fcindere debeat etiam commiffa, & Te reprehendat in minimis,
qui fememinitinmaximis deliquiÖe. Nimia font
qûæ loquoryfi hæc ex fecrieloquijteftiraoniononaffir-
■ irio. Lëxcecccvèccris Teftamenti,alienam vxorem conçu
pilei prohiber ; Atregem verp fortiaiubere miliribus,
vei defiderare aquam,nönpcenaliter vetat. Etcundino-
• uimus, quod Dauid cpncupitcenriac mucrone transfixüs»
alienam coingem aperiuit&abftulit,cuius culpam digna
verbera funtfecuta: & malum quod perpctrauit, petpoe-
niteatiJflamentacorrexit. Qui cum.lpnge poft, contra
oflium federét, aquam bibereex eorumdfterna, exdefi-
detio voluit fiGuiuseledimilkes, inter catertias aduer-
■ ifaptiiim medias erumpentes, aquam quam rex defidera-
bat,illafi detUlerant. Sedvirflagelliseruditus,fcmerip-
forp ptotinus cum periculo Jjrehendit, Camq; domino fomniKdetus mIib aaquuiat.mfi cduetfiildleicraicffrei pretSeft,
[Liban* eamDominq.fln fàcrificium quippe Domini
effuiaaqua conuerfaeft, quia culpam eoncupiicenriae ina-
dauit>jferpoeniteririam veptehéhfiomsfoæ. Qui ergo
quondam concup.ifeefe alinenam coniugetn nequaquam
timuit, poft etiam qùia aqua concupiùerat expauit. Quia
enim illicita perpetraffe memincrat, contra femetipfuna
iam rigidus, etiam d licitis abftinebat; Sic agamus pceni-
rehtiam,vteaquæcommiiîmus perfededeneamus. Ve-
rum iuxtahiftoriam quodoblatam aquam bibete notait,
led earn domino Ubauit, exemplum præbuit miliribus fois
forritudinis & conftantiæ. Vîcitcrgoflaturâ, vtfitïensijó
biberet,vt foóexeinplo oranis exercit9 tolëraçé firim dif-
cctcx.jAbifü quofy frater loab filius Sar uk,, princeps er at de tribus.
„..» cbhlentire videtut. Quos ParalipOfoenohy duos A-
riel Moab nominat. Vnde & Ariel vel viri potentes
Moab,vel ieoncsriuricupantur. Ariel enitri iriterpretatur
leb Dei. Quos Banaias dum prouOcatus efleriab- illis; fo-
peratos interfecit: Quandoenim Dauid eofde Mbafeitas
bello aggreffus eft>& fecit tres foniculos, duos ad riiortifi-
candum, & vnumad yiuificandum,ifti potentes Moabi-i
tas tuebantur. Quod dicitur deBanaia [ fripfedefeendit &
percufitt in media cijlerna diebasniuisleonem, ] quoraodofit
tadum, Iofephus narrat apertius: quia videlicet ciftetna
focritnimhim profunda, qua tempore hyemis cum eflent
omnia niuibus plena, ipfoqnoquenimioniuium aggere,
foetitcoacquata : Quam cum leo fwperueniens periculi
neicias incidiflet,ibideraq; coriclufus, grand! rugitu da-
maret,accurrebant homines videre quidefteriv^ ^ t dnm
cumalijsadtale fpedaculum adueniret & Bmaias,defilijt
ftatim in cifternam: & aggreflum medijs in niuibus, per-
cuffit $c interfecit leoriem. Spiritaliter Banaias, qui intet-
pretaturacdificator dominus perfonanvinie expreffitSal-
uatorisde quoProphetayaricinauerat,quia per eum aedi-
ficandaEcclefiaelTet, dicens: ^Edificans Ierufalemdomi-
1 nus. Et ixetumtDominus adificabtt Siom quaPaulus cohftrui
vidensaiebat: Deiadificattoeftis: Qui de scelis defeendit in
lacumfeculi iftius: qui calefttes aquas,hoc eft mentesho-
minudnmalitia fiaruentes, niue &frigore infidelitaris,in
aqua praedicarionis foac, fiue fluento baptifinaris, refrige-
rauit: & interfecitleonemi] hoceft,diabolum, gladioverbi
