A
Rom«t io.
P/mI. lö j
% p htf. 6.
mNaamm. i. Roma io.
i B
heist, i).
M a tth .ij.
Iohan.i?.
L u ca i).
PfaUio'y
c
Roma. r.
Roma, i;
D
telleéhimttanlHacümir» Hophninatftqué qüiifiterftrëtæ
tur difcalceatus,fiue inftniaconuerfiû'nis:&Phinecs qüoqj
quidiciturosmütdhî* fcribas &phàrifæos fignificantlu-
dæorarii. ($ui behë fiÜi Heli dicnmtüïyqui typuift tètiëbàï
fâcerdotii ïüdæôrùm i prbptër iàcrificià çamalia legis Si (à*
cerdorii ipforüm.lpîi h.fcribæ&pharifæi dum fuàtti^ iuxtà.
A p'oftolu m) vçlüferant ftatuereiüftida»]6c iuftitiæ l3èi con-
temriènte$,noluêruht eflèfùbiëâi,nec ipfïûri recfpere que
lex ècprophetæ prædixerurit eflè venturutrij degènëranteè
à fidé patriafchàrüm & prophetaifurrî }ad infâniâm infideli*
taris côuerfi, ôsmutu meruerunt habere, k verb facerdoriô
CKrifti St côhfeffiohe veri facerdotih de quo fcrijft uïtttft:
î tir aim donnnus & non pomitebit eum, ÏÜ ï$ facerdosiH'àèrhum
fecundum ordinem Melchifèdec.Et qiiia edclefiam fibi, propriè
quæ Chriftodebëbatur, quieratveraSfponfiiSj, tanquarh
propria vihdicare voluertint. Et noluérüh t füfcitàre femeft
hdei in nomine defim&i fratriî, id fcft, Chrifti, iuxta quôd
inlegefcriptiuh'ëtatï non metüerunt eflè in forte eotütih
De quibus ait ÀpôftolustEr tàlceati pedes ïti praparattdnè iu-
angelijpàcis.Et de quibus pet propheïamütdtur : Quant ft f-
cïofipedes eortnn qui ànnuntiant bona. Et ideo riudi & dikal-
téati d vétafide’&digiiftate fâcërdotii remafi fcrunt. Qûod
perrimefcèbat âgere iohanriès,qùando dicebat ei sjHonfuni
ego Chriftus : vèmt enïmfortior me poft me y cuius nonfum dis nui
vr foluamtorrigtam ealceamenti eius. Ac fi diceret:Ego rederti-
ptoris veftigia denudare non valeo, qtiia homen fponfî mi*-
hiimmcritus non vfurpo. Quod qüiâïctibæ dcpharifteiin*-
débite vfurpareconatifunt j vîdëlieetbomeriîpbhfifibi St
noriGhriftotribuere :J5t infilper è cohtràriocoriteihpft*-
ruritjimo inïaciém cohfpuereîïon dûbitauerüht': iüre no*
men illorum dicküfdomus di/calceàti, fi eût fn lege feripturti
çft.Àc p^r hoc nüditemanfèrunt ab omni djgnitate, & difi
tâlceâti ab èxemplis patriàrcharüm & prophërài um. Vndè
Silo qqidem eis ’congrhit,'vbiîàcef doteS fùîflè legUntimSi-
lohânqufedintipoeijis', vdpetiùointerprètacür : quià enim
ipfi expetieruntPilatum,vt dimitteret BaraBbahi,& ïefum
tradereteisv Vtide ad itlfaniam crudelitatis'cohuerfi, cla-
maban't dicentes:5i àimtttis éufn y it on esafnfeus Cafaris. Eti-
tem. Crucifige crucifige eum. Mérfto dimiîlî Fue'runt ,& dêfe-
lidti à Deo,exuti ab omni bonirate^traditi,fu'nt gentibus,&
amiferunt làcerdûtium & regnum, &tbrpôrieini(îdèlitaris
h\idî,frfgefcuht intergentes. Sequittir, iDedùergoBlcana
Vbencfin* &fi\iueïUs &filiabus,paries. Anna auftm dédit par te'm
vnam trijîu,quia Annum ddigebat. ] ïam enim fupërius încul-
cauimus, quôd Phenenna typum ïèhuit fynagogae, quàe à
Deoquidem partes dtfh filiis & filîabus { quahtüm iuxfâ
anagogen perrinet ) percèpit, videlicet tempo'ralîa bona
terrærèpromifllonis. Iuxta quod p'er Piàlmiftàrti dicituh
Dédit eis regïonesgenïum & labor es populortïm pojfederunhvt eu-
ftodtant iujlificam'nes élus, & legem eius reqtârant. Sc quia pri-
mum crédita furit illis'eloquia Dei, & legislatio, & tefta-
méntum>&'reptomiiîîo, &ièlîq.Quanquam ingrata^fiiif-
fet, Atînæ aùterfi dédit pattern Vnàto. triftisi Pars enim iftà
quam conditor rerum Àhnæ, hoc eft, ëcclefiæ 'gehtiuth
contulit, naturalëingehiumpoflu'musacdpere, per quôd
Deumagnofcere poterat. t>e quo prædicator egtegius ad
Romanos deferibens ait InuifibïÙa enim ipfius a uedtïira
muMtyper ea qua fail afunt intellect a confpiciahïur.Sempite'tna.
