780 cAngdomi Strom at a
gisSyris&fèruorum eiusnon conuenit didio cum ope- go ïftë Naboth leirleUtafuetitj & qus eiusvinbä confidë-1
re » quia vhi fè fiiperare poflë confi Jebant .ibi fiiperatifuntî remus. Interpretatur ergo Naboth, confpicuus j fiue po£ |
ita & princeps mortis fiepe ibi vincitur , cum exercitu fuo, feffio: Iezrael, honeftas Dei, fiue fernen Dei. Et quem me-1
vbi fè æftimat vinçere polie. Quia infirma munit elegit Deus, lius honeftatem, vel fernen Dei dicere poflumus, quam fi-
vt confunder et for tia : & eaqua non funt, vt ta quafunt deftrue- lium Dei, qui eft fplendor gloria: & figura fubftan ci* eius,
ret> Tentabat igitur antiquus hoftis bcatum lob , &Hum quem confUtuitDèus hsredem vniuerforum , per quem
fibifubftantiam eius & filios tradi a domino expeteret, vt fecit & fecùla- Ad quem Pfatmifta deprecans, ait : Quifedes
perho'ceiusanimum fubuerteret,nec tarnen in hoc pjs- fuper Cherubim appare coram Epb'taim ^Beniamin, & Mknaffe.
ualere t ad extremum, vt in ipfinh fi b i poreftas dare tur,po- , Excitapotentiam tuain & vent, vtfaluos fadas nos. Ifte Naboth
ftulauit. Quo concèflb, quafi mox victor exifteret, car- ( habuit vineam, de qua Ifàias pleniflime per canticum lb-
nem eius graui hulcere vulnerauit. Sed quo. vehèmen tius ■ quitür ad extremum inferens. Vineadominifilbaoth, do-
déprofperitatein dolore eum depqfitum perfèquebatur, "
eo validus per patientiam ipfius profternebatur. Et Paulo
Apqftolo datus eïlftimulus carnis fine angélus làtans ,vt
eum colaphizaret: quatenus. virtusininfirmitate perfiçe-
retur. [ Tunevir quidam défiliisprophetarum, dixit adficium
fuum infermant domini: Per cute me. Atillenoluitpercutere. Cut
ait ; Quia noluiftt audire vocem domini. Et ce, recedes a me, &
percutiet te leo. Cumquepaululumreceßijjet ab eo, inuenit eum leo
atque pereußit. Sed & alt er um conuenïensv'trum, dixit ad eum;
Percute me. Qui pereußit eum & vulnerauit. Abijt ergo propheta,
'& occurrit régi in via ,&mutauitajperfionepulueris ocul tfuos.
Cumque rex tranftffet, clam unit ad regem, & ait: Seruus tuus e-
grejftu eft adpralundum. Et reliqua.] Po rro hoc de hac ea-
dem re Iofèphus talfterrefert. Intereaquidem propheta,
jnomine Micheas,accedens ad vnum Ifraelitarùm> petiit vt
vt eum in captite pro vbluntate domini percuteret. Cui
nolentipraedixitei:Eoquodinobediens efTet Deo,eiufq;
■ præcepto, leone occurrente perimeretur. Quod dumilli
;hominicontigiflèt,a'cceffit propheta rurjusad alium, &
idemvtfaceret imperauit. Qui dum percufiîflèc eum, 8c
eius verticem c«ientaffèr,alligatp capjre accellîtad regem,
dicens ei : Quod dum eflèt in'exerciru conftitutu s, àçcepif
fèt h quodam tribuno feruandum captiuum, fibique ab eo
didum,vt fi captiuus fugèret, ipfè morcretur. Quo fugien-
te,Tsqui eum tradiderât, moTtenjei minaretur jnferre.
Dum refpondente Achab mortem ei imminere iuftiffi-
mam , foluit caput, & agnitus eft Micheas elle propheta.
