Hic emüi afflictiohem fonat. In intrôkü àic\i,Circunde-
âcrnntine gémit us mortis,dolores inferni cireunik der tint nie.
Àiiguftitius inTfalmïs. In his qui me circunqederuhcjVt
*pèrderènt,eraht dolores înùitTéhôæ, qui mortem operan-
tur.perdücütitquèad.inièinuldipeccati.Prdpcérnosdolo*
res non poïftimus lætari,&fectiri eflè; lèd præparare debé-
rnus nos àd bellum,vt Apoftolus: Omnis autcm, in quit, qui
tn ugone con ten dit, ab omnibusfe abßinet.
Dicit Amb'rolhiS; Ab hisômnibüs, quævitanda eadem
tradit difciplina, cum iciant vnutn cöronandum ; quand'o
magfs obiêruandum nobis eft, quia omnibus promma eft
Talus ? Irlæc difciplina militibus nota eft. Exmultisaliquâ
nobis pïoponenda ftiht, quæ ad abfiinentiam militiæ no-
tlræ pertihèrit.Tiicit Apoftolus àd Ephefibs : Fomicatio au-
iem,àiôfnnis ; ni m ml dit ta àut'a uaritia, n ec nom in eût r m yobit,
ficut dccetfiintlos. ,t.
X^ohtrânæcvidâli^amërthobis eft/èô(îèm Àpoftolo
dicentemon eft nobis collüdtarioaduerlùs carnem ôclan- i
guinem, fed aduerîùs principes & poteftates,& reliqua. Ih
hi sfuperantur vkia. Benefë contra hæc præparâc,qui eàira
abhorrer,& a corn munio ne lha pelli t, vt etiam apud fe non
nomihenfcur.Fùturüm e ft bellu m :ab ftineamus nos ao hi s,
qp£Tmped)ahcpùghàmnQ2S9m>Sequiri^^f^iir«Mfe>^'
■ ftultiloqutum,autfcurrïïitàs, qua adjrem rton pertmtt$ fe i magis
graltar ion acfio. Ifta ad rem capeilcndæ Hieruiâlem non
jjertinéiitjicd refiftunt: quapropcêr ab his abftincamus.D e
turpi rudine dicit Hieronymus inter aliqua, fignïfiçare ab -
fconditâîh c'dgi tationem, cum inflaromàturlênfusnofter
P ^ o d ficeXponit Hieronymus in códem Iohele; Egö »anquit,
hortor, quod meum eft,atl pcenitentiara, & Dominum
ïrie'ffabiliterhdui elite clementem. Et paulo pdlhSed
qüiaprofundumdiuitianimïapïentiaï&rcientiieDei'hpE
ie non pofliimus , fententiam temeer o , & o p to potius,
quam priefïimo, dicens: Qfi^fitt»fi coiiüertatur '& ïgnofegt
Quod aft,quis* aut impolïïbilè, aut difficile fdendum R
Peccata feparant interQeum & hómiiiem, quare dubita-
mus in Sëxagcfima, vtrunibominus fit'nobilcum, &.pro*
ptereadicimusin Ihtróitu: Espurge, quare obdormis Domme?
exurge,&nerepeilas infinem: quarepciem ruim a'uertis l Obli-
uiferis ihop'ta & tribulattbnis nofirai quoniam buttfiliata efi in
puluereammknoftra. Vnde Auguftinus inplalmöxliii. inter
manus piilüeris huius »inter manus ïmpiorum & perlè-
quentium, humiïia'taeft anima noftra ad ho evu e inuo-
caremusj& dares auxilium de tribulatiohe r Venter autem
nofter hadïtin terra, ideftjconfenfit impietarigylueris
huius.
ad libidiqém carnis tici 1 lationibus anima ignita luccenditur,&
nihilöminus Dei rimore & mentis iudïcio refre-
hatüf; y, ; . g - %'c. ... v .... ;
ïtite rum de ftulriloqmo & Icuriilitate: Stultiloqui-
um nihil in Ie lapiens & cordi hominis dignum habet:
Scurrilitas verade pnfdend mente defcendit, incohlultq
appetit qnaedaih vjävrbäna verba, vel ruftica, vel turpia.Vei
faceta,quam hos iocularitätem alio verb'o poiïumus appel-
ldre.vt rifum moueat audienribus. Verum & hx ca fmclis
viris ptnitüs propfellenda lunt,quibu's magis conüenit fiere
atqiie lugere, vr in HcBraico quoque Èuangelio legimus
Dominum ad dilcïpulos loqüentem: Et nun quam, inquit,
l&iïfiHs') nificumfratrem veflruhi iYuUiïlis in chanfate. Vnde
Tóannes Chryfoltomus in lermone dedmóquarto hipef
Epiftolam ad Hebrsos: Nonne audiftis Paulum dicen-
tém:Turpitudo ,vaniloquium, (?fiurrflitas abiiciatur a volts?
