3 + ö
Mandatum vêtus, eft verbitm quod audtftU. Iterum mandatum J elfet in veteri: & ilia bond habemus, qux illi habuerunt, &
nouum fcriboVobü.Qaoditzbcàz'.Eidem charitas& mail-j .pluraper Iefum Chrifturti Dominum noftrum. Sacerdos
datum vctus eft» quod-ab initio commendata:&mâdatùni I in luo officio non fe exuit cafiila,qùia prçcipiente Domino
nouum, quia tenebriseie<ftis,defideriü nouæ lucis infun- I per Moyfen non debet exfredë lanbtis, ficut f riptum eft:
dit.AliquæDalmatic« habentviginti oSto fimbrias an te& : Nccegredietur:de fànâis, ybiincejligi datur, debere eum
retry. V b iefto â iç s repetitüs fepsiformis fpirituspropter iugiterinconrinentia &abftinentiamanere.
generahominum, quos replet, vclaudent ■ .......replete Deum, noc çft>
reges terne, & omnes populi,principes & iudices,iuuenes
& virgines, fenes&iiiniores: &.aliquxtriginta& trigin,
ta, lingula; line« altrinfeeus quindeetm, quia charitas &
in-veteri teftameiitOj & in nouo quindecim ram os ex le
producit. Quilquis ftudet prodefle fratribusin aduerfitate
& in profperitate,ifte habet fimbrias coecineas invtroque
humero. H x dux fortunx fignantur per finiftrum & dex-
trum humerum. Quindecim tamos charitatis enumerate
'Pattens eft,bemgna eft: non kmülatür,noh agitperperam^no infla-
tury non eft anibittofa, non qiurit quafuafunt ynonirritaturynon
cogttat malum, nongaudetfitper iniquitatey congaudet aute veri-
tati. Omnia fuffert, omnia credit? ommajperat,omnia fuftinet:
Linea qu« in medio eft, eft quailIHpes charitatis. Quod e-
nim iignificant lin e s Hue fimbria: in dextro humero Hue
finiftro, hoc fignifiearit in anteriori parte hominis qu$ per-
tinet ad nouum teftamentum. Siniftrum latus habet hm-
brias, quiaa&ualis vita iblicitacft,&turbaturcrgapluri-
ma: A t dextrum iatus non habet, quia contemplatiua vita
quieta eft. per ipfämfiguratur regina qua; ftat a dextris,Ipfe
eft vna columba, perfecta & proximaftat adextris,& nihil
in fe finiftrum habet, Largitas brachiorum,largitatem &
hilaritatem datoris demonftrat. Diaconusqui non eft in-
dutus Dalmatica,cafiila legit circumcin6tus,vt expedite
poffit miniftrare, vel quia mum eft ire ad comitatum propter
inftantes neceffitates. Ipiahabetpertu&s fubtus alas,
quoniam Chriftum vult imitari, qui lancea perfoflus eft in
latere, &vultv tno s fequamureius veftigia, quodfignificat
pertuius in latere.
De tunica, quam facerdosinduit fuper camifiam.
C A P . X X I I .
Sicut in camifia defignatur caftigario corporis, ita in tunica
vktutes intim«,qu$ad folos ffiblimes pertinent,de
qua Hieronymus in EpiftoLa adFabiolam. Hxciplayac-in-
thinatunica,fubuculanominatur, & proprie pontificis
eft,fignificatque ratio riemlublimium no patere omnibus,
fed maioribus, atqueperfe&is. Ipla eft interior, mlaque
defignat virtutes animx, quae non multis cogriitx funt, &
quas femper debet habere perfe&us. Vnde Beda in tra&a-
tu fiiper Lucam.Quis etenimnefeiat vifeera mifericordix,
benignitatem, humilitatem, patientiam,modeftiam,cafti-
tatem, fidem,Q>em & his fimilia»fine vlla temporum inter-
capedineafidelibus elfe feruanda ? Ipfa non cingitur, fed
Camilla. Qua: ita eft fabrefa£fca,vt non impediat cur fum noftrum
ad miniftrationem, quoniam memoratx virtutes liberum
nobis iter pratbent ad contemplationem Dei. Camilla
cingulo con tinentix conftringitur, prxeipiente Domino
: Sint lumbi veftripracinäi, vt per duas virtutes, id eft,
obedientiam Domini, & naturalem dilputationem con-
iftringariir omnis voluptas. Happ iunt veltimenta, de qui-
bus lcribitur in parabolisSalamonis,Fortitudo & decorin-
dmnetu eins. Et in luperioribus, E t cingulu tradidit C hanu mo.
