•quod infra
qui baptisât
St qui
loan. i .
*quia>
Quod fail
tciea toi
hui us fiera
menti,
fed ittCt jChriftus.
Verba la.
Canonis-
D
Pafihaßttsdt Corpore
Qmd non in mérita facerdotis hoc myfteriutn confecratur, *
* & null us magû, ve! minus perd pit facer dote
* epii mirtiflrxt.
. C A P . X I I .
V Eie credere & indübitanter (cire debemus, * intra ca-
tholicam Ecclefia, vbicath'olicafiJe hoc myfterium
celebracur, quod nihil à boao maius, nihilq; à malo minus
percipiatur (àcerdote,nihilque aliud quam Caro Chrifti de
Sanguis, dum catholice celebratur, confecretur, quia non
in mer^ro confecrantis, (ed in verbo efficitur crearoris ,&
vir tute Spiritus (an£li,vt Caro Chri(U& Sanguis, non alia,
quam q u * de Spiritu S an 6to creata eft, vera fide credatur,
& fpiriruali intclligen tia deguftetuc.Si enim in merico eilet
(acerdotis, non ad Chriftum pertineret. Nunc autem ficut
ipfeeß qui baptuMyita ip fe eft, qui per Spiritum (ànélum
hanc luam efficit carne m, & transfundit inlànguiné.Quis
enim alius in vtero creare pom\t,vtVe rbum caro fierez Sie
itaque in hoc myfterio ctedendum eft,quod eadem virtute
Spiritus (àtféti, per verbum Chrifti,Caro ipfius & Sanguis
eniciatur inuifibili operacione. Vnde & laçerdos ; lube, in-
quit, bac prefemper manusfanäiAngeli tuiinfubinnealtaretu-
um, in conjpeftu diuina ma efiatis tua. V tq u id * perferenda
illucea depolcit, nifi vtintelligawr, quod in eius làcerdo-
rio illa fiant! Iple enim faäuseft Pontifex in aternumyfecun-
dum ordtnem Melchizectecb, teile Apoftölo, adinterpeüandum
pro nobis, offraisfemetipfum Deo patri. Ad hoc quippe (èmçl
introiuit in Sancl.i, non in lànguinç alieno, led proprio
Sanguine. Vnde nonab alio re£te percip tur j quodproprium
eius eft, (ed ab ip(b fummo Pontifice.Nequeab alio
Caroeius creatur& Sanguis, hifi à quocreata e$'.n vtero
virginis, v t Verbum carp fieret. V erbo enim Patris di&um
eft; Crcfette & multiplicamini, & ecce adhge hodie ex eo cun-
£la creantur animanria, non noua, (èd èx eodem (emine.
I ta& Çaro Chrifti,eodem verbo fit Cara*quo Verbum ca-
ro factum efi, & babitautt in nobis. Vnde fi ex illa benedi&iq-
ne tanta manat mulritudo, quid pu tas ex Carne Chrifti?
Nunquidineffîcax eft ex fe, qui tanta fecit ex nihüo?Et ficut
panes auxit ex nihilo quantitate (ùbftan|i*,quam natura
non dederatrnunquid impotens eft,facere ex aliquo quod
fine (emine in vtero creauerat? Pullulât ergo illa vbercas
carnis Chrifti ;&manetinteger Chriftus : quia natura ma-
nentc integra,eriam in creaturis adiuflum eius cundta exur
parant. Propterea licet (erriel dixeric, Germinet terra berbam
vtrentem»ud\mc hodie ex eo quç per fingulos nafeuntur an-
nois omnia creantur : Sic* vtiqu e& ineo quod (emel v o -
luit,& deinceps Carnetn & Sanguinem in hac com emora-
rione iulfit e ile, fit quod iubetur. Q u * fi quis non credi t,
impio deterior eft. Quiaille quod non didicit, approbarç
non poteft ;iftequöd in mulris cognouit contra naturam
fieri,eriam in carnc Chrifti non credidit.Propter quod homo
,(I attend is (àcerdotem, attende Chriftum, Verbum
Patris, quod caro eft :& quod lèmel fadtum e û , quotidie
fieri non dubices, dum per ho c Caro & Sanguis, cibus no-
fter efficitur, ad hoc quippe, yt & nos eius corpus fimus.
