hue iftum libellam fcri£fèrat. Qüià fi icripfilïèt vtique «
inter-alios etiam feius lpcntiönem fécrifèt. ■' Manifeftqiri '
etiam videtur, quiapoft eins obittim, quando vitamip-
fius & catalogum non folum librorum eius f ßrd ecram
tràââtuum ad populum,& Epiftolarum ad diueribs qufë
dam fiiuóhis Epifcopus & alumnus eius diligentiflime'
receriiuit & d«i kripfit, needum iftum libellum Icriplérat
beatus Auguftinus : fi enim lèripfilTet ,vuqueutanquarri
praedpue neeeflària inter alios ànnumerati & hjemoriæ
commendari potuilfet : Quod fialiqUisex Ecclèftæïe&o".
ribus qui poft eius obitum extiterunt fimplicitertum èx
titulo qui Vlàn&i Auguftini riomine inlcriptus eft non
confiderata diligentiüsYatione, nec aliquaneceilîtate vt id
fàcerét cömpellente.Ipßas eum elle credidit cuius in fronte
nomen inuenit. Quid hoc præiùdicat veritati î quæ diligenter
inquifita &inuenta nullum fupefhacreerrarë per-
mitrit. Accidit hOcetiam 8c præelarilfimis Ecclelia magi-
ftris,vt fèiîicet fiite ex titulo libri, fiueex altcrius 'narratio-
ne indudi putauerint&ïcfiplèrint eiusaudori sali quod ef-
ie opufculum, cuius poftea non elle & vèraciter probaue-
runt& humiliter confeiîi funt. Sicut bèatus Hieronymus
in libris contra calriminâtorem luüm'de libro ‘queiri ex
falfo titiilo crediderar beari Pamphyli martÿris ,& poftea
inuenit Eulèbij cflèCælàrienfis manifefte déclarât: ht beatus
Auguftinus in libris retradationum euidenter commémorât
i&corrigtc quod iuxtacùiüidam lcriptafènten-
tia$ qualdam de libero arbitrio, &de gratia Déifie intel-
lexit&eXpoluerittanquam beatiffimiXifti Romanæ vrbis
Pontificis & martyris, cumè contrario poftea inuencrit
Ethnici êâs efie philoibphi, id eIHéxti Pÿtagorei. Nam
& iplè fupra mémoratus libellus manifeftiflimis indicjis
non Ce fanéti Auguftini elle apeEte oftendit, quia nec præ-
fationem aliquam irjiinïtio iùi gerit vbilè ab aliquibus rof
gatum vél fibi necellàrio-Vilum , vt de tali re , id eft,
præd e ft inat i o ni s vérbo I in fuis librisjf orrigendo fîue aliter
AeponendoaKquod nonum opus fciberec & figriificaile
ihueniatur. Nec vllatalis neceflicas extibfle cognolcitur
vt de illis •qdinquë quæftionibus- de quibus. tam mul ta
& tarn multipliciter in libris præcedentibus difputaùe-
rat,itérumnoüq opéré dilp'utare cogeretur.. Sed 8c iple
lèrmoabeloquio làncri Auguftini muitum dilcrepat :: Et
lenfusab illiuslerlu non parum inferior habetur: Ec mo-
deftia atque humÜitas morum & fermonumeius non ibi
feruatur : Et teftimoniis exhebraica trans latione, quam
beatus Hieronymus ëdidit præter ei us confuetudmem
contra illjôs HæreticOs vtitur : • Quod illeexantiqua po-
tius editione hicere confueuit : Et prorfiis de tanto.viro
lcntire indignum eft verbum & lènlum prsdeftinationis
quërtî 'omm tempfcre in luis lcriptis»& prædicationibus
tenuit 8c commèndauit-, 8c quem in libris retradacionum
nequaquam reprehendendo vtique approbauit ; in hoc ii-
bello cuacuare & dëftruere inueniatur, vtiam ex huiufmo-
di occafione nec retradarionibus eius fides adhibenda
Videatur. Vnde magis credibile eft , quod non paruo
