2V[icçphori
C
II.
fp edefn 8c fdrmam Chembinorum,quandqquide om nis
imagofirniliseAprototypo, per/piciium Cherubinq^
ab authore vniuerfi fa£fcos, eande figuram 8c fortfiam habere,
atqueillos quorum protptypa cffe dicuntur, 8cno-
enim prohibuir,eriamoditvQuæ autem nópróhibuit, ne-
que nobis quin ca ho’nöremus,nccefliirio öegabit; aut ho-
nore Se venef^tione indigna exiftimabitvSi enim ita effet,
neque crucem veneraberis,vbi eriim habes vocem de hoc?
Aut d e vèneratione Euangeliorum(? Q uare imaginem in-
hOno):as? Quia non dixiï Deus vt honoremus ? N o n dixit
Deus, 8c dixerunt patres.- Quid de area, de tab qlis a Deo
feriptiSjSc depropitiatoriodices ? N unquid de his docuit?
Nequaqulm? Vnde tibi veneratio facrorum Euangeiio-
rum,crucisiacroriim vaforum, fic venerandarum veftiuro?
Q uod fi haec vencraris fine dodrinam patrum, veneratio-
nem quo.que venerandarum imaginiim admittès. Aut ft
-hasimprobas quia no ex tat de ho c vox D èi, omnium quç
.veneranda funt ratio eftlugt 8c;euanefeef,
minantur. SienimhjecilHsfimiiiafurit, non differunt%b
illisfiguta 8c forma. Si autem no funt'fimilia: non habent
iguraimagin es orthodoxaJ,‘eorum qua: funt partim na-
tura & perfe figurantur;partim 5»«-.& fecundum accideris,
natura^quidem 8c per fe ilia , quorifm vifioapta eft hdper-a
ccptidnem,pofitione vero 8c fecundum accideris', ficut
fubftantix incorppreae. Atqueilla quidem priorahe^efla-;
rioimagtnesipfae feqiiuntur »cfifint corpora', & vtrtbram
habeant adiun&am. Eorum quae corpore vacant, non ne-
ceiTe eft imagines efTejficut nec eft impoffibile efle.pofle e-
nim efle concedit ferme diuinus. Nemo enim dicer non
potuiflc Deum iubereMoyfi vtfaoeret, non quae ipfe pri-
mum fecit, fed eorum firnilitudiries. Licet enim per diffi-
miUaSymbolaaffimilareincorporea,autore magno Dio-
nyfio, v t cumfimilitudo ignis & ele&ri adSymbpla, a.c,fi-
gna virtutfi 8c operationum nos reuocant.Imago^nim vel
eft folius figure,aut figur$8cformae,aut folius operationis,-
authoru trium fimul coeuntiu. folius figurae»vt lapidis vel
ligni imago, formas autem & figufae, v t pingere homroem
nuiil agentem,folius operationis, v t fubftamiarum in co r - ,
porearum,figurae,vtfi quis Gabrielem Archangelum pin-
geret falutaritcm virginem,trium autem, id eft> forma:, fi1-
gurae 8c operationis, vt f quis Dauid Regempingeret fal-
tantem ante arcam. Quareeffigies fubftaritiarum incot-
porearum im agines erunt figurae 8C formae fecundum accident,
operationis ante & adionis proprie 8c perfe. Moy-
fes igitur ft non fecit Cherubinos>mentiunturfcript.uras,'fi
autem fecit, omnino iam erant, non enim quod^non erat
fadutri eftjhaec autem quae fecit,non funt,quae primum fa-
d a fuht,neq; fymbolica.relinquitur igitur, vt leGerit, qua
i figuris 8c materiis effinguntur, quamobrem Cberubini
I Moyfis & fadifunr,& fuerunt, Sc limilitudineS vocantur,
8c imagines honorantur.
