cxcfdiaypatria depopulationes & vaft'tutcstnecnon & interifum fuorum ciuium: iniérqua connunieraftt qua km p a ß aut cette pafturi
funtvariiscrucMibusy&contumeliisinnutrrerit. Vnde pionet ApoftoluSiCharit atemproxïmi petfuadens y gauderecumgaudenribus:
fiere <fttm flentibus.Efg«« bic efiftatrufn àmatortefte angèioyquitnultum orat pro populo &procittitatefanftd Dei terufilemymerito
lament ationibus fuis vindt omnium Urnehtaimum lamenta & fitisftetibus prouocat omnes, vtfim u l dofleant tottus feculi ruinas &
peccata.
Pfalmn.
Pfalm.+y
IN L a m e n t a t i ö n e s
î E R EM IÆ j L IB E R V.
EcoRd a r t quid accident fco&ksyel ïîcuràlii
codices habcnt. Memento Domine ïjuidfaâum
fit nobis.Quod fanelamentü mito modo can-
ticum Ieremiæ appellatur eius vatîctniô decantât
uirt:pt«(ertftn chmcàptiuitatem gehtrs fu«& pluri-
frtas miferiâs déplorée,quas eiBabylonius Tyrann9 ingeflit.
Vndc coriftat, quoii Si lamenta carmina rededioi poflùnt:
quia impræfentiaram ficut nulla fine miferiis ', plena funt
^audia, itafine Iamehtis vfe autnullaihueniünturcantica.
Idcirco rede canticuih hoc lamëntationibus vltimîs iun-
xit, Domini pofeens clementiam, vtfineta malis imponé-
rtt.Quod tarnen monafticus vluS benemuenitPfàlmorum
m6re^ecaritaridebere}quamuis cantici vocabulumab eo-
dem accipefè,huîKs prçnotetur titulis debere:quoniam folummodo
Vndealiainterpretatio fighanter ait : [Har edit as riößra
comer fa eft altem: & domus noftra extraneis. 1 Quia quicquid
conuertitur,eratquidem;fed poftea in aliéna commit tatut.,
Ita & de feripturis facris red e inrelligi poceft, quae ftinç h«-
reditas fideliü de qua d ixi .H«c translationó ait,côueiia eft
ad alienoS,lèd conuerfa eft alienis,tllis videlicet, qui à Deo
fadi funt alienfleo q> feriptura facra alits eft odor vita in vit am>
dim odor mortis in mortem. Idekcoalienis couevtitur ad per-
fidiä, cü fidelibus Catholic« intelligent! bus maneat ad fe-
lutem.fEt domus mftraextraneis vel peregrinis. ~J Ex-quo patet
fenfus : quicquid exterius interiusveidem ha buit populus,
ad liquidum quod ab extraneis totü fit poflèflum vel ttanf-
mutatum. Sed & tropologice domus feripturaium intelli-
gentiae cognolcuntur diuinæ, in quibus habitaculü noflr«
mentis fæpefirmamus. Alitern, in eifli! habitare non pol-
lumus, nifi fenfibus tan qu ä ianuis p ate fedis, intellige ciarü
latitudinem tenea mus.Qnar dum hærerici male fecund tun
fuæprauitatisinuentionem conuertunt, domus noftræa-
lienis incolis trànsfèrûtur^Sed Sc fpiritales nequiti« extraftieditullio.
cànriea ihilla’eçlefti Siôn décentrlamentàriones \ j W Ê Ê 1 W f . y*. . I l ! 1 !
v e ro ,in hac noltafcregrihatione : mixtimvdoquafim
Ldlnd v* vltm nimp erü en iktu r,in- bus.dminaïufcnpnitarufemonibus.fel&imfcrantpraiututis.
