ftrafëvr2cri,nonframeyita,ledhömmesinbreuidetinii-j gms’bellommapparatibnsjjericquutiiadmortemcorpputó
S; ouTdius m m m t M S p f ß w i p p ™ ° i obdtaàmiUcibusdbfettlis^tériitvquosfopefugientesga- : t e PartisAnton^fedfel.c,taCoCæia«s- c o n ta ih h tX æ fa
LtósïcDoreseffèdieebat. Hü im en im fo ró r& itC o rm - enfin nincægeryeuffi fein caftns capiendäe quitus raufa
ficia,cuius infigtiiaextättt epigrammara. Cornelius Nepos tenereftatuillet,bpttaru de precibus mcd jc i^ u ip er fom-
fo io tor hiftoncüs.clarus H f a u f . Saluftius äiem obmj numaionion!tum&&f3iæbocur„vteadiecafto®e*farem
tu Vanias Doeca, fahitisipfius caufa educeretcalnpum quadrifenriiö ante Äcciacuin bellum. M. Vanius poeta. æeer coquem
Vefgilius in BücoUcis no tat,in Cappadocia moritur.
. " . ''
De OHauianot qui nomenauuncuU & regn uinfucipiens, qualiter
ctuiliabella & externa gerendo adhoeperuenerit, v f l i f in d ^ /
tu de er et um fit, quod in perpetuum tribunilia
fofeßatisejfet.
C A P . X IV .
Gitur dum in ladba res ita gpterentur, vtpärtimretuli-
_».rtms, ördo dçpofcit vtad feriemrei geftæRomanoium
reufettarbür. Ergo lulio Cæfaré in curia Romæinterfedoi
magna 'cöntinüo tnalofurn incrementä fubfequuntur.
In dus verb cædem tràhuntur agmina^onfeiorurn. Certain
ènünbrat, quia Cæfar iiidigne peremptus, plûtes
baberè'bôflet vltörés. Ergo Odauiànu«, qui teftament
e Itâij fetelââîs auunculi hireditatem & nomen aflurti
pferât,-tdèmque qui poftea Auguftiftüs eft d id u s , fimul
vtRortiâm adolélcèhs è * Apollonia rédiens, indolem filfàlutisipfius
caufà èduceret» in campum ægec inter copias
egrefluscft :aemox caltra eiusab hoftibus captafiinr.
Sedtuifùs,Cæ|àfl.iani milites Cafî)|caftpi cèperunt. Quare
ad delperationem adadi Brutus & Ä ü iu s rimmaturam
fibi mortem ante belli terminuni cpegerunt : Naminuita-
tis pereuflbribus. Gaffius çaput » Brutus latus prabuit«
A t Roujæ Fülinaw^or Anïonij : Ibcrus Çæiâris y domi- |
natum vt millier agitabar. Nam 8c Oeferem reuerfuma-
pud Brand u/i um coimimcliis, fedionib.us, infidiilque pe-
tiit. A quo popullka % ad Antonium conceffit in Græ-
ciam.Sextus PompeiUs,poftquam le in proferiptotum-nu-
mero relatum comp,erit ,conuerfus in latrocinia , omnem
oram Itallæ c^dibus rapinifque vaftauit, Sicilia intercepta
comeatibuique impeditisj , Romain farnç affecit.
Mox cum eo pacem triumuiriyne dicam tyranrtiiideftLe-
pidus Cæfàr Antoniuiquë fecerunt.. Sed continuo cum
conttapadum Pompemsfugitiuos allegeret, vt'hoftis habitus
eft: Mena liber tus Pompei cum LX*uauium dalle
ad Cæiàtem d efecit, eideinque claffi ipfi iuffij Gæfàris
piæfuir. Idemque continuo eumStatilio Tauro ad-
uerlus Menecratum Pompeianum ducem., nauale bellum
geflît. Deindeipfe Cælàr aduerfus eofdem Pompeianos,
cruentiffimum nauale bellum confecit. Sed continuo viainbellis
chïilibus vôuit. Nam vt breuitèf coareemâtionérh
midbtuin 'eXplieertiVbella ciuilia quinque geffit, ► - B B B B i - -i
Mutinenté, Philippenfe, Peraiihumi Sicukim, Acciacura. ân eem claflem;penevnmeriam^pud;Sycillaceun»«autta-
Equibus d. uo>Ih or cre fnt , Lb is:i_n_ra_m■_a_c_ _nnoJûnifnfrimlniü ti na,i naadmneirffiiri.s V , pgnioria^niini«fi tP,p Vriean« tÂidf iPu«s rPrhefril«aiso & Panhosm Sytiam irrnra.
