B*
Exo. 9. i<
Eph. i.i
! D
ip f6 tiuntnfis Ecclefia
lufticia tua, & omnino irilaturas eft iudiciofuo. Qui vcriC-
(inné talibus commihatür, dicens, Congrcgabo fupereos malt
, &fagittàsmeds cdmplebo ineis. Et-iterum: Adducam fuper
60s mala Annum vifitationis eorum. Redder eni m o mnino De-
lis vt B. Auguft. finceriflime & lucidiflime 8c mala prô
malts ,'quoniam iuftus eft, Ec bona pro malis quoniam bonus
eft, & bona pro bonis quoniam bonus & iuftus eft*
Tantum modo mala pro bonis nonredderj quoniam iniu-
ftus non eft. Reddi t ergo mala pro malis, pocnam pro iniu-
ftitia.Et reddit bona pro hialis,gratiam proiniuftitia,&red-
dic bona pro bônis gratiam pro gratia.Qui ergo hæc audit,
quid nabetvnde con^ueratur? Aut quid leireftat nifi Vtte.rT
rore iüfti i udicii Dei quo per(eueTante$in malis fuis punire
decçëuit, iplèà malis edrrigatur, ne cuinillis qoiihdorrigi-
biles permanent, puniatim Ita timoriulli iudicii Dei er-
ga iniquos& impipspuniendos.nçjiainj omnino ell noxiüs
i’edillis qper eu corngCiturveriffime^pbatiir eflè làlubris.
Sextarégula eitdiuinæ præTcientiæ & præde (linationis, vc
in diuinis fcrip'turis necjuaquam hoc puerilicer quæratur
vel exigacur vt ibi lolum mod o intelligatur diuina præici-
entii&prædeHinàtiOj'vbihæciplà nomina prælcientiæ &
prædeilinatiöhis expreiïè & proprie pojfita inueniuntur.
limit ed löco vbï Apoftolus dicit: hàm quosprafciuit & prie* ,
defiinauit conformesfieri intagintsfilïifui. Sed- vbicùmquetes
iplàeiufdem diuinîè prælcientiæ & prædeftiriationià cer-
tiffime polira legitur piælcièntiam & prædeftinârionem
ipTamintelligehdàm elle minime dubitemus: nam fi prô-.'
prietates ipfocum nominum requiramus, nulquam m illis
teftimpnib propheticis quæ prô ipÇus_præTcientiæ &'praè-
deftina tionis cOmméndatione in Ëpîlb ad Rônnàflurnk &
proponit Apoftolus vel præTciencia vel prædeftinatio no-
minatur, 8c tarnen res ipfa in eis tam clare&perlpiçue de-
monftraturvtde eanemini fidelium liceatdubitare.
Eritftüm namque ipforum tellimoniorum t(l,'quid ma-
torferüiet minor. Secundum lacob dilexi, Efau odio bahut. T er-
tium miferebor cuimïferebor, & m'tfericbrdtampreftabo,cuimU
fer'tcàrsfuero: Quartam dicit enimfcriptura Pharaoni, 'quia
in hoc. ipfum excitaüi te, vt oftendam in té virtùtem meant &àn*
nuntietur nomehmeum in vniuerfa terra. Et lie ex ordinè cetera
vfqUe ad eum loçum vbi ait: conclu fit eniin Déus 'omnia
fubpeccàto, vt omnium m fereatiir. In quib u s omnibus vtdi-
(51 urn eft nulquam norrieh p ræTcientiæ nulquam prædefti-
nationis lonat: Et tameiïiplà fidei religione compellim ur
credere Apoft. hæc omnia de pcæTcientia&prædellihatio-
nè vtriufqüe partis tam e'edotum, videlicet quam reproborum,
illorum ad ialutem. îftotumad dûmnarionem în-
quametiam in Propheticis didis lèquamur.