antequanCad it lnd vasvlt inram perUeniatur,
te laftienta cirminibus atqne carmiha fietibus permifeen-
tur:vbi &maiaplanguntur, & in fpe gaudia cum fide cele-
brantur.Nam cufti dick->Rccordare Domine & vide quidaccide-
ttt nobisy&intuert,& rtfttceopprobrium wo/hww.Barbaram hi-
ftori«'captiuitatem defiet) miferiarque quas perruh'tgens
fllaingerirafpe&ibustreatoris: plus tanTenquam rhetori-
cadilciplinaOmni ex parte prophetafententiamfuam tem-
peratmon vteicaggeretut odium iudicis cotraaduerlarios,
led vt clemehtiam imploret pro fuis fa€lis Sc criminibus.
Vpde non d ixit, Memento Domine inimicorum noftro-
rum vtfuis dignafa£lisexoluant,{ycd quid acciden
t nobis 3 Ac it patenter diceret: Reminifcens auferas mak
quaepatimur: raftortbus autem ignolcas. Vbi cum dicit
quid accident vel quid faftu'm fit nobis > diftinguit mala
qu« perferimus a natura: quoniam non naturai'ia funt, led
accidentia multis delidorum ex caufis. Hoequippeeftin-
tueri vel telpicere,quod etiam videte»Scdiceratio oranris,
afflidtionem vel intentionem oftendit cordis. Vnde ifti
verficulicum afFedtu funt dolentis relegendi. Porro opprobrium
eorum eratgens tarn fan&a* tatnq; inclyta, o!im
miraculis pracdicata, & Dei illufttata pra:le ntia, ad tantum
deueniile diferiminis exitium D ei iufto iudieio, ob imma-
niratem fcelerum.Aliterveto martyrum vox eife monlkra-
tur,qui pcenis afflidti Sccruciatibus fubiedki, Deo dicunt;
[Memento Domine quidfaftuw (it nobis. J Dum enimimpr«-
fentiarum non vlcifeitur, Sc patienterpatitur perfecuto-
res kpdtorum graflati.quodammodo obliuifeitur: id circo
recordari exoratur j ficutiille, qui lacrymabditer proclama-
ba t: Vfquequo Domine obliuijceris me in jmem. Atquc iterum:
Gblmfcerisinopknoftr^&tribufationisnoftra.GumaMemte*
cordatus fuerit, nos quoque a prefliiris perfequentium li-
berabit:quia foluramodoindulgentiaeius, liberatio erit.
Liberatio veronoftra, vtique vibo perfequentiumfeque-
tur. liar edit as noftra vetja eft adahenosidomusnofttaadextra-
neos. Gonnumerat mala per panes qu« acciderant, quan-
dopopulus traniportatus in cap.tiuitatem, a,lieni poflede-
rant terram:& qu« fuerat h«reditaspopuli,fii6kaeftpofleP
fio prxdatoris ac vaftatoris, Tangit etiam pr«rogatiuam
patrum,&autontatem diuin«largitatis:caius pbtentu de-
ledtisgentibus, ft£ka eft h«reditas eorurn idemq; populus
pars&poflelfio Di k quorum autoritasgrauiffima, & d e -
fenfio h«reditatisfemf»er lub cura & prote6kione Dei fuit:
deinde quod atrpeiflimum eft doloris,b«rediras tat« pr«-
rogatiu«,non adfnperiotes»non ad squales,neque ad qua-
ielcunque, fed ad alie nos a Deo atq,cxtraneos culpisexi-
gentibus quod indigniflimum & iniquilfimurn eft, pecuer
tates.Necnbn domus noftra: mentes videlicet human^ co-
u ertuntur ad extraneos & immundos fpiritus, cum pr«ua
ricarione pec cati,ad vi tia animas inclinant. Quani fc.n«re-
ditas ad extraneo.s conucrtitur, dü peruiaimmu ndi fpiritus
corda noftra poffident^liter n.ad nos ingredi non pofleht:
quia non ex natüra origin!poffidédi, fed exculpafumunt.
