öui fpiritales intelligentie ( iuxta prudenciam prudentis
ledtoris,) conuenianc. Si enim aliquid Ipiritaliter fermo
hiftoricusinnucre noluillet, nequaqUam addere curaflet
quielïènt filii, quinati client Dauid in Ierufalem. Nam
iiidem Dauid lignificat faluacorcm, ergo »onimmeiico
filii cius, credences fignificant, tx vtraque ecclefla, lu-
dxorum lcilicet& nationum. Vnde&in Paralipomenon
lib. quatuor fuiilc ex Betfabee vxoris Vrije Hethxi: Sa>-
mu^ videlicet & Sobab , Nathan 8c Salomon * qua: ty-
pum geilie ecclefix gentium, ficut m fèquentibus, Chri-
ftoduce,latiusdidlurilunnis. Porro Samua interpreta-
tur,audacia:Sobab jConuertens : Ibaar, elegie: Elifua,
Dei meifalus Nepheg, applicans ori i Iaphiii, illuminat
vel ollendi t, Eliiama, Dens meus audiens: Elida, Déns rae-
usfcir.Eliph elec, Deus meus ialuans:quafe interpretatio-
nesaptxfvt diximus)v fidelibus congiuunt ,qui diuina
prxceptalibenter audiUniV&adopeiationemridei con-
uertuntur. Hifcigiturtadlisfad eaqux fequuncur, fer-
monemconuertamus. [ Etaddiderum iterum Pbilftt
ria,ad tetnp9 earn alibi didèrtit, Ac lie deinceps qubd mui-
tum deleftauerat,explicuit.Quia dns in carne appaiehs, e-
uagelium filiis Ifrael, fiix videlicet gerirf,pdicauit:fed excitas
cx parte contigit in Ifrael, donee plenitudo gétium fub-
intraret. Sed vt hxcpateant manifeftius ,per lingula vid earn
us. Congregaui t Dauid omnes ek clos ex Ifrael trigin ta
millia, quiadominus ecclefiam primitiuam ex Ilrael Ihfti-
tuit,non quidem omnem Ifrael, led eledtos quofq; fibi cö-
locians.Non enim omnes qui ex Ilrael, hi hint Kraelix, led
filii promiilionis deputantur inlemine, qui triginta millia
referuntur,id eft, fidei operibus, & fpei nrmitate perfedti.
T ria enim,propter cofemonem fàndlæ trinitatis, ad fidem
pertinenttdecem propter decalogum legis,ad opera: Mille
propter lui perfedtionem,ad Ipem vita: xcernx, quia fupe-
rius aliquid non eft ficut numerus millenatio maior nullus
eft. Etfi enim millia liue triginta millia fiue etiam mille millia
dixeris,non ipfiim mille numerando tranlcendis,lcd vel
per le,vel per minores numéros fiepius dicendo multipli-
c^s.Tria ergo per decern multiplica, ne fides fine operibus
afeenderent & pug tarent contra Dauid.Confuluit autem Dauid , mortua fit. Item triginta millia , per mille multiphca:vtfidominum.
