Pafchafitu De Carport
I dumcapit, quandoquevtpercipiat,enutritur. A c per hoc
j ranti facramenti virtus inueftigandaeft,&difciplin^jChn-
fti fides eradienda:ne forte *o b hoc cenfeamur indigini fe-
I luce , f i non lads diicernimusillud,necintelligimus,myfti-
cum Chrifti Corpus & Sanguis, quanta polleatdignicate,
quancaq; prxemineat vircuce : & difcernatur a corporeo
guftu > vc he praftanrius omni fecrificio veteris teftamenti.
j Ho c fene li quis igno rat,non i iicernit: & ideo timendum,
1 ne per ignorantiam, quod nobis prouifomell ad medclam,
* fiat accipientibus in ruinam. '
J \ 7 NdeDominus in Leuitico; Qui cowederit, defanclifica-
y tis> inouit, per knot ant tarn. adilet auintam partem cum eo
propofui t. Alioqu in por tabi t iniquitatem delidi lui,v t L e x
air,qui fendificata contaminauerit, comedens pqrignorâ-
d â ,v e l indigne appecens ea ex contemptu. Hinc ergo eru-
diri op ortet eos,'qui percipiunt vitç Sacramenca:ne forte fi
quis per defidiam falutaria ignorât fidei rudimenta, & ipfe
à Domino penitus ignoretur.
Quidfintfierarti enta,vel quare dicantur.
C A P. III.
£ Ibid.
fiieron.
* accip. ;
f f !
Sela fi des
düccrnit
▼ tüy inquic,ignorantiam,addet quintam eo CAcramentum igitur e f t , quicquidinaliquacelebratione Sacrainen
quodcomedit-y&da‘ itfacerdottinfanciuario,neccontaminabunt ^diuinanobisquafipignusfelutistraditur, cüresgeftavi- turn qtai
fattciificatajilwrum lfrael, quaofferuntur Domino, ne forte fußt- fibilis, longe aliud inuifibile intuS operatur, q> fende acci- j j
néant iniquitatem delictifu i, cumfanfttficata comederint.Et ad- ■ piendii fit. Vnde 2c Sacramenta dicuntur,aut à lècreto,eo q> ' vhde di« J
didit-y Ego Dominus qutfanfttßco eos.kc deinde; Sanftafancloru : in re viiibili diuinitas intus aliquid vitra fecrecius efficitper . tui lamm«
feint.Vbi profedo myfterium Corporis Chrifti &fenguinis fpeciem corporalem : aut à confecrarione fendificationis,
defignafurjex quo no habet poteftatem edendi, non lolum quia Ipiritus land u s manens in corpore C hti^i, latenter
omnis alienigena, in quilin us, & mcrcenarius : verum nec q hæc o mnia Sacramentorum myftica, fiib tegumento vjfi-
pei ignorantiam ranti myfterii obcçcatur. Per ignorantiam bilium pro felute fidelium operatur. Magis igitur vis diuina
autem illud* percipit; quivirtutem eius & dignitatem,acq, exhocmentes credentium adinuifibilia inftruit, aefivifi-
citçunftantiâ ipfius [Sacrameiiti] penitus ignorât ; qui ne- biliter ea mbnftraret,quçintèrius præftatad effedum felu-
F
Icit vêre,quod Corpus &Sanguis litDomini fecundum ve- ris,Pt rfidem enim ambulamus, & non perfpeciem.Sunt autem
,.Cor,,y.
