubidinefe appetunt, effici eis prenaient intentum & fua mi-
firrïma cuptdniis wftfi mam truciatum vtriufiiue partis prü-
deflmatum effe nunte/um. irtuttos Deo firuire itnpios-, N on
miqiiufto & iap?cntiomfii labor nïÀnisadüprjÇ'tasyiomnis j tuturam quam mtfsfecit, & in eis non punit , fed nralam vo-
nftfèriaquæpoteftin^AftamoftâliVica^dae're.jfi npn.eum Humâtem quam in eis non fecit»& inéis punit-, invoque quoi ei
.frang3&$É *n detenus mutef, ïèd in&rigabiljter excrceat J ^mtHfermtm»p»nmmfiipfisfuapcenar. De qua quos iufle non
non p.ptçft^i £ fie fpiferia quæ eumuûfêr um non tacit, fed jibe*etadeamtUosquodammodo praparet , dtirn eosad earn ft
porius purgat iSc ptçbat, §4 yçlutin fornace aütutd pttdoré ipfisprapararepermittat. In his verbis cum dicit errorem pra»
dejliita
deßin^Hnu^exffi/^lÜisuwii ignirantia (qtias ipfafaptentia fuas
comités inueßigatricefqtie fieri voluit ) & GracOrum litter arum
infeitia ortum àudttdresfuos vtiijue commonet ,vt abeo tanquarit
viro eruditifsimo & pbtlofopbico liber ahum dtftiplinarum dtftdnt
ftienttam:f ortafsis etiam n ab eo fimiliter dfiant Gracarum litter
arum peritiam affirmât ham que quod ipfifapien tut quafi comités
&fodales: fibi coninnctas habeat eafdem liber ahum artiüm do-
ärmäs: ita vtquiadeius cognitionemvolueritperuenire,neceffa-
rias omnino habeat ipfas libérales difciplinas,vtper eas quod verum
efipoftit inu efltgare, fi ergo apud cat er os de veritate diuina prade-
ftinationis,[errori fecit ignorantia feculariwH littéral um,quid iße
qui earnft iaiïatperittt debut r.per Cos inueftigauit ? quid veritatis
inueniti Quid firmiilimaradone fultü, & omni acceptiohe
digmUft tam prolixo fuo fermone difputâuit ? Vbi nihilin-
uenitur aliud nifi fuperfluus labor vanitatis & implicatio
infinitierroris, & apertiflima impugnatio veritatis, dum
fenptutas veritatis contemnens. 8c ipfas quoque hiftorias
diuinprum eloquiorum incognitas nabens,non in eis me-
diatur die ac node: nec ad earum regulam fidem fuam cor-
dgere,dirigere,atque informare ftudet:fed dies-8c nodes
mhumanaiumvanitatumledione confumit,& porcorum
filiquis vcntrem fiiura implere cupit, nec inde aliquam re-
Fediqhem capit: fedmiferrima feme contabefcit & périt,
nequiflnnq principe fibi dominante,qui mifit eurn in villa
fiiam vc pafceretporcos. Reuertatut itaq; infeipfiim,fur-
gat & veniat âd patrem, vt intus panes inueniat, qui f oris
fame peribatftbi pafeatür epulis vitulifîginad,& pro mun-
;di falute immolati ; ibi audiatfymphoniâ 8c chorum id eft
admfrandam confbnantiiini releftium fcripturarum, &
dulcem concordiam fidelium: Quiomnes idem fapientes,
& ipeodemfenfu atque fententia firmati vnanimes vnoö-
re hoiiPrificant Deum & patrem Dömini noftri Iefu Chri-
; fti. In haç icaqne domo per Dei mifericordiam & fideigra-