Fui. [ipfi enim eft auricularius Dauid, ] Dei fcilicet patris: cui
veradiuinitasomnemfcienriamatq; intelligentiam con-
tulit. [Hac fecit Banaiasfilius Ioiada,&tpfi nominatur inter tres
robuftipmosquierdntinteririginta nobiliorei. Verumtamenvf-
queadtfes non peruenerdti] Intelligitur, quiaipie nominari
dignus efiet inter robuftos, id eftAbi (ai & Subochai 8c Io-
nathafoquippe qui viribus eis atquari peflec, qui etiam e-
rantinter .triginta. Notanduih, quod quidam Hebi«o-
rum leonemhunc quern Banaias interfecit, Ioabintelligi
voluntrqui in media ciftetna,id eft, in domo Domini,vbi
fciognrnifuicaa arelt.a‘vriisd teelniceebfaqt,uqicac,iinfoqsueiftt,.f Eictu ptauqtau aalctairfete crinftaemrnuanmditiem
Ipfeleuauitbafiamfuamcontra trecentos quoi interfecit: no-
minatustn tribus, & inter très mbilior, er at % eorum princeps,
fid vfifc adtresprimosnonperuenerat.J Sciendum eft, quod
iftitres primi (fad quos Abifâi, qui eratinter tres nobilior
& pri n ceps,non peruenifledieitnr) rieq; in hoc volumine,
neqjinPafalipo. lib. quifoerint Iegnntut: Necnon etiam
feruenti aftu, libros antiquitatum Iofephi perluftrantes,
minime inueriire potùimus : hifi forte ilH intelliguntur
(ficut Hebræi tradunr)quosfoperius iamriominauimus:
Auc »Hi; quos Iofephus narrat, aquam Dauid de cifterha
Bethlehem, attulifle,quos nominat Icsbaam filium Acca-
monhquem alibi Eufebius filium Achimei nuncupat e &
Eleazaium filium Ochoi, quern dicitélïè filium Dodim,
atq; Semmafilium Age, qüë appellat alibi filium Heli, de
ouibus fàcraflripturanil loquitur. Vnde nonnulli no fo-
aftert.itanihilominus landuarium Domini, pec-
cata expiabat. ( in diebus m»tf,}quia per mortem expiauit
peccatum, Iuxta illud Plalmifts: lastabis me: quod imple-
tumeftin media cifterna: fuper niuedealbabor: quodim-
pletumeft in ed quod &ii,[diebus niuis.] De eoautem quod
kimHebrjtorum, verumeriamLarinotu, tropicC trespri- fubfeqt u. enter na\r ratur, w[ I.p.f i q. uoq. ure inter.fecit virumSEgy-
, tres virtutesDauid, intelligivolant, fkpienriam vi- pSteiumme,iv ifriltitummA tIgenruamef fliêe ^aarbcuitUratnf\t uVr,i fqoumi imftaulmedÆixgity Dpaauumid,.
Sciendum eft, quod idem Semei de Bahuritft', fuètit ideo
Ægyptius diâus : quia opéra illiuaÆgyptij, Deum blaf-
phemantisf quemMoyfes,iubente Domino, ihterfecit
in eremo ) imiiaius fuit. Ille enimblafphemauitDeum,
&ifte maledixit Prophetam & regem. [ Virum dignutn
Jpeftaculo. ]' Spedabatur enim, vt fi egrëderetur jeruià-
lem, interficeretur. [ liaientem in manu bafiamf\ id eft, le-,
gém Dci,^uam fi meditatus fuiftet permanendo in Ie-
rufalem , non perimetetur : Quiacrgopræceptum régis
irritum fecit, excundo tora.s Icrulàlèm : idcirco in
cam à Ban v'trga,'] id cft.re&itudinc iuftitiæ,defcen-
fum eft : & haftâ,qium iam non redam eenpbat, vi ab eo
extortaeft; quem lènfum non refragamus, lcd diligemi
ledori relinquamus.Defcrjptus enim ex parte'Caralbgus
virorurafortiuminfiguïâm fandornm. qui qùamuisvir-
tutum fublimitate proficiant, tamen vfq; ad excellcntiam
diuinae trinitatis,nequaquamattingant. Indeeftquodibi
(criptum eft de loab, vlq; ad tres non pèruenit.QuiS enim
aequabitur Dominoraut quis fimilis crit inter filios Dei?
