8óo
A
B
C
D
commendationeraqueinui&iffimæchariçatis. Nam «un
aliquam inlùlam Sequanæ pagani crudelilfimi piratac ap-
plicuiffent, quæfitaeftfub Meleduni oppido ab aliisre-
cens exufto, & eorum viciniamnobis vc ërat periculofifli-
mam;nifiDeimiferatiofubuemret,duceremiis necin monaftetio
confifterc aüdebamus,nec qiio migrarë pollemus
æru mna tantæ calaroitatis inueniebamus, Inter hæccum
me gratiner ægrotantem vi fitatum veniireris,ac nos ingen-
ti cxtèrritôs mem oflfendiflctis » illis ablque vilb délibéra-
ridais radio noftrum exoneraftis pudoreni, & prseiie-
nientes rioftràm fupplicarionem, obtuliftis prædium A-
quen(ê,domihationis yëft;æpræcipuum, in quo iftius ma-
liciam temporis vitaremus, tënendæ noftræ profeflidniS
dpporriinicàte non penicus dëftituti.Præterea largiffimam
hiimanitatem vos præbituros vix credibiH confolarioné
per vos vFcro nobis diuinitusobjata, prælèrrimin tam irrimani
çhfcfimine quid faceremus, conati fumiis vt pâr erac
-0eo,èc:V6'bis (àlrerii grariasjreferre. Sed fücciimbente in-*
geriio riëqniiiiraus eas digne mente condpere,nedum ore
tWerre,ergb»ttôniri,âbundante v bique iniquitatc,&re-
frigefceute charitate mulc,Qrum, admirajiiumus diebtis I
notlris aliqùém repërtum, qui çum canto rci familiaris de- ;
trimento, & imminittione indigentibus fùbueniret.nimi-
rum hoc’fmtàfratribus neceflitatem patientibus no clau-
derevifcerajhoc fuit Epifcopaliter compati,hoc poftremo
charitatem implere. Verum quoniam exuberans Deino-
ftri dementia, tegens indulgenria * innumeras maximaf-
que culpas noftras,minas prædonum, quibus vaftatis longe
Iateque celebertimis kkis etiam ledem. Negotiatorum
eâppas fe periturum iaéfabant fuBiiertitur ac eos à nobis
quod vtinarh ab omnibus Chriftianis faciat, auertit, nec
hac vice aulfi à noftro coenobio cogèmur peregriïiari, o-
ptamus omnes quafi.cdnceflb nobis vfi benehcio, vc fit
î vobis camcopiofi boni làlua merces, repræfentandaadeo
eu incarnent eledos gldrificarc, & grariampro gratia red-
dere. Parùitasautem ribftra pcne - - - - veftra liberalitate
obligata, nunquam erit vobis ingrata—-ad obfequendum
paratilfimath quibulcunq; yaluerit iudidis—--lit tam en j
Aquenfis fundus temporepraelationis veftræ, quodDeus
dimurnumeiTe concédâtnoftro refùgio fiinfoelicitas fimi- j
lis aeciderit deftinani$,contineantur ædificia,hortus etiam .
diligenrius excolatur*qûod rede fàcere difpofuiftis. Agri
^dhoc apti vitibus coriferantur, aceruifrûgüm iufti laboris
induftria multiplicentur,yt & vobis fuppetat qüod de more
quQtarinis tribuaris, & quod opem quærentibus rilile-
ricorditer largiamini. Et fl illarum nos qilëmadmodum
formula rriüs peccatis noftiis id exigenribus,vltima necef-
fitas traxerit, ktibiili noftri afoeritas memoratis fùbfidiis
ltniatur.Qûid autem vclimùs mpet his quae à nobis digna-
tieilisacciperè, eut quæritis ? Quare non afpicitis quota
po i cio fit no lira; fëruitutis ; fl veftrd itiaximo beneficio cô-
ieratu.jacnehuiiifmodi quamnon ferimus diflimulatib-
nenos callide amplibralùfpiceminièlicëre, meditariqu*
cogitamus abfque obfctiritate exprimimus. Coraperiftis
quamquam locus nbfter Bethlehem, hoc eft.domuspanis
appelfetur.panis nos penuriam citojiafluros, nifiveftraa-
liorumque amicorum bénignitas fliffràgetur.Deindepol-
licitationisveftrae memores, poteftisnos clientes véltros
menfegratisaleredimidio, non finevfura quafiexdebito
fuftentare. Acné nosimpudefitiæ--—arguatis,recolite
rethoriceà nobis noirimprobari peritiam, quaeinftituit vc
ctim minora impetrare difpqnimus , maiora polcamus.
