t m ffeculpi Êpiftopi»
'gttur. Namficut Petto'& reliquis circufccüïöhisapofto- lumque laniaret, & foris male circumajdum excrcitiun | p “ * •* ..... “ " ***’ ' affidue holtes cædecbhficcrent.NM quanta füenrtt Ö i-/
urtiïriieiDacdrttm'rfcgis cum Fufèoduce pttefià, qua'fttæ-
que Romanôrum clades, lôngotekcueuoluerem.nilj C . f
Tacitus, qui hanc hiftôriam duigcritilfime cöntexuit »de I
reticendo interfedorum nûmero,& SaluftiumCnlpum & J
alios authores quam plurimos lanxillè & idc feipfum po- j
tilîîmum elegilîè dixiflèt. Domirianus ram prauiflima cia* j
tus iadantia, fob nomine foperatorum hoftium de extin- |
ââs legicmibus triumphauit, idem que riferatus foperbia,
qua le Déûfncoli velletj perfecutionemîn ”Chi'ïftiânôs a-
gt, ii.àNeroneimperauit.
•DcproßpiaDauidy&propinquis Cbrißi ab Mo 'vtquifittt»
Taras eft datus : ita Paulo prxputii in gentibus. Hie tain
en v i i.ecclcfiis & i l i. euangelizat difeipulis.
Dtlofcpho biftortographo. Ft quads Saluatvrepri-
'iulerti-.
Q Vo étiamtefrijîbre Iofèphùs Mathi'a? fîlitïs éxl3fërôfolymis
faccrdos à Velpafiano captustmm T ito filio
eiusrelidus e ft.H ic Romam veniéns, v il.lib ro s Iudaid
belli Impcrafbfibus patri filioqueobttilit, qui,'& bibliothecae
pi/blicSè tfàditi font,‘& ob ingenii glotiam ftaruam
quoque R om * mènfit.5tripfit£utem&alios x x . Anri-
quicatüm libros ab exùrdio muridi, vfque ad i n n . annum
Do mi tianitÜæfaris, & 11. âdüètfiis Appioiiem gram*
lhaticum Alcxandrinum.QuiTub Caligulamiffos'ex parte
gentrlium contraThilonem, quietiam librum, vitupera-
tionèm'gentis Iûdaicà: cdfiritreritem Icriplèrat.Aliuj^pio-
cjue liber eius qui inlcribffur vàlde elegâns haberur,in cfdo
6c Mkcchâbæonftîïfëntdigeftâ martyria. Hic ift x v i i l .
Antiquficâr'Umlibrt) manifeftiflîme çorifitettfr | propret
fhsgnitudihtfn 'fighorum Chriftum à pharifeis interfe-
ftum: & IohânriemBapt. Vere prophetarafuiïIé,lSrpropter
interfedionem Iacoblapoftôli Hierolbîymam diru-
tâm. Scriplîtautem dedomihoin hunetnodum: Eo tefh-
poréfuirîelus iàpiens vir*. fitamenvirumeum oportetdi-
.d're.Eratautem mtrabilinm paVrator opemm, & d od ôr
eorum qüi libeiiter Vérafolêipfùnt. Pltirimos qnoque tam
de Iudaeis, quam de genifbus, foi habuit IçdaTores, & cre-
d'ëbatur ChrîftiïS. Gumqueinuidia noftrorum principum
crud eum Pilaftis addixilîèt: nihiiommus qUi feum dilexe-
raiît,perlèuer4uerunt ineo[»
A pparait autem ei n i . die Viuens. Milita hâïe '& àlia
mirabiliacarminib’us prophetarurtide eo vaticinanribus:
& vlque hodie gens ab hoc vOCabuhinvlbrcita, non defe-
cit.Refért etiamidemhiftbriographus, ôràculum quod-
daminlàcris lircris repçrtumîquod per idem tempos vi*-
rum defignarerex eôrûm teligiôneproceftiiram, qui tô-
ritis orbispotiretur imperio'. Cüius orarùli pfilâgiümVe-,
ipafianumdeclararcfulpicatôr.Sed Velpafianus non àliis
quam illis loirs gentibus, quæ Roman’o imperio vidtbàn»
ttirlubdit*,dôminatuseft:hcc deprb(àpia autreligioné
Iudæorani procéflït. Vndeîuftius ad Cnriftüm hæc re-
Iponlà referanriu:,ad quem paterîPéte ame, & dabo tibi
genres hæredicatcm ruam, & pblîelîibnem tuam teribi-
nosterræ. Et cuiüs per idem tempus per apoftolos lùosin
. omnem terrain exierat lottus eorum, & in fines orbis terr*
verbaeorum.
