m
T rattat tu deBaptifatione Domini*
Vttt venit lefits a Galt loa in lordanemf tune lubauditut :
quando ipfe populus exiebat adloanhem. Secuh'dum
i Éuangelk&ÇHrbnicas îrmenirpus, quia Iohaonç-s ylée-
fimo nonoæcatis fii«anuo exijt,in defectum,öc Donmius
tricelimoincipiente xtatis foxänno venit ad^ba^tifiiiunt,
.ifc in tricèiîma«tate btnnis mundüs refiitgec in quacun*
que a: rate quis mortuus fuetit: fis eniuv dicit Äpoftöhisi
Donee occuramus ovines invirum perfettuni , in menfurani&ta-
tisplenititdinis Chnfii : & in tali «rate Adam çreatus eft, Ob
ttescaufas venit Dominusad baptifmum Iöhannis. Vna
vt per aquamlordanis lanérificarct omnium aquaru© flü-
enta. Seconda, vt iuftitiam omnisJ'çgis iinpîeret & nu-
militatis omnibus praberetexempliiin : non de'diguattjs
eft baprijfâri à feruo ftjo i lie creator baptilatus e ft^a ç res t u~
rajEia. Tertia, vt. comprobarct baptii muni îohannis % ië-
iplo & à pâtre fuijtèprxççptum fieri. Iohaunes au rem
prohibebàt eum dieens. Propter humilitaté, vt dignum
erat, obuiam eveatori loannes iita die. bat. Nam nouerac
eumi fe bapcî^uifim,vt ipfe dixi /.sii’ èrquem vider is Jpiri-
tumDom;mdefcenden:em &t manentpn ipfepttquibaptifat.A p-
paret in hoq verbo,quia nouerat eijniu;[JÇge à tedebeobapti-
fitri.] In illo verb©,quod dixit liiperiusnoueraiIohannes,
quia Dominusjfuos ndeles baptifaturus t flirt in eo quod
didzi ljtcéttqid baptfat : videlicet quiciinque baptiiet de
fideïibus luisip(e baptilàturas eft per illos. RelgpndenS
homo mergitiit : quiaSpüitüs lanétùs vifiis eft luper éuttï
defçendiile, i hoemônftratur baptifinum,p)ërinuocàtioneqrnu iSaà pceerr bdaoptutimfin f îuimpé r, &vn üpmof-t
miemq; fidejem delcendat*. Qüod vero dicit qui a man fie
Pfpereum : hoc Ipecialiter ad Doininum noftrum pertinet:
cuius hoc ipecijile fuk>vtpoftquam.femëi eüm impleuir,
nunquamabillorecederet t quia ille non eftugauit eum
de fe pro aliqyopeccato, vjideimmunis fcùit. Itaq; fuper
iàndlos venir,& reeédit^d tempos. Eft vero cum eisfem-
per adeuftodiam eorum^Bcad confèruandam dileâionëm
cum proximo, fîcut Dominus dilcipulis-dixiti in vobis erit,
& apudvos manebiti
De temptations Domini.
GAP, VI:
TVnclefits duttmett'tn defertum à Jpriritu,] quod dicit tune
Cquodeft aduèrbium temporisjrefpicitadhoedixe-
rat -.venitlefus ad Iordanem, quia ipfo. tempore pott baptifmum
exijt in defertum & ieiunauiti In ipfo namq; die ficut tene-
mus ex traditione maiorum, fecit de aquavinum& credi-
derunt iu eum aliqui difeipulorum, & tunc lefus ductus
eftindefertum, quia dicit Lucas : lefus plenUs Spiritu fan-
tto regreffus eft ab lordane & agebatur à jpiritu in dejêrtumdit-
bus quadraginta&tentabafur à diabolo. Déferais erat.locus
vitra Iordanem,qui ideodicebatür déferais,quianon erat
aptus ad laborandura. Et quiànonerat accêptus, eratde-
.reliétus: vbi Theodas populùm adduxit de Hierufaleni
quatuor milia. [ Ductus àjpïritu] Ici licet à iànéto luo fpiriautem
lefus dixic ei : [Sine modo fià eft dimittemémo- tu : de quo didc Euangciiita \ quia plcnusSpiritu fanttore*
ào fie agere, yt ego baptifer à te, & tu poftmodam paj)rti- greffas ettà lordane.; Dignum fuit,vt uluc eum fuusfpirittis
ieris à me vt qui foemam ferai fufcepi expleam 8c humili- J (Queerer vbi hune ad lemptandum fpiritus màlignus intatem
etus, Ähoquin feito te in dieiudicij a me baptifen
dum. Sine.verbura eftimperatiuinmdi quod venit a ver-,
bofino. Modo vero aduerhium eil fignificans praefens'
tempus'. Sic euim decet nos implere omnem.iuftitiam,
N on addiditiutliciam natur« filfe fiue legis : fed dixit O-
Imnemiuftitiam,vtnosillas omnes intelligamus. \Tunc
fori’ifit eutn,\ id eft tuncconfenfit quod äntea expaueraf.