'qüôqüe èius Virras ac diuiiiitas : vnde de lâpientibus hüius
mündi pràîrnifit,dicfens:2tfi4ly/fci noiuftt eJlDet -, mànïfejl'nm !
eft illis.DetiS ehiitt illis tnanifeftauit, fed béne ait, îrifti> quia
dominus coriclulèrat vuluam eius. Denique quia fpiritua-
Iiterbeôgeheràfe filios non pbterat, anxieférebat, (cilic'et
quianondum adiienerat tcmpüs tniferendi ehi's, vt à ïùà
ftërilitateapèriretuir, &ipiritüali gratia foecundatètür. Cuius
foecunaitatëm longe confiderahs I^ias,clahîabàriI^M-
refterîlisqua non paris, Sc reliq.Poft nanc fterilitatem, triftis
erat efccléfiaiquiàhori folutn non pâriebàt filios, veruftiet-
iaïn dgrâtia dominiëasincarnariohis, St ft b atniffione legis
ftérilemièvidcbari SedVc hoc perpénderè potüiiïct, per
haturale ingèhiûm i'ùtellexit. Quia ipfam domihus dilîge-
bat, fçîlicèthon qüalis tühc ërât, fedqüalisih prædeftinâ'-
tionefiituraërat. Sed quia hàncprædeftînatiônerr & ifutu-
ràmgtariam lynagogaignotabat, genrilitatemdeipiciebat,
& infuper etiam odio inicquebatur.Nam fequitur, [Afflige-
ebxapirqquborqaureete qaumodm cuoUnceliûwftyjf&et vdeohmeiÏnÏutse nVtuélauUamge «b«à>f.i]' tNniùalnltiu igmiytuyri
legentidubiumeft, quôd fyriagogaludæorum, èccleiîam
gentium perfécutaeft,À: propter idolôlatriæ ctiltüimi coni
temhebàfcdccxprobrabatj Dehique etiaih iplà phmitiua
ëcclefiaighôrahsmyfterium îâlüàriohis ipfius Pètrum te-
'dàrgiierë ^oîebàt, quare ingreflùs eflèt âd Cothëliumôê i
mandùcàrét eum gentilibus. Sed Petru ï cürh diuinarn grà- j
riamëisrêtühflèt/glôrificaüêrtint Ôeumi De qüaetiam
deüpedioneidololatriæ, ecclefia ex gentibus lÿnagog* re- I
fpondit.dicéhs : Nôli mecohftderafë quodfufca[tins quiadetolo•
ramt niéfoi.Ac fi apërtè dixiflèr:Iridë fulca fum,vndè pëcca-
trix, quiâ«Se lôl decolorauir, id eft, creator m'eus ih errore
pofitam me deïènrit,& radios fitæ diftri'âiôhis itibtrakit.È-
go in errôrèftï lapfà iùm,vnde Sc fùbiungit Fiïii matris mei
Cautie,I
pugnauerunt contra me. Filii matris, immundi intelliguntür
fpiritus, quiaab vnagrària beriignitaris & potehtiæ Dei,
nos &ahgeliëbhdiri fiihîus. Et ex ëo quod rationales fu-
mus, q'uafi qüan datn ïoeietatë fràterniratis habemus i quià
tarnen ëàdbntes angtli, Sc ante aduehtünï faluatoris , 8c
qüotidië contraëcclefiâm gèhtium bellumgeruht, dicatt
Filii marris meajpughauérunt cohtra me. Ac fi dicat, quia
ereatotlrieu'sin gehtiliratè me dëièrilit i filii marris tne*
p ügnaüeru ht c6 rra m è .Nbli rrie dÜpicére 6 fynâgôgâ j qüià
n hlgra fiittt per meritum, Formufa fiihi pérdiüin^ ptæde-
ftinationis gratiam.Sed ideb iynàgoga cohtetnnit ecclefia -,