Qjiampropheta retexens coram fiimmo iudice,miferiam,
non minus eum contra hoftes, qua etiaad noftri clementiai
inuit&tkVndcie(\iiimt:Pupillifitftifimusnbfquepaïtc‘. matrei
noftra quaft vidua. Vbi alius interpres: Orphani f'adi fumus
finquit)velut non habeatespatre. Ex quoliquct, quod $
phetaadDeum Patrem oculum intédit, qui pleb é ludaica
iibi adoptauerat in filios. E xquoait t Filius metis primoge-
nitus Ifiael. A t vero hi fa&i (tint veliitnon habentes patré
quifuisexculpis quamuis euro haberentperimiocationc
adoptionis,tarnen quia irritauerant eum malis fiiis,iam n'o*
habebant propitium perafïèótum pietatis: & ideo fignan-
ter ait: Sicut hon habentes patrem: v t fledlat per lamenta
o^bfecrationis »paterna vifeera ad mifericordiampis recor-
da.üonis.^Etmatresnoftra(incpit)ftcitt vidua, ] Matres-vero*'
fynanog* intelliguntur feptem, q u i principal! ter in mon->
te Oliuetifuilfe conftitur« nofeujBtiu:dc quibus lac do-
(ftrinarum flueret.vel a quibus lex nuntiareturrfed obfidio-
nis tempore vel Chaldaic« vaftitatis fublatis filiis déftitutq!
funt ,&ign ibu s concremar«. Quas benequafi’marreis defier
j&Viduas depiorat,qu«folebantin lege filios educate,
& nuttire populos. Porro feenndunvanagogen, quarn f«-
pe vöxifta Ghnfti Ecclefi« congruitquadicitur: ( Fadifumusftcutnon
habentespalrcht^Qgptltris Tn anguftiis & tribu-
lationibus i minus eius paternapictatis vifeera per aftedu
fentim9 dign^cófblacionis.Quócliflipatcterdicerequeüt,
qui fiii caulii peccati,patrem amiferunt Deü.Vnde orphani
prodildubio fadtrdebite plangunt.quod propriu perdide-
rintgenitorem. Ex quo vnus interpretum , non habentes
patte rn dixit:altcr vbtojvelut non habentes duia interdum
f|pe pro ciilpis tot9 amitticur.S^pe vero&fi nos ad modicü
deferitiii tectis,Vtpatre no habere videamur inter prefiiirfls
perfequentiu, tameneumhaberein ccEio hiimipc dubita-
mus.Piopterea:Velutho habentes,ih'têrdiim fiimus. Vnde
non ablbiute dixit, & hon habcntes patre:fed vélntno ha-
benteS,quócicnsVariis vpxamfir'cribularïenibus: vt & ha -
beamits pier affe&u piaerecordationis, qtïamuis & habere
noh videamur per auxiliftfuidefcnfibois. Sed & Ecclefi»
Ghriftiqu« iüre matrcs hón\ina'tnr, ïip e pcrfecutionis t!-
po're ficutyid^i«fiuat,cJuahdo a fuis viris, lacerdocibus fu-
gientibus reliquuntur j velutetiam, quandain tempore
_*;*adlnferos*v*ideiicet atque faperbifllmo^. Intçréaàd- I pacis, ob defiJiam Sc Vccordiam, nullam D k o p i l e »
ueriiis hiCL-eticos hæc,conclùfio curric, qui bæredicatcm pci o(Kciüm.ruæ ptidicationis gignuùt. Duin erara aut
........ ' "!- I lucra fedantur ÏÈçuli , aUtiuis implicantur Hindi is , Vet
Exod. 4.
ecclefi« Chrifti,autd«monibus,autprauisdederuntinftF
jg n a -
Jfa. jy.