Si quis volucrit vti duabus tunicis, oftendet fe eile diaco-
hura & facerdatem, liue vt 0(fto lint veftimenta fecundum
numerum veftimentorum lummi pontificis Aaron , cuius
veftimenta narrantur fuifle circa caput 8i corpus vlque
ad pedes. De veftimento pedum & manuum reticetur. Ad
iiiius norm am, vtdixi, habet fummUSpontifex nofter a ca-
pite vlque ad pedes o&o veftimenta. Primum eft amidus:
fecundum camifia, tertium cingulum,quart um ftola,qui n-
tum & fextum dua; tunic«, feptimum cafula,o6tauum pallium.
Porro veftimentum pedum potius per tinet ad no-
ftros ponrifices, quam ad Aaron, Dicitur noftris pontifici-
bu s : Euntesdocete omnesgentes: Aaron tan turn in Iudxa ver-
labatur.Sudaridin manu, potius ad noftros qua ad Aaron:
quoniam maior munditia eft in nouo teftamento,quam
J^epallioquovtunturArcbiepifcopi.
P Allium arcl
VI
C A P . XXIII.
chiepifeoporum fiiper omnia indumenta eft,
vt lamina in frontelolius pontificis. Ulo difeernicur Ar-
chiepifeopus a csteris Epilcopis. Pallium fignificat torque,
quern lolebant legitime certantes accipere. Q u o dono
admonentur csteri ad legitimiim certómen. Q uod habet
duas lineas a fumno vlque deorlum ante & rctro.Signi-
ficatenim lummx dodtrinsdecorem per difeiplinam ma-
datorum Domini acceptabilem. Circulus.circa collum,
difciplina eft Domini circa ferm oneïn pr«dicatoris,yt non
fit alter ferm o prxdicationis , & aliud opus, dicente Paulo,
Nemini dantesvllam offenftonem, vtnon vituperetur minifterium
noftrum. Qu od ita A mbrofius in traiftatu Epiftolx ad C o -
rinthios: Vituperatur enim minifterium ip(btutp,(lea qux
verbis docebant, operibus fuis,vtfierent, exempla'non da-
rent. Mandata veteris teftamenri, ä principo G enefeos vlque
in finem, in humerali lineaoperando&docendopor-
te tpontifex inpeiftorali: Noui, a primitiua Ecclefia vlque
in hnem.De torque dicebat Salomon in Parabolisijftadda-
turgratia captti tu o ,& torques coUo tuo. Quod ita Bedain eo-
dém: Mo s ap ud veteres ifmt,vt legitime certantes,coronam
in capite,torquemin collo aedperent. Et nobis erg o ii difeiplinam
conditoris noftri, fi gratix matris feita cuftodi-
mus, maior inde virtutum Ipiri talium daritas augetür. Ad-
ditur gratia capiti,cum charitas qux principale mentis or-
nabat, ardfentius inflammatur. A dditur & collo torques,
cum fulgoreperfe&x operationis fermo pr£dicationis,qui
per collum prQcedit, confirmatur: acne contemni ab aur !
ditoribus debeat,indeficienti virtutum connexione duci-
tur.Sed & his qui Molaicx legis d^retaDomino veniente
feruabant, addira eft gratia noui teftamenti cum lperegni
cxleftis, cuius Ipleudor eximius ad exemplumcorpnx, vel
torquis nullo nunquam fine claudetur.
C A P . ' X X I V .
SVdario folemus tergere pituitamoculorum & narium
atque fuperfluam feliuain.decurrentem per labia. A c
ideo ludarium fignificat ifto in loco ftudium mundandx
cogitationfs, quonaturales & velutingenitasnoftras dele-
(Stationes ftudemus tergere, liue propter effufionélachiy-
marum tergendum fenur fudarium, v t in martyrologioBe-
dç legitur,quod paternofter Arfenius proptetredundatio-
nem lachrymarum tergendam, fudarium femper in fina
vel in manu habuerit. In manu liniftraportatur,vt öftenda-
tUr in teporali vita txdium nos patrfiiperflui humoris.hoc
eftjcarnalis deleâationis. Et iterum: Sudarium ad hoc
portamusjvt eo detergamus ludorem,qui fit ex labore
propri j corporis , quod legimus vfitatura fuifle circacpr-
pus Chrifti, Vnde legitur, Et fudarium quod fuit fuper caput
eius. Sudor txdium noftro corpori eft, fi non effet tædipm,
non tories tergeretur. Habet aliquoties mens txdium,
dicente Pfalmifta : Dormitauif anima mea pra tadio. T x dium
in anima, qùali fudor incorpore. Txdium aniihiali-
quoties iblet fieri ex confeienriapeccatorum,aliquoties cx
accidenribus, vt eft omneflagellum quod patitur ab alieno
corpore:aliquoties exinfirmitatepropri) corporis, qux
infirmitas aliquoties folet accidere ex peccatis. Quàndo
gedium ex infirmitate peccatorum frontem conlciemix
noftrx te g i t , habeamus ludarium éx lino caftigatum
mundum, qttaliafiint verba Dauid Prophet«, C ormundum
créa inmeDeuty &Jpiritumreäum innoua in vifetribus men. Et
ftfueri t infirmitas ex approbation, ficut in lo b , dicamus
quod dixiv-Sicut Domino placuitjtafattum ejhfit name Domini
^ _____■ .. _ benediftum,
benediäum. Munda eogitarioin Daiiid fuit, qtiando.dixit j
Cor mufiàum créa in me D^W:mUndaq; in lo b , quando dixit:
Sicut DemmopUcMt, itafa£tum eft. Sic & nos, qüandö txdio
àliqûoafficimur, nemaiöre triftiti^ablorbeamiir,incölp-i
iacionem noftti quail quoddam fudarintn exemplàprxdi-
âialândtonim pàcriimad corroboranaam parientiaiii,&
dètergendum txdiiim fiimamus.Petfudarium inrelligimus
mundos alfedus & pios in labore.