Qui rejpondit : New afeendas ,fedgyrd pofl tergum eo-
rum, &veniesadeo-exaduerfipi. orum. Etreliq.J Quanquam
nonnulli, vtin cuiulHam volumine legi contondant non
habere in Hçbraica veritate, [exaduerfo pirorum, [ fed fit
des qux per diledtlonem operator, non alibi quam in cxlis
rctributionem fperec. Eledti igitur ex Ilrael, populus reifte
credences,opérantes, Iperantes infinuat. Viri au tem Iuda
qui étant cum Dauid,iplbs apoftolos & doiftores,qui lateri
tium ]hoceft vt traduntex adüerfo idolorum fîiurum, vbi j Chrifti quafi familiarius adhærebant,indicant:qui veroque
Icilicetidola étant in quibus confidebant: quxfvtinqui- ftipatusexercitu, dominus, arcamadducere, id eft,ecclefiâ
unt, prout ex traditione Hcbiæorum didicerunt ) ideirco1 diiatare, & in eorum qui non crediderunt cordibus fidem
fiendum vocanrur, quiafiera digna finit : & eos, qui eaco- I infèrere gaudet. ïmponitur autem area plauftronouo,vt
lune, ad Return mifèriarum perducunt. Vnde & 'fiibiuii- ! nouiteftamendgrattarenouatis in baptilmomentibus,in-
gunt. [_Et cumaudierisfonitum gradient a in caeumineflmium.']J fundat ur: vinum que nouum, nouis v tribus conlèruandum
Hoceftvtfcrunc : Cumaudierisàpoteftatibusapgelicis, ! mandatur.Eracquidem priusarcaindomo Abinadab, qui
eorum idola. fin quibus omnis eorum fortitudoeft) con- j èrat in Gabaa,quia cadcm quænunc prædicatur ecclefiæ fi-
teri & conculcari. [tune inibis prit juin,quia tune egredieiur | des,& ante incarnacionisdominicætempusflorebat,in his
domiuus antefa icm tuant. Ecreliq.} Ergo quia noftEam in- i quipatriarcharum prophetarumque fiint dsuotionemfc-
j terpretarionem veram credo, ficut in præfàtione nofter I cuti. Abinadab enim , qui interpretatur pater meus
Ipontaneus, vel Abraam patrem fidei, vel Moylèn legisla-
torem fîgn i fi cat : qui vterque in Gabaa euftodit arcam.quia
fublimi virtutis exemplo, credentium petftora munir. Vn-
de & Gabaa coliis interpretatur, qui eft locus in ciuitate
Cariathiarim. [ Elata-ergoforts arcafludebat Dauid & omnis
Ifrael coram domino, diuerfis mnfiiorumgeneribus:] Quiamox
inchoante nouægratispræconio, dominus ad exhibendas
Deo patri laudes hümilitads, omnes inuitat, diccns : Qui
mihi mimftrat ,mt fequatur. Alij fermonemfeientia : alijdando
perJpiritum fermonem fapientta : alii genera linguarum: aliigra-
tiam ce rattonum, Scc. Sed his atque huiufînodi charifma-
tum geneiibus, progrediente area, id eft, crelcente eccle-
liaprimitiua jvencumeftad aream Nachon,ideft,aream
præparatam , gentium videlicet ecclefiam fidei veritate
conlècrandam. Dequalohannes ait: Etpermundabitat
fuam. Vbîlàcerdos quiarcam incaucius quafiforrigendo
tct.git, moxàdomino percuilus occubnit: quialudæorum
populus dura gehtibusinuidet,lâlutis fe munere priuat:
Dum legem vult euangcliomilceri, vtriufque iibigratiam
tollit. [ Et vtnuit, inquit, dream, quo niant calci tr aba nt boues.]
Boues quippe calcitrare,eft prædicatores euangelii liberius
circa fidem agere,né'que lecundum confiiefudhjem legis
ingred: : led làbbata, neomenias, circuncilîonem,vi<ftimal-
qtie, fpiriralicer interpre tari : quos velue errantes Corrigere
tentabant, qiiidelcendentes de ludxa docebantfiatres:
Quia mficircuncidamini fecundum woran Moyft, non poteftis
falui fieri : & quibus Iacobusad Paulum : Vides finquit , fra~
ter quod milita funt in ludsis, qui crediderunt, & omnes simulator
es funt legis î [Obtaufani ergo facerdotisoectfi, Dauidnolutt
diuertere ad fit arcam dominï,incmt.item Dauid: Sed tulerunt
cam in domum Obedcilom Getbai.] Quia relpHentibiis vçrbum
ludxis, ne amplius audita, de non lufeepea prædicatio no-
cerec, apoftoli ab eis ablati, & ad geiîtes euangelio imbu-
endos luht miffi. Videlicet locus areæ Nachon f quæ gen-
cium fidem doinini gratix prxparatam depaoriftrat:) perçu
flio Oza nuncupatur ; videlicet quia illorum delidtu m,
Talus, eftgentibus. Obededom nanque interpretatur 1er-
uiens homo: file eft vtique de quo dominus ad parrern:Çô-
ftitutes, inquir, mein caput gentium, poprhts quem non cognoui
feruiûit mihi. Vbi de Iudxorum abic<ftiohem quafi-Ozx
j interpfes in tribus linguis peritus, galeatum ponit exem-
1 plum, dearboribus fimpliciter intelligic Allophylorum.