De Doinïtiafiifaperhisgejftt.
C ap. V îk
TGitùrDomîtiâhùs Veîpafiani & DbmitilLe liberiæmi-
-* us, germantis Tmlmperaûitanhis x v. Ille primo cle-
ƒ metitiam lîmulans, neqüe adeô iners domibelloque tole-
rantior.videbatur, idcircO CattcG Gérmariolque deuicit,
iusæquilfime dixit, Rorilie mulfca ædifida vel coeptâ, vei
à fundamentis cbnftruxit. Bibliothecas incetidio con-
fomptas,pètitisvhdîqué prælèrnih à^> Alexan. éxemplis
repàrauit.Sagittahim tâm dodtus fuît: yt inter pateiités.di-
gitos e xtent*inanus viri proçul poliri fpicula traaluola-
rént. Ab hoc pauîatim per omnes Icélerum gradus, creuit,
v t cônfirmàtiuiinahi toto orbe Chrifti ecçleliam ,dafcis-.y^
biquè crudelimmeperiecütionis ediélis conuellere audé-
ret. Is in tailtam fuberbiam prolapfiis fuit, vï Deu'm lèle
acdominum vocarijicribi, colique îuflerit. NobilSlimos
Sénat, inuidiæ fimul âc prædæ cauiâ,alios palàm in terfeci t,
^iôs in exüitum trufit: îblqutf truddaii imperauit. L ibïdi-
nis,întemperantia, dOicqüid cogitan pqttfft,. fecit.. Pluri-
roas vrbis sedes deuradispoptuiRômàni rebus-exttùxitC
BellumaduerlusGermanos,& Da cos , per leg4tos gefiïi,
panReip. penïidè,cum Ôt invrbe ipfê Sénatiim popiit
Ay. v i f .
| l'Jterludiósquöque acerbitate tormehtóram, & ertt-
■ ^'entiffim* quxftionis exquiri genlis Dauid atque interfid
pneCeptüm eft: duift ptöphttis fandis inuidetur, &
crediturquafiadhucfüturüs efietekfemine Daüid: quire-
gnumpoftit adipilci. Verebatur, & iple terrenó ^riuati
regno a Domino Chriftó: ficut Heiódes éiüs audita nati-
uitate. Vnde perquiriiuflerat regalem Dauid prolapiam
ad mortem v el Chriftifecunduin carnem1 propinquos.
Tunc quidam de pofteiitate Dauid delati font ad C*la-
rem.Ergo incerrogatrd Domitiano fi client exfatbilia Da-
uidxSe propinqui Chrifti: confeffi font 1c efltf. T uUc qose^
liuicab eis, quantispofteffionibus vel quantis ellen t facul-
tacibus prsediti. A t illi relponderunt, quod vcnlqite non
amplmseflet in bonis, a i x. milibus denariis. Ex qüibus
fingohs pars media proportione deberetiür , nec hoc fibi
in pecunis fubfiftere, led in adliraatione terr*,. q u * eis ef-
fe tinx l . minus vnoiugeribusconftituta. Q u5 luis mani-'
bus excölentes Vel ipfi alerentur vel tributa ‘tfepehderent:
fimul & telles ruxalis & diurni 'opeïis man us labo re rigi-
das öc callis obduratas prazferebant. intertogati veto dc
Chrillo quale fit regnumeius, vel qui ipfoautvnde quan-
do tenturus t -relponderunt quod nonhüius mundi rè-
gnum, deque huius terr* ei defigntftur imperium,led qifia
coelefteeiregnum per angelorum minifteria in Cöii'lum-
mationes fee uli prsparetur, quan do 1'cilice t aduetttan s in
gloria, de viuis i t raortuis iudicab i t, & reftitiiet vniduique