Septima re gula eftdiuinaè prælcientiæ & prçdeftinatior
nis vt ne'qpe de eléâis Dei vlfùm perire polie credamus,
neque de reprobis aliqüe'm làluàri vjlatehus çxiftimemus:
Non quia non jpoflunt homines dé malo ad bonum com,.
mutari, & de Vnalis & prams boni acreäiiieri, lêd quia in
melius mutari noluerunt Ôc in peflîmis opëribus inique in
fi nem perlèuerare v oluerUn t: N ec poftunt vÜo modo per-
tinerë ad ïbrtfem ele<ftorum,qui magis elegerunt permane-
: re in malitiàiniquitâtum & impietatum füarum.Hocenim
I pelïïmum ôc nefafium ibalum, quod eft holle ad Deum
! conucrri, heque de malo ad bóhüm commu tari, fed ficun-
‘ dum dur'itiam & impanitenttarn cordisfuithefaurizarefibiiram
in die irà '& reuelattonis iußi iudicii. Ille ih eis çterna Tua præ-
ïcientiaveriffime prçuidic futurum qui omniho &lli non
poteft. Et quia hoc verilsimepræfciuit, iufte omnino cales
'perditioniæternæprædeftinauitiiQuodergo hon poftunt
ïàluari, ëorùrn eft viciùm quia hólpnt, non Dei quod ab-
lît aliquàiniquitas,qui erga illôs & verax Temper excitit in
prælcienli^ Tua, & ïu ftu s i n iùd i ci o Tuo.Lice t ut ôc aliud ge-
husreproböru in mnumerabilib. videlicet milibus paruu-
lorum qui nec ætatc, nee lènlum ad aliquid boni agendum
vnq a'cceperuht, led inTulaoriginahs peccariquæpervnü
hominemin mùnduih mtrauitdamnacioneperierunt» De
quibus quid aliùd dicèndum nifi quod & in eorum repro-
batione alque;interitu ömnipotens Deus iuftus eft:in quibus
non iktùràm bene à ie conditam, led culpammalead-
miflàm & ineós originaliter transfulàm iufta vltione dam-
iiauit. Hoc ita eft, hoc eft neminem de èle/âis perire pof
j ïèjiplè Dominus oftenditdicens: Oues mea vocem meant au-
diunt & ego cognofco eas & fiquuntur me, Et ego vit am aternam
'do eis & nonperibunt in aternum, & non rapiet eas quifquam de
manu m ea. Pàter meus quod dedit mihi modus omnibus eß, & ne-
mo poteß r apere de manu patris&filii. Alio locoappejJaturp«-
ßllt Dei De quibtis fimiÜter ipCe Dominus diciv.ßcnon efi vo-
; luntasantepatrem Veflrum \>tpereatvnusdepufillisiftis: quibus
btiam alio loco ait; Colite tïmerepufillus grex, quia complacuit
patriveßto darèvobis regnum. Edterum, capiüus décapité veßro
non peribit *• Item quod reprobinon próp ter prælcientiam
èc prædeftinationem Dei veraciter prælciencis & iufte
damnantis,lèdpropter obftinatam & indomabilem ma-
liriam luàm^jnillatenus poftint Ïàluari Idem Dominus o-
ftendicloquens talibus&dicens i fed vos non creditisquia
non efiis deoutbuSmeisÆt iterum proptereavosnon an dit is quia
ex De0 honefiis. Similiter & per Prophetam de talibus com-
minatur dicens, in conciltopopulimei non erunt, &in ftriptu-
radomuslTraelingredientur videliCet'ficutveredecoetu
eledotumeiedli, & de libro vitæ deleti, & de terra viuen-
tiumpenitusalienari : Debis & Apoftolus conTonant«