Quod bom & venerandifuerunt Cherubini. |
FV i t n e bonum facere Cherubinos, an malum? A t ft
rnon fu it bonum,apagecumhac ignorantia. Quare fecit
eos Moyfes ille amicus D ei?8c non fblum is, fed Deus
pfeVldyfiiuflit facere ? Si bonum fujtf&cer'e, quod igitur
a&um eft, bonum eft. Si vero vtruinque bonum', facere
fcilieet &fadum,igitur bona eft fa d io .L iq u e f enim quod
iniisquas funtciuldem ordinis; quale vnum eft v e lb o n u ,
vel malum,talia funtreliqjaa. Fecit Aaronidolum, ft eum
fort-e omnino'iriterroges,malum hoc efle pfonuntiat,quare
con traria hie fequentufinfadionibus, & infacicnte, &
in fadis im aginibus. Si igitur cSntrarium eft bonum non
bono , contrariaautem funtiii his venerari fiction venyra-
ri: Si igitur in fadis a Moyfe eft facer e* 8c bonum facere,in
fadis vero ab Aaron \ eft non facere, 8c non bonum face*-.
re, alterum confequetur veneratio, akerum confequetur
contrarium, quod enim fecit Aaron, confequetur Vt non
habeat venerationem, qtiod v erofadum eft a Moyfe, co-
fequeturYt habeat, autft h x c a Mo yfefadanon erant ve-
heianda,fed potius quod Aaron fecit', omnino necefte eft
ho c efle venerandum, vtrumqUe eliim efle non poteft, vt
habeat fcilieet Veneratiohem 8c non habeat. Quarefl in
Aaron negatio conuenit , in Moyfe igitur conuenit affir-
matio , funt autem inter fe contrarie oppofita*, ilia enim
Moyfisfurit bona, idolunf autem malum. Incontrarijs
autem, v t tradunt,quiin his funt valentes, contrariorum
eft cen'fecutio, omnesautem confltentur malum,;quod
eft imago ab A^roneconflata,confequi fuga ab eo 8c con-
tumeliam,dedecus.Bonu igitur confequetut’e ledio,glou
ria 8C honor. Si autem hdnorem fequitur venefatio,8c has
igitur Imagines honoratas fequetur ipfe veneratio. Sed
rurfus hue confugiunt , aiunt enim no dixifle Deum Vfve-
neremur. Q u id igitur i Si qu iddidum eft a Deo, ho c, faciendum
8c honorandumeft. Si quid autejp non dixit,no
eft ho c accufandum 8c fine hofiore relinquendum ? A t fi,
quid prohibitum 8c vetitum eft, fu'giendum hoc eft. Quas
Ouodinragines Cberubinorum fanft&[unt,
FA c mihi duo Cherubim, 8c ponasea ex vtraque parte j
propitiatorij ,pofteafic cognofear à te illinc, fic loquar
èfirperiore parte propitiatorijint^r duo Cherubim. Au -j
dis quod per ea Devis apparet , 8c non credis qu o dfan d a
fint ? Annonfunr ïand a? Etenim 8c terrafenda 8c locus
Tandus,8c om'nia fandâ,vnde,8c vbi, fic ex quo vult Deus
dignofei. Q u od autem fanda fin t, ex hisperfpici po te ft,
facies énim ficoleum vndionisfandum,8cvngeseotaber-
naculum, 8c omniavala'eius,8c fendificabisea, 8cerunt
faüd a fandorumyomnis, qui tetigerit e a, fahdificabitur.
Quæcunque vero (anda veneràndafiiht, omneenim fan-
d um eft venerandum. Deinde fi tangenti fendüm fan d i-
ficatio aduenit, veneranti qùidadueniet? A n igitur non
fandificabic.
Contra eos qui dicunt3 nequevenereris, neo inhonores.
IG I t V r fieri poteft v t imagine culta,prototypum nec
honoretur neC inhonOretur ? Si imaginibus veneratio-
nèrn habentibus, 8c honoratis, prototypa honore 8c con-
tumelià priuas affirmansnec honorari,necinhoiijorari ea,
primum quidem ftiaptè fponte apparet hiefatuitas,qui-
bus ehim^nuabis ipfuraprototypum, cum rurfus voluer
f is contumelia afticere, 8cinhonoràreexémplaprôtoty-
pi ?.Non enim potcs dicefepriuare honore fimul 8c decore.