HïrtnmAntonium,fecundum aduetiîis Bsuntm& Gaf- ; pentes , tribus bellis maximis fud.t , regemque eoram
finm tèrtiûmadnerfiis Lucium Antoniam,quartsaduer- , Paeorom inaioie interfccit', ea fcilicet die.qua Craffusà
fùsScxmm PompeiumGn. Pompeifilium confecit. A i t Pârthis fuerat occifiis. Antonius vixin caftello expugna-
tonius - a\ iise na.t u: ifri oftis _p_roniwmtimat unrÀ' emDttie tHiurinina iBivrutum
pacem cum Antiocho fecit : v t iplè tantam rem
apudMutinam obfidione cbnckilèrac. Oonfales'Hireius
& P an& , & cumhis Cæferadliberândum Brutum expug-
nandumque Antbriitim miffi y Pahià primo veniens exr
tóptus infidiis, interiùorumclades ipfe quoque pilogra-
uiwr Vtdnerattis, ab eodem vulnbrd intei?pblms diebus
ètt moftüùs. WnTcius aiixilium collegæ ferens , magnas
Antoni) copias vafta ftr^ e dèleuitC^tór bate nus catoacu-
ftodiuit. Secundâ adueffùs Antoftium^pi^ia y magnz
vtrinqubftragés a â x (unt. -Narnque tune ibi Hircius con-
iüloccifiïs eft:viÊfcüs fiigit Antonius5 -Cæiàrviâoriapoto
ium malle videretur. VentidiumSyriæ prasfecit, iullitque
v t Antigono bellum inferret, qui Iudæos tune Forte de-
bellauerat, captifque Hierolblymis, templum expoliaue-
xat,regnumquê Berodi dederat: quem continuo vidtum
in deditionem recepit. Mena libertus cum V I , nauibus
ad Pompeium rediit, à quo dementer receptus y Çæ^ris
ciaflèro incendit ,-quàmuisnuper Cælàr alteram lècundo
nautragio perdidiflet. Idemque -Mena poftea ab Agrip.
pa nauali prælio circumuentus cum fex triremibus ad
Caefàré tranfiit; Sed hune Oefàr tertio transfugam, indulta
titùs eft : ^cid Ü édus Brutus dé coniUrarione occifilulij tantum vitalègnemreliquit.)Deinde Agrippa intetMiîas
Ctdaris cbnfeflùs, precés pcènitentiæ fod^. Dolabèlla l& L ip a ra s , aduerfus Democham & l^mpeium nauale
Tieboniam viium 'é t interfedoribus Cæfaris Syrarnæ j prèeliumgeflît,acvicitlbiq;tuncftauesXXX.âutdemer-
întètfedt.Dolobcllarnfenatushoftempronuntiauit.Gon- l i t , aut cepit, reliquis laceratis:Pompeiüs Meilânam con-
! lùtum occiforùtn vtêrque exercitus Caîfari paruit. Po- ’ fugit.Cæfar inteEeaTaurbmenumtraieceratsquem repe»-'
ttta tïeciiis Bratusin CaHiâàSequanisFaptus & occifiis ; tipoimpetuPompeiüsafflixit Vndemultisdemerfisnaui-
bR. Vafillus éqdcs vnus depetcuflbribus.manu fiiorum j bus fuis, ac magna mnltitudine fuorum militum perdita,
fttuoramhecatiiseft;Lepidolàtisagente,ÇæfarAntoni- inltaliam Cæfaraufogit. Nec interueniente mora, inSi-
umrecepitmgratiam,atque ob fidemrecondliata* graciæ 1 ciliam,rediit, ibique Lepidum ex Aphrica aduentantem
filiam eius màtrimonio fottitùs eft Inde cum ad vrbem accefliffent
,acmmor defuturaprofcriptioneortuselTet-jG,
Thoraniiis vir prötörius, nihil tale mètuens , incurfumi-
'litötö dorrii fiia: interfedus eft. Ali) quoque complutes
traddatiiunt. Mqvhelatiiiis atq^efFfenatius in dreumftri-
ptatades ageretur C . X X X & c dubrumlenatommnomir
nain tabula propofita fruit. Primum Lepidi praecepto ex
nomine,deinde Antbnij r tertioCifaris. Ibi AntoniusT.