verbis euangelicis loquitur dicens: Quod fi etiam opertum efi
EUangelium nofirum ïn bis qui ptreunt eft opertum, in quibus De-
us huius feculi exueauitmentes infidelium vt non fulgeat inlumi ■
natioglor'tachrifti. De quibus etiam alio loco dicit:,Non e-
nim oniniueftfides. Et non omîtes obediunt Euangelio. Quia ergo
tales Tunt, & tales vlquein finem perdurant* mèrito-.vti-
qüe & ptæTcientia Dei mali præTciti Tunc, & prædeftinatio-
he Dei iufte reprohati atque damnati probet;ergo lèiplum
bûmo vt ex qüôtidianS proTedu fine defeduvitæ Tnæ vtrü
magis ad locietatem ele«5lomm,an, quod,abfit adlocieta-
tem reproborum prop in quare lè lèntiat, apudlè Ibllicitus
perlpiciat, & inquirac, oretque- fidelirer & perlèueranter
quantum poteft, vt eum omnipotens Domini milèricor-
dia &âb æterna damnatione eripi, & in eleâoram firomm
iubeatgrege numerari: quialÆet.vt B. Gregorius dicit, ob-
tineri ne^uaquam poflînt quæ prædeftinata iton fuerint,
ipla tarnen pçrennis regni prædeftinato itæeft ab omnipotente
telligenti, arque docent i. Quæ lile tança ak&oritate & fir-
mitate propomt vt qurdquid pàulo fuperius ante hæc tefti-
monio deætemo Deipro^ofico ptælcrentia & prædéfti-
natione, vocation^ & elbiäiorte, iuftificatione & glorifica-
tione docuerât. Et quod pôfteâ de gentinm 61ute & Iudç-
orum bbcæcatione commémorât eildem iplîs te tlimoniis
lufficienteratque euidenter le dembnftrailè & compro-
baflè credi velit.Tale eft& illud qüod & ex Verbis Apofto-
lieiufdem B^Auguft. àdcnmprobàndam ôc commehdan-
dam diuinam Dei gratiam & prædeftinatiOném proponit,
dicehs: Quod ergo ait Apoftolus , ipfius enim fumus 'figmen-
tum» Ciédti in chrißolefumoper.ibus bonis,gratta efi: Quod au-
tem lequitur & dicit, quapraparauit Deus vtambulemùs in illis,
pradeSlmatto eß.Cette enim necjue in hocteftimonio A-
poftolic o nomen gràdæ vel prçdeftiÂatiohis fonat,Ët tamé
res ipiagratiæ&prædeftinationif,ibi mgnileftillime com-
probatur. Quæenim manifeftiorres gratiæquamqüodex
nobis ntilja bona opera habemus, led ipßüs* id eft, Dei Turnus
fpeciale figmentüm creati in Ghrifto Iefu in ope^ibus
bonis, fetquæ euidentiqrres prædéftinationis, quam qubd
heciplà bona opera non lolum in prælenti per gratiam
fti ira nobis donauit, led etiam iiyætcrna prædeltinations
lua præparauit Dens Vt in iilis ambnlemus. Cauea-
musitaque, vt beams Hfieronymusquodam loco admo-
nec inTcripturis fuperftitiolàm intelligentiam. Et hanc
Apoftolicam au&oritatem quænen nominalèd res iplas
diuinæ prælcientiæ Sc prædeftinationis Itio exemplo nobis
quærendas & tenendas docuit quantum poflumus
firmillime & HdelilHme tain in Euangeliis& Apoftolicis.
Deo dilpofita; vtad noceledi exlabore perueniant,
quatenùs poftulando mereantur accipcre, quod eis omnipotens
Deus ante lècula dilpolùit donare.