l^atiopóft Eulebium aquodam alio lcriptütn fit, & magna
ex pane iuxta modum &formam lenldum eius contra
Pelagianos-& Cæleftianos hæreticos dedllis quinqtie
penculofioribus eorum quæftionibus breuiter colledus
atque digeftus. Et quia aüdor eius ipfius beati Auguftini
lènlùs breui ifto opufculo velut in vnum collegilîè, & ex-
plicuiflè viderur,ideoipfi opulculo^omen làndi-Augu-
ftiniin titulo præferre voluerît ; Non quod vere ab illo fit
editùs, fed vere inquantum auéKjr eiuS potuic iuxta for-
mam diiputationum eius digeftus atque compofitus: velue
fieundem libellüm latine memoracorium fandi Auguftini
appellare voluiflèt, nihil vtique aliud intelligerCtur
nifi quia illud quod ab eo lparfim 8c multipHeiter fuerat
dilputatum breuiter & velut Tub vnoafpediipofitunî'me-
moriæcommendaret.Nam fi beatuf'A uguftinus prædefti-
nationis verbum in parteçeproborum, vt durum &|ncon-
gruum veletiam falluminfuis ftriptis repudiare&df.tma-
re voluiflèt, mulro maidi: 8c formtdolofior extitit ocçafio,1
vt hocinlibrisquos dé proedeftinatione fandorum&do-
no perlèuerantiæ ad Prolpcrum &Hilarium lcripficfàcere
c ogefetur c^npellente, Icilicec ,tahtafiiper hac re quarri-1
mohia & perturb.4tio|ie magnorum & îandorum apud
Gallias vftotum qui difputationibus in tantum permoti
fuerahtÿ&qqpdam taedio aftedi, vtprædeftinatiqnisfen-
ium coriftàttrcr&inftanter prædicabatur, velquafifàlfiim,
vel quafi periculofum potips tacendum efle indicarenti
Sed nec.,tanta.petturbatiohe & permotione fidelium ab
iùtentionc veraciflimæ & fideliflîmx dodrinæ fuæfrangi
pdtf iç autJreùocari. .Sed magiseos &fcriptis fuis in quan-
tum potuitadmonuit 8c inftruxit, .& orarionibus apud
DeuÀT profufis fidêliter adiuuit, vt intelligerent & agnofi-
detent quam necelpirio &quam falubxiter proper com-,
mendationcm diuinæ gratiae eiufiiem prædeftinationis veritas
omnino& credenda & prædicanda diet. Pelagiani
llàocia
rÿ,ethuSt>f*eBa0
vero hæretici numquanv prædeftinationem in parte re-
proborum, quia vt putamus &-vetam & iuftam efle intel-
lexerunt in eius <ftlputatbnibus reprehendilïè inueniun-
tur: Sed tantum modo ^'in parte eledor um vtdiuinamgra*
tiam- deftruerent, & liberum.arbitrium hominis efficere
confirmarenc earn ne^auerunt: quia videlicet fi omnipo-
tens Deus ante mundi- conftitutionem quos iàluatüriis
efièt elegit, 8c dona iua qux eis largiturus fuerat prædefti-
nauir, ceflàt hicomnis humaniarbirrij præfumptio 8c fola
Deigrâtiaeuidentiffime &firmilfime commendanir, per
quam ipfumetiam humanum arbitrium, &àfemitutepec-
cati liberatur•& diuinis muneribus inluftratur. Atque ita
euidenti & inuida ràtione, totum eorumdem Pelagiano-
rum falfum & fallax dogma deftruitur. Non ergo,tantus
dodorveranKÜuini iudieij pr*deftinatiqnem dedamna-
tione reproborumiilo ypomneftieonlibeilo negauit qua
vbique in fuiifcriptis afleruif.fed alius quidam vt putamus,
noua poftmodum infurgencetalumina velut perftlamprç-
deftinationermreprobqrumad interitum.hoc doceret Ec-
clefia: quafiDeusiua prædeftinatione necdfttatem impo-!