ritatemjicecin Sacrälnento accipiatur perfidem. Hic qui- Sacramenta Chrifti in Ecckfia,Baptifmus&Chrpfma, Cord
qu* vide-
on myfterium accipit,fed nefeit myfterii virtutem. Vnde pus quo<^ Domini & Sanguis : Quae ob hoc Sacramenta vocan-
Ex lepte m
Salomon,»mo per eum ipiritus diuinus iubet; Cum federis ad tur,quia fob eorum ipede viiibili * qua videntur, fecretfos
facramëtis
menfampotentis,vt fimidasiumprinciperdi,igehter adtende qua virtute diuina Caro con(ècratur,vt hoc fint interius in veri-
ccclcfiæ tri,
apponuntw.f ram te, quoniam talia te oportetpraparare: id eft, täte, quod exterius creduntur virtute fidei.E/? & Sacramen-
tantum e-
numerat
m ortificationem Chrifti in coEporeqrcumferendo,quoti- tum iuris, in quo poft eledionem partium iutat vnulquilqj
hoe loco
j die prædicare. Diligenter ergo intelligere, & (piricualia Sa- quodfoo padodecreueric. Vnd e& S acramentumd id tu r,___Pafchafius
ipü
r_
cramentapal.ito métis & guftu fidei digne percipere, quafi ç iècretius fides inuifibilis,per conlecradonem inuocatio- j duntaSut
j. legaliter qui-ntam partem ad ea q priusper ignorantiam co- nis Dei, veiaiicuiusiàcri ceneatur, ex eo q> foris vifo vel au- ^
mederatjfoperaddete eft:dum diuina intelligiSiliter inte- dituvox iurantis fentitur.Fit ergo & Chrifti natiuitasatque nïSâfo
ripr homonofter per Chrifti gratia excipit,&'y per ea virtu- omnis ilia humanitatis diipélàtio,magnu quoddaSacramé- i
, tefideiChriftocÖcorporatur.Alioquiquomödo lèx iube- tum:quia inhomine vifioilidiuina maieftas intus ob con- cramento-
j rçr ad eaquaccomedçrat aliquis per ignorantiam, quintam fccrationemnoftram, eaquaefiebant, iècretius poteftate
fuperadderepartem: cum iamnonlupereflènt, qhib. vlterius foainuifibiliter operabatur. Vnde myfteriü vel Sacramenta» firi$;ei exat
j, addi quippiam poflèc.- N on enim fuperad ditur illi rei,quç ia q> Deus homo fadus eft, iuredicitur. Sedwy/?m«;«græcü
I n o n cftjièdeivtiquequaehadenuseft. Vnde beneSeptua- eft, e o quodiècretam& reconditam in iè habeatdilpofi- mexaffe. vi-
Qtïteifuper pfmadd:quintam partem inbent. Quinta igitur tioncm.Eft autem ôdacramentum inienpturis diuinis vbi-
pai;s illins tunc rede à qobas fiiperadditur e i , quod priusp cunq; lacer Ipiritus in eißeminteriusaliquid efticaciterlo- •«
j ignorantiam accipiebatur : fi quinqj lenfus corporis intus quendo operatur.Sedlacramento feripturarum * erudien-
l adintelligibiliaIpiritual^mrcôuertantur.Quiafirede làpr- 1 do diuinitusintrorfos * palcimur,&palcendoadopèratio-
mus vel fed e percipimusjdiuinus ipiritus qui in nobiseft, nem & difeiplinam Chrifti erudimur.Saczamento vero na-
etiam&pereandem gratia ampliatur,eoidemq; fbnfusnci- tiuitatis & humanitatis eius &rtosredimimur ad veniam*
ftrösadeaporcipienda inftruit & componit:itafiine,vtno &lcripturæaperiuntur adintelligentiam, &viapereüno-
folum guftu interius ad myfticaperducat , verum&vifura bis monftratur,&poteftaslargitur , vt fti àdoptionem filio-
atq; audirum,nec no t doratum & tadum< ira quodammo- rum exièruitüte tranlèamus : Porro BaptifiniSacramento
db illuftratj Vt nihil in eis,nffi diuinalentiantur,nihilq; nifi intrandi ad eandemadoptionem oftium credentib. pandi-
coe eftia.T erribile iatis eft quod communicatur.Vndequa tur: vt deinceps in membris Chriftiper eandem renafeen-
benedicitur, Add At quintam eius partem, fuper eumy vel licut tiam liberati à malo,vnum corpus emciamur. In quo nimi-
ahi codices habent, cum eo ; & dabit làcerdod, qui aduertar rum Baptifino,& deinceps Spiritus San d u s in animam re-
omnem.landificationem myftici lacnficii, Sc eificaeiam j nafeentis diffimditurjVt vniuerûChrifti Ecclefia, vno Spi-
quomodo lènfibilis res intelligibilité! virtute Dei per ver- j ritu percepto viuificetur,&vnum corpus efficiarur^quia f i -
bum Chnftijin Carnem ipfius ac Sanguine diuinitüs trans- ciit omnia corporis noftri membra, vna viuificantur & re-
feratur, vel qualiter per ho c communicantes ad ipiritalia ! gunturanima, vtexcompage membrorum vpium corpus
mm'i urnur,liquidé Chrifto,qui verus & fommus iacerdos j fiar.ita totius Ecclefiæ membra, vnoiàndo reguntur & vi-
D
Quomodo
cKrifti corpus
manda
'ccxur, &
abfumat'
rfid. 8j.