[ Sed quiahiftôriam dtdalcaloconfèntiente,propalauimus,
j deinceps compendiolo lèrmb.ne ftriàim tangere aggre-
I dimur,quid allegoiicefigrtificet. In hoc enim quodait:
{Cum audieritis fonitum gradients ht c.t. umine pirorum dec.]
Aduentum domini lignificat fuper cclfitudinem prophe-
, tarum de apoftolorum, virtute diuinicatis lùælupergradi-
Cantico. i . entern, ficut in Gauticis canticorum lcriptum eft : Eccéifte
vemetfaliens ïn montibus, tranfiliens colles. Pirorum autem ca-
èumina arbor um fignificant lùmmitates. Quid per arbo-
bores, nifi fublimes pattes intelliguntur ? In quorum ca-
cnminibus dum lonitusauditur, id eft, dum in lùblimitate
vicxfon9fflante fpiritu làndlo)pra:dicationis,intonuir)Da-
uid nofter virtute lux diuinitatis, quace)lîtudincm lancfo-
rum rranlcendit. Phiiiftxos, ideft,perauic. | | immundos Ipiritus, lit-
CA P. VI.
E ùngregauit autem rurfum Dauid omnes eleilos Ifrael tri-
ginta millia, vt a Iducerent arcam Dei. dec. vlquequo ait,
Iratufqueeftind/gnatione dominus , quodextendit Oza wanton
ad arcam & tenuit earn, qUoniam cplcitrdbant boues contra O-
zam, &pereußit eum & mon mis eft.7] In hac hiftoria beati re-
ges deprophetx Dauid , qui aifeam domini adduxille nar-
tantur, humilitas approbata, fuperbia damnata, de teméritas
vindicara monftratur : quia de iplè Dauid qui eorani
area domini humiliterlàltarc non erubuit mox promiifio-
nemfiliiDei, exlîia ftirpe naicituri, lufeipere^»romeruit:
de coniunx quaf eandem illius humilitatem deipexit, eius
lemine foecilndari non meruit * led perpetux fterilicatis
poenas luit. Sacerdos quoque, quiarcam inèonfiderata te-
meritare tetigit, atilus nii reaturn ,immatura morte purga-
uit. Vbiintueri neeelïeeft quantum delinquajt, qui ad corpus
domini reus acceflèrit. Si deuotusillc lacerdos morte-
multaturj qui arcam iilam dominici videlicet corporisfi-
guram, minori quam debuitvéneratiohecorripuic.Verum
iuxtaallegoriam Dauid Ghriftüm , area cede liant lignifient:
vel làcram Icripturam. Qgxfiuit autem Dauid arcam in
ciuitatemfuam adducere, led caulâinterueniente contrajîiôrtem
il m
môrtem prxmittens , ait : Eripiesmé de contradictionibus
populi• Nomen quoque vrbis congruit, Geth enim interpretatur
torcular: fignificans crucem , in quaChriftus
vitis vera calcari de exprimi dignatus eft. A qua cumftus
gentium populus merito Gethxusappellari poteft , cum
^dicitue : Mihi autem abfit gloriari nifi in cruce domini nopi
left Chrifti. T res autem menfès quibus ibidem area demö-
racur,fides,fpes,de charitas eft. Sicut enim diebus adimple>
tur menfisji ta fingulæ virtutes luis quxque palfibus ad per-
fetftionem perueniunt:Menlès quoulqueplenitudo gentium
intret,currere non celïànt. Tandem rediens Dauid arcam
in ciuitatem inducit,quia dominus (Enochde Elia prx-
dicantibusjiconuerter corda patrum in filios,bouesde arie-
tes immolafls, hoceft, eos qui aream domini triturant,de
ouium eius ducatum gerant, martyrii lànguine eoronans,
de iplè quoq-, fux incarnationis de paflîonis cxemplum eo-
ufque Iudæis non cteditum, palam manifeftans: hoc enim
lignificat,quod de iplè Dauid aednftus erat Ephodlineo.