nerethomiuibus,?<:in fuis impietatibus permanendi, 8c
in «etemum pereundi, fubtraxit verbum prædeftinationis
àn parte reprôborum. Quodporius lècundum veritatepi
chuini iudieij, &.diligenter,exponi & commendari opor-
tuerat:Etfolameledorum prædeftinationèm cènatus eft
allèverc: atque ita dumyult illamrefutare &remouere ca-
lumniam magnam erroris occafionem dédit, vt eadem tam
vera & maniiefta in damnatione reproborum diuinapræ-
deftinationulla eflecrederetur, êétanquam nüUafic nega-
retur. Qua^.’opter diligenter inquifita & euidenter agni*
tayeritate,celïetcontentio. &^nimofitas erroris, &firlci-
piaturlibenter atque obedienter manifeftatioveritatis : yE
autem quinque illas quæftiones, fiue oppofiriones Pela-
gianorum iu libris qùos de exppfitione genefis, idem bcar
eus Auguftinus contra errores ôc blafphemias Manichæo-
rumlcripfit commemoraret,nec in noftris^codicibus inue-
nitur, nec vlla ratio eflè videtur:quia manifeftum omninq
eft quando eolHem librosidemaudor conicripfit primis
fere adhuc temporibus conuerfîonis , fiue presbyterij lui:
nec dum runc Pelagianoruin nomen aut hæréfim extitillè,
led longo poft tempore & multis intercedentibus annis
éorum mlàniam arque impugnationem contra Ecclefiam
iurrexille :Ét ideo quod neque ad Manichæos hæreticos
percinebat., neque à Pslagiarfis qui nee dum exorti fueranc
nullatenus opponipotuerat, nùllaprorfiis ratio permittit
yt auod-adhuc penitusfucurum ignorabatur, inillislibris
véliit tranlàdum commeraOraretur. Sunt quidem circa fi-
nem librprum eprumdem breuiter cptra Manichæqspro-
pofi tæ arque expofitæ quædam quinque quæftiones fed ad
Pelagianos nihil pertinentes & eorum nulfarn mempriam
fidentes. - ■ • e '
Illud quoque qupd dixit lcriptor epiftolæ quia in libris
ed iProlpfetum .& Hilariêm icriptis de prædeftinationç,
iândorum & dono perfeuerantiæ, nihil idem dodordif
xerit de prædeftinatione rëprobfirum ad interitum nul-
'latenus verum elfe cognofcimus: frequenter enim in eifi
dem libris de ytriulque partis, id eft , eledorum &re-
proborum prædeftinatione nunc fimul, nunc diftind.e
däputat, Etideo libejrillede pçedeftinatione iândorum
ticulatur : non quia i& de prædeftinâtionevreproborum
nifftl ibi dicitui:, ipd quia ex melipri parte nomen acce-
pit. Sicut &in libris de ciuitate Dci, vtique de vccilque
Ûrabitiijj g u f t .p r o ,
adaerfatij.
duitatibiis, & Dei | fcilicet i | j dia^bli? par; ter Sc miilri-,
plicit6rdifpiitat: fee i^ift»ex',MeUb0,pd^librqs deci^
uitate Dei voluit Sppdllare; Quia ergp multum ad pri-
fentetn quarftionem vbide diuina praedeftiriacione agitfir
neceflirium videtur oppprtiihe atque Vtilirijr fieri exifti-
mamus/vt aliqua ex eifdem libris ad hanc tfem jerrineri-
tia agnofeenda & t’enenda legentibus pjrppo'namus; Ait
igitur quodam loco dilbnguensVtramqite prideftihario-
nem, ficuti iamfuperimus qiertioranimuS, prafdeftifiatio
Dei qujein bdnpeft , gratioj eft prxparatio, .;G,Hifit^.,erri.
eftipfeds^^rsfedefenationis11 eftedus. aUbh Tancaquip-
pe ab inimicis Iud&is maiius Dei ^ corifilium pr^defti-
nauit fien > Quanta nece^rii fiieranfc EuangeliP' propter
no’s. Agitquippe Deus quod vultincolfeibus nomlniiiri
vel adiuuando i veliudicarido., vt etialri pereps irnplea-
tur i quod manus Dei &.confilium praideftifiaUit fieri.
Etalio loco;Haec Deus fidurum j£eefle |raefciU it^^#:
pmlejiinatio fanftorum, quos elegtt in Cbriftd ante cohjlitutio-
nem mundi. Et itdrum: Etparuulu, i n q u i c , vultetiani
non volentibus neque currentibus fubiieni t j quos ante coriftitutio-
nemmundielfgitin Cbriftd
lahda (criptttiadócëmut,graad'^r£4^h.ii^#VcbëtiëV^U-
iriusi Per jib.erum arbitrium .^riairi’lubiè^Qi&üY^virb^
lie agamiis: Gratia adiuuamuri vt Bénb agerh pplfiiiiiis,
quod arbitrio volunids: Ét gfëtia èdhërtardüriVt iii t>6-
no quod per libetum afbitriiim fub&quendo ccépimüs
perïèüèteriiiis:fet gratia fubfëqiiiiriiiri v£‘& gratia beat* re-
feribatioriis^piO gratia borne operarionis gratuita gratia rè-
mdneffemur.- Ef mijericordia eius i intuit * id eft gratiapraue-
hietnie. Ei qdi cpronat te iri miférieqrdia 8c miferatidni-
btis.