eft.catholice totum tribuere oporeçt, totumq; eius virtupi
tnbuere atque ipfius pptentiædefignare, n empe quta ipfe
libérât ab omni ignorantia, & ftmouet nos acarnalib-hui’
vitæillecebris. Neq;,itaq; fini tterrenü aliquid aut vile ibi-
dê fufpicari.fed myftica Sc Ipintpalia in-his lâpere,ita vtuo-
ftri corporisfenliis adeainterius làndificâdi auidius trans-
ferantur:fi quo modo diçerepoffit piæminentior pars h o-
mmiSjC or meu &coromea exultaueruntin Deum viuum. R ed e
igiturinDeiimviuum totushomo exultât quia licet a b offl-
nib. Chrifti C a to& Sanguis quotidie comedatur,iplè tarnen
Agnus viuus Sc integer permanet. N o n n . moritûr,
mors eïVitra non doniinabitur:(ed ramen in myfterio quotidie
veraciter ^immolatur.in ablutionem delidorum comedi
tur;Vndeilicoin eadem legis lèntentia infèttur, Ego demi-
nuiiquifatiüificoe.S,Sznù\ficzz^.\xx.em cos,qui per hæc competenter
ad Deum landificantem tendunt', dccumdeuo-
tione modo quo opórtet eà percipiunt :;quia làndificatio-
nis cailla , & n o n contaminationis, renatis in Chrifto ifta
uih can tur Spirit u , vti vnum corpus Chrifti efficiant,a«Mf i
quis Spiritum Cbrifii non habetjhic non eft eius.
"V T Em o igiturdubitet, q>vnufquifq;noftrum vteroma-
-1-X rrisadhuc daufos accipiat, licet o cculte,animam, vt fit
homo in animam viuentem, ita interdum vt mater nefeiat
quando per earn in ilium priufqua exeat, vita ingrediatur:
Sic plane nemo dubitare debet,quodin aluo Baptifmi.pri-
ulqua infans a fonte forgat j Spiritus landus in eum qui re*
naicitur,adueniat)& fi non vidcatur,quia non minus eft di-
uina virtus prouida Sc prxftabilis ad regenerationem facrae
adoptionis,quam fuitpriüsin natiuitate carnis, vt viuifica-
ret lata hominis membra,licet cocepta lint ex delido. Q ua
de re fit non dubium nobis argumentum, quod Deus feru-
tator omnium & prseftabilis , lemper proficuam difpenfet
gratiam, ne quod dilpofuit imjmutetur. Si inter paterna
interdum ltupra,& materni criminis flagitia, ex libid ine feta
viuificatj membra hominis , quanto imagis vbique
i.Cor.}.
lExaet***
\Apot.x.
' coopera tur.
