•ch.}.
fonerctür ift îpeiuncàm.Sect quid eft quod Saul perfecutor
adpurgandUmventretn ipeluncam ingreditur ? nifi qüod
Iudæi inC h riftum concepcam mentis malitiam,quaii odö-
rem foetidum emiferunu&cogitata apud fe noxia,fa<ftis de-
terionbusf dum Chriftum petimunt)6ftenderunt. Sed tarnen
Dauid Saulem occidere nofoit, & cum inabdico oc-
culcatus antro haberet in pateftatem,feruare potius quam
occidere maluit. Ita & Chriftusdumeflfetin IpelUnca car-
nis,perfecutorem populu in poteftate habuitj 8C non occi-
d.t. Scriptùqi enirh eratdé eis per jpphetami Ne occideriseos.
Tanturtideniqué Dauid fommitacem chlamydis filentér
àbfcidit : vt oftenderet ,*per prophetiam Chriikum Iudxos
ho occidiife,iëd eis tantum regni gloriam abftuliflè. Chlamydis
enimabfcifio reghi eft amputatio.Hoc etiam alio loco
idem Saul, cum per inobedientiam peccaflêt oftendit.
• Nam cutn veniam precaretur,& rogaret Samuel em vt re-
iierteretur- cum illo ad placandum Deum,& iioluillct,atqj
cbnuertensfacieni foam abiret, tenuitSaul penulam vefti-
menri eius, &difrupit earn. Et dixit ad eum Samuel: Diftu-
pit Dominus regmi Ifrael de riianu tua hodie>& dabit ill ud
proximo tuo,&diuideturIftael in duos populos. Ergo I t
raelis perfonam figuratim gerebat rex iftc: quia populus a-
miifurus erat regnu, dum perlequitur Chriftum : Sed quia
hancfententiam diffofefoperius.proutdodkorës expofoe-
runt,digelfimus:nunc breuicer replicabimus. Dauid perle-
cutionem Saulis declinans in ipelunca latuit:fimiliter&
Chriftus Dominus diuinicacem foam fob Ipelunca carnis
dumm & carnalem fehfum in legefequentesfiolidifaäi/«»r.-qui-
bus bene interpretatio nominis Nabal conuenitjqüi inter-
precatur demens ve 1 infipkns(vt Abigail aic ad Dauid;) Quia
nimirum Chriftum venientem, & per Apoftolos abeis re-
fe£tionem fidei & bonae operationis expetenfem, reipue-
rurtt,dicentes:ff««c autem nefcimtu vndefit. Nos auteth difiipu-
UMoyfi fiimus. Abigail vero mulier prudétiflïma & fpCciola,
typum habuit plebisillius,qui ex ludqis ad fideih conucrfi,
Deo placere meruerunt, Interpretatur n^mque,patris mei
exulratio. Vnde & Dominus: Confitebor tibi pater cceli &
terra, quiabfcondtfii hac a fap'ientibus &prudentibus, & r entlaß
t ea paruulis. Et illud: Gaudium erit in coelo fuper tnopecca-
tore parit: entiam agente,8c reliqua.. Haecfiepius inprophetis
& in Apöftolis pro ialute populi Iudarorum deprecans
Dauid, videlicet Dominus nofter, acceptsbilem bonorum
operum oblationem, 8c pi* deuotionis obtulit:
quam ille poft mortem viri fui,qui demens in ftultitia fua
periit,alciuit inconiugium: &exhibuit fibi ipon lam non
habcntem maculara aut rugam. Quod autem idem Näbal
ftultus tranlaftis diebus decern, exquo Dauid exprobra-
tus fueroi,mortuus narratur:hoc in telligi datur:quia populus
Iudiorum,€ui di<5tum eft: Audi popule‘finite,poll quam Do-
minum afe repulit, decalogum legis tranjfcredtendo,in Euangelio
l-tpfitseft,atqueinpeccatofuomrtuus ell. Sequitur: £ A# Abigail
ad Dauid: Si eninrfurrexerithomo-aliquando perfequenste,
&c. j Pulcherrimacomparatione,ftatum iuftorum ac re-
pro bo rum force difeernit. Horum quippe animas,id eft iucelans,
d ludæorum cordibus recelfit. Sauf ciim vcntrem j -ftorum.appellat viuentes: vtreproborum è contrario Ipi-
piirgarct,ablcifla chlamyde dehoneftatus eft : Similiter & ritali morte præoçcupatas infinuet. Hosfàfçicalo,illosla-
populus IUd*oium,poikquam nequitiam qua mente coh- pide fond* aflimulat. Fafciculus enim conftringitur, vt
Cepe runt, in Chriftum DominiimefFuderuht, clamantes: J integer maneac&conleruetur. Lapis in funda expeditus.