Cum turpitudinem‘& Icürrilitatem pbliiir^tu autem rides?
vaniloquiüm qüidemhuïlam habet vtilitatcm,vël ottminö
ridesj&efihndisiaciera tuäm ? qui monachum profirerls;
qui crucifixus es,qui lugenS,rides?t)ic *nihi.,.ybi Ghriftus
hoe fecïc? Audifti hocalicübi?Nulqtiam quidemrlêd eon^-
triftatum Ispius legifti.Et poft aliqua: Lugeamus ergo, dir j
leftimmïjlugeamus.vt reuera ridcamusin tempore gaudii
llhcerius.Sic npbis videtur vellepracepcorem officii, tempus
lèptüagëli maj tempus eflè lü€liiSj& prop rerea eumdi-
xïfieiCtrcundederunt megemitus mortis■. 6c item m. Adiutoïin
opportiihttatibus', m tiibülatione. Augullinu s in PÊIrnonono:
Npnenïm conüertituraniniaad Dominum, hin cum ab
hoc lèculo äüertituf. Nëc opbrmnïüs ab hoc lèculo auer-
tftur, näi nugatonis eius & hoxiis, & pernicious volupra-
tibiis laböres & dolores mifeeantur. Vbi labor & doior,ibi
ieiunium laltem ami'citia huius mlindi:vbi ieiunium.ibi
humilitas mentis:vbi ieiunium lep’tuägehariuln, c'ompaf
fio cap tiuoriim.Si compatimur,& cónregnabim us.
be Sexageßma,
C a p . IÊ
IN Sexageßma c i t c ^ 4aB,ÄuSi;hibulaiBdiubhs quam
maximis,acfi noneitetlóimscuadendi.VendidimuisnbS
fiib pbcéato.innobis hon eft yiftus Ibluèridi. Vhde dieitur
primabraHo’ne Sëxagefimte:DeUsqui conlpicis,quia ex
nulia noftra virtütè fubliftimus. Öptamus potius j quam
prasßimimiis i. vtverüs Dominus rioftèrlèintromittat ad
ibluendüm. Simili de cauia jfccit Ioheh Q u ü fd t ,ß coH-
uertdtur & ignofiatpeus, ér. relinquat poßfe bsncdiäionem ?
Et itehim: Exurge Dottune, adiuua nos, & red inte nos pro•
pter nomen tuüm, hoc eft, gratis prop|er nomen tuam j hon
proptermentüm meum:quia tu dignus Fäcere , nün quiä
<eg ° dignuS fum cui facias.' Eft in epiftbla bonus athieta,
qui hos ebnfortat, vtqüserämus Viam euadendidt captiui-
täte, & delpiciainus dömmoS, qüi nös adjelendum te-
nen t. Dicit, in'dighando luper eos,qui maiiscedunt: Ltben-
terfuffertisinfipientes, cumßtüipfifapunfes. Sußinetüenim ,f i
quüvdi inferuitutem redigit ,f i quis dittorat, f i quüaccipit, ß tc.
Nos captiuiobedientesifecundumgradümarripuimus, id
e ft, de tribulatione cbnlceifdiraus ad inquirendum no-
ftruih j>rpprium Dbrninumj: fciani, dicimus, gentes quo-
niam nomen tibi Dominus^ Vnde Äuguftinus. Gogno-
Icah t , i n qu i t , quia homeq tibi,Dominus, tanquahihoa
verp, nec 'fuo nomine nuncupenturjqilicunque alii D o -
mihi h'ohiihantur,quoniä leruiliter dominantur, & vero
Domino comparati, nrc Domini flinr.. T r a ä u s , Com-
mouifti Uomine, oAendit tenäiii commocim'conicien.
napcccatornm. Poft rerrdni conimoram (einen jndiicitur.
Inicpcuagefimalncrepatt &m u s , ijuiä ociofi ftetitnus, ini
d u ä i iiimm äd vineam cofendam| in, ifia Sexagdima fe-
meniacinaiis. .