pro fa&isacmeritis fois. AdhjecDohiitrihus, cum neqüe
meisquicquamcriminisinueniret, & vilititeni eorum
quammaximetontemiïerét, abirt eosliberos iUbet: led
perlècutionem quajTi a^uerluS ecctefiis agitari iuflerat,
datis rurfom compefcitedidis. Illivero dimiffiab eo j Vcl
martyriimerito, vel tanfcas p'ropiriquitatis Chrifti priroga-
tiua j pacts iam tempdre duces e tcle li* effedi, vfque ad
Traiarii'tempora permanleriint. Hxcquidem Egefippus,
fed&TertuIiartusde Domitiarto fimiiia refèrt,, dicëhs':
Tentauifaltquando.&‘ Domit. fimile aliquid poïtio Nètö ”
nis de crudelitaté, fëdquafi hèmö deftitit d to : vt etiain
eos quos iueXiliummilèrat, teuotaret. Itaque Dpmitiatii
vxor Augufta appéllatur Decreto Senatus. T itüs intdr dé-
os refertur. Is’ etia Domitianus templum fine admixtione
lignórum cbnftraxit.Ide'm tant* fuperbii fuit vtaüteas &
argenteas ftatüas fibi in Capitolio poni iullèriti fob quo
Brurius plurimós Chriftianörutn martyrio cohfecit. Inter
q u o s& F. DqmitiilamF. Clemeiitis cönfolisex Ibïorft
Neptem ih infolam Ponriahatn relegatam dëportiri iüllè^
rat, qqia fe Chriftianam elfé tellata fit. Tune de Apoftolus
Iohan. m Path ui urn infolam relégtftus, apoCalypfim vi-
dit. Miilta etiam figna eo témpore, dtque portenta R óm *
6c toto ori^etadafont.CDhrinuö'tamen Dqmiti^nus
cr udelitèr inpalatio d fuis interfë düs e ll.C u - ’
ius cadauerignominiofillimeex-
pottaram,atque lèpui-
tuihefo
Deiner-'
t U m J t o r à d lU b . 'Ü . ...................... 'l ° 7
ïuhtàifienéôfittiHto fcam * àureà doihlis i Nctónè kqtis
impenfis i rebufque priaatis ciniim conditas repentino
coniagràuidncçhSoj.vt intelligctemr, rniHi etiam àb aliô
pa fe cu tio .ïn ipfms pôtiilime monamehtis, Vqüo pri-
mum exortaéiïèc, àtque in ipio autbote putiiti. Tercæmo-
'k u t l i i . vrbesAiiKHibueiiæ,Eika,Mitina,Pychane,Cy-
De Nerua operibus bonis. Et Traianigeßis mirabi-
libus.
fcAi?. V I I Î ,
t l O ft Domitianum veto- Nerua fufeepit ptineipatum: to e ,& G rà c ia -c im ta re s i.. Ô p in tiom m & o r ito tam iii. P û b quo omnes quidem honomm ticmi, qpifin Domi- G lla ti* ciuitates eodem tettat mora ditntæ :
tianumfôllatifuerant ,detrahünràt.Reüôcariantemqui- . Romæfulmineconcremamm, tettimpms
ÉdnqùèàbeOin exilium ti’liïi iuiittac recipçrerfacultatfes JkgpTnu«mMpttdSdeo,
c /. • a . I riam vrhem Kauri* Di’ofluuio ventris extindus elt j anno
ciam vrbem Ifadri* profluuio ventris extindus e l l ,anno
ietatisL Xi i r. 'qui imperiuit annis x x. Cuius ölla m vrna
aurea font irelata , & in foró fob tolumha eius npminis po-,
fita, Impèratorüm, folus omnium intra vrbem fepul-
tuseft.
De lohannis Euangelifiamïrabilibtu &
obitu.
C a p . IX .
