A
G
Amâlarîi Fûrhïnàti Efïfè.Teueren. j j f t j _______________ _________
cpo.wtpotentes deJede.Vlq\ hue, modum eorum Üomihum
diximus,excepto de vertu Domin'icali,qui aliqua neglige-
ciapercutiuntur.vndchabentplangere; Athünc dicSdum
eftdcillis,quiin Domino triumphant, de nihilominus ei
laüdetn vefpertinalem offerunt per quiriq; Pfalmös, qiio’s
folemuscantareiriDomiriicis nodibtis; Sicut Doriiiriica
liö x, v idrix extitit Dominica refitrtedionelita Pfalmi qui
in ea cantantur, vidöriam eiedorum Domini, Sc läiidehi
‘eins refonant Primus Pfälmus,ide&yBeHediftus Dominus De*
/wm,vidöriam continue Daüid contra Goliam.Sequentes
Pfalmi refonant laüdem Dei; De fecundo dicit Auguftinus
infradatu Pfälm oriim, Exalt ab o te Daumens rex, & benedka
nomini tuö inficulum,&in feculumfeculiVide tis inchoatam
efle Deilaudem, & vfque in finem Pfalmi laüsipfä perdii-
<itur.De tertiöita.Ecce Pfalmus fbnat,Gui9 voxeft? Qija*;
fi vultis > veftra eil exhortantis animam fuarrt ad laud and ü
De u, & dicen tis fi bi iLaudaanimame a Dominum. Erde quarto
ita:Nobis dicmu.Laudate Dominum.Dicimz hocomnib;
gentibus,non folis nobis. Et iftam vocem per loca fingula
lonahtem,a le&orib. fingulati m au diunt Ecclefi^.Vna vox
tarnen Dei fupet omnes non facet, vtjaudemuscü,Et qua-
fi qu^reremüs,quare laudare Deum debcamus,videte qua
caufam attulit: Laudate Dominum, i n quit j quonia bonuseßpfab-
mus. Quintus continet laudem Hierufalem, q u * reftaurata
eft polt peregrinationerh.De quo idem qui fupra ', iH eode:
Quid enim fadura es b Hierufalem f Tranfit enim labor 8c
gemicus.qüidfädura es? Aratu raes/feminatura ? nouella-
tura/nauigaturäes? negociatura es? quid faduraes? Ah in
illis operibus,quamuis bonis,& demiferiebrdiavenienti-
bus,exerceriadhucte oportet? Confidera nüme'rum tuuj
confidera vndique focietatem tuam: videeg trüm aliquis e-
furiat.cui porrigas panern: vide fi aliquis (mar, cüi des ca’li-
cem aqu* frigid*: vide Vtrüth aliquis apud te modo pere-
grinus eft,quem hofpirio recipias:vide vtrum aliquis *ger,
quem vifitesivide,vtrum aliquis litiget, quemlconcördcs:
vide,Vtrum aliquis moriatu r, quem fepeliafsQuid örgo fa-
duraes?Collauda Hierufalem Dominum./De h'ymno sä-
d x Mari* ita tradtat Dominus Beda in homiliis fuis vVer^
baigitur Euangelicxledionis freqüenri rheditatiori’e re-
uoluamus,exempla beats Deigenitricisfemperanimore-
tineamus, vt in confpedu Dei humiles ihueti -3 depröxrmis
qiioque debito höno.re fu bmifll, mereamur vna cum ipfa
perpetuö fublifoari gäudio.Stadeamus fölicite, nenosin-
debite laudantium fauor extollat, ettnä illäm videamus inter
verba very laudatiöriismconcuflam burfiiiitatis tenuiC
fe conftantiamtSiimmoderatus teporalium rerum riös ap-
peritus d eledat, reminifearourquia iudeü nofter ditytes
dimittit inanessSi temporalis afflidtioförtd ihfcntem con-