Gupimus vos valere foeliciter & veftræ dignitatis eminen-
tiam honeftis iugiter moribus & làndis adibi^ exornare.
A D G F EN I L .
E P I S L CXXVI.
T) Euerendilflmo pontifici-.Gueniloni, Lupus præfen-
I V tem & fucuram falutem. Sanditatis veftra: litteris ala-
critér paruiflèm, niflvotummeum molelha corporis im-
pedilTet. Nam cum per diurarnas &afperas huius anni x-
gritudines bene rcualefcerem, fubitotulfimincurri, quæ
meatus obfttüens, pene totam niihi fpirandi fàcultatepi
.adiuuabat. Hincfadumeftvtmultum fangùinisdetrâherem>
maximamque imbecillitatem contrahererri. Proindc
nufquam audeo progsedi,doneç qtuetis àc mediçarnènto-
rum , imo diuinitatis ope mihi quantulacumque Ibfpitas
reformetur, vnanimis tantum vobis in omnibus flipplicà-
bo, &ad idem agendum firatres meos honabor, vtDeus
infpiret vobis confiHum.quo generaliter pro orhnib.Chri-
! ftian s, ne peccatum iniuftitiæ, qui nosiam milèi os f’ecir,
I indamnationeni pertrahatfempitérnam, in diebus ponti-
ficatus veftri ad tantam libertàtem vicia proruperùnt vc
vindicataimpunitateapertis quibufq; nec f>eus, necRex,
nec Epifcoptis timeatur, quid moramini ? quid vitra expe-
datisfaut Deus veftra induftria Ôc autoritace ad æquitatem
reducetres humanas, authaec malorum increment» poft
inauditas contumelias perie orimes,qui pauci remanferunc
opprimenti Innocentes videtis, quia lecundum beatum
Elàiam, Qqireceditàmalo prædæpatuit, nec tutuj^quif
quam contra violentiam ràptorum elfet, nifi qui viribus
præualec,aût in eotum conceffit collegium. Cupio vçs valere
foeliciter, & paruitatis me* memoriam habere beni-
goam atque continuara.
AD O D ON. ' PRÆSVLEM-
E P I S T. CX X V II.
V Ince fingulariterque diledo praefiili Odoni » Lupus
plurimam falutem. Maximis pluribulque benchciis
adiucus lècurus ad vos decurro - : - - quç per nuncios meos
vos præbitürum elle mandaftis. Verum quia non miflftis
equum, necidonëum qui me ex luto inferret habebam,
naui ad vos fi Deus vult curfum tenebo. Ergo veftra indul-
gentiflima pietas, quæ me gratis & vitro fouendum rece-
pitnaui egrelfum nepariatur durions equi fiiccuflàtura ve-
xariXocum vbi tendamus vobis vicinum &congrua equis
pabula çum veftris fient mândare dignitatieftisvos procu-
raturum non dubito.Curfor riofter donee veniamus,quod
opinor futurum fiiifragante Dei dementia, Kal. Iuli) pauperis
apud vos locum implebit, & fi permiflus fiicrit ob-
feruabit fragmenta nepereantpöcula, & iam ne gratiam
amittant humor e ficcabit.
F I N I S.
CHRI STIANI
D R V THMA JU g r a m m
a t i c i
i x r o s i n o in m -it t h . b v a n g e u s t ^
Item:
IP irO M ï IN LVC. ET IOANNEM.
EX L IBRO IO ANNI S
t r i t t e In h e m i i ABBATIS SPANhenienfis
de fcriptoiib.Ecclefiafticis. 8Hrip»K»s qui & Druthmarm monuhtu &
Presbyter Corbeienjis : ordtuisfinittt mcmorii
Bcnediftm CaJpuiJîStniitiiiueJquitimiciurvir
in diuinuferipturis doettts : Gr&co drf^Atinojirrnont tm-
butus, vinrent ib Aqmtunu in Gillitm : nomen fitum
Jcribendo notifie tuit. Ve cuius opufiulù ego tantum vide-
rehucujquememi: opus grande ctprtclarum td mont-
chos Sttbulenfts & Mtlmondàrienfis cctnobtorumtfub
vno M ite confijlentium in dioctfi Lcodienjis Êeclefit,
tperto'fermons confirtptum,In Emngelium Matth hb.i.
incip- Hune titulum non fecit Euangelifta.