Hæc ica eflè quæ ira prout Dominusdedit lèptem titu-
îisdiftindaatquc/digefta tamnobis quam cæteris qui legere
voluerintiuxta régula veræ fideide prælcientia & prç-
deftinatione diuina^ velut regulariter propoluimus agnofi
ceifdaatq; tenenda non ex noftro lènlu aliquid przlùmen-
tes, (èd Tcripturælàmftæ auûoritatê fideliter atq; humiliter
Icquen-
Detrïi/ws Epißolis, iö f7
Tequentes. Hæc ihquam ita efle & ita antiquat Ecclefiæ ad
thoritate&làùftorüm patrom fideliflima mftitutione teh
ta&tradi'ta,neceflarium omnino duximus.vt etiam eorun- I
dem ûnàorum patrum yerbîs & definitiônibus breüicer
àperteqùe propofitis ad cOnfirmationemlegentium atten-
tiiis Commendare ac dedarare ftudeamus* In libro cuius
citultis eft: de Duabtts in Chrtfiô n a m i s omnibus f é r e Ècclefiis
notifitmo & ctlebriter com mehdato, v b i etiam mulcorum &
Orhodoxorum patrum tam Græcorum quamLatinorum
vel libri integti, vel lèntentiæ ad ædificationem fidei pertinentes
beatilfim.fcilicetjAthanafij.Aml&ofijjHieronymb
Auguftiiii & cæterorum diligenter colle&æ atque digeftæ
Tune 5 inlèruntur etiam quædamxl. capit lub vnius libelli
textu, qui vel B. Auguft. vel B. Fulgëntij gloriofi Autiftitis
confàfloris Ghrifti nomine titulatur,præcipue ad agnitio-
nem & confirmationem fidei pertinentia,in quibus 4e hac
re.vnde nunc agitur,id eft, de diuinæ prælcientiæ & prædeftinationis
veritate quid firmillime atque indubitanterte-
nendum fit, ita breüiflîme ac plenilfime legitur defînitum.
Tir mi film e , inquir, tene & nullatenus dubites Deo incommutabi-
l i non fo lum p raterita ô"pr.afen tïa , fe d etiam fu tu r a om n ia in -
com mutabiliter effe n o tifim a . Cuidicitur, Deus qui occulto-
rum es cognitor, qui fois omnia aneequam fiant. Et iterum
firmifitme^ in quit, tene & nullatenus dubite sT r in itatem Deunt
incommütabilem revunt omnium atqueoperum ta n t fu orum qitam
h um an or um certifiimum cognitorem a nte omniafeculafctre q u ibus
p er fid em effet gra tiam largiturusfin e qua n emopotuit e x 1 ni-
t io m un di vfqne in finem à reatu p eccati tam originalis qu am a-
c t iu h s abfolut : Ouos enim D eu s p ra fitu it & p radcftinamt conform
es fie r i imagtnisfilij eius. E# iterum, firm ifiim e , inquit,
tene & nullatenus dubites omnes.quos vafa mifericordta g ra tu i-
! ta bonitate Deus fa i t .a n t e cottfiitutionem mundi m adupttonem ' filio rum D eipradeftinatosaDeo,nequep erirepojfealiquent eorum quos Deus pradeftinauit ad regnum. Neque quemquam eorum
quos Deus nonpradefiinauit advitavllapofferatione faluari : pra-
dejlinatio enim tUa gratuit a donations eït praparatio qua nos
Apoftolus ait pradeftmatoi in adoptions filiorum per, lefum dm