turbat,recogitemus, quia&humiles exaltat: NuqUamde
impeträdaadmifTorum venia defperemüs, quia mifericor-
diaeius i progenie in^genics timentibuseurniNulliinter
mala q fecit, grauior impainitcndi culpa fübrepat.quia De*1
fuperbisrefiftit,eofq;beatörumfor£efecernes,pvariapoe=-
narum lpca pro peccatord varietate diipdrgit; Fit au r, largit
e^te Domino,vt fi beat* Maris femper a<fta & didta reco-,
lamusjfemperinnobis&öbferuantiacaftitatis, & virtütis
opera perfeuerent.Nam & öptimus a t faluberrimus iifsa-’
dlaEcclefia mosinoleuit, vt hymnusipfius quotidie ciini
pfälmodia vefpertinq laudis alfbmnibus cart atut: qua ten US
exhocanimos fideliu & firequetior Dominies inCarnatio-
nis niemoriä,äd affe 6t u deuotiohis accendat, 8c recogi ta ta
fitpius cxeihpla genxririds illiüs in vjrtiitum fö liditate con-
tirment.Et hoc opportune advefpera's fieri complacuir^ vt
videlicet fetigatä per diemaediftenra diuerfiscogitationi-
bus mens nöftra,incumbente tempore qtiifetis, adVnionS
fe fu s confideraaoniscolligeretdamq; fälubriter admonir
ta.quicquid fuperfluum vei nociuu diüma vagatione con-
traxiflet, totüm hocinodurnis denuo precibü5'&lachry-
mis ex tempore muftdarerPoft hunc hymnum pernodtifs
Dominicasaliquibusiniods diciturKyrieele»fon, vtäu-
diui R om s ,& poftea Collcda:aliquibus in locis Collcdta
tantumodo fequitur.Sicut genuflexiöne omittimus,reco-
lendo refurredtione noftramffta & pieces flebiles prsfen-
tis vits,quas folemus cu genuflexione promere, in eis no-
d ibu s omittiraus.Vt fuperius demonftratum eft ex verbis
Auguftinijin ilia cælefti Hiém&lem, vbi refurfedlo èft vë-i
ra& in fe nulkprecatiopromifèriis exerce b i tu dQua p ro-
pter tantum fequitur Colledta, qùàm fble't prejfby ter ftan-
do proferre o b re cordatiOncm futurs refùfrediohis pet
Dominicas nodes; Qubhiam iii pïæfèhti fecülô fumus,
nècefle eft nobi s, v t muniamur o ratio nib. fàndorum prel-
bÿterorum.Etquiaquodammodorecolimus fcftiuiwtem
ciüium cælefti s Hierufalem, ôp ortet nos celebrare illam
maibril^ritia&fècuritate,quam ciim celebramù's noftràm
peregrinationem. Quoniam in Septuagefima inchoauim^
hànc *conftitutionem, volumns fubiungere didta fàndti
Àtiguftini de Septuagefima j -qus d id tin tradatu Pfàlmi j
Laudâ Uie'ru/alem DominUm: Poft feptuaginta ergo aim os cû
prophetat Hieré'mias reparari duitàtem Hierufalem, 8c
fadum e ft, v t ibi fignificaretur imago fu turorum,fignifica-
tum eft nobis poft omnem iftam volubilitatehl temporis,
q u s fèptenario numéro voluitur, futuràm illam ciuitàtem
noftram in s te f nitate in vno die; In ilia quippe habitatio-
ne terripus non voluitur quia habitatoribus non labitur;
Ex verbis beati Auguftini docemur* per Septuagefimam
defignari præfens tempus, quod voluitur feptenario nu-
mer o:& per pafchales dies, qui lèquuntur Septuagefimam^
futuram patriam.