•Similiter
quoque;\^
Et, Sanguine Domini.
pr*fensSpirkus‘fendus, quia replet orbem tef rarum, of- | bra vel felfitas.Vn^e Paulusde vniço Dei filio,adHebra:o
Augufiin.
miniftcrio
C
pus & San-
guiaem Do
!mini-fit^ilac
'itatranfubititiaripanê
&Vilium-amusàTheo
{logiavtdif-
Vidie.
>S. Tom.
i-ff-y
Art. 8.
Joan. 6.
D
Q u o d h oc
®tvcntas&,
figuia dici-'
fert, vt omnibus per fidem renaftetibus feproisptus inge-
rat,quatenus per eum membra[Cluifti] vnufentiant,&ex
omnibus vnum fiat corpus?Cçterüm Sacramento Corporis
& Sanguinis tantundem pafeimurin v ia& potamur, Vt
ex eo nutririjvnum efficiamur. Q u o nimirum vegetati gu-.
ftu, ad imtnqrtalia & æterna præparemur*: quatenus lpiri-f
tualiter iam Angelica gratia feginati, in eo viuificemur. O-
peratur autem nobis in his onmibus Sacramentis Spiritus
diuinus. SiquidE inferipti^is fendis corda noftra illuftrat,
quia neque quip!an tat, neque quirigat eft aliquid yfedqm. increment
um dat, Deus. Hinc fene Ezechiel ait ; Quia Jptrims vita
er at in rôtis. Et Ioannes; Quihabet,inc[aiz,auresaudicndi,audi-
aUquidfplritusdicat Ecclefus. Cæcerum in Chrifto idé * coo-
perabatur Spiritus, qqia conceptus crediturde iplb Sc Mar
ria virgine: * Simili quoq; modo & inBaptilmoper aquam
ex illo omnes regeneramur, deinde virtute ipfius Chrifti
Corpore quotidie pafeimur, & potamur Sanguine. Vnde
nee mirum,It Spiritus Sandus, qui hominem Chriftumin
vtero virginis fi ne femine creauit, etiam ipfe pants ac vini
fobftantiam Carnem Chrifti &Safiguinem, inuifibili quotidie
potentia, perSactamentifiii fendificatione operatur,
quamuisnec yifii exterius , nee guftu feporis comprehen-
datur.Sed quia Ipiri tualia font,fide Sc inteliedu pro certo,
ficut Veritas prædixit, plepilfime fomuntur.
Vtrtim fub figura, an in veritateboc myfterium vera Caro &
verueSanguis Chrifti fiai.
C A P . I V .
Vod in veritate Corpus & Sanguis fiat cönfecratione
myfterii:nemo,qiii verbis diuinis credit,dubi tat. Vnde
Veritas aitrCaro enim mea vere eft cibus,&Sanguis meusve-
reeßpotus. EtVt difeipulis non redê intelligëtibus clarelce-
ret,de qua dicebat came, vel de quo fenguine, manifeftan?
infinuat: Q u imanducatmeam Carnem, inquit, & bibit meum
Sanguinem:inmemaneti&egoinillo. Ergo u vere eft cibus, Sc
vera Caro:& fi vere eft potus, vtique & verus Sanguis. A -
lioqiiinquomodoverum er it quod dick , Panis quern ego dabs
», Caro mea eft pro mundi vita, oifi vera fir Caro ?Vtiquev&
pants qui de tali) d feendit, verus panis. Sedquia Chriftum vo-
rari fas dentibus non eft, voluit in*myfterio hunc panem Sc
vinjum vere Carnem iuam & Sanguinem confecratione
Spiritus fendi potentialiter creari: creando vero quotidie
pro mundi vita myftice imtnolari, vc ficut dé Virgine per
ipiritum vera carp fine coitucreatur :ita per eundèm ex lub-
ftantia panis acvînimyftiçe idem Chrifti Corpus & Sanguis
confecretur.De qua videlicet Came ac Sanguine,
amen,mepit,duo vobisynifi manducaueritis Camemftlij hominis,
& bi ber it is eius Sanguinem, mmhabebitts vit am aternam in vobis.