Scx^dimapercumtinfraSeptuagEfimam adqnartam
fdiamPakhdisliebdomadiS.HaEcquartaftiia habet ctoiii
uenient^m cam qqanaatare ramidi. in qna Dauid & SV
lottlößregmUcmiici Inqua ra rdategens iila c ilt f t i fide
incl,yta,tcgno DauidSc Salonioms gtotiofa tcmpli etiamfanttiliimiakitadiiie,
totnmitobilitabaturinorbe: Innoa
ftta « i o quatta Ictia triiraphat Dahid, qui vicic-Ieoncm:
Salomon aeiernuS.pacificusrcgnat; de quo dicit Apoftd-
lus:Cbrißwrifi!%craämmitu,iimrimmoritur:m<rsUtivlm
»ia dom iij^i'fat-.'feBplumaEdi'fieatnobiliflnnnmQeo path,
qui didturus eft fine, yenite bcnediiU fratris mciAofitdett
f r dp trat um yobungnumnb initio mimdi. Ad id regmim per
iexagefimatn nos oportet fcurtere.' Senarius emm nume-,
fns pattibus fois computätus, primus pe tfe äus eft, iexta
Vaumtertiidcä,medierestria;ynumcniin&duo & tr ia , f a faciunil Hic oumbms periiiäipneni demonfttab Bc-
dabbrade tempotifas: vbi liotandnm, quöd non ideo fe-
harius numetusperfedtiispft, quiaDoifiinusfnieomiineli
operaperfeecritiiJAficuiAuguftinasaitvIdeoDominas,
qm iimnl ommq crcare vatebat, ineo digoatus efttiperari,
qtua miuiems ilieeft perfcdhis. Scnadus per d.n. ri..m
difans faaginta faautir. Denatiusad mertedem dperum-.
refpicit.Siquis perfcnarium,id eft, perfeäioncm, mcrce-
dem operum tequirit ,ipfe perdpiet icgnum, quod nobis
pEonuttitur in quarta feria Pafchalii
be Qitiinquageßma.
# C a p . I I I ;
QVinquigefimaintertiö^tailubönfiftir. Anteatiub|-
tamus vtrum propius Dominus nobilcum eilet, an
non. lara tehemüs illüm, & dicimuis, Efiö mihi in Deum
proteäorem in locum tefugi), vtfiluum me facias, felum
precamur tfoce militüe noftrat.dicendq^Et prop ter nomen
m
tuum düil mihi eris.&énùtjies xhe.Iam.in expeditione fu- i
inus adiienit dbótiffimüs athletäj Iblito more nos hortans
docer, quibus muiiimentis muniri höä pportèàt, & .dicit
$unc autem tnanent ßdes,fpes, chantas, triahxc.De qüibus di-
citin àlià Èpiftola, ln omnibus fumentes feutum fidei, in quà
pofsitis omnia tela nêqùifiimi igneà extinguere & galeâm falutis
ajfumite, &glidium spiritus» quàdefiverbùmDw.jTriumpha-
tor militiïenôftræ Deus éfteui didtiit : Tu es D m qui facies,
nurabilta. Et iterü, iJberaßi in brachip tuopopulum tuuni. Ttat-
6kus Veroj D omino hobis praecipit leruire, qui nos fecit*
noh èi,cui nos vendidihmS hofmetiplbs. In lacägefimafe^
I minauimus: in quinquagefimà,fi:u<âum Cölligimus.Qirid';
I quaèfiüit cæcûs aDöminö* qui hos prifigüràt? Nihil aliud
f nifivtfrüerèturlümine: frudlum quæfîuitj früôtum inue-
nit.4ftàQuinqüâgefimafècündum diémiprimüm vènera-
bilis Ealchæ tangit.Sicütenimlènarius perfedtionem operum
dëmonftrat, ita quinquagenarius omnia trôna ope-t
!ra,quæpëffi<:iüntürper qiiihqi lènlùs corpofis. Quinqui-
es decent quihqùagintà. Qùifquis per exteriorem adrnini^-
ftratiônem décem Verba legis compleuerit inSpiritu lâh*
<äö, non dübitat ad cohfortium perüeniendüm elle béat®
ïefurréófciönis, qüæ célebratür iu Pafçha Domini. Perlàb-
batüttt vônimus ad Dôrhinicumific&perfèprifbrmemlpi*
ricunilegém irriplèndô, ad fefürredtionem. Tres gradus,
■ ßinttriuniöfficipruni,quos infiximus vfqûead h une locum.