‘ Iii his verbis qüód didum eft arbitrium libértim inpri-:
hip hoifiine lioii fint émortuum y led vitiatum: &quod
paülo póft dé eödem libero arbjtrió fiibiuhgitur: quod
ripneft reldlcicatum quia nönfdic ömörriium^ (èd viria--
turn ,§d,gratia eft lanatüm i qftia yiriö fuit corruptumi
ïfiültum miramur qua ratiöne icalêiitiri & did potueririi
^Upqdid eilim primus homö pëccando in anima moi:-
tuushpnéft? ficut.fèriptura verilfime dicit: Anima quapec-}
caiteritipfa morietur. Et quid eft vere; liberum arbitrium
anima:nifi liberaadim* voluntas I Quid eft autërii libera
anirn* vplurftas * nifi libera charitas > qua fponte & voltinrjfius,
etiammsqubs præuidit fiapudeos faétaeÇent-? fqisi | tarie 8c perfe&e ante peccatum Deo adhçrebat ahinia, 8d
miraculis credituros, quibü’s nonvult fubuenire don ifib-. j ex eoviuificabatur, tariquam ex fonte yitæ 8c e ï ipfo in-
uenit. De qdib’us in fua prædeftinatione occulte quidem' | luminibatur ficutexverolumine : Gui fideliter dicere de-;
led îufte id.iddïàmit.-Nfl» emtdvftiniquitdt ajijïi bmtn,%âT^emmiqüotùam_ apud eft fobs vitai&in lümjne tuô vUwfc | Aw lumen, , Mortua eft itaque hum^na âmmà per pêc-j
poft pâulûldm. Duorum,inc[ukigemmorumÿquofU>ri vtmaf- câtum, non amitjendo fieut iam fiipéritis diximus, nam-,
fim'i.t.u. r.;yi.V Ln-U j-si rLe lujuitur, difparv exf^t ie xuifnu.,s;,r -m,.é»r ii>tawc*oMmrm»ru nia\*rr« I reafti;n v fnodaema,d f eDd aeiurmiltPtébrriidibie vrlear avmiu iyfiitcaamtu fru &àm v qiuuiæt D illeio D :e iAis
Deo autem auerfii rriDritur Deo & viuit peccàto. Et fine
dubio voluntate âuertituràDeo, yt moriatur : & volun-
tare êônijuerticdr ad Deum vt yiuificeXur : voluntas ergo
animæad Deüm coriuerià fit bona-^A Dço auerla fitma-
læ : ad Deum eonueria viuificatur : A Deo auerià, mori-
Pfai. ƒ8.ii‘.
In quibus tamèri fic magna Dei bonitate.liberatur,, vt
quitàs apiid Deum, âbfit ?lèd inueftigabiïes funt vita ipftus.
Icaqùe mifericordiam eius in fxis qui liberantur, & verita-
tém in hisquipuniùnturfine dubitatione credanius. Nequeinicrutabifialèrutarijautifiueftigabiliaveftigareconp7
. ~ ....-.
mur. Et alib loco : hæc eft p t^déftinatioTanâorurn nihil rttmfidjtaci'és oculorum corporalium, à luce auerla terié-
aliudpræfciëntia ^Icilicec & præparauo beueficiorura Dei, | bréfeit : Atflucerfi conuerlà clafefiit. Quid eft virium âriii-
quibus cerriffime liberantur,.quicumqüeliberantur. Cæ- ! mænifi auerfip à Deo ? & quid eft virtus animæ nificon-
;teriaiitém vb|tifimmaflapekdftibii■ iis^ jïiftbdidin’.prf,WiunÜ.,.'i cic( •\ mu^aîçîpfîfîaVd&‘Dveirütmus? cvoitmiümieiitfaipqnuiesaaudeDrfeiouhmisvàiDtaèàonWimôixeffeta. hEic-
buià fiçut iam dibtfi eft, voluntateâuertitur àDëo,&volun-
tateConuertituradDeum, iplàauerfione vel conuerfione
Voiuntarisanimæ'qnæ riaturaliter cumiplà & in iplà eft,
cumipfiii& iniplâpariter aut mpritur, aut viuificatur. Ec
ideo nullatenus credendum eft, quod in primo homine
mortua anima per.peccatum ,non fuerit volüntais bona
mortuaeodem peccato. Totanamque anima cum volun-
tate fua, aut viuit, aut-moritur. Et ideo nec fine voluntate
lua potuic Deo viuere : nec. fine voluntate
lua potuit Deo mori: Nec fine voluntate fiia viriata eft j
pecèato mortifero. Nâm fi in primo hotnine peccante
Voluntas bona non eft mortua, quomodo nunc per viuifi-