VNde laçerdos non ex (è dicit, quod iplè creator C o r poris
& Sanguinis elle poffit : quia fi noepoflèt q» ab-
(ùrdum eft, creator creatoris fieret. Sedoblècras per nlium
patrem,per quem ad eum acceflum habemus:Ro^»;«i banc
oblationem, in quit, benedict am, per quam nos benedica-
mur. Adfcriptam, per quana nos omnesincoelo confcriba-
mur : Rat am , per quam in vilceribus Chrifti cenftamur:
Rationabilem, per quam à beftiali fenfu exuamur : Acceptabi-
lemtfe facere dignecur ; qua tenus & nos per hoc quo d in no-
bis difphciiimus, acceptabiles in eius vnico filio fimus. Vt
nobis,induit,fiat Corpus &SaguisdUeäißimifiiq tuiyDomini no-
ftri \efit Chrißi.Ecce quid fides inftituit.Eece quid Chriftus
indulfit, vt nobis fit Corpus &Sanguis : qttatenusper hoc
nos in corpus Chrifti quotidie trans(èramur. Prius autem
quam corpus conlècrarione fiat, oblario (acerdotis eft ficut
ip(è confitetur, vel cuniftæ fàmili** offeretiseam:(ed in
bo & virtute (piricus lan<5li,noua (if creacura in corpore
crearoris ad noftræreparationislàlucem. Vndeiuxtambli-
misaramaltaris femperadliftere (criptura teile probatur:
v t ex eius im roolatione Corpus & Sanguinpm percipia-
mus.
CÆterum ûcerdos,quia vices Chrifti vifibili (pccie inter
Deum&populum agere videcurjinfert per manu s
angeli vota populiàd Deum, & refer t. Vota quidem offert
& munera ,referc autem impecra ta peréorpus'&lànguiné,
& diftribuit fingulis : non quantuhl vifiis exterior præbeii
(èd quantum fides capit. '
VBilicetlacerdos in conlcieptia‘malus e(Iè conuinca-
tur, n.on fuqm eft quod offert, (èd om nium preces &
votaperônineiri Canonis textumcommendat. N am & fi-
nis orationis cundorum.vocibus tonfirmatur:vbi omnes,
AméhvoÇe conlona dicun t. Idcirco non vnius.ell,quôd pro
multis offertur, & multqrum precibus confirmatur. Nam
& Dominus ait \Qupdpro multis effundetur in remifiionempec-
wrw/TM.Si n.profè tantum eftèt, eius mérita Deusforfitan
: attenderet. Nuncaütcm licet leprofiis-fit quioffèrt,müda
; fimt quæ fiaiiriuntur : quia Caro & Sanguis Saluatoris ntil-
lius immuhditia * (ordidanturi Ex officio ergo Sàcerdotis
ifta, & non êx hierïto præftantur.Idcirco licet reus fit, offi-
çium minifterij (àcrum e ft,'& gradus (àcerdotijàfummo
Poririfice Chrifto côpen(àtiirj?vt nihil minus carnis & fan-
güinis habeat hoc myfterion, à qüouis indigno, quam ab
Apoftolica propagine conlecràta exhibeatur. Quia non ex
’ eo, (ed ex éiùs officio, a (um rào Pontifice gratia,quam iplà
veritas rçpromifit, impletur : vt in nullo (àcerdouum eius
& ponrincatus officium, alicuius merito minoretur. Vit- 5
tus enim cqhlècrandieftineo, qûodhabetis vquiordini-
tur.Etideoreuertentes, qui baptiûti fimt prius, ficut nort
rebaptilàntur: ita vtîque qui prius ordinati (unt,rur(usnon
rçordinantur ad vnitatèm çaüiolicam,fiïëcefièrint redeunr "
tes. Sed aurminiftrant, fi hoc Ecclefi* vtilitas poflulet,
aut fi non,(àaamentum tamen ordinarionis (u* gerunt. È t
ideo eis manus in terlaicos non imponitun Manetigitdr
ineis Sacraftîéfftivirtus fîbiinutilitef, etiam rei dura con-
(ècrant,(àris taraeri vtilis poteftas & ordinario confecran-.