Hac enim parabola vtebatur propter fèrmones quos e-
rat ei didturus. Ait nanque quomodo De us ei concemfièr,
vt fupplicium hoftis euaderet, ipfè inimicum eius Benadad
qui L)eum blafphemauerat, dimififtet : 8c propterea Deus
i decreuiftèt,iplùm quidem abillo perimi,populum vero
ab exercitu inuafione confiimi. Iratus vero Achab pro-
phetarn ilium quidem claufum fèruari iuilir. Confufus au-
tem Micheæ fèrmonibus adfiiam domumremeauit. Secundum
leges vero tropologiæ maxime prouidendum eft
feruis Dei,ne fècundum exemplum Achab regis Ifrael,
perni tiofâ fccuritate fibi blandiantur quamdiu hoftis viuit,
: ne dum fè quafi vi&ores pçrpetuos arbitrentur, per fraudem
diaboli pacem prqmittentis,ciduseîidantur. Quia
; ficut tuneprophetapraediâo régi. pro inconfideratapieta-
I te, pronuntiauit ci tius iuftam, affore vltïonem, ita nunc
propheticus fermo prænuntiat, fi pacifcamur cum diabolo,
æternamnobis pro hoc imminerepoenam.
CAP. XXI.
Poftverbaautem hac,vineaerat$Ialoih Ietraelita qui er at in
Iezrael, iuxta pilai turn Achab regis Sam* ru. Loi ut us eft 1 rgo
Achab ad Naboth, dicens : Da mihi vineam tuam ,vtfaciam mihi
h or turn holer um, quia vicinaeft & prope ionium meant. Daboque
tibiproea vineam meliorem :autfi commodiustibi %utasargenti
pretium, quanto digna eft. Cui rejpondit Naboth : Propitiusfit mihi
dominus, ne dem hareditatempatrum meorum tibi. Venit ergo
musIfraeleft.Etin Pfalmo: Vineam (inc[Mi)deMgyptotranfi
tulifti,eiectfligentes &plant«ftieam Cui fepem circumde-
dit , vt incuangclio legitur, id eft, velmururh vrbis, vel
angelorumauxilia. Etfoditin ca torcimr,aut altare,aut
illatorcularia, quorum & ires pßlmi titulo pramotantur,
id eft o6lauus& oftogefimusfextus. Er a;dincauit turrim
banc, hauddubium quin templum. Dequo dicitur per Mi-
cheam: Et turns htbulofafilia Sion.-Erlöcauit eamagticolis,
quos alibi vineae ^perarios appellauit vel colonos. Hanc
vineam concupiuit Achab, qui interpretatur, fraterpatris,
populus videlicet Iudaicus, de quo Chriftus carnertiaflii-
meredignatüseft,vrfecifl'etinea hortum holerum,hoc
eft, vt vbivirgultumgi atia: fpiritalis getminaredebuit, ibi
fragilia quaeque dogmata per phariiajeam fuperftitionem
tranfplantarer. Scd Naboth hanc vineam dare nolenti*id
eft Chrifto pharifeorum .fiiperftitionibus non eonfenti-
enti, impia vxor Iezabelitifidiata eft, quS interpretatur eo-
habitatrix, fiueflüxus vanm: quod bene conuenit fynago-
gje, qux habitare videbatur in domo domini, fed per varia
defideria vShitatis defiuebat. [ Mißt ergolezabel literasad
maioresnatu, &ad optimatesqui erant in ciuitate, vtfu bintrodu-
ßüf ilfis tefttbus teftimonium falftum cc nira Naboth ponerent.
qüödbenedixtfetDeum®.?, &ftceductu dtciuttate lapidarent
vtmoreretur. i Cumiynagoga perpontifices , fcribas,&
pharifeosmeditataeft mbrrem Chrifti. Dequafcriptum
eft in euangelio: Frincipesautem facerdotum, & omne concilium
quarebant falftum teftimonium contra lefum ,vt eum morti
fradeient, &non imeneruht cum multi falftteftcs accefiijfent,
Nouißme autemvenertint duofalfiteßes, &dixerunt: Hlie dixit:
Pojfum definiere templum Dei ,&poft triduum readtficare illud.
Duo ergo falfi teftes contra Naboth fahum teftimonium
dicebant,quodbenedixifIet Deum®em :&Iudzi per
duos falfos teftes Chiifto opponebant, quodpotennam
& naturam fibi diuihitatis aferiberet. Vnde Rilatoadlu-
daeos ita dicente: Accipite eum vos, djr crucifigte: ego enim non
inuenw in eo caufam. Relponderunteiludafi :Nos legem habe-
mus, & fee tin dum legem debet mori: quia filium Dei fe fecit.
