‘ «CK;, ac Ueo<iuileges eis pofuit,pro tairegnitatel» mieters.
Nam cum multlftepius. indagaflèm, cognàui fa£iorftn
coâ omnium Deum coW :q ue rano s Z cn à . id eft. Iouem-
nominamus , quod omnibus iudulget zen. id eft, viuere.
Quapropter ad honorem D e i , quem maxima relrgione
plaçant, libetos eos patri* moribufq; fuisseftitucre. C o -
gnofee tarnen princeps, me necaf&nemeis eiie, necab ea-
dem genisum natione, vtpro illis hoc urggeram : led duni
omniumhominumfeâbrêm Detrm icirem, iuauitcr,vos
benefadlorcsampleai ,ad haue petirioncm perucot. Poft7
quam hoc Arifteuslocutus e ft, & rex in eum htlan & rtdenti
vultu cónlpéxitrQ^inta,inquit,arbitrahsmiuapoiie
diroitti : T un c Andreas rcfpondit,.cum intereflet, & dixit
! Paulo plus quam C . milita poflunr. Non paruam s m-
quitld nobis Ariftce donationem pofcis-Sofibio veto cum
prrefentibus dicente,dignam elle muniâcentia fua, ft Deo
quiregnumeidonauit, hasgratiarum yiccsofferret.-pro^
pterea lætus iuffit vt miliribus mçrces amionarpireftaretnr
&prpfingulo captiuoapud eos conliuuto, darentur drag-,
mæ CX X .De quibusetiam pracèpta projiqnere proqnfit:
per quæ munifiesntiam fuam, Sc Ariftei” pètitione'confiiÿ
maret. ' » ’ ’
Præterea voluntas Dei affuit, per quam non tantum il-
losquiàpatre eius y el exercitu eiuS tianflatifuiflent, ve--
rumetiam illos qui iiib regnd eius erant, abiolutionj do-
narct:vel fiqui ppfteafuperueniltent ,;pro quorum redem-
ptione plus quam CCCG.talehta funt à rege largita.Exca-
. ptiuis vefo & teruientibus àmplius C . milia remifinnlu-
dæam.Vigentesvero corpore acætate numèris militaribus
defignauit: multos etiam qui fidem aulæ teruare potuif-
féntjiri pâlatioconftituit. Ergo Andream pximatemeufto-
dum fiüi cotporis , 8c Arifteum dilediffimos, Hierofoly-
mam direxit, per quos primjtias votovum ad templum do-
mipiporrexit.-id eft, pareras au reas X X . argenteas X X X .
crateras V . menfamveromirabiliter fàbricatam, gemmis
preciofiffimisinfertam.Deqoffetenda hæc mifît va(a,infuper
talenta C.pro immolationibus, ÔC aliis rebus teraplo
neceflàriis iMàndans Elèàzaro principi fàcerdotum, eligi
viras ièniores ex omnitribu tepienriaac moribus ornatos
VLqui legem fibi afferrëntDei, eamque cautère pruden-
tèrinterpretandb, in Græcam transferrent linguam. Ergo
cum regtS epiftola Eleazaro fuilteporreâa, nimiumlibc-
raliter'de beneuolàvoluncate gauilus efceleâ is tenioribus
vlris LXXi legem ferèntes, feftinanter mifiteos ad regem;
poftulans, vc poft tranferiptionem legis earn caute cum
porçiraribus' remitteren Igitur Alexandriam peraentum
■ eft & v t Ptholomæus præfentiam.eorum , quos miterat
eumLXX.fenioribus,audiuit:ftacim Andream&Anfteum
lesatos introdueere iuffit; Quivenientes,epiftolas quas à
prmcipejfeçerdotum deportabant obtulerunt : & ea quæ
verbisteos diftèrere iuflerat, edixerunt. Dumquefenioies
cumdonis, quæregideportartdaprinceps tecerdottuneis
dederatyadueniftentin præfentiam Ptholomæi cum vola«
minibus, inquibusliterisaureis conferiptæ leges contine-
bantutaexeos decodicibus percontaras eft. Gum reuela-
rent & oftenderent tenuitafem membranæ,vel incompre-
henfibilem eorum compaginem : rex miratus eft , quod ita
füiltentcômpaëti. Dumque hocdiutiusfeciitet. Gratias a -
g o , inquit vobis quidem quod veniftis, maiores vero illiy
qui vos delrihauit:tedante omitës D e o , cuius hæ leges ve-
nerandæprobantur.