tiam ppfid,audiamus & tcneamus fidelirer,.quod difpçn-
âtofpanis æterni & verbi diuinihobis infinuac dicens.-jî-
pqiuéins sv.tSdaeptuiern intitaeern viomshfaupiuiesnmsuejnftdiin,f htuoUcfiattculoftultiufiat vt Jitfar- 4 eftapudDeum;ftriptum
eft enim comprcbendatn fapientes in aftütiaeorumiEt Dominus
cognouit cogitât tonesfapientittm quontam vanafunt. Audia-
mus & ilium fàpiëndmmum virùrè qui dicit : ftulùfsimus
fum virorum.frfapientiâ homtnum noneßmecuni'.nondidici fa-
pientiam, & nouïfanctorumftientiam. ^ Quod non ideodicimus quafi nihil in illis Itiam litteris
humaq^ inueniâtur veritatis , autillæ difeiplinæ non ha-
beant^qüam vtilitatem ad indagandam yerjtatemîfed
quiaomhifideli homini pripium vigilantiflimedifeenda
eft veritas fidei ex àudotitate fcripturarum Dei J vt fiquid
pofteâde eifdem bumahis litteris legere aüt feire neceffe
fuerit,eotùmex iUa diuina âubtbritate & fidei véritate diiu-
dicetudvlt liquid ibi ab eius régula non dïfcordat, abfque
përiculp recipiatnr:quicqu,id autem ab ea difipnare inueni-
cur,quafi mortiferum refpuaciif. Q^ifquisautem putat fè
abfque veqp fideîcognitione.abfque fcriptUre fàniâæ fide-
lilfimà auâodtate,abfque paternte dodrinç ftudiofi filma
inftitutionefolis humanis litterisîndagare pofïè veritatçin
;Dei,ôç fidei integtitatém, procul dubio leipfum inclu-
dit & de cipit:6c du vukviderl quafi inüentor veritatis, ma-
; giftererrorfs efiieitur. Qui ordo piyatis tanta eft attentio-
: ne feruandusyt nec ipfae lacree îittèræ inUbris legis & pro-
phetarüm vllatenuspoflinteflè vtiles8c falubtes legenti-
; bus, nifi aut fides Chrifti precedat in corde legpntis, per
quainveraciter intelliganturauc ipfa fide# Chrilti in eis fi-
delicer quæratur,&Deoinluminante inueniatur.
Indeeft quod fidèlem &jdiléâum Apoltolus .eommo-
nçnsÔf informai« dicit: Et qutaahinfantia facrastitteras no-
ßi,qua tepoftuht inftrueread faïutempei fidem qua eß in Chriflo
lefu. Quod quid eftaliuddicerequam perfidem quæeftin
' Chriftôieru ipfasjacras.U^ inftruere pofTe hominem
ad falutem.-quiàabfque eïüs fide nullà ibi inueniti poffitin-
t ftru&ip/aiuuiris. Propterea ergo 8c ifte.intantis errauit,
tanta falfâ & ^llacia fenfit 8c fçripfit,quia fiu:ipturas fandlas
ignorauit,,,quia ve^itatem fideinoneis humifirer&fideliT
; ter i'nquifiuit:j(èdfuperbe& vaniffii^human|s&inepris
areumentationibuseam inqertirepofUfe aedidiu&*eo
non illanybuenit: fed earnpotius infideliter& mfeliater
rro+ d<R- Tntti.à.
K^fduerfits Idirinm Scotum. 1047
imbüghaüit.Qui etgo ciipit de veritate diuinæ predeftina-
tionis humànum errorem effugere,& quid fecund um ve-
ritatem tenere debeat inuenire, legat, vt iam diximus dili-
genter&fideliter propheticas & Euangelicas & Apoftoli-
cas litteras,nec contra eas fuutn fenliim defendere audeat,
fed earum le aubtoritati & veritati humili ter fummitac, ne !