qüiît attendébat qualis erat,fèd ighorabat(vt dîxihiüs) qua-
lis futuFà èràn Verum poftea confiderahs eçtlèfi^m përna-
rurale ingênidih ornàtam, ‘diuinàlcilicêr illuftrataih gratià
venire àd Chriftum^ait: Qiu eft ifta.qu.eafendit per defertdm
Jicut virgula fum't,ex aromatibns myrrhe & thufis> vniuerji
puluerispigmentarït? Nam admitacur quomodo gentid po-
pulus,nullo circücifionis myfterio emündatuis, nullis pro-
phetarum admonitiohibus inftradüs , fiibito ab inhmis
voluptatibus, perdefërtum géntilitatis & idololatriæ, ad
altavirtutum :Sicut'vîrgula culmina,&fümi adamplexus(ex afomatibus ponfiafcendiflêt.Et
bene ait myrrhe & thtiris, &
vniuerji pulueris pigm‘entarii,id eft,igné amoris accehià, vcl o^
mni nifu vircutum àd cæleftia tendit Pet myrrhaih, morti-
ficatiô carnalium volup tatum.Per thu s.puri tas orà ti onutn :
&in diueriîi pulueribiis pigmenrarii, omnium virtutüm
odor accipitur. Vnde alibi, ftüpëns lynagoga dicit, ’ne-
ftïuiy Ünirnà me a contuf battit me, pràpitr quadriges Amihédab.
Ac fi dixiflec, Nefciui o ecclefia gentium dona gtatiæ
fpiritualis in te elle , fed anima mëacontürbauit me pro*
pter indu€tionem noui teftamenti , Sc euahgelicæ qua-
drigæ. Aminàdab qUippe in’terpretarur populut meus
fpontaneuiy id eft/Chriftüs qui ipôhte gratiam fiiamcôncu-
iit ccclefiç, quipercotuiam vehitur orbem. Sed qüiaean*-
dem gratiam nôndum adhuc perteberat ecclefia fèd ftëri
lis permanebat & triftabatur, rc£te fubinfertur ■, [ Porroilla
ftebaty& hon capiebat cibtt. Dixit trgp et Elcana virfuus: Anna,cur
fles? & qtiare Won comedies?& quahtobremafftigitUr cor tutti Nun-
quid hon egometiorfum iibi quant decern filii î J Ait çnim £ PoT-
ro ilia Jlebat fir non capiebat ubtim. [hoc eft quod beams lob
ex eademfccclefia gentium,qUæaduèhtum fuiredemptoris
defiderabatloquitur, diccns\NttnqUidrugtetonager turn he- .
buerit herb am':? Quid o nagrum, id ëft, agreftem afihum, ni*
fi gentilis populus ’defignarur ? quem ficut natura extra
ftabuladficipuhæ ediditc ita vagus in Volupratu fiiarum capo
permàhht. Vita hahqUe bead lob atteftan re, cognofci-
rnus cxpëâafle rédemptoris aduentum multos etiam ex
géhtilib.Hctbiaetgo onagri eft, hæcipià mediaroris incar*
nario ,per qüatn ipïàgcnrilitas iamiàtiatür.Quiah.per pro-
phetain dicictir ^ Omnis catofcenum yvniuerjitatis conditor ex
noftr'a fubftantia carnemfumens foenum fieri voluit y nenoftra lfa.i
4°*
in perpetuum fanum edro remanent * Tunc ergo herbam onager
inuenit, cum gentilis populus gratiam diuinæincarna-
tionisàôcepit.