Vbi profedo non aliam,quam veram Carnem dicit&vcru
Sanguinem, licet myftice. Vnde quia myfticum eftSacra-
mentum, nec figurant illud negate polfomus. Sed fi figura
eft,quærendum quomodo veritas efiepollit. Omnis enim
figura alicuius rei figura eft,& femper ad earn refertur, vt fir
res vera, cuius figura éft. Nam figuras veteris teftamenti
vmbras fuilfe, nemo qui fecras litefaslegit, ambigit. Hoc
veto myfterium aut veritas eft, aut figura ,ac per hoc vm-
bra eft aut certe quasrendum eft hoc totum, vtrum veritas
dici, queat, fine falfitatis\vmbra,quamuis myfterium huiuf-
cemodi res appellari debeat. Sed figura elle videtur ,dum
frangitur, dum in Ipecie viiibili aliud intelligitur, qua quod
vifo carnis & gttftufentitur,dumque fenguis in calice fimul
cum aqua mifeeturjorro illud fidei SacramentiKn,iure veritas
appellator. Veritas ergo dum Corpus Chrifti &San-
guis virtute Spiritus in verpo ipfius, ex panis vinique fob-, ;
I ftantia effiritur:Figura vero, dum fecerdos quafi aliud exterius
gerens , obrecordationemfecræ pamonis ad aram
veni t , Sc quod femel geftum, eft. quotidie* immolât ur
agnus. '■
SEd fi veraciter inlpicimus, iure fimul veritas & figura di-
citur : vt fit figura vel charader veritatis quod exterius
fentitur.Veiita&vero eftquicqmd de hocmyfterio interius
rcdeantelligitur aut creditur.Non enim omnis iigura, vm-
, lo^hens ait: Qjû cumfitft>lendorglori.e,,&fiyirafub ftantia, eiust tkbr.
portanfqueomnia verb nr tut isftu pttrgationem peu at or umfact- j
Ans. Quibus pro fedo verbis, duas in Chrifto fubftantias
déclarât,& vtralque veras. Nam cum dicit: Qui cumfit jplen-
dor gloria* diufnitaris cpnfiibftantialitacem prædicat:Cum eo^ ^ tl
'vèr© figura vel charader fybftantiæ eim humanitatis défi* tiaiem,
gnatnaturam , vbicorporaliterplcnirudo in habitat diui-
nitatis, Sc tarnen in vtroque vnusdc verus Chriftus Deus,
catholice com m endatur. Vnde vnamrem, fomit ad demo-
ftrationem duarum fubftantiarum, quä figuram fubftantiaß
& charaderem nominauit. Qui^fi utper charades velfi-
guras licerarum infantfe noftra prius gradatim pertingir ad
ledionem. deindead Ipiricuales Scripruratumfenfes&in*
telligentiam : fic ex humanitate Chriftihad diuinitatem Parris
*velaptâte-
peruenitur, & ideo inre figura vel char after fubftantiae
il l us vocatur.Quid enim aliud font figura: literarum:qnam
charaderes ear undem, v t per eas vis & poteftas ac Ipiritus
prolatio oculis demonftretur? Si if acpi e formatur.Verbu®
caro,vt per carnem noftra infentiaad.diuinitatis intelligen-
tiam nutriatur. Vemntarnen neque charaderes literarum,
felficas neque aliud quam literæ, neque C hriftusiiomo fri-
fitas dicipotéft:neq;Chriftus àliu d quam, Deus liçet figura,
vel charader lubftantiædiuinitatis iure dicatur,quia noftra
infentiam perfead Ipiritualia interius intelligendaprpue-
hit, & lènfibus noftris, v t ea quæ in ÜI9 fiint capiamus, vifî-
bilem fè oftendir. Sed quiaillum lèeundum carnem <celos
oportuit p e n e t r a r e v c per fidem illue in p© renati
confidenrius lèqui * appellent: reliqqit nobis hoc^Sacra-
mentum \ufibilem figmam & chàraderem Catms & San- * al-
guinis vt per hæc mens noftra & caro nofti a adinuifibilia $c , figa-
Ipiritualiatapeflèùdà, per fidem vberius nutriatur. Eftauté’'» “
figura vel charader hoc quodexrerius fentitur, fed totum j
veritas,& huilaadumbrario,quod*intrinfeeus percipitur: | interius.