A c per h oe verà'poteft ilia fol utio elle, quam foperius de
tribus primis fortiffimis, videlicet tribus yirtutibus Dauid,
defcriplimus : ad quas nemo fortiü peruenire potuit :
Et ideo tropicc fermo diuinus.in figuram Saluatoris ita
proujhlit dicens, fedvlque ad très primos non peruenerat,
[.A\fmfrater loab inter triginta. Eleananfiliuspatrui eius de Beth-
lebem. Semmade Atari. ElicadeHarodi. Helesde P haiti, Birif"
delieet, humilitatem,& fortitudmem, fieut in præceden-
tibus dicitur, [fidens in Cathedra fapientißimus,"] ecce fe-
pientiam. [ Ipfi eü qtt tfi tenerrimus ligni vermiculitti ] ecce
humititaeë. i Quioftingentos interfecit impetu vno,] eccefor-
ritudinem. Ad has très virtutes nemo fortium Dauid per-
uenîr, idëoq; iplè eftprinceps fortium fuorum. Verümfi
quis aliarn éxpaiitionem inuenerit,proHmlgâte ftudeat,&
nos libencer ei obiequiü dabimus, qui profedo aliam in-
üenirenonpotuimus: hischina expletis,quid fpiriraliter
fignificetyinnuamus. Iftc enim Abiiai.qui leuâuit manan»
foam contra trecentos, figuram prætcndiflè Saluatoris fi->
ue làndorum prædicatorum non dubium eft : qui vexillo
cruris, atq; hafta prædicationis, inimicos fidei, veluttrecentos
virosyconuincunt atq; profternüt. [Et Banaias film
loiada, vmfortißtmi magnorum operum de Cap fiel, lpfipercußit
duos leones Mioab, (% tpfe defeendtt &percußit leonem in medio
cifiernadïebus niuts. Ipfi quoque interfecit virum Ægÿptium, virum
dignumJpeftaculo, habentem in manu haflatt*. i taqtte cum
defcendtjfit ad eum invirga, vt extorfit hafiatn de manu Ægyptij,
& interfecit eum haßa fua.'] N otaudum quod in Hebraeo
non habetur,('ficut in cuiulclam volumine reperi) magno-
rum operum, fed magifter operum. Capfeelcnim interprétât
ur, congregatioDei : Magifter enim crat de con-
gregarione & legione Dei, id eft Cerethi & Pherethi,qui
interpretantur, occidentes &viuificantes. Ipfeenim per-
cullit duos leones Moab, quos nonnulli intelligi volunt,
duos potentes aç fortiffimosviros in regno Moab : In quo
etianvintelledu, vir quidam dodus in lcriptutis, & folers J lius Accès de Thecua. Abie^er de Anatbotb. Mobùnnai de Hu-
in am ore làpicntiæ, qui mein fiais literi, erudite confue- J fait. Selmon Ahohites. Hachurai N etopbdtites. Heleb filius
Exod. jo.
Badina, & ipfi TSietophatites. ïtai filius Kibai, de Gebeeth filto
rtem Beniamin. BanatanPharathonites. HcdaidetorenteGaas.
Abialbon Arbathites. Azmauet de Berhomi. Elibabade Saalbo-
ni. Eilqîafin,Jonathan, Semma deHorodi. Abiam filius Sarar
Ararites. Eliphalet filius Ahasbai. Filij Maacbati, Elfaam filius
Achithophel fitlonites., Hejrai de Carmelo, Pbarai de Arbi, Igaal
filius Nathan de Soba,Bohni de Gaddi, Selecde Ammoni,Naharai
Berothites, armiger loab filij Saruia. Hira lethntbes, & r cliqua
vjquequoait : Omnestriginta fieptem ] Notandum eft,quia
Cum his triginta, etiam feptem fortiores, & nomihati in
hoc .calcula comptehenduntur, Dauid videlicet, qui ap-
pellatus eft Adeodatus, Abilài 8c Subochai, Ionaiban,
Eleazar, 8cSemma, & Banaias ; Ecce feptem* Triginta
hilunt: Aiàel, Elcanan, Semmade, Arari Eliça, Heles, H ira,
Abiezer, Mobonnai,Selmon, Macharai,Heleb,Irai,
Banaian Pharathonites, Hebai, Abialbon, Azmauet, Eli-
haba, Semma de Horodi, Ahiamȃliph,elech Eliam, Hef-
rai. Pharai,Igaal, Boimi>Selec,Naharaii,Hira,Gareb,Vrias
Hethæus.Ideoergo Vrias Hethæus vl timusponitur,propter
id quod fequitur in fequentibus. [Et àdditfuror Domini
trafii contra ifiaeld] Iam enim vlrio/ada fuerap in Dauid
& in dpmo eius. In populo veto qui noluit refiftere Dauid
inpereundo Vria, &haxnondum vltio diuina fada foe-
rat : idcirco hic vltimus ponitur, vt vltio magni eius peccâ-
timonftraretur. Caeterumin hoc numéro omnis perfe-
di© làndorum defignatur. Denarius numerus ad decalo-
gum legis pertinet : Térnarius vero ad fidem làndæ trinir.
taris : Septenariusautemadfeptiformemgrariam Spiritus
lândi. Ter déni,triginta fiunt.