Nam linum q> de terra procreatum,multiplicilabore ad ca-
dorem veftis peruenit,veritate humanx camis interflagel-
latriumphantis oftédit. verum cundtis exultantib.de adar-
cem cxleftis introitus hymnps refonantib.fola Michol filia
Saul,ad arcam ducentib.abeft,quinetiam fpc&aculis Dauid
humiliatum defpicit:quia credentib.in mundi fine Iudæis,
erunt nonnulli qui Cnriftum tantum profeflione,jèd opéré
lèqnentûr Antichriftum,quibus merito congruit, quod
eadem Michol quæ ob fîgurandam inftabilitatem carnaliü,
à qua omnis viriiniquitas procedit, prxter more non vxor
Dauid,lèd filia Saul appellatur : quiaquf Chrifto fi detenus
tantum feruiunt, non illius regno coronandi,lèd perfecuto-
rum eius, quos imitati finit,anathemate damnandi. Vetum
licet praui luccenlèant,humilitatem ecclelîx contemnant »
nihilominus area domini luum locum ingreditur : poni-
tur in medio tabernaeuli , quod cetenderatei Dauid, id
eft, fides ecclelîx prædicatur, ptoficit, inlèritur cordibus
omnium quos domin9 ad vitam prxordinauerat xternam.
Offert Dauid holocaufta de pacinca coram domino, de fidé
deuotionemq; ecclefîæ cômendât patri Chriftus,qui eft ad
dexteramDei qui etiam interpellât pro nobis.Qui in exem-
plum Dauid,fideles humilesq; benedicens,fàlutaris myfte-
rii pafeit alimentis.[P4rfir«ifingulis colly ridam panis vnam,]i\-
lius vtiq; q de cxlo defcendic,dedac vira haie mundo:[ér af-
faturabu'juU camis v»53illius fcilicet vituli fàginaci,qui jp re-
uertente ad pâtre filio iuniore,ma«ftat9 de igné pafiîoms af-
fàt9 eft,dicens:Ex/r«ir velut tefti virtus mea. [ & fimilamfrixa
cw.]carné videlicet, à peccaci labe mundilfima, fèd ob humanx
fàlutis caufàm huberrima delcdhtionib. crucis farta-
gine co(ftâ. Et merito vna panis collyrida,vna camis ailàtu-
rà datut ,quia vnus dns,vna fides, vnumbaptifina, vnusdns
Se parer omnium: Aliter hçc munera fideles accipiunt:quo-
niam vnus panis SC vnu corpus multi fümus in Chrifto,fiiæ
catnis finguli lafciuia caftigantes, ac fèruituti fubiieientes,
fànifti fpitit9 igné decoquunt,necnon de fnnftus operu bo -
novû.oleo mifericordiæ pinguillîmos, compalfione proxi-
mi fe mere faciunt. At côtra filia Saul fruftra cubiculu regis
ingrefîà,millosc6cepti lèmitiis frinft’ dat:q quia verbû Dei
aureten9 tantu percipiunt,abfqj boni operis proie, dié perpetux
mortis expédiant.Gxteru beams papa Gregorius,dû
de audacia fùbdkoru contra retftores fuos t radia te t morali-
ter, ira loquiru.r:Sæpe inquit,quia intelligi nô valent, dcce-
riorib.difplicentvelfadlaveldidlameliorû.fedabeisnô réméré
reprehendéda funt,quia appræhendere veraciter ne-