Crucißge,crucifige: ab indumeRto fidei & regaili dignitate ‘ ponitur, vt abiiciatut: lie etenim,ftc in hoc lèculo eleâi
atque (acerdotio expoliati font: & tarnen occili non font: preiforis tribulationum coanguftantur : vt his admoniti;
fedreferuati pro eis, qui de illo populo in fine mundicre- ardiusadinuicem mutua charitatecqpnedantur,&co-
dituri font Chrifto. Aliter iuxtamoralem fignificantiàm: : adunatiadinuicemmanufoiredemptôrisinperpetuûcon-
quid per Saulem, rfîfi mali re6tor?sî quid vero per Dauid, j feruentur. At vero reprobi, quanto latins iii hac vita volu-
hifi boni fobditidelignantur? Sauli enim ventrCm purga- j ptatibus propriis, velut liberi dimittuntur:tanto longiqs
re, eft prauos pr±politos concepcam in corde malitiam, j in futuro à diuinç vifionisgloria proiiciuntunvt de eis me-
.vlqûe àd operam mifori odoris extendere:& cogita ta apud ; rito dicatur: Et quidem ipfi de manu tua expulfi font. Mi-
fe noxia, fadtis exrerioribus exequendo,monfttare. Qi^o- . reaütem omnipotentem prouidentiam deforibit foperni
rum fa(fta licet lint teterrima, ab humilibus fobditis,oris ; peitorisjCum dicit : Animam viri lanifti quafi in fàfciculo
giadio ferienda non font, etiatn cum refte reprehenden- j viuentium apud Deum ellecuftoditam, Sicut ^ftim facilli-
da iudicantur. Vnde Dauid ferire metuit : quia ipfo fiîb- j mum eft cuilibet falciculü herbæ, v«l foenifoa manu reten-
ditorum mentis, ab omni fe pefte obtredtationis ahfti- turn conleruare: ira virtus Domini &Saluatoris noftri,o-
hentes, præpofitorum vitam, millo linguae giadio perçu- mnes per orbem eledkos,ab initio vlque adfinem fcculi,
tinnt : etiam eutn de imperfedkione reprehendunt. Qui
& li quando propter infirmiratem feabftinerevix polfont,
Vr extrema quaedam atque exteriôra prarpofttorum mala
repræhendant:fodtamen humiliter côlloquuhtür,qualï o-
rath chlamydis lilentër jncidunt: qui videlicet, dum prae-
htæ dignitati lalrem innoxiç §c h center deroganf:quafi re-
;is liiperpofiti veftem foedant. Sed tamen ad fometipfos
edcüntjlèq; vehenlentftime.vel de tènuilfima verbi lare-
atione,reprehendunt. Vndeôc beneillic icriptü eft: [Peff
bacDaurJperctifiit corfiuitm 8cc. Fadhquippe pfçpofitorum
giadio ferienda non fimt, etiam cum reprehendenda
re(fte iudicantur. Si quid vero contra eos vel in minimis
lingualabitur, necellèeft vt peraftli&ionem pcenitentiæ
coprimatut: quatenus ad lemeripfom redeat. Êtcum præ-
pdfitæpoteftatidctraxerit,conna fe iudicium eiusqui ilii
prælatus eft, perhprrefoat: Nàm cumfo præpofitis delin-
quimus eius ordinatiohi, qui eos nobisprxtulerit. obuia-
mUs-ViideMoylès quoq-,,cum contra fo&Aaron conque-
ri populum cognouiffet, ait: Nos enim quid fumçs'îNeccon-
tra nos eft murmur veftrum,fod contraDominum.