[Lapidattis eft itaqueNaboth extra ciuitatem ,’mfligante fizabil,
vteomortuo, Achab vineam eius popderet. ] Sic& faluator extra
portam paiTuseft, crucifixus videlicetinloco Caluariae,
excitante per zeliim fynagogäpopulum +vt peterent mortem
Chrifti, quatenus eo occifo ,iecurius viuerent. .t Vnde
quafi fibi confulefites.aiebant: Eicemundus totuspoft eum ab-
tit Et ft dimitfpmus eum ftc, omnes credent in eum. Ha:reditas
ergo Chrifti eedefiaeft, coniuntftis ei data de gentibuSj
quamnon moriens illi pater reliquic,fedipfefiia morte
mirabilireracquifiuit, quia refurgendo pofledit. Hancau-
tem, occifo eo, mali coloni pra:riperemoliebantur, cum
crucifigentes eum Iuda:i,fidem qua: perfeum eft, extingue-
re,& fuam magis qua: ex lege eft, iuftkiam pixferre
gentibus imbuendis conabantur inferere. Extra vineam
na:res vines trucidatur: quia Iefiis vtfandificaret per fuum
fanguinem populumfextraportam paiTuseft. Etbene
conuenit huic my fterio quod in locö hoc quo linxerunt ca-
ianguinem Naboth, fecundum prophets fententiam
Achab in domumfkam,indignatw & frendehs fuper verbo, quod lambebant euam fanguinem Achab. Etinagro Iezrael ca-
[ocutusfuerat ad eumNaloth lezjraelites,dicens: Non dabo tibi ha- ! nes comederfit carnes Iezabel, quia cum canes illifde quir^
dttatempatrum meorum. Etreliq./) Narratfcripcura quod
Achab rex concupiuerit vineam Naboth Iezraelits, qux
erat in Iezrael iuxra palatium r egis, vt faceret fibi in ea hoj-
tumholerum. Quo nolente earn illi dare, per confilium
impiiffims vxoris eius videlicet regins Iezabel, idem Naboth
fubintrodudisfalfis teftibus, lapidacuseft,&mor-
tuus,eiufquevineadireptaarege,& pofleilaeft. Qmserb
«s feriptum eft: Circumdederunt me canes multi) fanguiflem
redemptoris npftri,lingua venenata expetebann ipfi etiam
a canibusillisfdequibusitem fcripturadicit : Non eft bo-
numftumerepanempliorum,&mitterecanibus) ytnequiffimi
rapt ores & fceleftifiimi pofle lTores vines domini, in eo-
dem loco quo dominuspafIuseft,trucidabantur,dccarnes
eorumbeftiis &volucribuscomedends tradebantur. Et
In Lib.Regum III.
<"impia gens ilia, qus in paffione dotriini prophanavoce
claWâbat :Sanguis eiusfuper nos & fuper film rtoftrei, ibidem
fanguinem fuum foetidiflimùm meruit fundi -, vbifil-
uatoremfuum expetebat oCcidi; Rèfert qùidem loffr»
phus, quodexomni Iudasa populi in die fblenni i pafehs*
Ierofolymam velutexitialiquadam manu cogeritecoiiué-
nerunt, quos tricies centena millia homihum dicitfuiflei
iüfto fcilicctDei iudicio tempore hdc vkiónisèledo:vt qui
in diebus pafehs fàluatorém futirrii&ftlutare Chriftuhl
dotftini cruentis manibus & facrilegis vocibus violaueràntj
in ip fis diebus velut in vnum carcereitromni$ mulcitudo
conelufiijferalis poenç exitium quodmérebatur,exciperer.
CA P. XXILi
Cap.XXII. _
adhuc auaritiç fubie<ftus eft,à cuîtu idolorü liber non eft.Si
érgo isqüi auaritis sftibus anhelat,in fide quidèih pofi tüs
elle vidfctur,fed aliéna ambit àcciperë honores muhdi défi
derac comprehend erë, haberè rémporâlehi glôriàni fc<jn
cupifcit,atq-,de hac eadem gloria prophetam confulit:iuftû
valdeeft,vt ex chips firs mèrico ; à prophets oreprofperâ
audiat, quatenus qui verba Dei au d i re in làcrb élohiiid no-
luitjVtterrena de(picerër,cæleftia ambiret,illud iudice Deô
ex prophets fui oreaudiat, vtideartiplius ôbligàriK’tadât,
dirai' îpe terrensgloriç deledatiis palcittir fiiià ’dëfidériis<âd
irai femper dUcatunNeq; enim bonds fiiit üléfjjiritüs, qui
mehdax eflè appetïitin oreptophétarum.Vndëérpr^mît
fum eft, quia bxercitus cæli ftetitàdéxtris & iîHiftrifeèîuS.