C A P . X X I V .
U T addidit furor Domini irafei contra Jfiael, commouitque
X-sDauid in eis, dicentem : Vade,numeraljrael&ludam. Di-
xitquerex ad loab principem exercit us fui : Perambula omnes
tribus ifraela Dan vfque Berfabee, & numera populüm. & reli-1
qua.]]. Faftu enim feperbiæ tadus, & repentino tu more
ektionis inâatits/pro culpa populi, maxime qui eum in
proditione Vriænon-redargirit, occulto iudicioDei contra
voluntatem Domini eundem populum numerate cô-
pulit : culpa enimiliius punira fuerat, fed peccatum pqpri-
li ('ytdidum eftj inultum manebat. [ Dédit ergo loab nu- !
merum dejeriptionis populi regi, & inuenta Jùnt de ifiael, oftitt-
genta milita vir or mi fort turn, qui educerent gladium. Et de lu-
da»quingenta.milla pugnatorum.] Notandum autem,quod
in Palipomeno legicur, mille milium centum milliade Israel,
De Iuda quadraginta feptuaginta millia, qu os quidem
ab loab numeratos elfe, fed fomma eorum noluilfe often-
dere Dauid, nifitantuiri,quantum inSamuelis libro feri-
bitur.. \_Percufiit autem cor Dauid poSlquam numeratus eft po-
pulus, & dixit Dauid ad Dominum : Peccaüi val de in hoc fafto:
fedprecorDominevttransferas iniquitatem fierui tut, quiafinite
egi nïmis. 8c reliqua. ]] In libro quoque Êxodi, pre-
cepit>Dominus Môyfi, dicens : Ouando taleritisfitmmam
filtorumlfiael, iuxta numerumdabunt finguli firetium pro ani-
mabus fuis Domino, &noneritplagaineiscumfuerintrecenfiti.
Hoc aùtemdabit omnis quitranfit ad nomen dimidium
ficli, iuxta menluràm templi. Siclùs vigihti habet obu-
los: Media pars ficli offeretur Domino/-qui haftetur in
numéro, à viginti annis & fopra dabit pretium : Diues
non adde t ad mediùm ficli ,]& pauper nihil minuet. Siil-
ceptamquc pecUniâm qme collataeft à filij s Ilrael, tradei
in vfos tabernaculiteftimonij,vtfit monumentum eorum
coràm Domino, 8c propitietur animabus eorum. Hoc
ergo dblitus eft Dauid facere,idcirco offeriditDcum,& ob
hoc plaga venit in Ilrael. [Cumq3 venijfit Gadad Dauid, nun-
ciauit et, dicens : Aut fipteni annis ventet tibi fames in terra tua,
&c.~] Sed myftice hic intelligi poteft fames feptem dnno-
rum, Bcc.fi cui placuerit, Septem annis infidèles Iudæifa-
mem foftlnent, quia lèptiformis gratia Spiritus làridi,pane
verbi Dei Cos nequaquam palcit.Ipfi enim tribus men-
fi bus iniinicis fois fe p crfequentibus cëdunt, quia ob h oc
ihrtûmine feridaîTrüiitatis, perlauacru'm regenerarionis
innouati non finit : hoftibus, hoc eft iinmundis Ipiritibus
rpliifotë non valences., terga dant. ïplos denique arigë-
Bibliotb.Vet.Patr.Tom.ç)*
luspercutiens,quafi tribufsdiebus flagellât: quia negan-
tes patrem & filium 8c Spiritum làndum, ex cuius fide vi-
ueré poteran t, in impietate foa incredulimoriuntur. £lm-
tnifitqueDeuspcftilehtiaminlfiael, demanevfqùead tempusco-
ftitutum, & mortui funt ex populo,à Dan vfy Berfabee, feptuaginta
millia virorum. ] Et hoc qualitergéftum fit, Iofephus
-refert, verbis plurimis, dicens, : Prophetis traque decla-
ratibus Dauid, quod ei Deus irafeeuetur, fimpliçare coepit
eumque rogare vtpropitius effet, Bcyeniam peccati don-
cederer. Tunc ergo Gad Prophetam mifit ad eum Deus,
tbraerse^tf u: peplilgiceirjecto, nvdtriucimon veesfpleotrrtaamnteemni jiVnpteraoruuimnc qiua agmen perroa*-
-ri, feptem aiiuis, aut tribus rnenfibus pugnàndo vincere-
tur ab hoftibus, aut cecte morbils 8c languor accideret tribus
diebus HebræK Cnmcjueille elfetin anxietate & ve-
■ hementeranimo confolus, 8c Bxôpheta diceret :.hoc,o-
înnimodô imminere , & reljjonlum vélo citer exigerct,
vt eledtàm ab eo conditionem renunciaret Deo. Gogi-
tans rex, quia fi fair em eliget, contra àlios hoc fàcere vi-
deretur, quando iplëquidem habensmulra frumenta,no
pateretur inopiam, reliquis vero effetanguftia. Jfem iî eligeret
trmm menfîuip viBtoriam ho.ftium, ipfe quidem ha-
bens circa fe viros forrilfimos 8c cuftod.es, nihil omnino
metueret : neci vero eius exercitus fobiaceret. Inter hæc
autemcomraunemjîorius palfionem & regum 8c fubie-
«ftofum elegitjin qua timor omnibus eft æqualis, dicens :
Quiamulto melius in mantis Dei, quam in hoftium ma-
nusineidere. Hæc audiens Propheta, renunçiabarDeo:
qui morbum & interitum milît in exercitumHebræorurii.