ffalm.-]
ignaüià fu« pafeuntur imperiti«, C h r i s t i Ecclefi« qu«
veré raatres flint Ghriftianoriim, ficiit Vidu« hunt. Pro-
iterea quidem npn vidu* quià viti éârüm viuerê viderttiir,
ied quali v id u ij qüiaexipfis niilliitli fitidkum Deo fcruiih
Quas behe eorum vox in Ecclefia déplorât * quia adhuc
per intentioném cordis dcdilédibnis ambrera » adDciini
lufpirant. S ed& h«reticotura plangit fterilitatem j quorum
iure ecclefi« quafi viduæ dicuhtur: quia& fi DomiriO
Iefu Chrifto viro fottilfimo eü parte iurtguhttir,in eo qtibd
eum quodaiiimodo çbnfitentur, bàptifmum fequiinttir,
fàcrasTireraslegunt,Eccle/iafticafedantUr officia, tamen
digne quafi viduæ deploràritiir, quia hullum ex fuis do-
dtoribus Deo frudum pariiiht. Q u bd b6ne concubin« il-
læDauiddefignant, ad quas vents Datiid nqfteri in initio
ingreflus, fednoneas fipipleno Sc maritalicopiilauitçbniugior
adquas Abfelomcrudeliornatusj.fub fpecie fat^næ
ingrefius, adulteriofcedaüitfuæ prauitatis* Vnde Dauid
Sterna dàmnadohé, illas infra fiias tenebras reclufit. Quæ
behe qùafividuæ planguntur, quæmatresefle debuerant
e ledorumDei, fi red a cum Chrifto’fidei conferuaffent
federal & cafta cpniugii fâcramenta. Cæterüm moraliter,
màtres noftras, id eft, matres omnium virtutum, ted e fî-
dem, fpem Si chatitatem accipimus: ex quibus non; folum
hos rehafeimur Deo, verümetiam omnes reliquæ virtütes
animi gèherantur.Sedcum coeperint in nobi^ vanitatibus
feculi vitiarii Chriftique charitas per quam verum feruatur
connubium, Si fubftantia quæ Deus eft,in aliud nobis de-
mitçari, très iftæyirtütcs fient vidu«,potiùs qWm ver* vi-
duæ ploranturî qUia Si fi videantur forinfecùs yerborenus
virum complediChriftUm petcpnfuetudinemChriftianæ
religionis, iaminttinfécuS amiferuht yirtutem boni ope-
ris genetàndi, & fcécùnditàtc caftæ ptocrcàtionis in Cnti-
fto: qüia quicquid non ëft iii fide, peccatum efti & quæ fine
charitate aguntur, prpdefle noh poflUnt. Sequitur, Aquam
noftrampecuniabibimus.ligtianôjlraptetiocomparautmus.
Im^manem propheta defetibit crudelitatem & afflidio-
nemgentis fixæ Inopiamfiquidemeorumatqüepriuatio-
nem boni, intantum, vtaquam qp«gratis omnibus pr«-
ftatur,etiamruôpretio comparuerint. Vnde rttouere cûm
lachrymis indulgentiam ' pii iudicis per fingulâ feftinat^
dum ea corâinôlementiffimo déplorât patte, quæ vix vllis
.accidifïe gentibus, vnquam leguntur. Congruitautem ifte
fenfus adnerfiis cupidos fàceidotes templorüm De ij qui
domumDei domumfariunt negotiatiônis: quia propter
baptifma & dodrinam pr«di<ationis fuæ.feü'propter chri-
fmata donorum Dei luaâfedaiituE, & impenfiones qüæ-
runt fui quæftus:contra qüos plebs Chrifti iure déplorât Si
plangit. Àquas noftras, dodrinam feUicctfetjptürarum,&
dona fàndiSpiritusin pecunias aççipimus præmiorumide
quibus nobis ohm Ifaias Prophetapromiferat,&:adaquas
n o s gratis inuitauerat: Orhnesfitientes ( inquit ) Venitè ad a-