ac per hoc nihil aliud hinc inde quam veritas & Sacramentu '[
ipnus carnis apcritur.Vefa vtique Caro Chrifti, quæ cruci-
nxaeft, Sc (èpulca, * yereillius carnis. Sacramentum, quod
per Sacèrdotem firner altare in verbo Chrifti per Ipiritura
fendum diuinirus côlèçracur. Vndeiplè Dominus clamai,
Hoc eft Gorpiïs meum.Et ne qyxeiis, ô homo,neq; requi-
rasnaturæordinem.S i carnernillahi vere credis de Maria
Virgine in vtero fine femine, poteftate Spiritus fendterea- I
tam,vt verb u m.Carcjfîerét: vere eredé, & hop quo conficy-
tur in verbo Chrifti pér Ipiritum fendum , Corpus ipfius
eflè ex virgine. Vbi fi rationemquæris . quis explicarepote-
rit,aut verbis cdmpre h andere ; Jmo feias qüæfo, quia ratio | Ratio nnm
inviftutéÇhriftieft,(cièntiainfidè,fÿiuÊm poteftate. effé- «juam -pe- *
dusvero in voIuntâte:quodpfotentiadiuiiiitatis contra na- ««»t»d
•«■ r1',- a ' v-'.' 1 i v A JO,- . , _> ;lenlumhuturam,
vitra no Itrærâtionis capacitatem eracaciter opera- 1 Los sacra-
tur. Idèirço hàbcatur lcientiain dbdrina.feluris, tençatur memi.
fidès in myfterio yeritatis a quoniam in bisotnnfousperfidem "
ambulamus y & non per (fuciem. ,
Quidinterfiiïvfer imm dations• vetexumfigurafque legaüum,
& interféra»! ent um dom inici Corporis&Saiguinir.
IMraolationem illam Agni#figiiram fuillepafiîonis Chri-
fti&hoftræ communio^is ,rèdenullus fidelimn ignorât.
Sedqüantumfit inter illud & l>oc Sacramentuna, feu
inter cibiim qui de. coelà delcendit, neenon & aquam quæ " ' m
de petra flùxit, atqueinterillüd lpiritualeàc diuihum com- t Cor IO^
mereiumquærendumarbitror,prælèrtim cumbeatus A - Patreseque
poftolus clamer,quod omnes Patres noftri eandem efcatn JpU •, ■
ntualem manducauerunt 3 & omnes eundem pot um fptrttualem fios atque
biberunt.Vbiü eandem perceperant efeam ;ik eundem po-
tum,quid necelîèfuitii'nmutariqüod’ipfüm e ra t, autdari
quafialiud, fi nihilampliuseft? Exquofatendum,ficeandë
fuiflè.quam niîncper- ipi m ns , e lcam,en ndemq;potum, fier
' Ut eandem fui fie pet ram de qua manarunt aqù-e-, vbi Chriftus,
Apoftolo teftcjpfædicatitr.Eadé quippe fuit efca,quia ni
mann^lpiritualiter percipientibus typus fuitelcæ Corpo- P°
ris Chrifti, &aquailla,quæde petrafluxerat, potus &figU- 1
raSanguinis. Siquidem in piæfiguratione idem ,lèdn o n
idem in adimple cione yeritatis :quia quod tune adumbra