Cicerbnem iriimicumfifuhi ,ib iL . Calarem auunrculum
fiirim,&quodéxaggerando fcelëri acceflrt, viua matre
proicripferattibi Lépidus L . Paüliim ftatremfuum,ine-
undem-proferiptorum gregem coftiééerat. Adiedidunt
pofieaad numerurri proièriptbrum'XX!X.€quitesRaoma-
n i, & raultae giü & varix cxdes ad® funt: domus prolcri-
ptorum direptis omnibusdirutxfuntiAt’D olobcllainSy-
fiamultacumCaffib bellageflit: i quq vidus ipfefe inter-
Fcdf. Brutus & Caffiüs, magnis exerdtibus comparatis,
apud Athehascbnüenerünt, tbtamque Gtaeciam depopu-
latiliirit Rhodibs Gaffius terra marique oppugnatos, ad
dcditioiie'm c o e g it : ^quibus prater vitam mini reliquit.
Igituf Cxfar & Antonius, ebföém in Macedoniam maobuitfi/
i hSbuit, lummas fibi partes, terrore , m inis, ac fu-:
perbia vendicantem. Poftdiés paucos Agrippa îulïu Cæ-
laris,àlittore cum acie inftruda prolpebtans atrocillîmo
nauali prælio aduerfiis Pompeium conjflxit & vicit. Nam.
G L X .& I I I,naues aut demerlîc,autcepit.Pompeius cum
X; & V I I . nauibus vix elapfus euafît; Lepidus magna X X .
legionum infolentia tumens , cum MeEànam militibus
permillàm diripuilïèt : ipfum Cæ/àrem ad fe venientem
lèmel arque itetum lpreuit, ac potius relis appeti iulEt.
Quæ ille collecta in leuum brachium lacerna repellen-
dovitauit. MoximmifTo equoad fuos reuerlus,inftrudo
exerçituaduerfiis Lepidum veniés, plurimaslegiones Le-
-pidi paucis interfedis trànlîre in fiiam partem compulit.
Lepidus tandem intelligens4 quo vanicas lùa tenderet, de-
pofitoplaudamento afliimptaque vefte puelkfupplexque
Gælàri faâ:üs, vitam &bonaimpetrauit:perpetuo quidem
emendatus exilio. Taurus Cælaris præfedus totam pene
Siciliamierro pertentatam contritamq; -in fidem recepit.
X L .& I V. legiones lûbvnius,tuncimperib Cælàriserant.
Milites multitudine ferociores, quolaam pro accipiendis
agristumultusexcitauerunt.Sed Cæfar,animo ingens XX .
milia
ChroH, Tom. 1. u b . P I I.
nuiiâmilitum exauthorauit, XX-X-milia feciiotmn Domi-
j. reftituit, V I . milia quorum Domini non extabant, in
evueemegit. Ouans vrberfl ingreflùs, Vt in perpetuum tri-
bunitiæ poteftatis effet, aSenatu decretumeft. Hisdiébus
nans Tyoerim è raberna meritoria fons olei «erra exunda*
Oic» ac per totum diem ïargiflimo riuo fluxit. Antonius
vero poftquam Araxim tranfniifit, omnibus vndique ma-
lis çirçumuentus, v ix tandem Antioçhiam cum paucis te-
diit. Nam cum multitudine equitum & làgittanorum ab
omnibus præliis. quæ plura tentàuit vi&us.lèmpereffuge-
, turn praterea incertis &,ignotis regionum locis impe-
ditus grauiflîma fame ad nefandos cibos coaélus eft,pluri-
mi militum feîe hoftibus dediderünt, in Græciam tranlîit,
iuflitqj Pompeium qui vibtus à Cælàre exeteitû bellumq;
reparabat.cum paucis ad fe venice.Pompeius ßigies, à T ito
&FurinoAntonianis,ducib.fçpe terreftrinaualiqj bello vi-
Äus & captus,ac poft pauiulum interfedlus eft. Caêlàr Hly-
licumy Pannoniam, partemque ltaliæ , bellis fùbegit&
domuir.
Antonius proquibufdam fucceßibus elatmOäauiano Cafa-
ri bellum dettuntiat.A quo ter viftus, aC demutn
^ captus&oceifuseß.
* . C A P. X V .