Si aucêm veniat tibi in mentem v t transféras in exem-f
pla,quç nuncvererisdicere in prptotypis,qnas rationes 8c
mbdbs excogitabis, ex quibus hæc nedas 8c pendere facias
? Si rùrfus vero nec hie confiftasifedgraueris honora-
reexempla,fene quidem nohomnibus proiedis eftugics
dubitans,quomodo prototypisinfultabis, 6cilludes ? Ac
dicisjinhonorariprototypum,fi exemplum prototypi ho-
noratur. Quid igitur î lmàgineSjjMoyfiâ, quatenus imagines,
exemplum fuerunt, prototypum vero ipfi Cherubini,
fimlliter dicendumeft in eo quod fecit Aaron^ quatenus
iniago exemplum fuit,‘daEmonium verb ad cuius fimilitu-
dinem fadum prototypum fu it,8cficut imago daemonia-r
ca ad prototypum ferebatur, fic im agines Moyfis ad fua
prototypa. Vtraque enim diflimiliter fimiliaerant proto-
typis fuis,8c figurævocabantur eorum quaeftgurati no po-
terant. Siigitur cultus,Scvefteratio Idolinódedecus', fed
pqtius honorem prototypoadiungebat, v t omnibus confiât,
êtiam veneratio imaginum Cherubicarum cultum 8c
veherationem prototypis cherubicis adiungebat.Si vero
veneratio imàginû Çherubiearû prototypa inhonorabat,
idolietiam Aaronis cultus dedecus erat aaemonis. Quod
fi hoc ità eft,quia fttrd’ium nobles eft vt faeiam9, quæad de-
decus diaboli fp ed ant, pone tibi imaginém Antichtifti,
88 diàboli,8c colatur v t ilfe inhonoretur, v ttu delirans di-
cis. Q u od fi non licèt dicere inhonorâri prototypum, fi
honoratutexemplum,liquetigituroftmibushonoréima-
ginis ad prototypum pertinete: 8c dedecusimaginis dede-
cus fieri prototypi; Si igitur oportec vos honorare Chri-
ftum, oportec etiam honorare imaginem eiusj aut
lihanc in honoratis, Chriftum
' inhonorare.
I I I .
F
Decaufa
De Cherubinis à MoyfefaÛ is .
pecaufa&effeäuinprototypo, &imagme.
a M n i s efledus habet plpres caufas. In ijs qua? natura
funt, quatuor caufie f iÄ ,jin ijs autem quae arte
fa d a funt, pr«teyquatubr funt ali^luae. Etqüia nuneno^
eft nobis fermo dbijs quae natura conftanc, his bmiifis de
artefadis hobisffadandum eft. in omni igituceiFedu fex
funtcaufe,materia, formd,'efKcienSifiiiis,inftrumentumj
exemplar. ^Vt in irnaginemateriacaufa aurfij forma cau-
fa, forma Petri; exemplar,ipfe Petrus,ad cuius ftmilitudfe
nem fa d a eft imago. Efficiens caula artifex j inftrumentu,
quo fa d a eft y finis,propter quem fada . Omnis igitur imaf,;
go,id eft',efledus veladinhonoranduprototypifm effeda
eft,vel ad honorandum, vel ad neutrum horum. Si ad in-
honorandum, dicendum e ft, quomddo primum antiqui
in Ecdefia imagines ad in honorandum Chriftum^cere
pqtuerunt. Sin ve/o ad honorandum prototypum fadae,
lunt imagines,honorentur a vobis. fi autem ad neutrum,
fruftra igitur fadaefunt, neque tuinhonores. Deinde,aut
eft im ago effedus m alus, 8c tanquam mal us fit, v tfi quis
proditorem fe fufpendentem dcpingat,auteft bonus efte-
d u s , & tanquam nialus fit, v t fi quisludxus Chriftü cru-
cifixum pingat tanquam de malefico triumphans. Si ante
: ad honorandum caufam, id eft prototypum fit efledus,id
eft,imago,8c hoc dupliciter,au t enim bonum fit tanquam
bonum, vt fi quis Stephanum coron^tum depingat , aut
malum tanquam boiium,vt cum gentilisfacitidolum,aut
nec ad honorandum necad inhonorandum fit, vtpidura.