Deus enim qui incircfifcripta eftvëtitâsihillàæterhabea-
titudine,qusdexteraeiûs dièitttr s flniftrdttf hori hafièt, ^a
nihil eft quod difphceropOflît.S türifimulcu'nda afpicit!, ea vïiitci qdquüai&df tbmOunio oàf îfiôfiilna tcüôstiii 'éèc-
ttiàlos videt.Exèrcitus cælik dëxtriâ â & fîniftns hâberëd'è-
fcribitùr, vt per deierarn intellï^ihiis ààgèîds ëîc8tës,për
finiftramverOlJîiritiisrëprobos. ^lee moüérë d'éb^t qilôd I
exercitus càélijéÉrepùlfiangeli vddâûtui^qüia&ijjfî’düâm-
uis ab stherëtj cfelo éxpulfi fiht,ali hue tfiiriàcfêfràefô d'à- [
morâtur,ficutPâülùsâiV.ÇoiràJpiHtalianequituincdcjv.bus- Im m
Ocauit ergo rex ifraeleunuchum quendam, & dixit ei : Fefti-
Ha aiducere Micheamfiliûm Iemla. Rex outem ifrael & lo-
faphat rex Iuda fedelant, vnufqutfque in foliofuo veftiti culturem.
[Et reliq-3 Quod autem Michsasvocatus ad regem If
rael, ita dicens: [Vididominumfedentemfuperfoliumfitum,&
txercituum colt aftiftentem ei at dextris & àftniftris eius.Etdiftum
eftilnquodecipiam Achab , vt afeendat & cadat in Rnmotb
Gaidai} Et dixit alius ita, & alius aliter. Etegreffusvnus, dixit:
Egodecipiameum. itdUlumeftilnquo decipies ? Qmreftoniit,
dicens: Egrediar &ero mendax ftiritusin ore omniumpropheta-
rum eius.'] Quid per folium domini i nili angelicas potefta-
tes accipimus ? quarum mentibus Deus altius prsfidensj
iriferius cundadifponit. Etquid exercituscsli, nifimini-
ftrantium ang.elor um deferibitur î Quid eft ergo quoded
etcitùs csli à dextris & à finiftris ei9 ftare perhibetur: Deus
enim qüiita eft intra omnia, vt etiam fit extra omnia nee
dextra, neefiniftra concluditur. Sed dextra Dei, pars ange-
lortim eledka : finiftra àutem Dei, pars angelorum reproba
defignatur; Non enim Deo folummodo boni qui adiu-
uent, fed etiam qui redire holentes grauant. Nec quod cs^
li exercitus dicitur angelorumpars reproba, intelligi pofte
prohibetur.Quas enim fiifpendiin aere nouimus,aues csli
nominamus. Etdeeifdem fpiritibus Paulus^-dixit» contra
fftritalit nequitia in caleftibus : quorum caput enuntians, ait:
Secundum principem pot eft at is aeris hum. A dextra ergo & finiftra
angelorum exertitus flat, quia & vol untas ele&qrum
fpirituum diuins pietati concordat, & reproborum fenlus
malkis ferUiens iudicio diftriâionis eius obtempérât.
Vnde Sc mox fiillax fpiricus in medium profiluiffe defcribi-
tur , per quem Achab rex exigentibus meritisdecipiatur.
Nequt enim fas eft, credere bonum fpiritum fallacis de-
feruire voiuiflè, Vt diceret, Egrediar & ero mendaxJpiritus in
ore omnuimprophetarum e 'm. Sed quia Achab rex peccatis jS-
cedentibus dignuserat, vt tali debuiflèt deceptionedam-
nari, quatenus qui fifcpe volens ceciderat in cufpam, quan-
doqüevolens capcretur ad poenam, occulta iuftiria, ucen-
tia malignis fpiritibus datur: volentes, vtquos inpeccati la*
queo ftrangulant,inpeccati poenam etiam nolentestra-
hant. Deilique isquivitam repröbamnon mutât, & hper-
petrandis peccatis animum non auettit, cum àprophetaa-
liquid rèquirit, ilia audit Deo difponente j qu* merebatur
audire damnandus. Ecce enim ( vt vnum vel duo ex multis
Ibquamur) ab omnipotemis Deicuhu domus Ifrael fub
idolórum feruitute «eceflèrat,& tarnen ad pröphetas à qui-
bus decipiconfiieueràtj fspe vtniebat, profperarequirensï
cutnexore prophetarum perUerfà agens profperaaudire
mècebattfr. Quid aliud fuperna iudiciaagebaht, nifi vt pec-
Whilip, t
ANGELOMI LE-I XOVII XS!S. IN U- B R I Q V A R T i REG Vhd STR O -
mata, Prsfatio.