V * V E
De vdrietatefandaliorum.
G À P. X X V .
Ârietas landaiiörum, varietatem miniftrorum pingiri
Epifeopi & facerdotis pené vnu eft officium : A t quia
nomine & honoré difcernüntur, difcërnuntur etiämva-
rietate faridaliorumj vt vifibus nöftris ërror auferatur, qui
poteft iiiterefle propter fiiiiilihidinem offieij. EpifcopuS
habet ligätucam in fliis landaliis, quam hon habet presbyter.
Épilcopi eftjhiicillucque difeùrtcrë per pârPchiam ad
regendàm plébem: ne forcé cadantfandälia de pedibus, li-
gata fimt. Ex eo poteftfeiri, quantum riëcëflè fi t ëi firmaré
greflus mentis i qui ih tiirbis populörüm verlàtur. Presbÿ-
ter quidömi höftiasimmolât, fecurius inceditiDiacorius
quia difiimiiis ëft epilcöpö ab officio, non eft necefle vt
habeat diflimilia fendalia, & ipfe ligaturam habet, quia lu-
um eftiréad comitatum. Subdiäcoilüs quia in adiutoriö
eft djacono, & pe'nè in eodem officiO^necefle eft vt habeat
diflimilia fandalia , ne forte xftimeturdiâconus. Myftice,
quiafandalia pfxdicatoris cilrfum figtïant, foleaquæ lub-
tus eft, admonetprxdicatorem,vtnon fe implicerterrenis
negociis. Lingua de albo cotio, qux lùbtus calcanéum eft,
monftrat, debere ëfie eandem feparationem innocentein j
& fine dolo, vtpPflitde eo dici, Ecce Vere llraelita, in quo -
dolus non eft. N o n lîtta lis , quales pfeudôapoftoli erant,
qui prxdicabant perinuidiam & contentionem. Linguà
quæ inde furgit, 8c eftfeparäta à corio làndaliorura,linguâ
eorum monitrat,qUi prxdicatori bonum tèftimonium de-
bentprpferre, de quitus dicebat Paulus: Opoïtei & eum te-
ftimonium bonum habere ab bis qutforùfunt. Hi lunt in inferiore
parte, & finit quodammodofeparati àconùcrlàtione
ipiçitalium. -Lingua lilpérior, Ipiritàlium lingfta e f t ,
qui prædicatorein introducunt iu opus prxdicatiq-
nis. H x c requituntur pofteriore vita prxdicatofis.