‘ Ctimque damaifent feniores, & h i, qui in præfenti erantyorantesprofperaregidiuinituseuenirdnimiumdeledatusiprorupitin
lachrymas. Namfæpius natura hoe pró
fümmo gaudio patitur , quod etiam dolentibus fojetacd-
dere;Et tune i\jflit codices primatibus oîficiideûgnari. Vi-
ros autem ofculatus,æquum dixit eflèprimum £ffl eos face-
re fermónem de his, pro quibits eflentvocati. Imo & di-
*em,quoad eum fuiflènt dedudi, darum fîngulis annis p^r
tottim vitæfuæ tempus^fecekbtâfé promificfNam euenit
Ëundem elfe præfentiæ illorum, & vidoriæ diem qtio A n-
tigonûm nàuali prælio vicerat. Epulari-etiam tecum eos
præcepit, hofpitiaquein arce denunriauit eis omrî ia depu-
tari» Nicanorautemy fiuperfufceptioncm peregrinorum
conftitucusi Dorotheum yocans, qhi d e his curan\ habe- \
bat:iullitlingulisncceilàriapræpâure.NamiraçiiipQiicum'
à rege fuerac,vtalimenta,quibus fingulæciuitatesvtuntur,
' exhiberentüc indulgèntia confiierudini peregrinörum ad
eosvenientiumy & e is omnia pararentur, quatenus dbis
i folitis, magis deledarentur , nefbrten çorrupti extraneis
grauarentur.
Quod&circa.iftosefFedumeft. Dorothéovero, quem
proiÿnceritate vitæ fuperhocrex çoriftitücrat, perquem
& præparauerat omnia quæ ad huiufinodi conuiuia con-
uenirent/hoc iraplente:in duas partes eos diteumbere pr^-
cepit, Partem quidetti mediam eorum ad diexceram fiiam,
reliquos autem pqft eius accubitum i nihil prætermittens4
quod ad eorum honorificeniiara pertinerèt.Poftquam autem
ira difeubuerunt, iuffit Dorothéo fblita mihiftrare,
quibus omnes Iudæiad eüm venientes vtebantur. Tune-
itaquetecros præcones& immolàtores & alios, qui vota
faciunt,reculauit:Sc vnumkfenioribus nomine Helifæum
facerdotemexillentem repetiuit facere orationem. Q u i ih ,
medip ftans,, régi bona & liibiedis eiu s optaùit, & plaufus
cum gaudio 8c damore omnium furrexerunt, & defiden-
tesadepulationem &delitias, pariterlëcumepulariiulït,
Præterea autem rexy quantum làtis ei vifun? eft, coepit phi-
lofophati, & vnumquenque eorüm naturalespercontari
termones, & ad contemplätionem quæftionis acçendere,
Caute illis ad omnia refpondentibus, quæ eis p-biedaete
lent & explanantibus:gauîfus,perduodecim dieshoc con-
uiuium conftruxit. Et qui vuk fîngula cognoteete, quæ in
conuiuio.præparatâfunt, lega; voltimnia Ariftei, qüæ propter
hæc cbnfcripferat, &agnofcet. Mirante vero eo non
tantum rege,fèd etiam Menedimo philofbpho.deftitit. Di*
cebar aütçm rex maxima bona fibi prætentia eorum fieri.
Nam profuifîe ei,quod dididfièt ab iljis, quemadmodum
debjrer. ■ • r ,> __
lulfitautem fîngulis dari talenta, acdeputauitilfis,qui
eosperduceread diuerforium deberent. Ppftquam vero
trèsexceflèrunt dies, congregansebs Demetrius &tran-
fienS pontem, abiit in partes Aquilqniconiundas y conci-
liumque fecit in domo prope lieras liante & apta tecretis
adeogitationem negotiorum. Vbi eos perduceps, petebat
omnia,quæ opus habebantadlegisinterpretationemipfis
præfentibus , vrincefïanter opus implerent. Cumque illi
muaificenter & laboriofè cautam interpretationem face-
ren t', vfquead horamnonam in hoc tedentes ad cucam
corporis vertebantur. Itaeosinuicance Dorothéo & opulenter
conu erfàtionisfàlubria præbente, multaque etiam
ex his , quæ régi parabantur, mane ad aulaan venientes,
Ptholpniæum iàlutabant:& ruriusad eundem locumredi-
bant,& manus in mari lauantes, 8c feipfbs purificantes : tea
legis interpretationivacabant. kaque tranfcriptalege , 8c
opéra interpretationis ad effedum per teptuaginta duos
dies tranfàda, congregans Demetrius Iudæos omnes|ad
locum iirquo tratîslatæ leges fuerant : prætentibuseciai»
interpretibus legit eas.