di, illis qui gratiam perceptæJjenedidlionis & adminiftra-
tionis, n d e ,ip è ,& charitate communicant. Neque per-
uerlo ad (àlucem proficiunt h * c v it* Sacramenta,dc çqsle-
fti* fonte maiiàntia: quoniam nulla participafioiufiitiacum
intqtiitate,peut nec lucicumtenebris. Tàmén tàles Ùeetode-
rïnE, adufteri fin t & h om iq dæ ,& ex parte diaboli pluraad-
rrii(èririt,dum ralce Euangehçariècdumpr*cifilacrificant,
noncogitandum qui 6c quales lint, (ed quid dent, vél quid
accipiatis, qùi cum fide communidatur;neque quis habeat
virtutemconfecrandi i (èd qaidfiabeat. Nam licut nomine
Chrifti, ipfo tefte, èriam à mèmbrisdiaboli d*monia pel-
luntur A èc vir rares ab eis plurimæ operanrur : ita eiulHem
virtutéin Sacramento à malis Corpus&Sanguisconfici-
tqr, licet didluïri' fit, (piodDeus peccatores non audiat, quia&
% e r aquam Baptiftni & (ùper o leu n t,& fuper Eüchark
ftiam &(îiper capitaeorumquibus manus imponiturin (à-
cramento?h * com ni|pe r Angelos dD e o célebrantur&
fiunt ; idcirco valent etiam & per homiçidas eoquod & f i
non habéant Spiritum iàndlum, Dèus eft qui dac permi-
nifterium eorum eundem Spiritum (àniftum, &confccrat
ex officiô munus fu* largitatis.^Uioqüi angulHor éftgraria
Chrifti, quam fraus , ,& calliditas diaboli. Si enim Irorras
ille’defitiarû.claq(îis,p6cuithabiere fpin^s aduerÊrij,multo
ma’gis çctra, & in eos qui membrarionfimt Chrifti, profe-
6lo émana t fon s ipfius gratiæ,
On igirar euacuatur, quod vbique pollef,neque alte-
A-Anus e(Te pored,quod propriumDeieft^uia &fifunt
quidicanr haccfuimeriti elfe, &fornicanturàDeo,nequa-
qua illa exhonoranda lùnt diuini iuris Sacrapenra, vt eorum
illaeftèputencur, cum Dominus (ùblpeciemeretri-
cis Synagogæj Protulifltyinquit, deauromeo & argent o meo,ér
fe'cifiitibi imagines mqfculinas, &fornicatA esin eis. Deinde ait;
Aaepifti vefiimenta * mea verficolorid, &operuifii idola tud,
Oleum quoquemeum &incenfum meum pofuifii ante facie idolo-
rum. Nam&panestneosyquosdeditibiy &fmilaginempofique
melle & oleo ctbauite.Vrofc&o quia licet carnalisanimacon-
uertatur adimaginem fenrafinaram fiiorum, omniaSacra-
menta & verba (âcri eloquij, tamen non foahæcfuntneq;
amatorum
E t Sanguine Domini.
; Chrifti
6c immacu-
laum hoc
n Sacram&j
ofumi.
fed fides,
•orpusChri
ft« veraciter
fuiait.
àmatorum fiiorilm, ( è d D e i,licet habeat fornicationem
(ham (cdu&avei(èducés.ynde& Dominus (ua h * c elïè n-
teftarur:& ideo non debemus ipfis tribuere q u * Dè i Hint J
neq; *qiiafi nô agnita reprobate,imp quaminsapud forni :
cariam mulierem,dona virilegitimirecognp(cere,& verbo
Vèriratis illam fornicationem,corrigereli valemus,qu*jp-
pria eft itnpudicæ mulie ris, no n illa dona culpare,qu* pro-
pria filnt Dominimilerantis. Quia è'tfi (acramentum gra-
tiæ dat Deus eriam per malos, veto gratiam non nifi
per feip(iim,in qua eft refriilïïo peccatorum, qqam tribuit
etiàm intérdum per fithûd| (îiôs. V rtdç nihil màiüs auc mi-
'nus eftàcjiiôlibec in miniftdrio, étfi aÉhuc ii^fenebris fit, !
dum & ‘S9crâmétum pr*ftatuf exoffîcio j & gratiaex parti-
cipatiôrie & vnitate colum b*, in quafluit fo n sv it*,& manat
remifiïo peccatotutnjCuius (àcérdos Chriftus & pon
tifèx in *ternum, expiât & offert (èiplum pro nobis quoti-
die, antexonlpedum diuiri*Maieftacis.
Tam. tfi 'mini eiufmodi o ulis carnahbus apparent, virtute
tamen fifieibâc véradter fitmi.
C A P. X I I I .