A t intrinfecus de albo corio circumdàta fimt findalia:
Ita oportet elfe prædicatoris intentioneiii candidam éor
ram Deo expura eonfeiëhtia: extrinfecus veronigrumap-
paret, quoniam vidètur pr^dicatorum vira defpeâakfé-
cularibus propter multitudinëni prelLurarum præfentis
mundi. Superior pars landaiiörum, per quam pes intrat,
multis fiUs confuta eft, vt non difloluantur duo coria. In
initio enimdebetftudere prædicator plnribüs virtutibus
atq; fententiis feriptürarüm, vtpluribus forinfeca cuhi his
qux intrinfecus nitent cörä D eo, nori'difiûngantur. Ligua
landaiiörum quæ fuper pedem eft,lingüâm prxdicatoris
poteftfigurare. Linéaopère futorisfaéta procedensdlin-,
gua làndalij vlque ad finem-èius, Enangellcam perfeâiq-
nem: lineæ procedentes ex vtraque parte, legem & pro-
pheriâS » quxinEüangëlio recapitulantür. Etenim ipfifcfè-
capitülatæ fimt ad mediam lineam, qux'vlque ad firiem
[Cuitit. Ligaturamyfteriüm incarnarionisChrifti, quæiïi-
carnatio,quia in aliquibus apertà éft huiriariis fehfibùshu-
; maho:ôlore, fleuri efti pdniin prxfepio., pannis inuolûi,&
cætera. Aliqua landalia’fine ligaturis tenet prxdicatio. Et
aliter • Di'cit DoinihuS iîi E'uangëlio i Qùpdcümque fuperefô-
gautrWy ego cum rédiéro , reddàmtibi. Dilpohit Dominus his
quiËttangeliüm‘prædicarènt,de E uangèlio Vi uere: lupërè-
rogaui t Paulus, quixfine lumptu expoluit Eùangeliuin, o -
perabdtnt manibus fiiis v iâu s lîb i necéflària. Opus Pauli
quod'fiipërerogauitEuangqliô, poflürhüs intclliger'e’çôr-
rigias fopererogatas làn^âliis, quæ manibùs huCillucque
düoônturvt ligentur. Firmo'grefluitprædica-
tor, qui nulli onerolus
rift.
•' ' Recapitulatio tèftïmentortiitti
C A ' Pi x x v i .
BReuiter défidéiramtiè cécapiiiliate Ôrhné bfftatümélé*
ricörüm: Capüt clerici menà eft. iri fuperiôre parte dift
Coopeitum , vbi eft imago D ei, iri iriferiore parte ciircum-
datinii capîllis, qriafi aliqUibusCôgirariôriibus de p'ræferiti
hëcëfîitatei Àmiétuseftcaftigatio Vocisi Albaëxterôtum
inferiorüm fenfiiiimj præfidentëmagl lira iratiofié, interius
per difeiplinam cohtinenrix conftringehtequafi qüodam
Êingulo Volüptatem cairnis. Calceamenti lineaj prohibitio
pédüm ac màliim feftinando. Sandaliaorriatus,iteirprædicatoris,
quia cæleftia non debet abfcoriderëi neqùë terre-
his inhiarë; Secunda tunica jopëra mentis fimt: calüla,opec
ra corporis pia. S to la ,iugum Chrifti,qubd eft Èuange-
lium Dâlmatica Diacorii & fui tniniftri, qiix ëft itineri hab
i ta , art* proximorum eft.Sudarium i piæ& mùndæ co-
gitationes jqùibiis detèrgîmüs îriolèftiasâriimi fexinfirriii-
tatë corporis, pallium Àrchfepifeogôrum, torques deuo-
tifliiiix prædicationisj & ir i vetëri rfcftarnenco j & in no-
Bxplicit libellus fecun dus.
T E R T I V S LIBER
incipit.
Capiuiâ libriTertij.
i r \ È fîgnis, quîbus corigregâmur inidipfum.
z L J De lieu ecclefiæ.
3 De Ghôro Cahtorum.
q DeveftiiheritoCantorum.
5 De introitu Épilcopi ad Miflàm.
6 De Kyrie eleyfon.
7 DeCereisi
8 De Gloria in excelfis Deo.
9 Déprima orationeMiflx.
10 De felïione Epifeopi.
ii De offidoleótoris & cantóris.
iz QuiU fit inter relponfôrium & traûum.
13 De Alléluia.
14 Quid fit inter Alléluia&traôh«n.
15 De expoliatione calùlarum.
16 Détàbùlis.,
17 De alcérifuinpulpitüm.
18 Deàfeerifiorie diaccini iri tribunal.
19 Debfficiô qviod vocatiir Ôfterenda.
zo De Sécréta.
zi DeHymnô antepaflîonë Dnifitle præpatâtipriem.
zz De Hymno San6tus laniftus lànôtus.
23 DeTeigitur.
24 De irifticutioneDominicainconfieiendocofpus &
làriguinem.
25 De afeefifione Chrifti in crucern.
" 16 De corppreDomini poft emilfum Ipiriturh iricru-
~ce, 8c noftra morrificatione iriidiplùm.
'27 Dëprxfentatione paterix.
28 De bfticio.quod'memorat requiem Dbmiriiirifepifiçhry
29 De oràtione Dôrriinicâ.
30 De prçlentatione fübdiaconofum,vtlulcipiant cor-
. pusDbminidéaltari.
31 Deimmiftionepanis in virium.
32Deolculopacis.
33 De Agrius Dei.
34 DeÉùchariftia.
35 De parte oblatx qùæ remânet in altàri.
}6 Déyirihiàbenedidionè. r 137 Devlteriore.ylrimaberiedi^iprie.
. 3.8. De Mifiain feftiüitatë S.Ioâhis Bàptiftx mapëprima.