IGitur Antonius Atthabanem Armeniæ regeln prodis
tione&do lo cepit , quem àrgenteà catena yin&um ,ad
confcffionem thelaiirorum tegiorum co.egi t , ex-piignato-
que oppido in quo cohditbs elîè prodiderat, magnam vim
auci argentique abftulit. Q u a elatus pecunia, demmiiari
bellum Gæfàri arque 06tauue forori Gæfaris vxorifuære-
pudium in diciiu ffit, & Clebpatram fibi exjUexandria
oceurrere imperauit:ipfe Accium vbiiclalfem cbnftruxerat
profedus, cum prope tertiam pattem remigum feme àb-
iumptam offendiflet, nilmotus : Remi, inquit, fàlui lint:
nam remiges non deerunt, quoad Gracia homihes habue-
rit. Cælâr G C X X X. rofttatis nauibus, à Brundufio in E -
pirüprofe&useû. A grippa vcro 4 pramiffîisà Cælàreone-
catias naues fmmentoatqiie atmis graues ab Aeuypto,Syria
> Afiaque adfubfidium Antonio venientes cepit : pera-
Aegypti ac Libyæ parte ciuitatem v iilô Antoniocepit: i-
pfumque continuo apudTharum vicit AnroiMus cqutftre
aduerfus GæfereinBelIum inür* in eô qiioq; milérabilitei:
vidlus au fugit. Kaleiidis fcxtilibus ptimaluCe Antonius
cum ad inftrucndam claufiilèm in portuin defeenderettfu-
bito Vniuerfæ naues ad Cælàrem tranfierunt. Cumque
vnico præfidio fpoliatus eilét , trepidus lècumpaucis recepit
gratoqj Peloponenliumfinu Monam vrbem validiflimam
Antonianp munitam prafidio expugnauit. Inde; Çorcy- |
tam cepit,fugientes nauali prælio perleq.rutuspiofligauu: ,
multifqne rebus priientilfime g eltis , ad Cælàrem venir.
Antonius defe&u&feme raihtum lùoru m*p ermotus, bel*
lum;maturate inftituit, ac repente inftrudliscqpiis,ad Cæ-
faris caftraprocelïït &vi&useft. Tertio poft pugnam die
Antonius caft ta ad Accium tranftulit, nauali pra lio de-
cernere paratus. O C X X X . fuereroftratæ Cælàrisnaues,
& XXX. line roftris triremes,velocica te Luburnicis pares,
& .V lIk legiones clalîi luperpofitæ, abfque cahorcibus V .
prætoriis. Claflès An romjCLXX. nauiumfuit: quantum
numérocedens,tarnen magnitudinepræcellens. NamX.
pedum altitudine à mari adetant famolum ôc ma|nu*i hoc
bcllum apud A cçium fuit ^àb ftora V. vlquein leptimam:
incerta vincendi fpe, grauiflimC; vmmque cædesaétæ. R,e-
liquurn diei, cum fubfequente no&ein viâoriam Gælàris
dedinauit. Priorumxçgina Cleopatra, cum L X velotiffi-
mis nauibus fugit. Antonius quoque detraéto infigni præ-
toriæ nauis : fugientem fequutus vxorem eft. illucefccnte
iam die, vidtoriamGælàr confuminaui t,tx viélis XU milia
cçcidiflereferuntur, V I . milia vulnerata funt, è quibus M.
inter curandum defecerunr.; Antpnius& Çleopatracom-'
munes liberos cum parte regiæ gaza: ad. rubrum mare
præmittendos cenfuerunt,ipfi prafidiis circa duo.Aegy-
f pti, cornua, Pelufium,Parethoniumquedifpofitisclalïem
& copias inftaurando bello parauerunn Gæfarfexto impe-
ratorumappellatus, & quarto ipfeçiinrM. Licinio Grallo
Cpnful Brundufium venir, Ibiorbis terrarum prafidia di-
uifis legionibus çompofuit.IndeinSyriam prouejftus,mox.
Pelufium adiit,vbiab Antonianis prafidiis vitro fufeeptus
eft. Interea Gorhelius Gallus præmillus a Cælàre, l^ÿr
legiones, quas Antonius apud Cirenas præfidi j loco con-
ftituerat, fulcepit in h dem arque inde Parcthonium prima
in regiam. Regina ad pedes Augufti prouoluta : ten- .
tauît oculos ducis, fruftra quidem. Nain pulchtitudoin*,
tra pudicitiam principis fuit."Neeilla de vita quæaufere- !