quas, &qui non habetisargentum,properate} Lmitey & libite vï-
num & lac, abfque vlla commutation, quas cum p ro fedo cü-
pidi keerdotes pretio diftrahunt, rçde plèbs lu g e t , èo
qùodligna, feriptuarum Scilicet & donorum Chrifti ele-
menta quib.igniü quotidie fàndi Spii'itüs éliutritut in alta-
riDorhihi,prctio cbmparanturpecuniarum.‘& omniaquç
nobis ip commune gratis datafunt, in proptietatem noftrç
falutiscrudelitervénaliafiant.Cseterum moraliter, aquas
proprias pecunia bibunt,' quia iachrymarum filatum li-
quoribus : gemendo fàturaiitur: pecunia fciliçet feriptura-
ru hi, dum præmia ætern« vit« in eifdern petpenduntaC
fupplicia. Quarum prpfedo meditatione charitatem intus
nutriuntactimorem: fitque tânto pronior-animus ad do-
lendum, quanto ampliori fuerit inilammatus diledionis a-
more,autacuieoob inimanitatemfcelerumconfixus timo-
ris. Sicque fit v t pecunia feripturarum, aquas bibamùs la-
chry m jum noftrarum. Hinc quoque Dauid '.cibabisnos
( induit) pane lachrymarunv. & potum dabis nobis in lachrymis
in menfura. Ligna quoque in pabulum domihiciignis pre-
çio eminus, quotiens terrena Si caducapro fpiritualibuâ
commutamus. Et hoceftaquas noftras pecunia bibere, fa-
pientiam atque fciétiamrerum fecularium pro fpiritalibus
date. Cette autè contrario vittutes animi intus vitiis ex-
’ 3ibli0ih. Vet.Patr. Torn.9* ’__________________ J
crefcentibus quafi pro çommutatione amittere. Sed heli
ttiim eorum fine pretio laborîs commutatur aut doloris:
quia nullum iniüftum lucrum fineiuftó damno:neque lucrum
fandum fine labentium renim difpendio compara-
tiin Ceruicibut ( inqùit ) minabamur.lafiis non dabatur requies.
Contemptum itaque captiuorüm & vexationem ihfinuat,
cota çqùifïîmô iüdice:qüi fuperb Os difpfertitj& exâltàt hii-
inilëSjEnumërâtàütehi,qüomôdo mâhus fîiperbotuitt àd-
iedïôhçm in ceruicibus pereuffi propellebaritur; vt ètiàiti
lailiacfelîicrudelitate hoftili nolentes currerénti Sc fine
reqüie laborëm Ôpeïis præferrent, Sed &Spirittialiter ec-
çlefià Chrifti gémit in martÿrib'ifiiis,quatido coiàphis perçu
fil & mahibùs pérfecutorüm in ceruicibus vexati, mul-
tifque opprobriis Sc crufciatibus afflidi, de alia in aliam ci-
uitatem paffimfu^eré fine requié cOmoellebaritun Vnde
dicinirjquqd requies non dabatur nobis. Porto per minas in
ceruicibus, omiiis affiidiO infimiatur, Si dcfpedio humi-
litatis quamuis iuxtaeuangelium,pèrcufti in vriam maxillâ,
&ipfi vltroneialteirâm priberent. ErgO môïcâlitèf per cer-'
uices fùperbia noftra defignatur, ficut lo b ait! Pofuerunt
ceruicem fuam ficutfcutumjfiiperbiam fcilicet fiiarti pro-
tedionis auxilium.*Perhanc quippe fuperbiamtanquam
in ceruicibus noftris ferimurad laborem & fugamur à ré-
rquie, quando e x confeientia reams noftri intus percuti-
murcquod Deu sexcelfitS hmnijia réfpicit, & al ta à longe
cognofeit-Cognofcit qtiidem,nouir,approbat,fedvt fe-