G A P. XXV. :
F " Rat autem vir quijpiam irtfoUtudine.Maon, & poffefiio eius
Carmelo, & cæc.] Hiftoria hæc myfticmh (vt qiii-
buldam videtur) poteft habere intelledkum. -Nabal- enim
virdurus &pelfimus & malicioftis , poteft tenerc fieufam
populi Iuda:orum:quorum nonnulli vuafellis atqueama-
icudiniis borro inebriati, ceruice duri atqueinctnumificordiquis
ex ei, vllaratione pereat,fine labore conforuat. Iuxta
quod ipfe in Euangelio,fob figura ouium,de eis loques:
Et fequunturwe(inquk)&ego vttam aternam do eis,& non per-
ibunt in sternum. Non rapiet eos'quifquam demanumea. Sicut
falciculus vnus, quibuslibet vincülis alligatur : ita omnis
landtorum coetus, vpa eademque fide’, Ipe, & charitate ad
inuicem conftringitur,vno diuinç protedlionis munim ine
circundatuf. Patetfane lènfus : quia anima Dauid à perfe-
quentibus licet hoftibus cuftodita fern per foi t in forte vi-
uentium. P©rroinimicieius infiftentibus fibi aduerfirati-
bus,ficut lapis fonda circuma<ftus,fic inftabili motu per-
turbapdi,& foiseftcntexpellendidefinibus,tcl etiam ab
humahis rebus auferendi. Moraliter veço. quid nobis A-
bigailrcnunciationisfoaedflpenfatione innuit: nifi quod
iracundos melius corrigimus,fi in ipfa ine fo* commotio-
ne declinamusîPcrturbati quippe quidaudiant, ignorant:
fed ad fe reducki,canto libentiüs exhortationis verba reci-
piunt,quanto fe tranquillius toleratierubefount.Menti autem
fororeebriiC, omne redkum quod dicitur, péruerfom
videtur. Vhde&reékeNabal ebrio, culpam fiiam Abigail
laudabilitcrtacuit,qnam digefto vino laudabiliterdixit.Id-
circo enim malü quoa fecerat cogndfcere potuir,quia hoc
ebrius nfoi audiuit; Porro iuxtahiftoriam quod ait Abigail
ad Dauid: Cum irgofe er.t tibi Dominas domino meo omnia qua
lôcu us et bona dete, & confiituerit tcduCem fuper Ifrael, non
erit tibi hoc in fingultum &in fcrupulum cordis. ]J ita intelligir
rut: Non erit tibi hoc in fingultum,id eft,-vt modpeffun-
das fenguinem Nabal, 8c propter hoc flendum tibi fit,&
pcenirenduitl. j_ Saul autem dedit Mtcholfiliam 'fuam vxo-
/,iu,(yt beams Stephanus ait) ftmptr Spirituifimclo refiftentes, rem Dauid, l haltifilio Lais, qui erat de Gallim.~\.
VcHe-
VtHebrasitraduntjnoncognouiteam-Philti: quoniamfi
cognouiflem,nunquam Dauid fibi elam poftea fociaflet:
quiain lege penitushuiufeemodi prohibetur coitus.Phalli
inquitde G.allim ,ideftde.inundatione: Inundatio lcxin-
telligitur. Lcgis enim dodkoretatdeBaurim ,id eftde ele-
ftis. Quando enim k Saule Michol ei datur,Phalti euadens
interpretatur: quando vero ipfi aufertur, Phaldhel, id eft,
euadens a Deo dicitur:videlicet, quia cuftodiuit eumne
tangcreteam:ne fieret tranlgreftor legis. Vnde licet in le-
qiien‘tibus1egatur,Quod ibat Phalti, cum reducereturipfa
ad Dauid, plorans: poftea tamen(inquiuntj pra:gaudiQ,co
quod iiberalfet eum Deusvne tangeret earn , exultauit.
Quod quia aflertio , Iudxorum videtur, non in omnibus
approbamus earn , fed iudicio leiftoris. relinqui-
CA P. XXVI.
V Enerunt Ziph/t ad Saul dkentes: Ecce Dauidlatet apu f nos.]
Sed quid lignificent, abunde foperius didtum eft.