AD cuiusvlque tempora perdufcauitiri corporeIohan-
nes apoftolus.de euangelifta, filius Z e b e d x i, frater
ïa c o b i, virgo eledus k Domino yatqué iriter cazteros ma-
•gis diledus. Qui etiam fop ra pedus ittagiftri recumbens,
Senatufconl. iubentUr. Dequibus fingulis teftimohi-
Um perhibent: qui gefta illonim temporUm cohfcripfe-
runt. Tuncigituripoftolum Irihannem de fofola Ephe-
fumquafi ad fcholam propriani tedilfe j noftrocum fcri-
ptoresdeckrint. Nanque Nerua Traianum in liberi.lo-
cum: irique partem imperii cooptauit. Q u i dum fugge-
rente ira> contra quendam. regulum inclatttarec: fudore
correptUs eft.'Quo refrigefeente, hritror corporis nimium
iniquum febri p r sb u it, nec multo poll vitam finiuit ,.an-
ftO*tatis. l.x 111. Cuius corpus aSettatu vc quondam Au-
gufti honore delato : in fepulchrq Augufti lepulcumeft.
Eodemquointeriit, lolis defedio fada elb lmperauit annum
i. demenles 1111. Ifte tributa relaxauit multa: aftlidas
ciuitates releuauit. Puellas puerolque natos patent!bus
egeilofis, fomptUpublico per Italiae oppidaaliiulfic. Tra;
imuspoft NemamfitrcepicimpetiumVapud Agtippinam | öcEuangebiiniiiimntadeipio^rldominicipedionsfon-
S m C o l o n i a m G a l l L : E d i l i g e n & m i n r e m i , t e p ^ .« ? q n a f i » f l a .4e ^ 4 ^ ^ > v ^ D «
bme^edbntmlankitas domi. inatmis^olttóöfinv; magift^difdpnlusetiam ip& pro Chrifte, alte|:
troquepmdenaa.tantuseracincomaximamml-erumtno-J modotteeWto. eft fflmstH.c dnm Enangelmm Cht ^
dn^, vrquafi tempcramento quodam Vitmt^s mlfenifte ; ln Al“ prsdieatet, a Dpmmano Ca: a A ■ „ i fim
.videmtu^nifiqnpdcibovinoquepaululutn dèdituseratf j jnla ^ eta llo reIegatpr^v^t ^iam^P0llj:,^^'^P0^ f y P ^
liberalis inamicos, & tariquam v it* conditione par Iqcie-
tatibus perftui. Qui vt irifigtiia imperii eft adeptus mox
Germaniam trans Rhèiaum in priftinum ftatum teduxit,
trans Danubium multas gentesfobegit. Regiones autem
transEufratem&Tigtimliras, ptouinciasfecit; Seleuci-
am & Thefifontem , & Babylonem occupauit & tenuit.
In matitubrodalleminftituit: vt per earn India; fines va-
! ftirèt, Hinc Traiattus Armenian!, Afl^riam Melbpotami-
am fecit prouincias. Sub quoIudzi in leditionemyeefi vno.
tempore qualirabie efferati: per diuerlas terrarum partes
exarlèrunt. Nam & per totam Libyam aduerlus incolas,
atrociflimabellageflerunr. Quaeadeotuncinterfediscul-
toribus defolata' eft: vt nifi poftea Hadrianus imperator
colledasilluc aliunde colonias. deduxiftet: Vacua penitus
terra abralb habitatore manfiifot. Aegyptum vero totam
& Cyrenem, &Thebaidam, cruentis ledicionibus turba-
lierunt. In Alexandriamautem eommillo p r z l io ,v id i&
attciti font In. Melopotamia quoque tebellantibus iuftu
Imperatoris, bellum illatum eft. Itaquemultamilia Iu d z-.
orumvaflac*de deletafont. SaneSalaminam vrbena C y-
pri,interfedis omnibusaccQlis deleuerunt. IJituqTraiai
Ictiplir. Interfedo autem Domitiano, dlenacu exiiiore-
lbluçus,recellit Ephefom, ibique ad hzteticotum refu-
tandas verlutias, efflagitatus a b A fi* epileopis ,Euangeli--
um nouilfimus-zdidit. Qui vlque ad vltimum pene vitae
fo * tempus , abfque vllius fcripturae indiciis euan^lium
■ przdicalîe dicirur. Sed cum horum i n . Euangehorum
etiam ad ipfom notitia peruenillet, probaflè quidem di-
citurfidem & veritatem d idorUm, deelfe tamen vidit ali- j
q î ia ,& e a maxime quæ primo, prædicatiotûs fo * tempore
Domirius geHerat. Certum eft enim quod in Itiperiori-
bus i i;i. euangeliftis hæç videntur fola contineri, quæ
in eo gefta font anno, quo Johannes Baptifta, velinclü-,
fus elt iq carcere vel puniras. Denique fi obferucs ftatim
in initiisnarrationfe, pofteaquam refert Matthasus de Xl.