Sed quia diu vôtàfeleëtorum gentilium dilata funt, Ion-
gö temport redemptiohem fuam expedtahdo gemu-
crunc , Sc noil merucrunt eandem gratiam percipcre,
qua fttcundàrenmr Sc ia turatentur, illo cibo’de quo Do- |
minus ait : Qui in undue at car nemm earn, & bibit fanguincm jeban. <■
meum,inmemanet3'&egoineo. fienediëhim eft. [PorroAttna |
7P1
iebatj& nofl tapieb.at cibum*'] Et quia eëclèfiapérfeuerauitin
prece pro eadem rëdemptoris gratia, tandé ip(è permÿfte-r
|jum fuæ incavnationis confelationem adhibuit. Vnde &
dicitur, [. Annacurflesiftunquidmnegomeliortibiquam decern
Verum eft inquam. verum quod loquitur fermo diui-
itä confolationis: Melior eft ecclefi« vir luus, dominus lci-
Jicet Ghriftusiquam decern filii. Decern nanque filii illi fi-
pnificafirur , quos per legem fynagoga Deoedere videba*
rur, ftd multoties plus eum diligit, imo gratiam euangeli-
cæ prædiçariofiis,qu æ per ipfiim data eft, quam illos quos
earnalitër pariebat.DiUgitipfc.ecclefiam, & diligitur. Scrir,
ptum nanque eft t Dileüus rneus rnhiy &ego ifo* Adeo diligit
■ iecclefiaChriftum, vtnon Ibliim omnia contemnat pro ip-
fo, adueria fcilicet&profpera mundi, verumeriantmori
noiormidet pro diledtione eius.De cuius diledione ( qui**
quamaUrër intelligatuu) in Gantiers canticorum dicitur,
Tertis eft,vt mors,dileftio,feiIquia ecclefia in eadem gratia at-
que dilèôrione quam përeepit, perfeuérauitî re«fte quibufi
datn ihterpofîris de ipfa dicitur, vultuftjue eius non finit
amplius in dinerlà mutati, Nequaquam enimèedefiaàco*
gnirionéfidei ,&dile£rioneftii redëmptoris immutata eft
neque euôlli-in diiteflà declinarido potuit, ab ipfa deuorio-
nis^ratiàquam pei'çepit» Ca^erum quantum ad hiftoriæ
fidetti pèrtiner,bene ait, [vultufqtte eius non funt amplius in di-
uerfamtati.'] Vidçjicèt quiaqUod ad Deumppftu'iauit, éx
fitlecredensjadipilcift non dübitauittfiuequiain veroaf-
feébi conjpufiâiohfspermanfit > vfque dum adepta effet
qüod poftulauit. Hicetiim datur'èxemplum orandi, quia
videlicôt quifqnis exaudîri dçfiderat ,talis debët perfeuera'
re , qualis in oratione inueniri ft exoptaç. Et fifemel corn-
pundionis gratiam percipit per puritatem mentis, debet
in eadem munditia mentis perfiftere^^& à nuHodeuiare
perlafeiuianfif;dônec ad affedum voluntatis, quod petit^
perueniat.Imô donee prolëm diuinæ co n cem plati on is.cô-
fequatur. Etfihocvoluerit non fiifficit ftmel eompungi,
ftd fèduloper compunitionis gratia c m u n d a r i > i u x t a q u o d
per Pfàlmiftam dicitur i.Gonftituite dkm folennem in confire*
quentatione | vjque ad cornu alt m is. Dies fb.lennis eft domiqb,
compunëtio cordis noftri. Sed iii nein çonfieque ntarione
diesconftituitur,cumad lachiymasproamoredpmjniaffi-
duemens mouetur.Gui velutfi dicéiçfiîusi quàndiii ? fub-
iungir,dicens:vfquead cortiUàltiuis. Cornuafiaris ,eft ex-
altauoftcrificiiinteriotisthoc eft, concemplario diuinævi^
Itonis.îndé eft quôd anima quæ iam peramorem.compun*
gi defiderat jinCanticis cantiçorfirn^, zkxûfculeturme ofcula
orisßt,Tories enim animaoftulatur Deum,quottes io eins
arhorë. éômpungitur. A it enim^/£K/fr//r «rf^«/ôà>-tfjfti.AG
fi apërtè dicat : Tangat megranamnpundionisftu, vel cettej
ofculum oris eius eft, perfcério-paj:« intimæ, ».aj, qùafii çü per*
uenerimùsvniHil remanebitamphtisqüod qnæramus. Et
ideodebemusin ëadem gratia compunèViohi*, tanquam
Anna permanere>& non vultùtn indiuerfü mutare > donee
peruehiamus ad prolëm diuinæ contemplarionis. Nos na-
(ftènus iftade Elcana, & duabus vXoribus eiiis, ac partibus
eacum, &cætera quæinferuimus, proutintclHgere potui-
mns| & i traditore>didicim,us, dçJçribere conati fumus.