rià t& condemnet. Et hocéft dicCre » [ Ceruicibus minaba-
mur&lafsisnon dabatur requies.Quia péceatis & vitiis poft fi-
nem,laboris nulla manët requiés. Omnisenim ficut quieta
fpiritalis eft vita, ira inquiéta carnâlis & laboriofa» Et,hinc
eftquod dicitur, quia lafiis non dabatur requies. Ægypto ( in-*
quit) dedimusmantim& Afsirïtsvtfaturaremurpane. Vbi â-
lia interpretato longe aliterait: Ægyptus ( inquit ) dédit ma*
nus Ajfjnisy infarietate ipfts. Hiftorice autem plângit, quod
tanta nobilitas generis prærogatiuam patrum habet ex âe-
nereprdphetarumacpatriarcharum,quod Ægypto Cut ante
feruierant manus dederint in feruitUtem, vt làturatentur
panibus, ficiitalibi feriptum eft: R epleti p ri us, pro panibus
f s lOcaueirunt: & non folum Ægypto fetradidérunt verum-
etiam Si Aflyriis ob inediam pariistquibus olim Deus manna
de coelo plucrat, & miraculis corufcantibus.in regnum
cotamcundis gentibtisfublimarat. Cæterum quod dicit,
Ægyptus dédit manus Aflyriis iri fàtietatem ipfis, fignificat
Ægyptos A flyriofque milites» vnanimiter ad captiuitatcra
Ifraélitic« plebis cônuenifle, v t fpolia diftrahetent eoriihi,
füafq; cupiditates dtuitiis fàtiarent. Iuxta allegoriam vero
contra Ecclefiam Chrifti Ægyptus fîmülcum Aflyriis con-
fpirat, non charitatis gratta, ièd vt Ecclefi« firnjitatem op*
pugnent. De quibus vnus fândorum: tJon timebo (inquit )
milita populï cinuhdantisme. Siquidem Ægyptus tenebræin-
terpretatur: Aflyrii dirigentesdn quib. aere*poteftates in-
tèlliguntur, qui fe Aflyriis hominibus, videlicetpotentio-
ribusadiungunt,vtpereosperfecutiones ingérant Dei e-
ledis: de quib. Dominus iri euangelio: Veniethora ( inquit )
j W omrits qui Vos occident, arbitretui obfequiunt fepfaftare Deo: Sc
hoc qüideip faciunt,qnatenus fùç fæuitiç feritatem fàtient,
’ impietatë poenarüm: Ergo tropologice Ægyptus dat manus
Aflyriis infàtietatem ipfis, qiiando hætetici iunguncur
Hæreticis, Donaciftis feilic® Maxirtiianift«: Si Vâlenrinia-
ni s Marciomftæ vel Manichæi, in fatietatem acquifitionis
populi tam fedudi. Sed iuxta Hebrâicam veritatem p lorat
ecçfefîa fups, qùan'do membra Chrifti Si miniftri altaris,
pró tertenis etiam rebiis dant manüS potentioribus & fe-
cularibiis yiris,quifiiis dbfufcantur diuitiarum yel delido-
riim tenebris: nec non & Aflyriis, qui dirigentes interpre-
tantur, vt làturemitr pane: qui fe ad omnia, qu« mundi sût
dirigunt, vt diuitiis affluant, Si extollânc honoribus.Quib.
cfini miniftri Chrifti pro caducis Sc vatiis rebus manos de-
derint vt feruiant eorum imperiis, quid aliud qüam mündi
lumina, etiam &,ipfi tenebræ fiuntf Quibus profedo ver-
bis monemur, pptiiîs leiiaremanus ad fànda,& Cum M o-
yfe ad écelum eas femper extendere»ne graues fianc:dc qui-
busDauid Vrophstà:Quiftatïs (inqakpndomo Domini, trt
atiiis domui Dei neftri.ln nottibtu extolhte manus viftras in fan-
? ? àaVv