Nam iter demonftratum eft, quando idem Dauid fogiens à
facie Saul,ingrelfos eft in caftra régis, cum dormientem In-
ueuiflèt, pon perçu flit i non occidit, fed foiam lanceam,
quæ-eratàd caput eitvs* e^feyphum luftuht dormientibus
cunólis. [Egrejfoidecàfiristran sitincacumtnmontis.~\ Quid
ergo eft hoc ? Sequebantur nanque Chriftum Iudxi, led
perfequendo dormiebant : quia non vigilabant corde :du-
rftià enim cordis obdormitio eft. Dormiunt in vira veteri,
noneuigilantinl^mam, Venit Chriftus, non eosoccidft,
fed tulit ab eis feyphum aqux,id eftgratiam legis.Tulitfee-
ptrurn regale, regni feilicer poteftatem : quam pro magno
habebant , & vnde fe protegebant temporaliter: &quam
aduerfos Deum per incredulicacem gerebanr. Deinde in- ’
greflns vidor Dauid nofter, in caftri-i eorum. Etregrellus
cranfcendic in altitudinem moncis cælormn.
CA P, XX VII.
C T afcend'tt Dautd & viri eius, &agebantpradasdeGeffuri, &
a-sde Gezri, & de Amalechitis. Hi enim pagi httbitabantur in
terraantiquitu'."] Hi non erant fob poteftate Achis.Habita-
tiin terra dicuntur antiquitus, quiaqueti 8c fecurihabitaci
fuerant, & nullius hoftis depraedationes perpefli,
C A P. X X V III. Et XX IX. Et XXX.
T Ntereafugiens Dauid, dum pergeret cum Achisrege Philijli-
nor tan m pralium aduerfus ifrael infurgentes Amalachita
inuerunt in Siceleg. Et fuccendentes earn , captiuaueruiit
omnia qua erant Dauid & puerorumeius : Rcue fus ergo Da-
uitadperfequendos Amalechitas, inueriu Ægypttum puerum laf-
fefeentem , quern Amalechits agrotum in itinere rcliqueront,
Hunc autem Datidinuentum, cuo refecit, ducemquefui itineris
fecit, sicque Amalechitas perfequitur, epulanrefque reperit, &
funditus extinxit.] Amalechitx quippe popul&s lamhens
vocantur, quibus mentes fecularium aeiignantur : qux
terrena cunCka am biendo quafi iambunt,dum folis tempo-
raiibus deleiftantilr.
Quafi enim populus lambens praedam fecit,dum terrena
quiaipfis Chriftum prædicantibus, mundi læritiam de
lîruit ,e.orum feilicetquös comités habere defoexk. Du"
centi illi viri qui ad torrehtem laflicum fercinis fohtre"
li6ki, fignificant quolclam infirmos ecclefi*,qui cum ex*
teris foiritalibus viris, in via Deicurrere nequéunk: fed
veram fidem retitiendo, atque per adkiuam vitam 'opus bo
nü feruando, à clementifs.Dauid,hoc eft Chrifto domino,
beatitudinis permium cum reliquis perfe<5kis præcipiunt.
[Samuelmortuus efi, fleuitque eum omnis ifrael, & fepelurunt
eumtn Kama vrbe fua. Superius namque dicitur fepultus
foiireindomo fin in Rama._In domofoain familia videlicet
& cognatione foa, Quod enim hic mortuus iterum
diciuir (vt Hebræi volunt) refofcitationisfoæcaulà repeti-
tur,vt&damnat io Saillis,, quipeccatis mortuus erat, &
reli£koDeo çdnrralegem phitouemconfolebat,iuftaefle
manifeftaretin-.Sequmu‘.[Po/? »Jorfe;w autem Samuels, cotu-
gregati Pbilifiim contra Ifrael, confuluntqu: domhuin & noil
'refpondit ei, neque per fomnia, neque perf cerdotes. ^ Hebr*u s
habet, neq; per dö6trinä neq; perprophetas.Relpondebat
dominus pfofoma^ficut Hebræi afl(erunt)eoq> ieiunädo &
. orando pofeebät oraculüfibi fieri diuinuhi.&Deiis illis per
fomnia rauelabat ea qus fotura erant : Quod in hoc loco
minime Saur feciftè iegicur. Per doärinam , per ëphod
feilicet, «ÿiod facerdos in,pc<ftore portabat. Nique'per
prophetas , quia illis confolentibüs, dominus hequà-
quam refpondebat. Hi prophets dicuntur foifle difeipuli
Samuelis, quibus prophetanribus iunxit fe Saul & pro-
phetauit. [ jQuafiuit autem Saul phitcniffim, qua tufeitaret iüi
Samuele n: Statut) quefufi status, ait adeum.Quareiniquietafli me
Vtfufcitarer,8cc.]