batur, lèdde parte regni laborabar.,Quod vbi defpcrauit
à principe, feruarique le triumpho cognouit, incautiorem
naâa euftpdiamin Maulolæum fèregum recepit,ibique
niaximos., vtfblebatinduta cultus , in referto odoribus
folio mxta iuum le collocauit Antonium, admotilque ad
venas lèrpcntibus, fie morte quafifomao fblütaeft. ^Cælar J
Alexandriavrbe omnium longe opulennllîma 6c maxima
v iâ o r pbeitus eft.Nam & Roma intantum bpibüs eius au-
<fta eft,v t propter abundâtiam pecuniarum jduplicia quam
vfqueadid fuerant poilèfiîoniim , àliarumq} rerum ven;> ||
Hum precia ftatuerentur. Occifi lunt iulïli Gæfaris,inaior
Antonij filius & P.Cànidius-infeftiffimus quidem fempet
Gæfàri, fed Antonio infidus, & Gaffius Palmenfis, vltirna
Viplatæ paras Gæfàtis vidlima Quintin us Ouinius, ob
earnmaximenotam, quod oblcoenilfime lanificio,textri-
noque reginæ ienatorum primus Romànus praefle non
eru^uerat, Dchinc Cæfair pedeftribus copii s in Syriam ve-
nit.Deinde inAfiamad hyberna conceffit,acpoft per Grç-
ciam Brundufium profeâus eft.
De eo quod Cafar Ottauianus tot am Hijpaniitmper fifubiugiiuit.
Vbi & gloria Magni Alex..ndn in eohjiifujlper l got os Inùorum
& citerarmmentïum Orientis, Et ijüaltter tamper fe,qudm
etiMperfiioftegutos vnïuerfumfibifub-
iecit or bon.
C A E . X V I .
CA elàr v iito r ab Oriente rediens, V I I . Idus Ianuarias,
vrbem triplici triumpho ingreflïis eft,ac:tuncprimü
ipfe Iani portas,fopitis finitifque omnibus bellis duüibus,
daufit) Ho c die primum Auguftusconfàlutaîtuseft, quod
nomen cun d is antea inuiolatum, & vfque ad hune cæ-
terisinau(un), Dominis tàfîien oibis licite vfurpatum,api-
etm déclarât imperij. Atqueex eodém dieTumma rerum
ae ppteftatum pênes vnum elfe coepic 8c manfit : quod
Graci monàrchiam vocant. Perro autem hune efle eun-
dem diem,hoc eft,VlII.Idus Ianuarias,quem nos Hpipha-
niam, hç>ç eft, apparitionemfiue manifeftationcm domi-
nici làcramcnti oblèruamus. Hinc vero Cæfer pantorin
Hilpania per GG. annpsaduinteliigçnstaperuit lanipor-
tasatq-, in Hilpanias ipfe cum exerc a i proredus eft. Can-
.tabri ôc A ftures--Galieciæ prouinciæ portio fiipt, qua exte-
tunvPyrenei iugum , haud procul lecundo Qceaiiq fùb
lèptentrione dvducitur. Hhnonfolum propriam liberta-
cem tueri parati: verumetiam finitimorum praripereaufi.
Q u o Gælardum læpius aggrçllixs ftuftra propter Pyrenei
diftiçultatem .tandem ab Aquitanico finu per Oceanum,
incautis hoftibus admoueri^aflem atqueexponi copias
iubet, quos i ta improuifbs debellauit&cepit. Poft: v id o-
riam.,vero Cantabriæ arque Galieciæ, ...totiulque Hilpa-
niæ y Claudius; Drufus , priuigftus Cæfàris , Galliam,
Rheciamque forti tus , maximas fortiffimafque gentes
Germaniæ armis filbegerat. N ‘àm tunç velùti ad eonfti-
tutum pacis diem feftinarent , ica omnes ad e^perien-'
tiam belli,.decifionemve foederis, vndatim geqtes com-
mouebantur, aut fiifceptura pacis eonditioncs , fi vin-
cerentur, aut yluræ qüieta libertate ,i î vfncerent Norici,
lllyrij. Pannoni j , Dalmatæ, Moet i, Thraçæ, & .Daci , Sacr
matæ, pluvimiq} & maximiGcrroaniæ pôpùli.pei diuérfbs
duces, vel fiiperati, vel repreffi,vcletiam obicdumsiximo-
rumfluminum,Rheiii, Danubiique feclufi fimt. Drufus in
.Germania primum Sofipetesydcinde Thenteres, Acathos
perdomuitMarcomannos pene adinterrietionem cæcidir.
Poftea