quaqua poflùnt.Sxpe aliquid à maiorib.difiimulatorie agi-
tur,q> à mînorib. error pucatur.Sxpe multa à fortib. dicun-
tur, q ideireo infirmi diiudicant,quiaignoranc.Quod bene
bobus calcitran tib.inclinata ilia teftamc ti area fïgnauit,qua-
quamcafurâcredens,leuiteserigerGvolait, moxfèncenciâ
mortis accepit.Quid eft nanq^ mens iufti,nifîarcateftamé-
tiîQuæ geflata bobus calcitrantib. ii)clinatur, quia nônun-
quâ etiam q bene præéft,dum fiibiedlorum populorû çon-
fufione côcutimr ad dilpéfàtionis condefcéuoné,ex fbla dir
kdlione permouetur.S ed hoc q> difpenfàtorie agirur,incli-
natio ipfc fortitudi nis,cafus pu tatur imperitis.Vnde 8c nô-
nulli fubditi côtra hanc manu repra:hen{ioms mittunt,fcd
à vita protmus ipfà, fua temeritate deficiun t.. Leuites ergo
Biblioth. Vet.Patr.Tom.ç).
______ 73f ,
quafi adiuuans manum extendit,fe4delinquensvitâperdi-
dit.qqia dum infirmi quiqj fortium fiidla corripiunt.ipfà vi-
uentium forte reproban tur. Aliquando ctiâûndli viri qux-
dam inimis delcendéces dicunt, quædam veto fiuna conté-
plantes proferuntîdumq; vim vel.condelceniîonis, velalti-
tudinis nefciunr,audadler hxc llulti reprehend unt. Et quid
eft,iuftu de fua condelcenlîone velle corrigere,nilî indina-
tam arcam,lùperba reprehenfionis manu releuare^Quid eft
iuftum de incognita lorutione reprehendere, nifi motum
eius fortitudinis errons laplùm putareîSed perdit vitam qui
Dei tumide fubleuat:quia nequaqnâ quis lànélorû corrige-
arcâ re<fte faâ;aprxlumeret,nifi de lè prius meliora lênlîflèt.
Vnde & leuites idë,re<fte Oza dicirur,q> videlicet robuftus
dni interpretatur,quia prælumptores quiqj nifi audaci mé-
te robuftos le in dno crederent:, nequaquâ meliorum fatfta
vel di(fta, velut infirma iudicarent. {” Habitauit area domini in
dootmmdooOmbued «c«dîo.G]Ôetbheaditeridbo.mmen Gfihe&thbxeunsedidixeiot d vomocinautusOr,b etdae ciop .&in
Geth pater eius habitauerit.Quod verb lubiungitur, [Betu-
dixiteumdominus&oem domüeïtts:.]Sk nonnulli intelligi vo-
lunt,eo Qp oés vxores èius&côcubinx,& nurus, 8c ancillx,
malculos pepererintfilios,necnQ&pecpra&quadrupèdes
geminoseiediderintfoetus.Deindelèquitur, qijaliter Dauid
& omnis dom9 Ilrael in lerulàlêreduxerunt arcâdomi-
n i .[Cumcjj i liefdl tajfet cor à area dom ini, & Micholfilia Sauldefpe*
xifieteum .Et reliq.JDauid c û arcam domini in Ierulàlétras-
ferrec,atq; ante earn luderet, à Michol filia Saul vxore lùa,
hoftili irrifionc fiubfànnat9 eft.Sicnimirum dns Ielùs Ghri-
HuSjCum teftamentû Dei in ecclefiâ fiiam transfèrre vpluit
hoceft,exveceri tellamétoeuangelica prxçepta, velut qui
noua conderetjk plebe Iudaica côpiehenfiis, atq; in cruce