cantemgratiam &creatur, & innouâtur, & Deus earn ope-
raturin homine. Vnde ait Apûftolus : Ipfius enim fumusfi-
gmentum creati tnCbriftolefu in operibus, bonis: lèd ytfiimüs
cteatiin Chrifto Iëfqin; operibus bonis, illud riecefie eft
vrfiâc in nobis quod Plalmifta ait : Çormundum créa in me
peiai^Jpiritum'/eclUm innoua in vifcerjbus meis. Et Deus eft
m it qui operaxunn nobù & velie. Quid eft enim cormun-
'düm'nifimundaconfciéntiaà peacatiscorde mundata&
bona voluntate prædita.f. Et quid eftfpiritus rebtus, nifi
nülla màla voluntate depiaùatus ?. Et quid eft Deumope-
rai'iinnobisvelie, nUfî infpiparè & largiri nobis bonum vel-
le, mortüa eft ita^ue pe^cando humàna anima 8c humana
Voluntas avità Dei. Môrtuufii eftilludqubderat ànte peccatum
vërç iibèrum arbitrium quo libéra hominis volun-
,cà% idéfilibera hb^inis charitas yqluritàrie & libéré di-
ligéndo adhærebat Deo. Et véréî, mOrtuum eft huiufi
modi liberum arbitrium hominis nçgligendo Deum 8c
fecedendo àDeo. E^ab ea morte qua amifit charitatem
Dei rèfiifcitatur& viuificatur pereandemgratiam chari-
tati?|Dèi : quod aperte beatus*Ioannes Apoftolus docet i
dîcensrNwfcimus quoniam translatifumus de morte ad yitam
quoniam diligimusjratfes.\Quinon dtligtt manet in morte. Vi-
taitaque humanæ animæ , & humanæ voiuncatis Dei &
proximidiie&ioeft: qua homo ante peccatum fruebatur
Xxxx 1 Deo
telinquuntm.Et itéru An fôrceriècipfa dicut pfædëftinata:
Ergo nec datituràDeo} aut eàïè daturumèffe^iefciijir.
Qgodfîdè daritur ,&eafe dâcümm éfiè præfçiuït profe-
6to prædeftihauit. Etjterum : Nullafuafu.uir.-i d,0 na di quæ
dandaeflènt, & quibus dâ'nÿa eiïènt beuiTtnori præfcire
potuiïlè: Acpér hoc prædéftinatos abillp eife^quosliberat
& coronàt. Item alibi fine dubitatiorie enim præïciuit, fi
prædeftinauitded prædcftinafleeft,hoc præfciiîeqüod fue
ratipfe fedurus. Hæcexfupramemôrarisbeftri Auguftini
libris breuiter confiderando propbfiiimus Vt diùinæ pijâÈ-
feientiæ & prædelbnatio'nisæterhâm 8c immobilem verifecefrifiime
eognofcamus.Sequitur autem inpræfataré-
lpoSnefido dnee .gratia vel libero^arbittîo qui meliù$ làpiunt, ita
creduhtv& ita Ioquuntur : Arbitrium liberumin primo
homine non fuit ëmortuum , ied vitiatum in nobis autem
ad malum agendum arbitrium male eft liberum:
quia gratia noil liberate fed .male'libero arbitrio. vfi
efficimur ferui peccati. Ad béne agendum aucem. iirimo,
&ad bene volendum tunc vere^l nofttum 'arbïtrimn li--
berum cumfuerit gratia liberatiim, quod non eft rerafèi-
tatum quia non. fuit emottuum i fed gratia eft fanatum
qiiiavitio fuitcorruptum.Et reprobi,jdcifconéqiTaqüar6
cæleftis patriæ præmia aècerha percipient qûiâ ea nunc,
dum promerèri pbterant ex libero atbîtrio , êqritempfe-
furit ; quod videlicet libenmi arbitrium in bonq forma-
tur eleóris cùm eorum iméris à-terreriis déficVrijs gratia
afpirante frifpendituf. Bonum quippe quod agimus &
Dei eft & noftrum D d perpt&uenientcmgrariam : no-;
ftrafii per lub'lequentem liberam voluntàterri fi ehim
Dei non eft, vnde ei m æt^rriümgratîas agimü^ Rurfum
fi noftrum non' eft vnde ribbis retribüi prærriia fpërariius?
Quia ergo non iri mërito gratiâs agimû? , fcihiüs qùôd
eius munere pjæüëriimuf. Et tritium quia in ijbli merito
*retributioriem quæritrius, Icimus^ùod fiiblèqüenfc lï-
' bero arbitrio- borià eligimüs qüas ageremus : Yride ficut