Qüæ fi cui difplicueriiit, & mëlius inuenire potuerit.-nos
fequenda iudicauimus , quia magis deçreuimus alterius
fenfum l'equi ,quatn pertinaciæ deferuirè. Gætej-um hisde^
fcripris,ad eaqitæftquuntUr(:clomino fauente) ftylum vérité
habet adh'ones quibus (ubûeniré pote ft proximis. A d quas
necefle eft, vtfblicite couertatur. Eft çnim foectinda in hliia
& filiabus,quia fortia licet infirma videahtur > in coparatfo-
ne contemplationis gignic opcra pari ter infirma,quæ figni-
ficantur per filios’&hlias. Contemplariua vita eft vero,cha-
ritatem Dei quidem & proxitni,totamente retincre,fed ab
exteiioriadionequiefcere, folidefiderio conditoris iuhæ-
rere,vt nihil iam agere libear,fedçâlcaris curis omni bus,ad
videndamfiiciemfuiconditortBahimus inardefcat. Hæcn»
fignificatur per Anna, quæ interpretaturgratia, fed fterilc,
Bçne itaq; fterilis dicitur, quia cQtemplatiua vita premt eft*
nullus penetrate valetiSiue quia nullus earn pérfëâe prçdi-
çarc fiimcit quod fentit.vceam prædiçando plures filios gi-
gnere poffit.Vnde non immerito per A.pna, qux interp te-
tatur gratia, figuratur: quia nemo ad ipiam peruenire lii ffi-
çit,nifi per ditïinâ gratiam. Sed bene duas vxôres habinflè
defcribicur,quia perfedtus quilibet prædicator non eft, nifi
vtranq} vitam exercete nouetit.Debet ex amplexi bus Phe-.
nennæ-, tranfire adeomplexus Annæ : quiadçbetiepriu^
exercete in adiu?.,vt dum multos filios generauerit, poffit
poftmodum ad concemplariuam vitam atclius accingi,&
toto defiderio in eiuscotemplatione immorari, & pexfeëfa
opera gignerei Qi^bus vxoribus& filiis & filiabus partes
tribuet.-qnialiimmus virfiue infirma, leu çreaueritrbcoa Ot-
pera/emper ftudet&inaiftiua&in contemplariua viraide-1
iùdans amplius laborando, yirtutibus virtuteslubneâere, ]
vt petfeâus inueniatur qhandoq; in contemplatione. Et
deo qui vulc effici polfeiho Dei, has duas;dutatvxorés;a-
ëliuam ic.pri mu m, ac deinceps tranleatadconteinplatiua*
Seu vt aliter dicamus:Couiungat fibi earn quæ nohilior.eft
Annam,hoc çft,gratiam.Hçc n.prinia coniungitur homini
per fidem,vbi Apoftolusait:^r<ifi4 enim peïfoltùfâûïeftispçr
ƒ dm. Secundo coniungatur Phenenne.i.conuerfioni.quia
poftgratiam cnpdulicaris;,lequidebtçemëndari.Qthommi.