In proie go expofittonisfecmdmn Mttthtum : man
in atios Eutngtltftisfeferipturum promiftf. quod &fe-
cjjjé dmtur.jcd inobts tgnoretur.
Incipi
Incipit Prologus Chrifttani Grammatieifii Màt-
i thæùm Euangefiftam. ,
a Enerabilibiuiji Çhnfio patribus in canobiisfanft't Petri
'piincipü AMßolorüm coghominibut ßabulariis fectiila
deuotione Deo 'miliiantibus & ad feliciora tendenubus:
vefierfiielufànmim chrißianus indigküsSact rdos pu -
Çentii auipacèm , acproJf)eritatem,futuraque a erhaha: itudinis
in Jpleridoribuf fanttorum citm Règeregura , arbitro f&culorum
optâtfocietatèmï Omntaverbafonandonanfeunt,&tranfeundo
dcficiuntnecijfetß igtturaUigdri litter U verba qua diquid vu-
lit at is bäbereVidentur : vtdéfidèsé’fnuoli cum perfcäiomßude-
re voluerini, abifft* vanitate m uc mant it er um vnde àmmonean-
tur}quodahquädo iuuenili more ettaia aurefitrdaquêtranfierunt.
Nam quia perjpexi iu uenibus rtoßris, poß expofit um bis textum
Eutyelqjdatibaiobliuioni habere :ft at ui apud meipfam expoßtio*
nem eo ten ore litteris mandari, quo cor am vobis verbis digeßi. Etß
aliquis reßuirit quare poÈ beatum leronymum hoc aufm fuernn
agere : reftondeo , quiàperfyexi beatum leronymum malta verba
quqft leuiapYàteriJfe: & paruülïfenfu dijf cilia reddïdijjeùdcirco
quodmibïttliquando dtfficiievîfumfuït facileyalentibusfeirered-
didh. ttvfus loquendi méfiai ifitelUgitur de his, qui de eadem pro-
uinciafuhtquàmaliquo deprauattvfus. Habetenim vnaquaque
proutnäa mown propriumloqueitdi quern alia fron habet. Et ideó
fuauiUsaùditur. Aperta quoq3 locutionc ipfum context um digeßi
‘quoniamßültiloquium eiïïh expofittotte aluuius itbnita loqitu vi
neceßafiumßtexpoßtore0tpßmexpofitionUqua êre.Eoènim motto
quis loqui hebet ad aliumfivuït ver ba fit a ab Ulo 'mtelligi cui tpfe
Idquiturficnt beatusPauhis Âpofiolus dicit. Sieffes Gracus,Grace
’tibi lo’quiâebcrem.Ad ilium verbum GraçumxadiUutfi verbum La-
iinumStudui autem plus bifioricum finfiumfcqui : quam Jpirita-
lem -.quia Ïrrationabilemihi videtur Jpiritaln» int eiligem iam in
itbro aliquoquarere, &hißoricumpenitus ignorare : cumbiftoria
fundàmehtüm omnù inteÜigcntufit, & ipfaprimitus qu*r<nda,
ébainplexarida : Wfine ipfqperfetteadaliam non poßit tranfiri.
'tgfivfiófiUltinolmtibùjférpt autlegere, autbaberebunclibrum
fidquivoluerit. Et f i aliquis huncdeteflatuyordinetrheliorem:&i
%ovôli$meipffak(ufiipio.._ IXamiiiemhü rlh nocet. Amicism
bocfaÜbparuijnimici ma voluntatenon tangent : ne forte de bo-
too dmulatipiiesfiant. St ergo videroquodvobtsbocprimumfaäitm
pldceaiy ad Eüahgelium loannis manum mit tam : quia Augufli-
niL< acfitàantfiquens, HéWb'eatum loanuen^qtuaquiU aßimuL-
ïuscfttcumillé vitra niâtes. jßeprope nubes inc edit y propt créa par-'
uidüfihfu necejjdrius e fi burn i lis & terra gradient expofitor, vt:
hJfîmtïfiteU0re quodiUfiqifafiomnibtts notion r clin quit tnt a-.