QVod vero colorem autlàporem carnis minime pr*-
bét,virtus tamen fidei & intelligentiæ, q u * nihil de
Chrifto dubitat, totum illad fpiritualiter (àpit & deguftac:
Quia vt dixi^qui verbo cundla creauic,hæc ver bo Vna cum
Spiritu(àniftoçooperatur, & ideo nihil dubitandum, vbi
Deus Trinitas iure opifex crêditür. Nihil enim in eodem
eft dubium, vbi efficaxvirtus eiufdem rei lènritur,vbi plena
fimilitudo exterius,& vera virtus Agni,atque Caro tins
immaculata,interius voratur. Nihil enim rationabilius, Vvc
quia iam nos, finiüttudinem mortis eiusin Baptifmo acce-
pimus,(imi!itud inem quoq; Carnis eius fumamus,& fimi-
litudinepreciofi Sanguinis potemur: ita v t& veritas non
défit in oacràhiento, & ridiculum nullum fiat paganis,
quod cruorem occifi liominis bibamus. Auidius enim re-
quiritur quod la ter,& preciofius cil,quod cum fide quæri-
tur. Ideo quoque fie debuit hocmylleriùm temperari,vc I
& arcana (ècretorüni celarentur infidis,& meritum crefce-
rét . de virtute fidei,& nihil deeilèt interiusvere credenti-
buspromillæveritatis. Infuper & quod maius eft,per h * c
(ècretiUspræftica, ad illam tenderent fpeciem (àrietaris vbi
non pro peccatis noftris quotidie Chriftus immqlabitur,
(èd (atretatè manifellationis eius fine vlla corruptione o-
mnes fine fine frueiiiür. Alioqui quomodo ferrent homines
h * c adhuc creduli,fi iam dilcipuli olim ifta (ono vocis
audientes, ferre neqüiuèruntf
N Am cum S^luacor diceret : jQui manducatcarneth meam
&bibit Sangümeînmeumjn me manet,&c. cum inquiur,
Duras é& hicfirmo,& quis poteritfufiinereeunü Quanto ma-
gisadhuc inicij &pcrhdi iftadurius ferrent, & culpa rent
Chriftianos foreimmundilfimos, quod carnem hominis
comederent,&pocarenc (ànguinem,acper hoc fieret exe-
crabile, quod perfide debemus credere elle deflderabile;
&iam per incelligentiam non carnaliter,(èd fpiritualiter
guftaré.' Perfident ehimambulatnus,&nopper fpeciem. Quod fi
carnis (peciesinhis vinbilis appareret, iamnonfides elïèt
aut myfteriumj (èd fieret miraculum,quo aut fides nobis,
daretur, autàperfidis execratio communicantibus impor-
tunior graflàretur." Hæcigitur credèntibus &iam fideîi-
bus data fiint: figna vero & miracula, vcfid^percipiant.non
crcdcntibus. Vnde oportuit fila non permutari,& creden-
tibus de his nihil (àlfem ad modicum dubitare.
Quod fepe hac vifibili Jpecie apparuerint?
C A P. X I V.
NEmoenim qui Sandlorum vitas & exempla legerit,
poteft ignorare, quodf*pe hæc myftica Corporis &
Sanguinis facrarnema, aut propter dubios,aut cerre propter
ardeiitius amantes Chriftum, vifibili (pecie in agni
forma, aut carnis & (ânguims coloré hionftrafta (înt:qua-
tenus delè Chriftus clementëradhuc non credentibusfidem
faceret: ira vt dum oblatâ frangitUir-vel offertur hoftia,
vitieretur agnus in rnanibus & cruor in calice, quafi ex im-
molatiori!eJpflaere: v t quodlatebac in myfterio,patefeeret
adhu.c dübirantibus in miraculo. Fecit enim hoc piews
diuina quibufdam iam credenti bus, & tamen adhuc dubi-
tantibu,; vt &ipfi fiduciam de veritate perciperent, & a lij
de miraculo ad (idem (olidarentur,Ÿ&de Chrifti gratia per
eandem fidem vbérius * participarentur. Nam qu * v e ritas
repromifit^fine alpeftu credénda (tint. Sed quia duri
corde fumus, voluit diuinamanfùetudo, in quibufdam o^-
mriibus (àrisfacere, vt vlterius dé his iam nemo dubiter.