Primus continet plamftumcâptuidrum qui eliè no-
I lunt lüb dominis vitiofum: Ibcundus voluntatenl fugæ de-
I taionltrac, dumm'odopropitius Dominus vclitebsfufcipe-
re,açnon àfe repellece.T ertius conlîliumagit* quomodo
I fugiat, præfumcns iam delulceptione, Bonam confihum
I adjpilcituriuxta verba Introkus, EßomilntnDeum protefto-
>■ rem. Si quis tacito vel verbofoTermone voluerit fàri, nô Vt
J cæ cera, qüaî in memoratis o fliciis cohtitientur,ita aptari in
» eis grädibixs quomodô excerpta, volabo ad quâdam arborera
Augiiftinum, lèdeböquein tamis eius, forlân defen-
dar fua denlîtatëa rapacibus accipitribus. Scribit idem ihf
libro décimp lèxtode ciüitate Dei: Non làne omnia, quæ
gefta.üarfânturi aliquid etiam fignificare putànda lunt:
ledpropter iila quaï aliquid fignificanc, etiam ea quæni-
hil fignificant 4 attexuntur. Non folo enim vpme-
ré terra prolciiiditur; led Vc hoc fieri pofiic , etiam estera
aratri membra necefiarià-fiint: Et noh ioli herui incitharis
atqùehuiüfcetnodiVafis müfîcis âptahtüf àdcanturtulèd
-Vcaptaripollînt^infuntetiam esteraih compaginibus o r 1
ganorum, qufcnonpercutiuntur.à canentibusiled ea, quS
perculïatefonant, Kis conneitunruri icàin pröphetica hi-
ftoriadicüntur & aliqua, quæ nihil lîgrtificant, lèd quibilë
adhærént quæ fignificant, & qnomodo religantür. Dixi-
mus tres gradus nitentium ad pugnam: lintilimodô dici-,
hutsipes articulbs criumphi, id eft vnatn làbbati, qüartani-
que, &leptimam. Quiaaikimus Septuagelîmam noftrani
pendereàlèptuaginracàptiuitatisannis prioris populi in
Babylonia, bonum eft * vt relpiciamus eoldem articuloS,
quibus populus ille ad plenam libèrtacem periienit.Primà
reuerfiofuitiàâafubZorobabelduce, 6£ielîi Sacerdoce
mâgno, in quinquagefies mille honiihibus,quod iam præ-
Icripfimus. Vbi hoc nocandum, eft » quod in libro Êldrae
fcribitur, 0»J«h inultitudo quafi virvnusNnde Beda in expo*-
fitione eiuldem1: Nocagiatiam primitiuæ Ecclefiæ, inqua
multitudinis credentiumerateot vnum &]anima vna, etiâ
in hoctranfmigrantium coeturepcririùta vtcumtantus effet
exercitus, qui prope quinquaginta milhum fummam
compleret, & h ic diuerfi gradus & conditionis exiftens,
nihilominus omnis multitudo ob eandem fidê<k d ile â io -
né quafi vnus éllè videretur.homo donante illo qui habica-
re facit vnanimes in domo. Secunda reuerfio eft 1 ub Eldra,
ficutab eodé feriptu eft:Promouimus ergo àflumine Aha-
ua duodecimo die menfis primi,vc pergeremus Hierulàlé,
& manus D e i noftif fuit fuper nos,& Jiberauit,nos de manu
inimici &infidiatoris in v ia ,& venimus Hierulàlerh,&
marifimus ibidiebus tribus : D ie autem quarta appenfum
ellargentum & aurum, & reliqua.Sed nondummuri Hie-
rulàlem reædificati eranc. Vnde & in lèquentibus legitur*
Etfaâum efl m menfe Casleu anno vtgefmo, &ego eram f Nee-
mias ) in Sufis caßror &venit Anani vnus de fratribus mets, ïpfe
ii Bihlioth. Vet. Patr. Tom. p. _______
'& viri ludà, & interrogaui eos de ludais, qui remanferant, & fh -
pererat de captiuitate,&de Üierufalem dtxerunt m ihiiQin rem an-
fer tint, & derelttti fitnt de captiuitaté ibiin prouincia, in affli-
üionefunt & in opprobrio, & murus Hierüfalcm difsipatus efi &
porta eius combufia fantigni.TettizteuetCi_o fubeodem fa âa
1 eft. fie ënini fetip tum eft. Miferat autem rexprincipes milttum
& équités i & audterunt Sanaballat Oronites & Tobïas feruuslj
Amanites & contnfiati fuht afflictwne magna» quod veniffet homo
qui quareret profperitatem filtorum ïfrdel: &veni Hierüfalcm»
& a am ibidieb. tribus. Ifte Neemias ædihcauit Hieruiâlem.