rVt n bcatus Petrus expauit^umiharicreatoremoipniuai
ad lauahdum pedes fuos: ita Öc iftepertimuitmanus nuttere
fuper ereato^em. Sed Petto diólum eft. Nifi lauero te
non babebis partem mecum. Sic ifti diétum eft: Sine vt fiat
fit üt e.gc volo,& fietquodtu vis>Gonfeqüens eft enim: li
,afiiiothcm fc c<oen^fse fvtioaliusfnctcanrdeimtd ïmeaeqatMray 9& lfeecce cegaqpe trutiafumn,t c[iBxaipi.tftTfa'Uu ri-
nicas hic oitendicur, öc propter nos vtiq; onniia bunt: vt
hoafeiapius quqtUodo in Dotqiiuuupatteni noftturncre-
dere debeamus.Ecce Dominus nöfter qbaptdatus: Patris
vox teftimonium hlio prajbentisauditur:5/»/nn«^p.i/ff in
fpßciecolumha.A'peimntwè easli nonreferatione eleiuento-
j torum^fedimrital|bus oculil: quibus & Hfezechielaper-
tös ëós Vidiife.le narrat in principio voluminis fei,
fuptr eum columbine qifisad lohannem vocem fadtam pu-
1 tatet. Sicüt ftelia illdäd hoc feit creata,vtmyftefio Dqni|i;
ui tuncdeièiuiret, & pofteanon comparuit; hc etiam di-
cunt deèolumba, quiaad hoccreata feit> vt per earn Spi-
ritus lanctus monltrarctur öc poftea non comparuit. Sic
audiuf traderé eum, qui mihi prï mils Eüangelium- expo-
fnit f fed néc HiéÈonymus neque Beda de hoc qufcquam
dieunt^qüodyera columba feerici'&Êvéram catiiem n.a-
buerit Sc verum corpus.. [ Hic eftplins meus dilettusj upn ad-
optatiimsvtlfeael/ledproprius quem ante' fe^fe’geniji.
piledtus (ingularitér, h«c ornftia propter nos nionftrata
Cünt: natqqup Deus ómnippteris. pater filiam nóuerat^
quia vnus Dpus erat cum eo* Spiritus qupque faniftpsin
ipfe & cum ipfe erat I quia fimui infeparabftistrinitas.eft<
Spiritusiandtus.eum pafre Öcfilio. Sed vt nos trinitacem
agnofeafe us, ö^predauius v hum elle, prop te tea naec ijaö-
i’hataiunt. Quodcali ibi aperti cife monftrabantur,indicator
quando hqm p-baptiiätur iahiia cceleftis regni paiii
ditur : qua; peccanti procoplafto generi hümanö ppfitO
euftöde Chérupin cläufejsrat, Extin^iimr ëriimifta flajtn-
roa:qu«mimr«ppfitafeir:pum aquis fecri bapufmatis
ueniret. -Êxemplum nobis etiam præbens : vt poft acce-
ptum baptifeiam fegiamuspompas huius feculi, vnde fi-
deiufibres dedimus in ipfo baptifino renunciaturos nos
diabolo, &pompiseius. [VttetppturcturddiaboloPoft-
qUam Dominus iiiuenis fa&us.eft adhæfit illi diabolus
temptando ficut dc reliquos homines; Sed nunc inftau-
ratis armis iortius bellum aggreftùs eftjficut tradunt Dolores.