Porto quod fi îîcsc oftenfacrëdunrar, nec e a , qu * veritas
teftatur,ex fidëéoiùmunicancur; quærat quilibet ôbfàtis-
fàiftionemfüi,quid éxpeéletj quoniam nihil extra verita-
tem cft,&quiequid vërifas habc t,hoc oftéfio per fpeciem,1
quâdo placueric,repræ(entat. Vnde credere oportet,quod ]
8c h*c opof tuniilime oftenià (inc, de nihil dubitare,de * i is .
quæ veritas^repromittit: quia quilquis extra veritarem a- |
liquid quæric,non nifi (àlfirateminuenic,&(èmeripfiimffi
eaquæ à Chrifto dnfta funt non receperitj extra veritarem
lècludit., Q uod autem dixi, l*pe quibufdam ardentius
Chriftum amàntibus h * c præmonftrara fuilïè, vnum è
pluribus pandam.
rv T Am quidam presbyterfuir religiolus valde,*Plegiles
nomine,frequenter Miflàrum (biennia celebransad
corpus (ànifti N ini Epilcopi & eonfr^bris.Qui cum digno
m oderamine (àndam Chrifto propicio duce te t vitam:coe-
pit omnipotentem Deum pi j spullàre precibus, vt fibi mô-
ftraretnararam Corporis Chrifti atque Sanguinis. Itaque
non exinfidelitate,vtalïôlet,(èd ex pietate tuentis ifta peti-
uit.Fuerat enim àpuerodiuinis legibusimburas, & propter
amîvrem fuperni Régi s olim patriæ fines, * & dulcia
liquerac arua,vc Chrifti myfteria exul (èdule difceretJdcir-
co eiusamoremagisluccenfîis quotidie precioià munera
offereris pofcebat (ibi præmonft rari,qu* foret (pecies lari-
tans lùb forma panis & vini. N on quia de Gorpore Chrifti
dubius e(Ièt:lèd quia vel fie Chriftum cernere velle t,quem
'nemo mortalium iam lhper aftra feuatum, in terris p a t
(um,'* conlpicere poteft. Venerat ergq dies,* & idem cele-
brans pie (biennia Miflàrummorefolito ^procubuitgeni-
bus.Te deprecor,inquit,o mnipo tens, pande mihi éxigüo
in hocmyfterioriaturâ Corporis ChriftnvtHiihiliceateum
prolpicere pr*(èntem corporeo vi(ù,& formam pueri,qué
olimfinusmatris'wlit vàgiefttem, nunc manibuscontre-
&are, Quidumtalia precaretur, Angélus de cceloadueniés
affatur:Surge,inquir,propere>& f i Chriftum videre placer,
âdefl prælen s corporeo veftitus amjjftu, quem (àcra puer-
pera geflÏL T um venerabilis presbyter pauidus .ab imavul-
tum erigens , vidit (ùper aram Patris filium puerum quem
Simeon infàncem portaré (bis vlnis promçruerat. Cu i Angélus
iriquit,quia Chriftum videre placuit,quem priûs fui?
Ô>eciepanis verbis myfticis (àcrare(olebas,nüc bcülis con-
lpice, * manibus attredla. Tdmfàcerdos coeleftimùnète
fie tus, quod didlu mirumeft, vlnis tremenribus puerum
accepit, & pe^usproprium Chrifti peélori iunxitDeinde
profufus in amplexum dat ofculaDeo, &(ùis labijs prelfit
pia labia Chfifti. Quibus ita exaélis,pr*clara Dei membra
redirait inverticerrt altaris,& repleuit cælefti pabulo Chri-
fti menlàm. Tune rurfuçj^ homo proftratus* dcpreca-
tus cftDeum, vt dignaretur ipfè iterum verriin prillinam
(peciem.Qui expieraoracionefiirgecs à terra inuenit Corpus
Chrifti in formam remeaflèpriorem, vti deprecatus
hierat.ËcmiraomnipotenrisDei dilpeiflàrip, qui obvni-
ùs défiderium ita (è pr*bere dignatus eft vifibilem, non
in figura Aghi,vtalijsquibul3am(ùbhocmy(lerio, fed in
formapueri:quacenus & veritas pacelceretin oftenfo,& là-
cerdoris defideriumimpleretur ex miraculo,noftraque fides
finjiaretur ex relatu. Veruncamennonpriusidem com •
muriicaflè pueri Corpus & Sanguinemlegirar,quam redire
tin prioris form* (pecietn : ne abfiitdum videretur quod
præfiimpïèrat,& fides vberiüs * requiratur in tenus ineo-
dem quod exterius vi(ù con^iexerac. Hoc intérim dixiflè
(ùfficiat de oftenfione Carnis Chrifti pro adlèrrione
vèriratis.
C ate rum fiquis ex eo aon credit illud quod in Euan-
‘ _____________ gelio
Exemplum
* Plccgils v, ‘
Cod.
inlpice.
H