Cnmquemultitudoamplexa legem & tenioreseiusin-
terpretesf^Demetrium eo quod magnarum rerum inuen-
tor elle videretur, laudaftet : regauic etiam vtpræfidibus
fuis daretur legeuda.Etpetierunt omnes fàcerdptes, interprétés,
teniores, & præpofm gentis : vt bene interpretata
permanerc t immobilis. Cumque tencentiam laudaitento-
mneSjiufterunt li quid,autfuperfluum, autnimisaliquid
teriptum viderentin lege, hoc refpicerent, &manifeftum
facientes emendarentihoc caftigantes, vtquodtemeliudi-
catumfueratjbenéfè habere, tempiterna njemoria perma-
neret. Gauifiis ergo rexy& videns voluntatem fuam ad vti-
Iem rem efte perfeciam -, 6c deledacus relidis legibus, & .
tenfiim & fàpientiam&legis laboiesobftupefcens,adDe-
m etrium termones fàcere coepit: quod tam, mira exiftente
legislatione, nemo ncque hiitonographus, nec poeta me*
minifier eius, Gui Demenmsrefpondit, neminem aufiim
fuiflè harum legum tangere conlcriprionem:quod diuinæ ;
•&venerabileseftenr.Significabatvero,qualicerTheopom-
pusvolensinhiftoria aliquid dehisçonferibere, fit mente
turbatus plus triginta diebus ; 8c cum humilitate à
Deo veniam fuppiicaBat, dum inde clementiam libi fa-
dam fufpicatuselfec. Nec non 8c infbmnis vid it, quod
ci hoc
d koG ideo àccMjïtet, quia diuinäs terütàtüs effet leges
ëc pröFerrèeas ad irömines impuro$ vellet. Cn^cjiïe'r'cön-
ter iberé qui£uiflèt,recepiffettenfum. Referébat autem &
de Theb'te&bytragoediàrüm poéta, diténs: quikbrim nifus
fiiifïètinaliquo dramatehorurh meminiflè, quæ in dittino
VolunHnecontinenmr. oculis öbteuratis.recognouit cau-
fam fuæ cæcitàtis, & ita liberatus eft à paffione, Deo veni-
am indUlgènte.Hæc'ergorex pure fufcipiens,.petiuitinter-
pietesfrequenter ad led e Iudæa proficitei. Hoe enimhonorem
&doiïatiónera abeoprofuturiim. Nunc veroiu-
ft unreife dimitti eos dicebac. Sponce autém ad.eum veni-
entes jbmnia quæ æquum eflçtlàpientiam eotum impetra-
re,& pro fua maieftate dignedargiri promifit. Etcrihcqui-
dem iemifiteos rex, dopans vnicuiqike optimas: ftolas, &
auri talentaduo.& cafitem vnius talend, tocumqué cönui-t
uii thorum. Principi autem focerdotumEleazaro deftina-
uit per eos le&os cum argenteis pedibus decera, & con-
uenientem eis fupelledilem, & calicemtalentorum tiigin-
ta:inffuper ftolas decem , &purpuram, & coronamdéco-
ram,& lineas de byffo centuip- Præterea & pateras,& trul-
lam>;& libatoria,& crateras aureas daas', Deo vöuendas.Pe-
tiuit autem eum & per epiftolas,vt fi quis ex his viris vo-
luiffetieuerci adfe,eum përnutteret,eo quod niminm de-
ledareturcum eruditis temper habere ïêrmonem,&diui-
tias fuàs libeatertalibus impartiri. Huiufmodi quidem re-
giam magnificendamad honörem & glorianvïitdaeorum,
à Ptholomæo nominé Philadelphö fieri cpntigir.Tm petra-
ueruhr autem & a regibus-Afiæ honorem : quoniam cüm
eis caftrametati funr. NamSelèucus nomine Nicanor ,in
'eiuitatibus quas pèr A fiam ædificauerat, & in'inferiore Syria
& ipià metropoli Antiochia Republica fua dignoseos
effccit,& æquumeis honorem, Cum habitatoribus Mace-
donibus & Græcis depùtauit.