pauonis vel lconis. fi bonus igitur efledus tanquam bonus
fit,omnes eius caufie bonxfiiht.Exempli gratia,exemplar
b o n tun, ad cuius fimilitudiuem fa d a eft imago Stephani,
forma item bona,figurafcilicet,quafadaeft, finis
bonus, vt fpedetuc fcilieet coronatus, 8c excitans nos ad
imitandum. Et bonum aurum ex quo fada eft imago, 8c
inftrumencum jq uo fada .eft; 8c efficiens,a quo fcilieet effe
d a eft.Omnis enim qui fecit bonum,quatenus bonum,
erit fecundum illud bonus, non enim fimpliciter qui cau-
fa bonorum e ft, bonus cfe neque fimpliciter caufa malo-
rum, malus. czdes enim quatenus c^des mala. Phinees
verb bonus,neque rurfus cum Iudaei crucemfecerunr,bonum
fecifle dicemus ynon enim honoris caufa, fed dede-
coris fa d a ab illis eft. Ill6s autejp bqnos proprie vocare
iuftumeft,qui tales efle videntur, quia propter aliquem
bonum finem vfaciunr. Si autem efledus fit ab aliquibus
tanquam bonum qu id : Sc reuera fit malum,omnes caufe
eius funt malte. ExemplarIdololatrite, fcilieet dsemonia,
malum eft, fimiliter artifex idolimalus,inftrumentu quo
fadum eft idqlum malum j imo 8c materia ex qua fadum
eft. Etfi etyim natura bona eft fecundum accidens/non
bona, fed mala eft. Ferrum enim quatenusferrura bonum
eft, quatenus vero gladius ctedis iniquae, malus eft. Q u a re
in omhiefledu malo mala eft caufa ex exemplarh, Sc ex
forma, 8c ex fine ficut Iudas, 8c fpeciesflue f«rma eius, 8c
finis fufpendij. Caiifa vero efficiens, 8c alia non eundem
modum habent. Q u i enim pffigiem Iuda? fe c it, ad de-r
decus prototypi fecit. Si autem efledus bonus eft,8c tanquam
malus fit, exemplar 8c forma bona funt, v t Chriftus
8c forma eius, 8c inftrumentum fimiliter 8c matetia. Caufa
vero efficiens, ideft, Iudtei, 8c finis, malum. Oftenfum
igitur eft in omni bono e fledu quomodpeunque fe d o i
caufam exemplar , 8c caufam formarum neceflärio bona
efle, ficut in otnni malo e fled u , vtGunque exiftat, exemplar
caufa, 8C forma caufa omnino mala funt. Siautem eft
medium inter bomfm 8c malum, id eft neutrius particeps,
in omni eiufmodi e fledu exemplar, 8c fpecies fiu'e forma
erunt talia, qualia poftulat confecutio fuperius did a. I-
mago igitur Chriftfqute efledus vocatur,aut bona efl,aut
mala, aut neutrum. fi mala>apage eum ifta blafphemia. fi
Chriftus eftexemplar,dempnftracum eftin omni malo ef-
fe d u , omnino malum efle exemplar. Si autem neque bona
neque mala eft,ficetiam fequitur abfurdum, erit Ghri-
ftus neque bonus neque malus. Relinquitur igitur v t fit
bona.-5iexemplarbonumeft,vt Chrij[|us, effedus autem
v’f imago,mala eft opinione veftra,vide qua:fequuntur.\
Caufa 8c effedus funt ad aliquid , ex his autem v t vos di-
ciçjs, caufa eft bqna, 8c efledus malus, bonum igitur 8c
malum funt ad aliquid.qua? autem funt ad aliquid,eorum
efle dicuntur, quorum funt: malum igitur eft boni, malum
} 8c bonum mali bonum.