Quxritur fecundum hiftoriam,vtrum phitonifla,ipfimi
prophetam de inferno euocauerit.an aliquam imagi nariam
xlhikonemfallaciadæmonuai fadkam Sauli exhibuerit. De
qua quaeftione, beatæ memoriae Auguft.epifeopus Simple
ciano Mediolanenfiepifeopo, iraferibit : Inquirisinquam,
vrrum potueritmalignus ipiritus excitare animam iufti, 8t.
'tanquamdeabditis mortuorumreceptaculis reuocare,&
vt videretur 8cloqueretur cum Saul. Nonne maius miran-
dum fit, quod fecanas ipfiim dominum afiumpfit,& confti-
tuitfoper pinnam rempli î Quolibet enim modo fecerit,
fadkumeft:itavtSamuelexercuaretur,fimilitcrlatec. Nifi
forte quis dixerit faciliorem diabolo foilîè licentiam ad
dominum'viuum, vnde vpluitafiumendum, &vbivolu-
itconftituendum,quamad Samuelis defunäi Ipiritumè
fui s fed ibu s exci ta t um. Quod fi iliud in euangelio nos ideo
non conturbac, quia Deus voluit atque permifit j nulla di*
minutionc foæ poteftaris & diuinitatis id fieri:ficutab ipfis
Iudæisf quamquam pe ruerfi s atq. im mû dis 8c fadka diaboli
fauentibus) & teneri fe 8c vinciri, & illudi & crucifigi atqj
interficipafluseft., Etnon eftabfurdum credere ex aliqua
difoenlacione diuinç voluntatis permiflùm foiflè vt non in*
uitus nec damnante riiagica pocentia, fed volens atque obtempérons
diligentes, lucra de alienis damnis exaggerant. Sed
quid eft quodÆgyptius Amalechitç puer in itinëre laflatur?
nifi quod amator praefentis feculi , peccati foi fogrediné
opertus, fepe ab eodem feculo infirmus defpedlulque
relinquitur, vt cum èo nequaquam currete valeat, fed fra-
<ftus aduerfitaee torpelcat. Sed hunc Dauid inuenit:
quia redemptor noftei; veracitermanu fortis nonunquam
quos defpeAos.à mundi gloria reperit »foo ajnore con-*
uertit cibo pafeit, quia verbi feientia reficit : ducem itine-
ris eligit, quia foum etiam prædiçatorem racit : Ét quia
Amalechicas fequi non valuit, dux Dauid efficitur : quia
isquem indignum mundus deferuit , non folum con-1
uerfiisinfoaDeum mente îccipit, fed praêdicando hunc |
etiam vlque ad aliéna corda perducit. Quo videlicet duce I
Daliid Amalechitam conuinanccm inuenit $c extinguit: I
occulta dilpenfecipne Dei, quæ phitoniflàm
illam Saulemqüe latebant, fopiritus proferret iandbi Sa*
mueiis : feque oftenderet alpeâibus regis diuina fence ntia
perituri..
Quanquam in hoc fa’dko poteft adefle alids faciliof
intelle<ftus,vc non vere Ipiritum Samuelis excitatum d re-
quie foa credamus , fedJiliquod phautafina 8c imagi-
nariam illufionem diaboli machiBationibus fadkam,
qtiam propterea feriprura nomine Samuelis appellac, quia
folent imagines earum rerum nominibus appellari, quarum
imagines fimr. Sicut omnia qüæ pinguntur atque firi-
guntur, ear An ferum quarum imagined font, nominibus
appellantür. Sicut hominis pidkura cum cemitur, pro- ]
prium quodque nomen incundkanrer adhibecur. Et
dicitur,ille Cicero eft,ille Salluftius, ille Achilles,ifté He-
dkor hoefiumen Simois,illa Roma:cumaliüdnihilfint,
quam pidka* imagines. Ÿnde& Cherubim cum fint c^le-
ftesvirtutes, fiâi tainert ex métallo, quo imperauit Dciis •
poni foper arcam teftamenti , magnæ rei fignificandæ
g rati i, non aliud quäm Cherubim, ilia quoque figmenta,
vocabancur. Iterumque dum quiique videc fomniitm,
non dicit, vidi imaginem Auguftini, fed vidi Au- MM l