Audiuit i taque in baptifino vocem dicentem f hic
ettfilius meus dilettusin quomihi complacuit i & volait explo-
rare fi ipfe effet, quipcrProphetas prenunciatus effet ve-
rusfilius Dei: aut op tiuus ficut delftael audierat, filius meus
primogenituslfraet. i>ciuitveroDominus, quod Sathanas
magnopere qi^æreret temptare eum, & qu«retet locum :
& vtfortis pr«liator nô dçnegauitei campum in quopof-
fet confligere cum illo. f Imo non inuenit diligere eum cit-
put ferpentis vitra mpdiiHij ficut faciebatEua :■ non dili-
gebat feminasficut feciebat Salmon: non mèretrites,vt
Sara fen: non habuit vxorem, vt Iobiideirconon habuit
quomodo, vel per que m deciperet cum. R^currit ad il-
ludvndeomnis mundus peucliiatur : per feggeftum ip-
fius : videlicet de gùlà,auaritia, & vantfgloria: ACcepitde
a’ere, &acccflr cad ilium, vtvideri polîèt ab homine Do-
minusautcmdeditoccaiionem, vnde feiebat ilium velle
tentare : IeiuiAuit quadraginta diebus : & poftea efu-
rijt. Si non eferiflet, forfitan pro ilia voce quam audierat-:
& quia abfquepeccato vidébac eùm viuere : ad eum non
acçeffiflèt temptando. Vidit eufn efurientem &«ftima-
liiteuni inferferem Mqyfi & Helia,de quib^s^nihiltàle re-
fertur quod ëiurifiènt,& iam quia efurijt,geftu corporis et
permifit videre. Nam alifer .diabolus non pore» cbgno^
ièere cogitÿiones hominpm. [Ef iuntieiunaffet. quadragintd
diebus fynottibus. j Wifiuddidiffetmo&ibus : putareratdié-
bus ieiunaife, & nodle manducaife. Scd decern quatuor
di}éii, quadragintafaciunt : quia ille decaiogflm befte cfe:
ftodiuit, qui Euàngelium quod per quatuor Euangeliftaj
expofitum eft,cum ifto coniungit. Hic aucem numcrus fe
ieripturaiaera pcenitentia: ik tribulatiotii iemperaptaturr
vtfe hoe loco: & in veteri Teftaméto, vbi per quadragin-
ta dies mundus cum aqua dclebatur ; Sc populus'Iftael per
quadraginja dics&annos in hcremo itineris labore, fact-
gabatur. Moyfesvc legem âcciperefieeuqdo quadraginta
dfes abftinuit: & Helias tqtidem,vt de perfecutionis male
liberalibeferetur.
Er nös fi vólumusdiabölüm vincere,de perfe-
ciitiónibus feculi huius vel liberari,feu etiam ad terram re-
pi oifeffibnis id eft ad vitamper uenire æternam. Exèmplo
^ Domini quadraginta dies non felum àcibis, fed etiam ab
^omnibus vicijs ieiunemus : & earn cm noftram quaterde-
; cièsa ffligam us. [Dicvt lapides ißt panes fia n tSimilimo-
dohominivtdixeratprimo,^«y?4f^ eritis ficut dij: fic fe-
cundum gulam temptat : & poft de auaritia : ad vlti-
mum de vana gloria : quia putauit eodem modo vincere
ficut illumvicerat, quémDeüs per fe erüdierat. Lucas
ordinem hiftoriæ tempcarionis Dofeini tenuit:& Mat-
th«us ordinem temptauonis Ad« fecutus eft. ■ Sic enim
Adxdixjijguftate: ecCedegula : Eritis fietst dij: eccedea-
uaritia: quiaauarrianön felum'eftde pecunia adipilcen-
da : fed ctiamde honore, quod Paulus;infinuat, qui de
Domino dicit: Ülon rapinam arbitratusesl, effefe aqualem Domino.
Ac fi aperte dicat : Si natn ra illi non fuiflèt æquà-
lem &Domino efle voKiiflèt,rapina putaretur. Poft aua^
ritidm feadetde varia gloria, feientes bonum & malum:
quia feite velle ma.umad nullum profedtum pertinet , ni-
fiadvanamgloriani. Eodem ordinediabolusDominilm
temptat.' Primo de gu'a : fecundo de auaritiâ : quando o-
mnia régna mundiei oftendit; tertio de vanagloria:quam-
uis eodem Matthæus non na'rrat ordine. Et.notandum
quodillæ duastemptationes iiiheremo fad* fuerant: ilia
autem tertia in Hierujalem fepra pinnacuiùm rempli.