iùlpenius,ludibriumeis fuerit.In qua cruce velu t nudus eis
apparui t,dum potentiam diuinicatis fux illis ablcondés,in-
firmitaté tantü carnis oftendit. Ancillas vero lèruorü Dauid
de quib.ei Michol improperata eft,petlonâ geftaflè sâ-
«ftorum non dubiueft. De quib.vetus,Dauid,hoc eft manu
fprtis doroin9,poftalcenlîonem fiiam in cxlis, per etiange-
lica prædicatione m,per vittiicu m i i acula,& ad extremu per
martyrii triumphum glopofior eftèâtus ellin gentib.multo
m agi s,quam inpafsione fua Iudæis vilîis fuerat .[igiturMi-
cbolnon eft natus filius f]Micho\ in typo lynagogæfterilis per-
manfit.Ecceallcgorice, deinceps moraliterinrueri liber,
quantum virtutum munera Dauid perceperat:atque in his
omnib.qui fortéfc humilitare lèruabar.Quem n.tjon extol-
leret?oraleonumfrangere,vrlbrum brachia dilsipare, de-
Ipeélis priorib.fiatribus eligi, reprobatprege, ad regni gp-
bernacula ungi,tiinendum cundtis,vno lapide Goliath fter-
nere,àrege proppfîca éxtinâis Allophylis,numerolà prx-
putiareportare, piômilïum tandem regnum percipere,çü-
6Tumq;ïfiaeliticü popuiû finevllâcôcradiclionepplsidere.?
Ecce tamen cum arcâ Dei in i erulalem reuocat. quâfioblit9
prxlatum le elle,om ni b admixt* populis, ante arcam làlra-
bat.Et quia coram area làlcaref vt ctediturjvulgi mosfiierat
rex le in diuino oblequio,per iàltü rotat.Ecce quem.domi-
nus cudis fingularitei' prxtulit,lèfefubdidit domino,& ex-
xquando minimis, abicdla exhibendpconténitur.Nonpo-
teftas regni ad memoriam reducitur,necltibiedlx)rum ocu-
lis làlrandojvilelcere metuit, non le honore prxlatum cx-
teris (ante eius arcâ qui hjnoré defiderat)reçognolcit.Co-
ramDeoegitdebiliayelextiema,vc ilia,ex humilitare foli-
daret,q coram hominib.gelïèratfortia. Quid de eius ïa<5Hs
abaliisTentiatur,ignoro,ego Dauid plus 1àlrantéllupeo,q
pugnanté. Pugnando quippe hoftes fiibdidit, làltandoaûr
coram dnR fimecipfiim. Quem Michol Saul filiaadhucex
Ltumore regii generis infâna, eum hiimiliatû delpiceret,di-
c e n s : mgloriofusfuit hodierex Ifrael,difcoopertesft ante audios
feruorum fuorü,& nudatus eft,quafift nudetur vnus de feur-
râ.Protinus audiuic.Antedominum qui elegtt me potitisqua patrem
tuum.hu paulopoftai t.£r ludâ& vihor fi am plus quant fa-
ftusfum, eroq, humilis in oculis mets-JÀc fiapérte dica^ : Vilefi
cere coramnominib.appeco,quia.lèruare mihi coram Deo
ingenium per humilitatem qiiæro.Suncvero nonnulli qui
de lèmetiplls humilialenriunt, quia in honorib.p ofiri, nihil
lè eflè,nili pulûeré fauillamq; perpenduntled taméco-'
ram hominib.viles apparere réfugiant,& contra hoc,quod
Q q q i defe
iJilil ™
d
K M