Hæcproptereaprælibauimus, vt noftracoaptaremus prio-
ripopulo Dei.Hic prætcrmictàmüs quartamferiam, quan-
do in trauimus in pugnam, qüoniam in altera periocha era,-
6tanda ell. Dies Dominicos fequimur.
De Quadragefima.
CAP. ÏVi t N Quadragefima aliqua pars pugnæ peradfa eft. Dicit
■ * nobis, quemin Quinquagefimâ proteôtorem inuocaui-
mus.Inuocauit me & , ego.Exaùdiam eum, Sec. Epiftola
ira: Tem p ore accepto exaudiüi te,& in die lalutis adiuui te.
Etinrelponlpfio. Angeli Domini euftodiunt nos» Ih Trai
t u, Scuto veritatiscircundati fiimus » In Euangdiô ad tri-
umphum rendimus, vtdicamus inimico: Vade Satana in
inreritum. In geneaglogia hominis Chrifti, in quo trium-
phus tripudiac, numorü prælèntcmQuadragefimæMat-
thæus lanitificac, quem quadragenario numero Genera^
tionumfcribit defeendilîè ad terras. Vnde Auguftinus in
iib.i.deconfenfuEuangeliftatum: AcUte animaduerfum
eft, Machæum, quiregiam in Chrifto inftitucrat inlïnuare
perfonam ëxcepco iplo Chrifto quadràginta homines in
generationum lerienorrtinalîe.'N uinerus autem iplè illud
cempüs fignificât, quo inhocléculo & in hâc vitâ régi nos
Oportetà Chriftojlecundùm labrioûm difciplirtàm, qua
flagellât Deus ( vtlcriptum eft )bmriem filiuni quem reci-
piti D e qüa dicit Apoftolus Per tribulàtionem oportét nos in-
trdrein rtgnurn Dei. Ergo numerus ifte laboriqfi huius temporis
[âcramentum, quo fub difciplina r€gis Chrifti aduecç
lus diabolum dimitamus, etiam illud déclarât, quod qua-
draginta dietunvieiunium,hoceft,hum<iliracem animæ co*
fecrauit: & Lek &Prophetæ, per Moylen & Heliam, qüi
quadragenis diebusieiunarunt. & Euangelium, per iplius
Dominiieiifhium. Quibus cfiebus quadràginta eciamten-
tabatur à diabolo, quid aliud.qüamper orane huius leculi,
tempus tentationemhôftram in cârnefi% quarti de nôftra
toorcalitareaflumere dignatüs eft, præfigUrans? Ifte qua*
dragènarius numerus, qui inchoatur à lequenti Dominica ï
polt Quinquagefimâ, finitur quinta feria ante Pafchâ Do-
mini, quæ vocatur coena Domini. Vârietatem diei CcenÆ
Domini feribemus, fi Dominus dederic, in memorata periocha.
Ho c enim luificit hic commeitiôrare, quod qua*
draginta à liipradkfto Dominico duo dies luperiunt viqüe
adbaptifinuni, & fiuhc quàdragihca duo. toc enim man-
liôneshabuemnt filii Ifrael, qui baptizati lùüt in mari ru-
bro,quaiidoexierunt de terra Ægypti, de dura lêruitute,
& peruenerunt ad terram promilfionis» T ô t enim geoera-
tionesfilntlèriei Chrifti, <$m!echonia bis computato, &
eodem Chrifto. Merito quid ad coeleftempatriam tédunt,
eoderti numero manfionem latagunt, quo filii Ilfâel ad ter-
fam promilfionis venerunt. Et merito, qui adChriftum
tranlèuntiper baptilmum, eodem numéro ad eum perue-
niunt. quo Ghriftus ad nos venire dignatus eft. Et, ficut;
Hieronymus in libro manfionum filiorum Ifrael. Nec minim,
fi in illo numeri facramento përueniamus ad régna
ccelorum, lùb quo Dominus atquc Saluator à primo Pa-
K triàrcha pètuenit ad Virginem quafiad Iordanem,
quiplcnogürgitefluens, Spiritus
lânMigiâciis redundâ-
bat.
C e 3