[Rejpondir ei lefus. \Non injoto paneviuitbomo : fidinonmiver-
bo Det.J Ac fi aperte dicat ; qiiate foaües petere me panem
terrenum : cum verboDei poiîîtviuere corpus & anima:
Vr Moyfesperquadr..gntadiësintentqseloquijsDei: &
paftus- ex eloc(uijs Dei : eiiam in carhe non cferijt ? Et
Moyles eodem modo dixit ad filios Ifrael. Pauitte Dominus
quadraginta annbs Manna : vt feirés quia non in -
felo pane viirerçt homo : fed ex verboDeipoffetrefi-
ci. Mente vero retinendüm nobis èft : quod Domfeus
dixit, non i i felopane viuit homo : fed in omni verbo.
Dei : vt femper plus folliciti fimus pafei de verbo Dei a-
nimam in æternum viduram : qiiam corpus quandoque
moriturum" : quia ilia anima, quæ verbo Dëinonpalci-
tur : profedp mortua iaeët. Tunc affumpfit eum diabolus
in fanttam ciuitatem. 3 Sicüt in heremum voluntarièDo-
minus abijc: ficetiamiandani ciuitatem afeendit : | | da-'
rettempracorilotumaccedendi ad fe. Sandam autem
H ier u fale nr d icitur prop tér te mp ! um D omini & altare.ac
religionem : feu multos bönos viros : qüi ädhucibi erant:
nam & poft afeenfionem Domini Apoftoli omnes quam
diu ibimerunçiutemplQ adorauerunt. [Er fiatuiteum fii-
per pinnaculum templi. j Mos erat in illà prouincia teda
«qualia facere : vt hornin, s defiiper ambulare poffent
& tb moré erat præparatuiiï defiiper templum, & habebat
in gyro cançellos : ne quis inuitus deçidetetad terram, hoc
frequenter àuditis ih EuaWgelij s. 1 bi foliti eraiît Sacerdo-
tes legem legere , ôcturbis deorfem ftantibusexponere,
hic ergô de ipfelpco fuafît diabolusDominû exilire ad ter-
ram: vtvideretur à turbis, & làudareturfi fanus adftaret.
Sicutfùit vâhagloriaquandb dixit : fciëntes malum fic effet
vana gloria de alto fàlire ad terram 'Âi neutro prole-
d u filius Dei es mitte te deorfitm.] Deorfiim aduer-
bium eft loci : per omnes cemptationés hocinquirit : quali
modo efler filius Déi ; vtrum adoptiuns, an proprius.
Sed Dominus qiii exempluhi nobis vénérât dare & in di-
dis & in fadis,& diabolum dubium reddidit, & nobis in-
finüauic : quid facere debeamusquando temptamur. Videlicet
ad mentemreducëre verba làcri eloquij & noftras
teniptationes pereadem verba compelcére. Suadet autem
diabolus, non fimpïiciverbo fuo, fed cum addita-
râèhjto fcriptur« diu inæ dieens. Scriptum ett,quia angelis fiuit
mandatât de te: &in martibus tollem te ne forte ojfendos ad lapide
pedeni tuum.] Totus ifte Plàlmus de Ezechia regeferiptus
ëft/cfe illâ defenfione, quam ei Dominus fecit adueifiis
Sennacherib Aflyrioriim règém :&potéftde vnoquoque
eled^ aCÊipi, quia autemdiabjluspürum hominem cre-
debarDeffrn'iribhociftud exemplum, quod de iufto di-.j
dumeft.ei proponebac [Ait.iliilefitsrurfitf.1 Siciungendü
eftrfefum: quia^aduèrbium eft,éc verbaÉuangeliftx finit:
rfic habet fenfum,iterum. Pôftea vero inferehdüm el\,fcrt
ptum ett, quia iftud Domini verbum, nÖ illud.' Aç fi apert.
dicatDiabolojproptereanô debeo nee ego necali9 qübet
homo te aufeultare, quia eft diuinü eloquium : q» me om- ■
uesq; prohiber pro vana gloria,& nulla vtiliratem haben-
tib. Deum petere.\ltent affimpfiit turn diabolus in montent ex
celfitmvalde.3 Ifta temptatio in berémo iadta fuir cfi prima
temptatione: Sc iftû monté vel Tabor, vel Hermon intel
ligimus : fed veriusThab’or. [Et ofiendit éiota régna mundi,
& gloria eorurti.] Sicut Deus omfiipotens diabolo adlibitu
fuætemptationispermifitei fiiperiora q audiftis: fiepót
fieri, vt permiferit ei fub vna vifione totü mundurn often-
dere,eo modo quo & Beatum Benedidô legimüs Vidifle.