A nd.em aliquarrdo (dominocooperante)quar-
m rum quodammodo nauigado appulimuS librUmi
jjg quo valeat quandoq;requiem noftra habere mar
nus,qds ducic oblique remps jper squoraqusq;
dodtorum. VauUm enim ceu tranfiuiihus marejpirofperan*
tibus zephyrortlm flabris fuperiorislihelli,& domino flate
quodammodo fvtquidam ait) Carmina fyrenarum.furda
tranfnauigamus aure,nautas imonaucletps,.fa|ic^cgharos
mans .qui afflante fpiritufan^q, pelagus huiusiuqeris cter
bro tranfiere freci.Sed iam nunc licetalonge,quafiportum
littbris cernimtis: Pefpldimus, ii\quam, quid tranfiuimus,
perpedimus qudque qtio appropinqtlattius, &gratulamur,
& quafi ttanfdudis poft fergum pculis, dumcofideramusj
qualiter vndomm gnauiter per freta nauigando cbmprefE-
mus squor, Fit.certiusilludqupd adhucreftat tranfharead
littus. Sed quanquam paruum videatutipatium, quod debeam9
carpere maris,verum eft nobis neceflarium,^taqui-
lonedifcedete leniterflabrisafpiretprofperantibusaufter,-
qui fufpe^ velaimpellitjVtprofpereturnauis. Naniaflolet j fieri,vt dum incaute cupiunt nonnulliabiqueflatu fpincus
fuiUmi trahfire c^rulaponti, incidant in faxa,imboffeiidat
in fnontem ,& non inueniant portum, fed potius plaridu:
Ideoq;eft nobis caiite deducere puppitn,leniter qilo currat
tpta mare petal turn quo poFtusaccipiatj ipfam degiirgite
tandem, & federe valeat ,fixa in littoregaudens, vtfalteiii
cqmmertia vel paruulis congcfta, poflit cbhfeffe dodorfij
licetfuperiorislibri myfteria Cnrifti&ecclefispandut,
verumifteprs omnibns^a/fionemrmo alCenfionem de-
monftratSaJuatoris.Vndeiftilibfiregnorum,nonimttie-
ritoprsfiguraueruntlibros qtijiptioreuangeliorum, vbi e-
uidenter quod in figurain eiidem geftumeft,in veritate
funt expleia.Idcirco voloftylum iiluereuertere ouan s jib?
dyta diutius ne maneantmyftica dona.Sed ex didorunj do-
dorum decerno congerere plura, 5<in modum hbelli cucâtor
populos in liio corde caperetur, quatenus qui perfi-
dknireqüeitdû deliquerat, fieprophetatum fuotum blan-
ddêislifqttttmilToent:i bSuétsa dnetod ppeorfettduurtiiVutsitaampe nteectu preatdti mpoeefncaemre,qt,uqauiitato
nnnefecluiils villeret in culpaSed ecce iam largiente _ .
; p s s s OE s ? :
tum excedere modum. Ait facra hiilona.
ne renuit. Securusîam prophetam quilibfet in fide pofitus
cbnlUlit,quia hoc auditurus eft,quodaudire fidelem decët;
Fidënter dicâm,fiâbimmunditiisaliisatq; àprauis^adibüs
crelacmefefrif,&let f,a feicteuaruasa eriftfiedtm. N inâq cuuam eft P tdaoulloursüengifreergiïiuuns, <p\duiiï^<t\bùr* {btb<ttinsamaria,& . ^ 4grotautt. Mifitgut nunnosdtcensUm Ite
CAP. J.-.
Moalïn Ifrael,poftqùqm mortuuseft
Achab.Ceciditque Och'oziasper cacellos canacuti fui quod ha-
III
11
tl: I I