beCompietoriài
G ap. V I I I ;
/'"'Ompletorium ideo dicituf,quia in éo copletur quoti-
v-/dianus vfuseibi fiue potus j quineceffàrio fiimiturad
fuftëntatioriem corporis, feu locurio communis. V n d é&
apucf monachos tenetur vfils ex régulafàndi Benedidti, v t
ab eô offido clan ftra otis muniànt,&r ea aliéna fàdaht à cô-
municoIloqùiOjVfqueclum iterum àd opera redeânt. Non
enim iràmefito poteft h s c pars riodtis conticiniüniVocari,
in qua contiçëfciint dmnia. Aptîd éôs qui nodëm diilidû f
in fèptëm partes, prima pats yocatur%bpufculum, fèëuû-*’
dajvefperura.tertiacohticinium,de qua nuncàgimus,quâ
ideo fiçpoilè vocari arbitfor, quid in é'ô conriccfcunt ofh-
nia. In eo officio qüatuorpfalftii recoluntùr vfqué advêr-
fttm.Ih quatuor pfàlmisquatubr elementa corporis rioftri
commendainus Domiho. Quod verfùsaperce dilticidat,
dicens: Guftbdime Domine vt piipillam ëcüli fub vfflbra
alatum tuarum prbtegeme. Qubt-perîcüh pbfiint hbmi-
nèm inuadere, dormiendo extrinfècus plufqùam vigilàn-
d o , vnufquifque rêcognbfcif, qüiveltenüitëffàpin Aptà-
tur quodammodo hoc officium çbmmcndatïbni, qua! fe
dommeiîdat homo D e o , quando tranfirdefecùlb; Sbm-
ndseftimago rtiortis. Sieurënirn alienatur hiens mortlii
hômitlis abiftis mortalibus, & irfffèriS huius feculi oblî-
uionitradunnir;ita quodammodo inimüà dbfmiçntis a-
liènaturàcogitaîionibuscorifuëtis, & ab ôtnni pftidoté-
pbràli.Qùod ittonftrat Auguftinus in vno verfü Pfalmi prb'
mi.qüicariiturin Gompletorio, dicens : înpace in iâipfimt
dormtdm &réqulefcdni.R.c&eenim atalibus fpëratiir omni-
rhodo mentisabaliendtio à mortalibus rebus , &mifèria-
fum feculi huius obliuioi q ü s nomine obdormitionis 8c
fpirini dëcenter&propheticé fignificatur, vbi fiimrna pax
liullo tumultu interpolari .poteft ; fèd hbeiam lidri tene-
turinhatvitàj fèd pofthancvitam fpefâtidum éftt Secun-
dusPfàlmus ttahfitvfqUeâdiïltim Vërfîini ,ih q u o Çhrfft’
Ipiri turn fini m pofîii t in cruce.In quo cUpimils coftfotmaridbrraitionieiüs,
hbëeft^tmembràquieIcant,Ô£cbfvigilet.
TerriusPfàlttius,^«t habitât iii adiutoiïù^lcnus eft ver-
bis'prarionum i q u * deprecahrar Domini protebtionem.
Qpi &fecundum Romantiiti vfiith cahtatur in Parafceue
poftlebtionem, in qua ïecündüm Ô fe e , noftrambitifica-
: tibadëxemplüm Chrifti demonftratur1&refürrebtio poft
| « ÿ s d i t s . Admonét nos per hune Pfalmunièom m ito z
officii,vt in omnibus periculis & tribiilationibus fecundû
verba eius,>pîens noftra in tenta it ad' deprcc^duiff Deum.'
A c idebquiàfbmnus nofter aliquam fimilitiVdinem habet
dormitionis eorum.qui fub pïotedtione Domini trahfid-
runtde præfènti feculo,idem Pfalmus cantatur in Com-
ipletorio noftro.Necnori 8c qtiartus Pfàlmns aliquo modo
F
Ö
H
rcco -
Dè Eccïef. çfjïcfïs Liber I I i.
t^obuntêtuionem illorum,qui in tribulatione funt,& tarnen
de tribulatione trànfèunt in pacé i dicendo : I» noftib is
extollitemanósvtftrasmfantta. Vnd'e Augultinùsin tradatu
eiufdé Pfalmi: No x n. triftisresèft,dies lætares eft. Etpau-
lopoft-Benedicite ergo Dominum. Quando? in nbdibus:
Quand© benédixit lo b , quam triftis noxerat î* Ablata flint
omnia q u s poffidebantur,ablatifilii quibus feruabantur.
Qua triftis nox?Sed videamus, fi nô in nodtibus bcnedicit:
Dominus dédit,Domihus abftulit : ficut Domino placuit,
ita faétü effifit nome Domini benedidû. Verfus qui fèqui-
tur, vt prætulimus.totum ôpus officii moftrat, hoceft,pb-
ilulationem cuftodisnominieircàpericulanodii. Et qu î
pacem defideratanima orantisifequens Hymnus fàndi Si*-
meonis monftrat, hoc eft, vt ab omni tumultu huius feculi
quiefcat.Hoc precabatur Simeon,quando cupiebat tranfi-
re de hac vita ad alteram vitam,& dicebat: Nune dimittisjer*
uum mon Domine, fecundum verbum tuum inpace. Ex praîfenri
hymno manifefte edocemur ,q u o d in prçfènti cômenda-
tione conformemurillis, qui in Domino moitui funt. Igi-
tur non eft congruum.poft hanc commendationem bibe^
re aut comedere,aut tale aliquid agere, quod no pertineat
ad quietem membrbrum, & abalienationem ftatus quieti
corporis.Et quia non eft deinceps collatio habilis inuicem
teferétium 8c difputatio,qusnecefïària eft poft ledionem
do.mientibus palpebris oculifque fomnum- trahentibusi i
ceiîàtledio.Tcmpüs illud fignifieat,dequofcriptumeft: •!