in perniciem fiiam contra ftimulum calcitrare conëcur. Ex ;
quibus diuinis litteris qtiia multa iam de hàc re fupra pofui-
mus ne legencibus tædium faciamus vnum tantum modo
hoclocobreuiter memoramus ex Epiftolabeaci Iudæ A- ,
poftoli,vbi cum de impiifiimis hçrericis qui EcclefiamDo-
mini ab ipfis A poftolicis temporibus vfque ad finem fiecu-
li 8c impugnauerunc 8c im pu gnat uri ituit,loqueretur:vt o-
ftenderet eosaeterno 8c iufto Dei iudicio in reprobum fen-
fum tradftos, vt tanta ac talia contra Deum loqui auderent;
Et ad vltimum eodem diuino iudicio arcema perditione
damnandos,itadicit :fubintroierunt enim quidam homines
qui olim prefcripfitfuntinhociudiciumimpii,Domini
noftri Iefu Chrifti graciam transferences in luxuriam 8c
folum dominatotem Dominum noftrum lefiim Chriftum
negantesjybi etiam quam olim &quammultis anteafecu-
lis hoc de eisfuerat prarnuntiatum &prophetatum often-
dens poft multa fubiungit,prophetauit autem & de his fe-
ptimusab Adam Enoc diecens: Ecce venit Dominus in fttnttis
milibus ftiis ficere indicium contra omnes,&arguereomnes impios
de omnibus operibus impietatu eorum,&de omnibus qua locuii funt
contra eurn peccatores tmptf.De quórum etiam çterna damna-
tione 8c pa:na horribiU eis prepUrata 8c. referuata manife-
ftifiime adiungic dicens tffdera erratia quibus procella tenebra-
rum in aternum ft/uata $.Quid n.euide ntitis de predeflina-
tione impiorum ad azeerni iudicii damnationem, quam
quod hihominesimpii tamo olim 8c tantis ante j. li'eulis 8c
diuino iudiciodc prophecico varicinio preferipri fint inhoç'
iudiciumi’nec taure abfurditatis eflè debemus vt quia bea-
tiffimus patriarcba&ptppheta Enoch fèpeima ab Adam
generatione prophetauit,putemus quod tune Deus omni-
potens aliquid ftatueric ac predeftinauent quod in eius æ-
terno iudicio atque confilionon/uerit.Cum omnino in il-
lius inco.mm utabili çternitate nulla poffit elle noua voluntas,
nulla recens dUpoiitio:fèd quod apud ilium eratpræfi-
nitum æternaliter, hoc congrucndflimo ordine hoc &
proph'etari &impleri voluit cemporalitor.Ad lllorum qui-
demiud.icium & damnationem qui talia.erantaufuriatque
fad uri. Ad probatipnem vero & exerdtium Ecclefiæ fuæ,
quam etiam per talium contradidiones & impugnationes
& diligentius erudiri, &exccilentius difpofuit ciarificari.
Sicut & Appftplus diciv.namoportet &har.eftsefse, vt &qui
probati funt mahifefti fiant in vobisSi ergp quatrimus iuftam &
aeternam Dei predeftinacionem in malis ad iudicium dam •
nationis,audiamus quia homines quidem preferipri funt
in hoc iudicium impii: 8c preferipri non ram cemporaliter
fermone prophetico , quam omnino æternaliter diuino 1
iudido. Qnia v tique, quod erac apud Deum æternaliter
præfixum hoc per prophetam ternporalitereft plædidum
atque praferiptum. Si quærimus vtrura eis æteruo Dei iu-
diciopoeria & fiipplidum fitprçparatum, audiamus quod
de ipfis dicitut:. quibus procella tenebranim in æcernum
feruata eft:atque itadiuiiiæveritati fideliter acquiefcentes
necimpiispcenis, neepebnas impiis diuinitus preparaùs
vllatenus dubittf epoterirnus.Hoc namque ad tërrorem o-
mnium 8c erraimütrjvideliçetvt damnationis fuæ ruinam
indubitanter agnofcant:& ftantium in fide,vt talium poena
cummetu& treritore pfæcaueant. Sequentibus Epiftolæ
fùæ verbis idem beatus Apoftolus Iudas yehememius in-
c ulcat.dü iftiufmodi impio s homines quos dixerat iä olim
in l&c iudicium preferiptos eifq;procellam tenebrarum in
æternumfèruatamiam nunc anteqüam extremæ damnationis
vbi talemexitum fortiturifunc, tempus adueniat,di*
uinæ vtique prædeftirAtionis iudido aflerft iudicatos, cum
fid e libus dicit Vos autem carifsimns ftsperadificantes voftnei ipfos
fanfiflfsimaveftrafideiin SpiritU'finiteorantes,ipfosvos in dile-
âioneDeifer ua te: Et hos quidem arguite,iudicatos,illós autem
feruatede igne rapiétes:^Uiis.a. miferemini in timoré.
Non enim air: hos quidem arguite iudicandos, fed arguite iudicatos
i vtfeilicet quod in fua impietate perdurantibus ven-
T ttt