Dediuerfis int er Romanos&Cartbaginenfes tena, manque pro-
liis, & innumera muhitudine ex vtrifque parttbus homi>-
num tnterfecta ,qua continua miferontm btlla
per annosvigtnticfuïnque dura-
, - uerttnt♦
C a ». îî> ;
CV m hæc,quæ pr«émifimus,fub Ptholomæo in îudæa
atque Ægypto ita te haberent. Romani Arpitim
Claudium confulem, Mamertinis auxilia depofeeriïibtis,
I çontra leronem.Syracufanum regem potentifïïmum, &
Poenorunycopias,quas ipferex conduxerat,mifèrunc. Q u i
tamen!eeleriterSyracu(ànos,Poeno(que fuperauit, v t ipfè
quoq; rex,rerupi magnitudineperterritus,anre te vidufny
quam congreffomfuifleypradideriti Qutcum:viribus.in-
ftadis pacem rogaret, multatus argenti ralentis dücentis
accepinCfenfules vero Hannibalem Poenorum imperatö-
rérhjdum in Àgrigéntb Siciiiæciuitate, obfidipnë;i.cinxite
fentjadiupjpàam egeftatem eum perduótum, inopia çon*
fumpfillét; hifi Hanhonopüs imperator Garthaginenfiü,
cum ëqifitibiis mille quingentis, &triginta mrliSfe pedi-
tüm,& triginta élëpharitis, exiithprouiTb inrerceflïflèt, ex-
pugnationemqüe ciuitatispauliiperdiftrilillèt. Sed continuo
eiuitas captaeft, Poeni maximo bello viófci & profligä-
exercittim , quasPoenorumcopiæ iarhdüdum prîfcftruxe-
raht. Qui Clïln refiftèrë vel euadére non pôflèt; Calpurnii
Flamm* virtucè'fiberàtus eft.Siciliaî natiquë vrbes Romanis
ti.vndecim elephantiin pöteftatem redaóli, Agrigentini
lub corona omnes venditi funt.Hannibal lèniör cum pau-
çis effugit.Qiii cura iterum oram Italiæ maritimani inftru-
âaclaflfe fepiuagintanauiumvaftaretj Römani & ipfi^clalt
fetnfabricariatqueinftrui præceperunr,quod Diiiluscort-
fül celeriterirnpleuiti N am intra quadraginta dies, quärri
arbores aelæerant, centum triginta nàuium clafîis dedu-
éhyiriancoris ftetit. Afina Cornelius conlul,fraude Piinica,
dum ad Lipparam inlulam perueniret, âb Hannibale ca-
ptusinvinculis necatus'eft. Quemmox Diulus alter coni
lühvtöecilumaudiuitïcömmülbnaüïtlipriëlio vindicauit.
Nam HahnibaL cum perditiöriem fiii exereituf ceçneret,
jamiftà nauiqua vehebatur,lcapha lubdu 6tus aufiigit.Han-
no’vero,qui in loco eiusiubrogatus fueratjk Scipione con-
teledehrtlcintprfe^useft.. v v a . . '
* HincenirrPCalatinusconfiaiRomaUotum,dum Cama-
riftam »Siciliae vrbèm peteret , cèmere ia anguftias deduct?
fubiedlæ funtjCorifulesverodum in ApHricam bëllüm
fransfcrre hiterenturycüm treceritis triginta nauibus Sici-
liam pètierunt.Quibus Hâmilcar Poeriorum imperator &
Hatino claffî præfeëtus occurrir. Confertonauali præho,
Carthaêinenièsin fugam verfi,lèxaginta & quatuor naues
perdiderunt, Viétores confides, in Aphritamtrarilueëti
iurit.j prfinarnque omnium Clupeam vrbem in deditio-i
nemreceperunt.