uum.-NdminMarconpb eîihiceffarium ni aman nuttere, pofi
beatum Bed im'. ïn Luctt quoqueaudiopott fitnttum Ambrofium
'dûh^mâofitmananin^fttffibfirM^pomimànireadhfMmt^
ta fiuseiipofitiöneinißquißtam eiius orne lias.si vero nec inuenero\
Incipit expofitto Chriftiani Gramntatiti in Euangelium
fecùndum Matthäum.
C A P V T I.
iL lV nc tjrqhimnon fecitEuangelifta,, Icilicet interpres
,A 4,uiipfum mterpretatus eft. Nam^atthæu$librifui
titulum; Libergêneraûonis impofuit.Tuxta conlùetudinem Iu-
daeorum ad qiios Icribebatquifplici funtlibris fuisëxprin-
cipiisnçmmaimpo^ere; yt Genefis, hoc eft, Geneyationis:
quiaibifiriptumeft. Iftæfiiritgenerariones cæli&terne.
Snjiliter Exodwid eft exitus & numerorum & reliqui. Similiter
beatus kfàtthæus quoniain degeneratione-domini
priroitus CcnpfitiLibergenerationis nomen impofiriblncipit,
hoc eft inchogtr Çompofitumvërbum ex in præpofîtipne
.& capto verbo, m utaca a in i Eûangeliu Grrecum home eft,
& dicitur Latinç bonummncium.h.ubonum Angelum,»«»-
cium.Vnde & Angelus dicitur.. Tarnen ftiendum eft, quia
apud Græcoi per duo gâma feribitur. Et Angélus fimiliter
per duo gamma ficut & Prifcianus djcit.Sed quiàap'ud nos
ablbnurn videbatur : apud Latinos prima per n,(ecüdaiyl-
laba per g.Et nô eft iungendum u,cum a,fed ciim ë eftiunr
gédumiqüia eufttonüdicitur. In omnium principiis librolq
tria quærenda funt;tempus loCus,perlbna: Simihter deifto
Euâgelio,hæc tria tenenda lunt.Locus Iudça exririt.vbi d6-
feriptum eft Hebrriçalingua ad Hébræos qiri in Chriftùm credidere.Tépus Gaijimperacoris qui fihgülarem monar-
chiâ vniuerfi orbis Romæ tenebat. Perfôria Mattbæiisde-
uita genere, & iàcerdos exttric dignitate,cuius noméinter-
pretatu. in noftralinguaï/o»«r«ÿ dicitur. Digno vaticihio fie
vocatus quia in prælèntia Dei ordihatusfuic^dohatus,
ad narranda geftaGhrifti^ntè mülta leëulà öftehfes àPro -
phetis in fpeçiehominis. Quia gèfta quæ Dominus nqfter
in carne iuxta humanam carné geflit narracur9 erat, ob hoc
in effigie hominis vifiis eft.Màrcuis quoque in ipecie lebnis
apparuit ; quia Euangelium lùuroàbaiftùleonis mehoauie
cui proprium eft in delèrco rugiirè.DiXic ènim voxdamàn-
tis in delèrto. Lucas nihilominüs ore iuuenci Iîmilatus ap-
paruit.-quia ab eo ccepit, qui vitulôs firequèntius biffèrre fo-
litus fuit;videiiceta Zacharia lâcerdote. Ioannes verb moje
aquilæ volans,ilium qui lùpraaftràlèdetybrbopetiitm-
quiens. In principio er at verhiebt, & verbumy8cc. Requiren-
-dum verq quarè Cum multa Èiiangeliaordinata fuiilclèga-
«msT & in nomine a. ApÔftolorjim & etiam aliorumdo-
(ftorum ficut Lucas refert, hulftim illorum placuitDeo legi
velfufcipiïhEcclèfiafua nifi h*e quatuor: neque plus
neque minus» Nam hæc quatuorEüangelia propter qiia-
climatannindi, dDeoordiriätalunC(8f antemultalé-