V el alio modo,lpecies quçda eft,q frequenter inuenitur in
fcriptura diuina, & vocatur ,Gr«cè Sinecdochc, cum tptö
dicit & pars intelligitur. Videlicet ofteditei partem aliquä,
&promifjt ei reliquat um toto daturum.Gloiiaaurmun-
di aiiru eft &gemm«,inde gloriatur ifte mundus.Et régna
mundi ideft homines in mundo habitantes : quæcunquc
habere poftùnt mundiales homines, h«c eft fiducia eorû :
r & tn nihil aliud faciunt de iffo nifi ad gloriandutn: öc ad o-
ftentatienem poffident.Non n.indearant,aut aliud necef-
làrium operantur; nifi felummodo viuunt,& portantes o-
nerant&cuftodiunt die ac noäe. [Dixitilli, hacomnia tibi
daboficadensadorauens me.3 Sicut mendacium fuit quando
dixit, ponam federn meant adAquilonem:& erofiimihs altißt-
mo, lie etiam iftud mendaciû eiïèt: fi Dominiisillum.ado-
raffet dicentem .Hoc omnta tibi dabo. Sed diabolus non curat
dcprofeäibus fedudtorum : nec curat necveretur in
finutomendax haberi: tantum yc in pr*fenti nuncpoffic
feduçerequos vult. Sic fecit de Adam quando dixit, eritis
ficut dij. Sciendum eft vero fecund um diûuin ipfius,
q nia caditomnis qui adorat Diabolum : & non felumqui
adorat, fed etiam qui aufeultat, quia adorare venerari
eft: quiatunchomo ilium véneratur : quando eins fùg-
geftionesDeimandatis præfert, & ilum aufeultat, & Dominum
prohibentemdimittic. [Tune dicit ei lefus, vode Sathanas.
J Inalijs fuafionibusnon tarn potenter Dominus
diabolo refpondit ficut in ifta : quia nimis fiiperbe locutus
eft, quando vel à Dea vel à puro homine fe iuflit adoran:
& quantum peruërfiis tantum peruerià locutus, dixit ei
Domiims^vade Sathanas. hoc in Abyffum fiueinperditio-
riem. Non autem fimili refponfione-Petrum confuta-
uit : quia illi dixit : vade retro, ho.c eft fequere voluntatem
meam. [Dominum Deum tuum adorabis^] Adorare duobus
modis itelligitunn noftra lingua , adorare enim dicimus
inclinarc. Vndeferiptum e{i}adorauir regem ille, vel ille,hoc
eftinclinauitfe. Adorare alio modo , hoc eft çultumde*
bitum Domino exhibere de quo feriptum eft. Adorouit
Salomon Dominum. Ifto ërgo modo præcepcutn eft anti-
quis neadorarent Deos alienos : qec quemquam excep to
Domino felo; inde ergo didtum eft Dominum Deum ado-
rabis. Adorare eft autem, tota fide Dominum credere &
ex totisprscordijs diligere, remiflionem peccatoriim pe-
cere,& omnia bona ab illo fperare prxfentia & futura.
Grace autem diflferentius hoe dicitpr. vbi adorare quod ad
Deum pertinet pxocinifce dicitur ngoo-w?»**#* Adorare
quod ad hominem pertinet njgfirw dicitür : [Et illi fett
firm .) Quid eft hoc qu^fi dicit Dominus, illi foli fir-
uies : cum Paulus Apoftolus dicat per char itatem fernstem*
uicem ? Nuqquidaliud Dominuspr*cipit,<5ialiud Paulus?
Non : Sed Sc feruicium quod pertinet ad Deum folum &
non ad hominem q> nulli alteri impendidebet, nifi Deo
foli: videli>£t credere ilium firma fide, omnem (pern fiiam
in illo ponere, hoftias illi offerre,cultura diuinum illi exhibere,&
reliqua qu«ad iblûm Deum pertinent. InGræ-
coquoquefermonefimiliter »ft differentia de hacre. Si-
qtiidem feruitiüm quod ad hominé pertinet duleufis i«V
dicitur,& feruus dulos <fi»CA(^*dicitur.Illud veto fer-
uirium q> ad fblu Deum pertinet A«T^et«f vocatur. Vnde
>ih cantico Zacharix nondicitatduUufateJbvkXmn%(ed la-
treuin \etrptvtv auto feruiamus iüi. Has diferetioncs de-
bemusfeire intercreatura&creatorem,vt à nullo fenótö
petamus remiflionem peccatorumrfed per eos ftudeamu s
impetrare vt detur nobis à Deo: neque credamus in aliquem