Morie bantur enim £vt idem hi ftoripgraphujs ait jnon vrio
modo, vt facile languor potûillèt agnofci, facile peribant.
Alius enim feper alium moriebatûr. Alij foper mortuos
quos fepeliebancy’ipfi quoque moriebantur. Sic diuerfîs
morbis (ficut ille refert) interibant. Incipienteitaquè pe-
ftifero languore eos ab hora matutina perimere vlque ad
horampranclij, confompta .font feptuaginta millia. Hic
enim nihil aliuddicere valerhus , nifi quod papa Gregorius
moraliter, egregius traâator in hoc faâto Dauidprotulit.
Ait enim: Pro qualitatibusfobditorum,diïponun- i
turadtàregenrium : vt fepe pro malo grege, etiam vere j
bonidelinquatvita paftoris. Iile enim, Deo attribute,
laudatur,illèfopernorummyfteriorum confeius Dauid
Prophera, tumore repentinæ elarionis ektus,ptipulum
numerando peccauit : Dei tamen vindiótam pópulus,
Dauid peccante, fufeepit. Cur hoc ? quia videlicet fecun-
dunimerimmplebium, dilponuntur corda reôtorum. lu-
ftusyero iudex peccantis virium ex ipforum ànimaduer-
fione ëorripuit, exejudrum caufa neccauit. Sed quia ipfe
foa fcilicet voluntate fopërbiens, a culpa alienus non fuit,
vindi&am culpæ etiam fufeepit.Nam irafæuiens quæ cor-
poialiter perculit, redtorem quoque populi intimo cordis
dolore proftrauit. Certu m véro eft, qu od ifta fibi inuicem
& redorum mérita conneótantur & 'plebium,vt fepeex
culpa paftomm, derérior fiat vita plebium, vt fepe ex me-
ritoplebium,muteturvitapaftorum : Sed quia redorés
habent iudicem fuum ,magna cautela fobditorum eft, no
réméré vitam iudicare regentium. Neq; enim fruftraper
femetipfum Dominus æs numulariorum fodit, & Cathe-
drasvéndentium columbas euertit : nimirum fignificans,
quia per magiftros quidÄn vitam iudicat plebiü , fed per
femetipfom fada examinât magiftrorum. Quamüis etiam
fobditorum vitia, quæâmagiftris modo véldifiimulantur
iudicari, vel nèqueunt: eiusproculdubio iudicio refer-
- uantur. Igitur dum fàlua fide res agitur.virtutis eft meritu,
fi quicquid prioriis eft, toleratur : debet tantummodo hu -
militerfuggeri, fi fortaflèvaleatquod difplieeat emenda-
ii. Sed curandufommopereeftyne in fupèrbiàm tranfeat
iuftitiæ inordinata defenfio : dumenim reditudoincaute
diligitur, ipfa magiftra reditudinis humilitas amittitur: :
neeurp fibi præefle quis defoiçiat, quem fortailè confin-
gitvtinaliqua adiione reprehendat. Contra hune tumoren
» foperbiæ fobditorum, mens ad euftodiam humilitatis
édo matur, fi infirmitas propria in.cefîanter attenditur. Has
vires noftras veraciter examinare negligimus, & quia de
nob is Fortiora credimus,idcirco eos qui nobis prçlatifon t,