Inde G a R T h a g i n e U petentes, trecerita ant (
eoamplius caftellapopulatifiiht,infefta Carthaginiligna !
circumtulehint Manlius conlul A^hrica cum vhftrifci craf-11
tedecedens,teptem& vigintimifiàCaptiuorum, cumin*
gentibus Ipoliis Romàmreuexit. Regulus bellum Ca r - '
ühaginenfelbrtitns.îter cum exercitu facièns, haudpro-
cul à<flumine B a g r a d a , caftra cönftituit; Vbi
cum piürimos miUtum y aquandi necelïitatè ad flumeri
defcenderites . lerpens miræ magnitudinis deuoraret *
Règulus^ad exphgnandam beftiam cum exercitu pröfe-
<5tus eft. Sed nil in tergo eius proficientibus iacüUs, aù
que'omnium telorum iëhi irrito, quæ per horrendam
fquamarùm cratem , quafi per obliquant Icutorumte-
ftudinem,, labebantur: mirùmque in modum ne corpus
læderétur , ipfo corpore pellebantur, cum inlùper ma-
gnâm multitudinem' morfii communi ; impetu proteri y
halitu etiatf» peftifero exanimari videret, baliftas aufer- j
ri impérat, per quas murale làxum, Ipinæ eius inculïùmi
compagem totius corporis löluit. Beftia e rgo , quæ tain I
diu tot iacUlis inuulnerabilisobftitit, ad vnius faxiiCtum i
debilis*ceflit, & mox circumuenta telis, facile opprefià '
eft. Cörium autem eius R ö m a m deuedhim , quod ,
fiiiflecentum viginti pedùm ferunt, aliquandiu cundtis
miraculo fuit.
Regulus aduerlüm très impèratorès , id èft y t î A s-
d r v b a i . e s duos,5c acritum ex Sicilia Hamilcaremy
atrocilfimUm bellum gellit : in quo cxià lunt Carthagi-
nenfium decem & feptem miilia, capta autem quinqud
miilia , odto & decem elephanti addudti : oppida odto-
gintaduo in deditionem celtere Romanis Garthaginen-
’iès'fratfti bellis , & cladibus exinaniti, pacem à Regulo
pöpoteerunt. Sed cum intolerabiles & duras conditio-
nes pacis audiltent, tutius rati fete àrmatos mori y quant
miferos viuere y precio non lolum Hilpahorum vel Gal-
lorum auxilia, quæ iam dudum plurima habebant ( ted
etiam Græcorum comparanda duxerunt. Itaque Xan-
tippum Lacedæmoniorum regem cum aUkiliis accitumy
ducem bello præfecerunt Xantippus inlpe&is Poenorum
copiis atque in campum dedudtis, longe in melius
mutato apparatu, pugnam cum Romanis conteruit. Ingens
ibi raina Romanorum virium fuit. Nam triginta milia
milieu m Romartorum in ilia tune congreftione pro-
ftrata lunt.Regiilus ille dtric vir hobilis,cüm quiiigenris vk
ris captus éft,& in catenas coniedtus; Decimo demum anno
Pünici belli nobilis mümphum Carthaginenli bus pra>
buit.Xantippus tam audacis fadti confcius, rerum inftabi-
Uum mutationem timensrilico ex Africa migraUitin Græ-
ciam. Igitur Æmilius Paulus & Fuluitis nobilior confutes^
audita càptiuitate Reguli & aade exercitus Romani y träte
ire-in Africam cum elalfe trecentarum nauium iülfi, Cia«
peampetunt. Eo confeftitti Garthaginéntesëum pari daf-
te VenerüntiNec differri potuit nauale certamen. Gentum
de quatuor naues Garthaginenfium dirherfife, triginta cum
pughatoribüs captç.-pr^tëreà triginta‘& qufnque milia mi«
litum ex ipfîs cæla funt.Romanorum autem nouem nauibus
depreiîîs,mille centum periere milites i confutes apud
Clupeam caftra pofiierunfe D u o Hannones impefatorel
Poenorum, eo rarfiis cum magno exercitu conuencruntj
prælioque commiflb nouèm milia militum perdiderunt.
Sed vt tune àpud Romäpos', nunquam diuturna félicitas
eratrnam qualeteunqtréfticceJ[IUs,magnis continua
malorüm molibus obruebantur. ÇumRomana claflis
ad Italiam prædis onufta remearet, infàndo naufragio
eueflà eft. Nam de trècentis nauibus dûcentæ vigin-
4 tipe.