. - - - - . i cula oftenfa à Prophetis. Ap^ellàta autem fiintànimalid: hoc quoque labor are] quoniam prdptér animam hominis Euangelium pfædica- tempiAbbfitaihengrdium vUis foHjperauero. Supra enim omnes: | tur. Idcirco vero pleniotii lis ante & rerirb ; intiis & foris a
hominèsveftra mihi efigratïorfifietas: quia0 fmera & abfque d Prophetis prædiâaïnnc: qiiia & præfentiaDbminigéfta&
dolo^quaAi Deùs docuififahâiqueeiitsApbfioli tenuereiacpofte- fiituradeiudicioventure narrauër&Cniradicuhturrè«aâ
ris tencndamtradïderuni. Non enim èttfeUmaritudinisin yobis habere, quia nihil prauiùn in Euangèliis inuehitiicÉrittwi
neque talus iiiiquiiatis : fcdfidesfirmà, caritas inuiolahilis erga 1 in rota:quia fubnixum eft de vetbxi Tbftàmëto:& qüicqüid
Deuhïacproxims. Etüçetrebmfitrenisegehiesfi^ vïrtutibus Euangeliüinàdnunriat, in vetêriprædiiàumfuiK&ambb
tamen ïypleti eftis ira vt qui vos perfede àgn§uerit v.lteriiudile- infimilë concordant; Quod d»éic, vbieratlpirims impe-
ftioAcÀvpbisnonpofiitfepâràri. Sedfihiodicotemporevobifeum j tu^,ilIucgradièbantur:bftéditmfiilahudEuangeliftâs£ ÿfWteusftterttpr&cmo tntelliget quid Deus c‘ohâbitatorve- ! t-
JMfifi&Spfitttàfiinftus'regatopera veftrd. fiSequeenimhabita- j iftonmianmialiunietiamUominoconuèniunt: qui homo toi dm malus inter vos hequepemahebitin ebrfiortio yeftro : quia Fabius eft riafcbhdq,viculùs mbfiènijo,Leo & & effitefurgendo,
aquila éxtitit afeendendo. Quia fie ordinatà à Dëo
& oftenfa funtilla quatubi; Eùangélià| lorigo ahèe tempore
: ideo reû>iiic Ecclêlia Catholicaaliortim pfèiiidodoblo-
rum deliraménta, &fulcipithæcquatubr:infîmilitüdihë
quatuorftumihum.-qüæ profluüt dfe vno fonte expàradilb,
firhilitei h*c tx ore Domini Ieftt QhriftiiPcr^w»,«mi dicitur
tertenus fignificatar.Matthæ'qui terrënaaûa dëGÎiri-
fto narraUit.Pér {^ri»t»qùiyëlpcitas incerpretatùr Marcus:
qui cutfitij aâtâ d omihi expôfirit. Pét eufraten qui ferriliras
incerptetalurXucas qui vbérius & iatius domini gèfta de-
curtit per pbtfitn, quiinfufflàri® pqteftdicUoannescqüi ex-
cellenriusafïlaturSpiritufanëlodédomini dignitate atti-
gir. Sicut ifta quatuorflurhiha irrigantomhem mundum.-
fie 4.Euangélia irrigantomnem Ecclefiam. Multâlâcra- ■
ficut'diïum&drgcntuiinin cammo probationis[ordes abiiciunt,
ità& quiinter vós vetièïil,aut de fine ta malo opéré,aut certe a'tenus
eficietur h confoitiis veftris. Qui namqu'e inter vos conu. r-
fantitr, non multum mirentur, fipluùmifanfti inhismnaflertis
probàlilesfuerunt :fèdpro cem experientür quia qui apudvos non
[ctiftiehroàfuidtfisft\ifsivnoecdeumb Diémmi^nki^daicüe^nbtlies.r i^Eqfmiontiemp:rVu0deefniitse,sq mVcmfetrf--
pentesÿjScfimplices ficuc columbæ. Et fi reges & principes af-
que vulgarispojtulus vos verdciteïagnouiffcnt, vt itérés Ghrifti di-
feipUlosatnarent, fiuprapmnes hominesvenerarentur ac diltgcrent
Chriftus cùfibs yefter, qui ccepit vos euftodire in fecula,concédât
in concepto bono opéré per maner e, vjquc ad
finemvita veftra.