Et erupt omnes docibiles Dei. & illud Apoftolij Siueprophétie
euactiàbuntur,fiue hngtu ceffabunufwejciemia deftruetun
Et quiaex ordjne EfHrç necelfariA e ftled io in ifto officio,vt
quater in n ode legatur,foléc religiofi viriante'prsfens oE
fipiû ledionem legerè. Sicut Maria q ù s vnxit Dominifvn-
gucnto,præuènicfàcerequodTraciendum erat in fèpulcro
eius,fi inueniretur corpus eius.icaledio fùadodrma vngit
animas deuotas ante coromendariouem dormi tionis.
De nofturnali offido.
. C à p . IX .
ÏN nodurnalioftîcio dicimus primo, Dominé labia hiea
_ aperies,& os meuni annunciabit laucf em tuam : Deinde
fèquitur Gloria.Quandopridcmin n o d e coniientifui-
mus,commendauimus nos D omino, 8c conclufimus ora,
atque poft finguli quafi quodammodo in fingulis fèpulcris
quieuimus,& foliDomino mente adftitimus,cui nonfiint
verba necëflària,quia omnes cogitariönes nouit t A t nunc
quia iterum conuenimus^acl confitendum Domino, pre-
camur eum, vt fua dlredione labia noftra apçriat, & ad fiia
laudem Os noftrum fàtifcat.Dein fèquiturInuitatoriumJn
eo communis coetus fratrintl cbnuocat omnes degen tes
vndique,ytexcjtentur,&veniantad confitendum Domino,
iuxta quod verfus fècundusfonat inuitatorii,Præoccu-
pemus faciemeius, inquies ,in confefïionë, & ift Pfalmis
iubilemus ei. Deinde feqnuntur duodeeim Pfalmi,fine an-
tiphona,cum tribus glorificationib us fànâ ç Trinitatis,pef
ternas diuifiones quatuor Pfàlmprum.Domiriica nox Do-
minicamrefurredionem ad memoriam noftram reducin
Q u xideovoca tu rDominica,quia Domihus eatriclarifi-
cauit fuarefurredione. Nonn.Iolus refurrexit à mortuis»
fèd omnes fui cledi,fiue qui fueruntab initio mundi ante
fiiam incarnationem, fiue quifuturi finit vfque ad finem
mundi. Quapropter dicit ApoftolUs Paulus; Quiprtdejîina>-
tus ejlfilins Dei invirtute fecundum Jpiritum fanèhfcationis ex
refurreüione mortuomn lefu Cbrijlt Domini «o/îri. Quoniam
in fiia tefurredione volait refurredionem.omnium ele-
dorum defignare, propterëa dixit Ex refurredione mor-.
tuorum. Horum omnium refurredionem recolimus in
Dominicis nodibus.Status Ecclefiæ noftræ tribus arricu-'
Iis diftinguitur, id eft,fub lege naturali, & fub lege Mofai-
ca,& fublege Euangelicæ gratiæ.Quamuis multi landi eC-
fentfub naturali lege,tarnen maxime duódecim patriarchy
viguerunt, fcilicet intantum, vtab his duodecim Tribu?