fium in ipfum. Hanc fidei regutam& definitionem certifie
mam fideliter lèquens beatus & lànffcus do&or Ecclefiæ
Beda Presbyter cum exponeret locum ilium vbÿn lib. Gc-
nefis narratuf de ereptione Loth exincerituSodomorum
&quorundam Tuoruih, credentium & cum ^ ëxire no-
lentium , &ideo cum cæteris qui in vrbe impia remanlè-
rant, i^ftilfime perditorum punicione kaait: Quod ollium
Loth occlulèruut angeli,nevel ipfimlne vel aliquem de
domo ipfius portent ad perdendum rapere Sodomitæ patenter
inlinuac quia nullum de e!e<5fcis Dei perditura eft
impietas 8c perTecutio réproborum • dicente Domino de
ouibus Tuis: Et ego vit am aternam do eis & non peribunt in iter-
num,& non râpiet eas quifquam de manu ww.Q_u.od veto idem
Loth facultate abangelis data nullum dé ciuibus perfidis
ne de luis quidem cognatis fiue amicis tameefi multum co-
natus potuitadTaluté reuocare.fignificat quianullus labor
I hominis ad Aiunerum prædcftinatorum qui ante coriftitu-
tionem mundi eléériTuntàDeo velvnam polïitanimâadii-
ceze:Nouitenim Dominas qtùfunteius. Verum& linoftram
fragilitatëm qui ad elé<5torum Tortem pertineant later,non
ramen abagenda cura uoftræ làludsiSaflandum, non ab in-
ftruendis proximis lingua efteonrinenda, Ted ad exemplû
beati Loth & nobis cafte viuendum & errantiumquoque
corredlioni officium pietatis impendendum.Conftacenim
quia eefi prædêftinacos ad inceritumlàluarenequimusno-
ftrætameh benignitatisquam ergaillorumTalutemimpen-
'dimus raercedém non perd iihus. • ;
Hanc fidei regulam firmifiime aefideliflime rjpbis tenendam
beatus Auguftinus ka breuiter & diligenter
çommendat in libris de ciuitate Dei ita dicens : bumanuin,
inquitjV- ww in duogenera diftribumm : vnum eorum quifecun-
dum hominem,alter um eorum qui fecundum Deumvtuunt ,quas
etiam myfiice appelLwtus ciuitates duos, hoc eil duasfocietates ho-
minuTti quarum eft vna quapradeftiftata eft in aternum r'egnarè
cum Deo : Altera aternum fupplicium fubire cum diabolo : Et
poftpauca: AhexortudUarum ciuitatum iftarum, id eft ciuitar
tis Dei, & ctuitatis diabùlidiligentius dijpurans ita dicit : Nfifus
eft igitur prior Cain ex illis duobus humant generis parentibusfiminté
'àd.honnWé ciûitAtéfnifiùfteriorÂlel aânüitatem
Dei. Prior eft nat us cinis huius fetidi ^poftermautern iftàperegrin
nustn fectdo & pertinent adciuitatem Dei< ’Qratiapradefiinatus,
gratta electus,gra: taper egrinxù deorfumigràtia etuis furfum.Wam
quantum ad ipfum attinet i ex eadem mktjfa oritltr » qua originatt-
fjtreft tot a damnàtaifei tdnqüam figultts DeusiH anc enitn fimi-
iitudinem non impudenrer Tedprudenter introducit Apo.”
iiolus: Ex eadem majfafecit atiudvas inhomrem, a,iudinetotu*
meliant. Priusaütem.fadumeft.vas in contumeliam* poft.