PrimafiliosgeneratPhenennajquiaprimifruëtiis profetû-
tiu pet conucrfionem.Nifi n.conuertamu t à malo, no po-
^erimus eftici patres de Anna, & generare Samuelëm, qui
hicinterprewri potfeft, vbi iple Deus. Vbi n, fpitirus. gratia
çft ibi dicitur Deùs.Vnde PaulusainKcrfflCBï/« facim, adq
rabUpeumydiCensiVerCyDeusin yobis ç/LEtideo nifi procédât
opera conuerfionis » non polmmus dona diuinilpiritns ge*
oeçare.Et hoc orandum eft,led Iciendum eft, quia Dcu s nô
voce tantuminuerthur,ftdcqrdç.yndebçatuslobloqui-
tur.diccns. mibi tnbnat ànditerm, Vt dejiderimn meunt <?-
mnipotensaudiat ? Non ait,pieces,led defiderium mefi.'VerC
quippe poftulario non in voceoris eft, ftdln cogitarionib^
cordis. Hinçtftquod âd Moylèn dîekuriQjftdcidmasedmp
cum pënitus nihil loqueretiuvHincefl; quodAnnafilperius
ore quidem tacuit | St tamen rot füi defidçrii Voces emifitj
ficut (criptuui eâ:[Porro AnnaloquebatnrintoriefuoMntum-
que labia lUtus mouebatàun ] Hinc dominUs in euangclio di-
ckilntraincubiculuni tuuniy & daufo ylioy orapétrem tu tint,&
pater turn qui virlet mabjeonditoy reddettibi. Glaüiô quippe q*
ftio petit in cubiculo, qui cacenri ore in con ipeftu fu pe rnæ
pietatis funditaffç&um mentis. EtVox audiçur in abfeon-
dito, cum per iàhâa defideria itlenter exauditun Vnde efi-
eitur : Defiderium pauper utnexaudmitdoniïim. Et qUiaÀnnà
ita dominum poftukuiit.exaudiri pro filiopromeriut.f
concepit&peperitftlium, vocauitque nomen eius Sam ue\yeo quok à
domino pojlula/ftt eum. § SitVnmirûm lànifta ecclefia oraris
per nacuralem intelleâum ,gratiam fidei & m.yftcrium ih-
car nationi s, corde concepic,& ore cofcmonis gignëre pro-
meruic. Nam iuxta Àpoftolum;Cordctrfdif«r4d iuftitiatnor$
autem confeftjpfit adfalutem. Hinc eft quod ad Corncliû angélus
ait: Cornell,exauditafunt orationestue, & deemojym tue
mconfteSu Dei See. Quem filtum vocauit ( inquit) Samuelcm.
Samuel qui interpréta tur nomen eius Deus, Anna* videlicet
prim ogenitu s Sc propnetiæ gratiadecoràms, qhis alius
intelligenduseft,nifidôminicusliphio » dominus fii%et
ac redempfor nofter?De ipfb n.ïcriptum eft Omnipotenstpft
veniet&faluMttm.lp(t: etiii prophetadidus eft,iuxta quod
bAoy (csedt,Prophetamfufettmit dominus Deus,tanqu^nitipfum
audietiSySc reliq.Dcniqfipfe de femetipfo diçit ; Hon. eft pro-
phetaJinehonore>mftmpatri.iJu.t.Ciùka^Smm\ç]is\is\deçô-
re cohabimurtfed prius notandum| quia nohnulli iuxta
ethicam difciplinam.id eftjtnoraleth»qnam aliter tropolo-.
giannômmant, Èlcanam (qui interprecatur domini pofïèft
iio) fàntftum quemlibet Sc perfidum prædicatorem intel*
ligi vol tint, cuius mentem dominus pofiidet.Perdôas vero
vxores, J?henennahVvidclicet Sc Annain | atftiilam & .con-
templatiuam viram defignant, Plipnehna nanque foecun*
da.in filiis(quoe-dicitur conuçrfifi) acftiuam | Anna veto fte-
. tilis ( quæ inrei preiacur gratia eius.) co n te ni plat iuam defi-
gnat Vitam.Àtftiua enim vit! eft, panem efürienti tribuere,
verbo fàpiçnciîç neftientcm'dqçeie v ëtrantehi corrige^
âd liumiiitatis viamfitperbienteni proximum reDocare,in- fitmantis curam gererç. Quæfingulis quibufqi expédiant»
difpénf'are. <^uæ nort immerito fîgnifi camrp.ee Pliehenna
foecuhdâ(quæinterpretaturconuerfio ) quiaatftiua multas | gruitincerpretationominis, qUiaipfum hominem
'Ephtß.
pweamt.it-
Aâutim
1M-7a- t.itÿ.. -