poftea fièrent. Sicut ex duodecim Apoftolis in nouo tefta-
mento propagatuseft Chriftianus populus,ita in yeteri te-
ftamento populus pcculiaris Deo ex duodecim patriar- 1
_________________________________m
chis. lfti duodecifti plàlmi récoluht annurri prim’üm vifi-
tationis vine* i in quo ficus inutilis fïcrit, Vr nos inutiles
hon fimüs, recolimus duod'ecim pfàlmos inftar bonorum
morum fàndorum patriarcharum. Q u o s diuifôs canta-
mus per quaternarium riümerum s quia quaruor virtùtcs
furit,quibus eredimusfàndos patriarchas cdluiflèfàndam
Trinitatem,fcilicetiprudenria,forritudOjiuftitia,&tempe-
rantia.Iftæ virtutes non fèparanturab inuicem: fèd vbi vna
ex illis eft, très fèmper oportetadeflè; Vnde Auguftinus in
epiftolaad Hieronymum.Porrofiprudenriatunceritifi&
fortis ,& iufta, 8c temperans fit, pro fedo vbi fuerit, fecum
habet cæteraS:Sic & fortitudo im prudens efïè noit poteft,
velintemperans vel iniufta t S ic& temperantia necellèeft
vtprudensifortis8c iuftafic: Sic iuftitiartoneft,finonfit
prüdens,fortis,& temperans :Itayt vbi veraèft aliquaebi
rum, & a li* fimiliter (inc: vbiautem ali* défunt, vera ilia
non eft, etiamfi aliquo modofimileseflè videantur'j'. Se-
quentes très pfalmi cum antiphonis recolunt fecundum
annum^in quo Dominus per legem vifitauit vineam fuam,
permanente adhuc fieu inutili: V t non fimus inutiles i can-
tamus très pfàlmos,quatenus confortes fimus ordini trium
eledorum,qui fueruntfub lege Mofàica, fcilicet legiflato-
rum,p(àlmiftarum, 8c prophetarum; Hoceflinterduode-
ycim pfàlmos,qui fine antiphona cantantur,& très qui cum
antiphona,quod erat inter duodecim patriarchas,qui pere-
grini erant,& fperabant hærcditatem, quàm pofteri eorum
poftèderunr, & eofdem pofteros, qui h«reditauerunttei>
ram promiflàm patribus eorum.
Gloriati funt duodecim patriarchy de promifîis,fèd pofteri
eorum magis de perceptis;Tres nouiffimi pfàlmi cum
Alleluia,recoluntahniim tertium in nouo teftamento,ficu
inutili m^nente, corufcante iam Euangclicâgratia. Lauda-
mus Dominum in primitiuaEcclefiaex Iudaico populo;
Eaudamus in fèquenti ex gentilitate : Simili modo in reuo-
carionepopuH Iudaici,vt noftra ficus firudum pariat, no-
fter videlicet pop ulus,verbis & moribuscolimus illam per
exeitlpla fàndorum patrum. Hoc enim diftat inter illos
très pfàlmos, quicumanriphonis cantantur, ôciftos très,
qui cum Alleluia, quod eft inter illos, qui habucrunt tefta-
mentummutandumi&eosjquihabënt teftamentum non
rrutahdum. Maior clarificatio eft iri nouo teftamento,
quam in veteri. Horum omnium refurredionem celebra-
rhus in JDominiCîl noftra : horum participes nos credimus
fiituros; Très articulos memoratorum temporum dicit
Gregorius in homiliafua fignific^tos elïè in tribus annis,
quibus Dominus quæfiukîcuctum ficulneæ, & n o n in-
uenit.
Quando coram recordamur, qui migtauerant de
mundo>fodimus feflam circa ficulpeam,quia humiliamus
nos vfque ad puluerem mortis: &ftercus addimus, quando
peccata noftra recolimus.. Hic dicendmncft, quidfit
interftatutrtptæfentium ledionum.& earum q u * per pa-
ftores domefticis adminiftrantur. Led ion cs qu * perpa-
ftores cantantur,domefticos Sc fciences admonent, vt non
deficiant. Sicut ligna in focisaddunturlignis ,v tnon déridât
igni6,ita ignitis fènfibus domefticorum>addunmr ver-
baignita baftoi um, vt non deficiant. Ledioncs in nodut-
nali officio,typum gérant eacum ledionum, qu * fblebant
fieri in fcholispatrum>in quilftisnefcientes imbuebantuf,
&licitumerateis interrogareiu quibus dubitabant.
Quarumexempla pr*culinmsin libellode officio Mif-
f*,&hicvnumproferimüs. Scriptumeft in Adibus Apo-
ftolorum ; Ht autan erant nobiltores eorum qui funt Thejfaloni-
c^quifufceperunt verbumeum omni audit,ne, quotidie jerutan-
tesfcripturasyfi hoc it a fe habereht»
Ipfaenimdubitatiq,quæ eft in mentibus audientimn,
antequamad plenam cognitionem vcniant,defignaturper
ftatum nodis.Eft varietas vna deVerfù, qui fit altero ordi-
n e in illo officio,quam in cæteris officiis. In cæreris officiis
poftledionem fèquitur vetfus.-inifto prycedit.Verfûs.cau-
là eft, vt oftendat totam intentionem, quam gerit chorus
inoftkiofùo. Igitur, quia finis continetfuturum eftèdum
fiue in malo fèuin b o n o , merito poft completum officium
antefpecialem orationem Verfus ponirunAtinifto
officio quoniam fèdetur ad ledionem poft pfàlmos, pr*-
cedit