Rutfus bonum 8cmalü funt eotiim quç fiint ad aliquid,
quaeaiitem funt ad aliqUid, ê6‘rum effè*dïcuhtur,quorum
funt, cerniintur autem ^uæ funt ad aliquid in omni habi-
tudine, 8c ea con fequitur àmicitia, 8c con jundio, igitur
bonum 8c thalum funt nôbjfcùm copulatà Scâmiça. Præ-
tereàcaufe 8ceffedais opinione veftra funt bonum 8c malum,
hàecaute funt conttaria, igitur caufa 8c effedus funt
'Contraria. Quæ autem contraria funr,fe interimunt, caufa
igitur 8c)effedus interitum fibi inter fe afferunt, quod fi
hpeverameft, Chriftus igitur imaginem fuam tollitSc in-
terimic. Et rurfum caufa 8c efledus funt^eorum’, quæ funt
ad aliquid,non funtàutem horum boiium 8c malumaion
funt igitur hæc, id eft, bonum:8c malum caufa 8C effedus;
Ac rurfus non fun t contraria caufa & effedus, fun t aute m
contraria bonum 8c malum , hon funt igitur caufa 8c efled
u s bonum 8cmalum. Adhæepaufa 8c effedus habitudine
coniunguntur,bonum autem 8c malum minime * non
'funt igitur eaufa^cefledus bonum &malum»
b e Adorationoi
PR æ t é r é a , Imago ApoIlirBs eftne coienrJa, an
non ? Q u od fi neutrum dicatis.id eft,neque colendam
nequeinhonorandam, eritneceflario vobis tale prototy-
pum. Si autem imago Apollinis inhonorànda eft, an quia
aurumeft, an quia tulitfpeciem prototypi; 8c appellatiô-
ne nihil ab e o differt ? quatenus ènitn materia eft , bona
eft, 8c quia prototypum inhonofatum eft, inhonoratiohe
digna eft.Quia fi Apollo eft exemplar imaginis caufa, quale
eft exemplar, talis eft omnis’effedus, ideftyirfhonora-
tus. Imago igitur Chrifti vel honore digna e ft; vel dedecore,
velneutro, fi dedeeorej non quatenus aurum, aim'd;
abfurdum fequitur, eric inhonoratum quod accepit pro
caufe exemplar, eft autem Ghriftuvs caufa vtexemplu par-'
ticipet fpeciem aeformam prototypi, non eft igitur primum,
quod dedecore dignüefeimago, fed Chriftus, quo
nihil elfe poteftmagis abfuKfermSc bfafphemumj l^elin-
quitur igitur vc imago Chrifti colatur, 8c honoretur; V t
autem neque honoifettir, neque inhonoretur, paulo ante
8c mpdo con fedumeftdicinoh poffe, neque vos dieitis#
fed potius dicitisinhonorandam effe. Siergo inhonorato
protptypo, necéflè eft eius finiilitudinem inhonorari ,;^ ratio
recipfocacionis poftular, y thcwiprata fimilicudine,'Co^
latur 8c honoretur prototypumi honor enim imaginis ad
prototypum tranfit. Ponamus efle imaginem!ouis8c Pe-\
tri, 8c hominis nec honoratfhecinhonoratii Atimagoilo-
uisi-quiaprotbrypumcontumeliofum habet, 8c.rurfiis no
eft media inter l^onorata8c in honorata, fequitur’ vt fit in-
honoranda, quoniam nomenlouis qui eftpre^otypum 9
participât. Rurfus hominis,qui neque honore^nequede-’
decore dignuseft,imaginemvbipones ? In honore, an irt
dedecore ? N on ^licesin honore, itique rurfus in dedecore.
Quid enim ir^iqui fecit v t odio habeas ? Prototypum
vero im aginis fad&i Perri iuftumnè eft colere an non ? Ef-
fe dices. Quid igitur culQi 8c veneradonemexempli mo-
raris&recufas ? Sicnimprotb'typum colis ,liq u e t, quod
exemplû quôquecolis.Sienimhominismedijimaginem
neque çolis neque Vitupéras,quem colis & honoras^quo-
modoeius exemplum inhonorad ? Si auté dicaste nec honorare,
nec inh6n6tare,fi propter prototypum,oportebat
illud etiam necii6horarqnecinhpnorare,fi vero quiafim-
pliciterimagoauru, aut argentum e ft, hac rationd neque
fimulachra dæmoniorum confringere iuftu erat, 8c abfur-
dc Moyfes hæcconfregit. Sip vero.propcerprototypü iu-
fteç onfra&a funt, igitur imago fan â i propter eum hono-
rabitur,fi enim hanc imaginem fanâi nôfequiturhonoiq
nec illa^aemo niorum fequetur dedecus. Stn vero filas fê-
quitur coritumelia ; 8c banc fequitutvèneratio.hæceft .n.
lex reciprocatioflis in contrarijs , opôrtçt igitur omnium
fan<5to rü imagines colere. fi enim auruma’lioqiii bonum
m