veto altetum inhonor^ Qùia&iii Iplo vno hominé,hcuc j
duck Apoftolusnon primum quod lpiritualecft,lèd'quôd
animale, deinde quod Q)irituale, &c. Item in libro Enchy-
ridion quem ad Laurentiüm Ecclefiæ Romand Atcbidia-
co mim Tcf ipfic, de eadem rè ita loquitur : GUM Angelica , in-
quit.d’’ bum an u creaturapeccaffet, id eft non quod Deus, fid quod
ipfavoluit feciffet etiam per eartdtm. credtura voluntatemquafà-
ttum eft quod creator noluit ,'mphutt ipfe quod voluit , bene viens
<& main tancjuam fumme bonis ad eorum damnationem quosiufië
pradeftinauit adpoenam , & ad eorum falutem quos benigneprade-
finauit ad'grattain.Hæc pauca ex p ræfati beat,i flimi df oftor.i s duobus l\i bri.s
p o fuimus,quo s eum non lolum Catholice & Veridicc Tcri-
plifie fed etiam dibgenrer & fideliter recraâaire,qui libres
recràiftationum enis attendus legit, euidenter agnolcitjVt
quiaiam eiusauthotkas de hac re id e,ft dé diüinain vtrâfti-
que partem & prædeftirtatione , 8c ele&orum videlicet ad
gloriam & reproborum ad pcenam ànonnullïs publiée cotera
nitut & conculcacur: Ita vt quia feipTe irt quibuTdam
Tcriptis Tuispie atque liupiliter reprehendit& corrigitpu-
tent Te,ybieisviTumfiieritjlicentcreum pdfieréprehende-
re:Et quod file fecit ad cxemplum humilkatis , ipfi vfurpa-
renon erubeTcaht ad tumoré præTumptionis: Ex hislàhé
libris agnoTcant quia hoe verbum diuinæ prædeftinationis
in parte reproborum p#fitum,quia'vcrillime & re&ifïïme
diuino iudicio prædellinad dtcunturnon adculpam vtiqUefed
adpanam ,nec ad malum opus quodipfivolentes aguni, fedadma-
lumquod maternisfupphcijs imitipatièntur,nccipSè in luis
didlis reprehenderit, nec ab vllis Catholice- & fane lèn-
tientibus re^rehenTum lit. Etfideo etiam modern© tempore,
à nobis qui tantæ impeririæ &infirmitatis lumus,nequa-
quam reprehendendum vel reijciendum dêbuit iudkari,
lèd pocius dili^enti & humili pietate peribratari & incelli-
gi.Erfi qùifunt qui ex hocfcandalizarî vidçantur tanquam
periftwd prædeftinationis verbum neceflicasmaleagendi
cuiqüam impofita elle fignificetur, inftraendi potius fiie-
runt & breuiter ac lucide docendi quod Deus neminem
prædeftinauerit ad pèccatum, lèd ad Luendum fupplicium
pro peccàto. Nec ifta prædeftinatione aliquem cogat ad
male agendumTèdpotiüs declaret iudiceîniüftùm,qui&
peccata fieri noluit, & fa<fta iufte fe punicurum eflè præfci-1
uic, iufte lè punicurum & eflè prædeftinauit. Hac namque
prædeftinatione non opus hominis malum,lèd iuftum ho-
minis.prçdeftinauit fupplicium.Huncfenfum beati Augu-
ftiniverum atque Gatholicum quod Deum opens fuiTu-
turi,id eft iudicijlùide mails & in malis exercendi lèm-
per fuiffepræfcium Temper fuilîe prædeftinatorem iuftum
hdeliter æommendat beams Fulgentius vt lùpra nlê-
morauimus illius temporis vieinus, & tempore Vanda-
licæ perfecutionisapud Africam inter cæteros Chrifti là-
cerdotes confefior inclyras interrogatfts à quodam pio
\ôc religiolo viro nçlÜpreuit, non relpuit, lèd potius dili-
' gentec expoluit ^ conlÿmauit dicens, nihil aliùdrecipiendum
exiftimom illo làndiAuguftini lèrmone, quoad
interitum quoldam prædêftinacos aflirmat nifi adinte-
ritun^fupplicij non delati, neque\ad malum quod iniufte àdmit-
tuntjfedad cruciatum quod iuftepat'tuntur< nec adpeccatumfed
ad tormemum quod iUis propria iniquitas male parit & aquitai
diuina bene retribuit: Nec ad mortem lècundam. Quod ë-
nim ante gehennam mali peçcandoperèunt,noneftdiui-
hi opôis lèd htrmani. Quod auîem in gehenna perituri
lunc,nocfacit Dei æquitas cùi nujlaplacer peeçantis iniquitas.
Hocitaque prædeftinauit Deus, quod eratiplcfà-
:<5turus: illiid veto nullatenus prædeftinauit, quod fadurus
liplè no fuit.Malà quippe voluntas non pertinetad optimu
creatorem : iufta vero iniuftomm damnatio per tine t ad