dicrumieiunioi&dc.tentatione eiüs., continuo fobiieit,
dicens : Audiens. autem, quia Ioliannes traditu^eft,di-
fcelfit d eludx a, & venitîh Galiiaeam, led & Marcus fimul:
Pofteaquam, inquit, trad iras eft Iohannes, venitinGa-
lilaeam. Lucas vero etiam priulquam incipiat aliquid de
adibus referre Iefu, dicit: quia ad ieci tHerodes fuper omnia
mala quae eelïèrat & concluût lohannem in catcere,
. . ^ ° , . • r - i l __ ___j ;
hus errorcdeceptus,omniabonaf«ain perlècutione Chri- quia mquam, ab his videbancur ^
f t iu .om m fb à iL Ç b tiftim ô . Rer.
fequicur : îepertos cbgi ad làccificandum idülis.ftetredtan- ! ante tradmoncm Iohanma filuatoris gefta con fcribcr^
ces aacem ioterfici iuiîic. Subquó mulei nobilicer adpal- j
ttiacn petuencrunt maccyrii plucefque iuterfeai ficifllnt, L'Ieûa. Et iterum m aim I fcom d .ca t. d‘« "S .N o n d um
mrelamPImiiSecundiqcmntec. c«ecoa iudices.pecfecu- emm Iohannes erat m.ßuSm carcerem •
tot dams fuerac.àmmonitus. Qui dnm quandam r i e t e t t o t . quod,a:
prouinciam, & in magiftratu fuoplatimos Chriftianomm | | ® g géfta dcfcrtbu , & .deo Cÿujs dibgencius^hxc
interfeci He t , multitudine eorum percetutus ,fcriplitTra-
iano. quid fa d a op u s eftec. nuntians ei przter obftinati-
onem non lacrificandi, 8c Antelucanos ccetus, ad canen-
dum cuidam Chrillo yt D e o , eiulque confeflionem, nihil
contrarium Romanis legibus facere Przterea ad confce-
derandam eorum dilciplina,vetari abhishomicidia,turta,
adulteria, periuria, latrocinia, & his fimiiia, tantaqiie eos
efle fidutia innocentis confeflionis,vt ne mortem quidem
grauem ac formidololam paueanc. Ilico imperator relcri-
ptislenioribus, temperauit edidum Hoc quidem genus
hominum inquirendum non dfeioblacos veto punici cen-
foit. IsveroPiiniusSecundus orator & hiftoriographus
infignis habetut: cuius plurima ingenii extant opera. Ve-
Biblioth. Vet. Patr. To/w.p.
confiderct, euidenter inueniet, noiyfibi Euangelia d illb-
nare , led.alterius temporis gefta elle qua: lèribit Iphan-.
. nes :altérius vero qu * caeteri. Vndequia nariuitatem fe- /
cundum carnem Saluatoris, vel Matthaeus, vel Lucas de-»
fcripferant, reticuic h z c IohanneS & ath eo log ia atque ab
ipla eius diuinitate jfoinplit exordium :qua: pars fine du-
bioiple velut eximip per Sandum Ipiritum referuata.eft.
Cuius quidem lohannis , in ter alias virtute* , magnitq-
do figïiorum hare fuit. Mutauit in aurum fyfoeftrcs. fron-
diumvirgas,littoreaque laxa in gemmas. Item gemma--
rum fragmina, inpropriam reformauitnaturam. Vfouam
qttoqüeadprecem populi folcitauit.ac rediuiuuna.iuue-
nis corpus reuocata anima reparauit: bibensdechiferum
V u 2 hauftum