AwaUrij Tortunati 14°° EpifTteuer enf.
gnisveftimenti$ad lufèipicndum tantum regem, id eft, vt
vicefimaquarta die ieiunent. Notandum quod ifte ref-
ponibrius canebatur in Galiis o&auadecima die decimi
monfis. Pro quo inueni feriptum in Romano, vicefima
quartadie decimi menfis, neenon & deipio interrogaui
Apoftolicum Gregorium. Q u i reipondit: Noncantamus
o&auadecima die decimimenfis:, led vicefimaquarta die.
Sextus reiponforius, [ Ecce iem yenietplenitudo temporis,
joftenditmodum ingteflusmaximi regis. Tres enim
refponforios fequentes aptaui conuenicntix Euangelij,
quod in propria Dominica legitur. Êuangelium dicit
ex perfbna Ioannis Baprifts: Ego vox clamantis in deferep,
.parateviamDomini, iicutdicitElaiaspropheta. Refpori-
lbrius feptimus dicit, [Rex nofter adueniet Chriftus, ]
quem Ioannes prxdicauit iponlum eiïè venturum.
Êuangelium dicit , Q u i poft me v enit, ante me fadus
e ft, cuius ego non fum dignus vt ipluam eius corrigiam
calceamenti. Reiponforius odauus dicit, [ Ecce agnus
D e i, ecce qui tollitpeccatamundi, ecccdequodiceLam
vobis, qui poft me venit, antemefadus eft.] Nonus re*£
ponfbriusdicit, [Me oportetminui,ilium aurem creice-
rerquipoftmevenit,ante m efadus eft, cuius non fum di-
i gnus corrigiam calceamenti eius foluere. ] Antiphons va-
duntper ordinem iuxtaRomanum antiphonarium,vique
ad Antiphonam, Ecce apparebit Dominusi
DcAntipbonisferiarum inprexima hebdomad* ante
Naeiuitatem tiominï.
C A P . X I I .
p E r fepeem dies renouantur Antiphons de matutinis
A in omnibus Anriphonariis ante Nariuitatem Domini,
id eft,aprima Antiphona,Canite tubainSion,de Dominica
Jignum.Ecce virgo concipiet & pariet filium.De quo par,
tu dicit Ioannes Baptifta, Cuius non fum dignusioluere
corrigiam calceamenti; O,interieaio eft admirantis. Per
illud O , voluit cantor inidmare verba fequentiaperrinere
ad aliquam mirabilem vifioncm , qua* pills pertinet ad
mentis ruminarionem, quamad concionatoris-narrado-
nem.Et quoniam per conceptionem departmn fimäx Mariae,
iadiaefthaecadmirado1ampliuscongruuntmemoratae
Antiphon* hymno f in& e Mariae quam Zacliari*. Et fi
quis voluerit oäauam addere prop ter fummam peifëctio-
nis,:habec;rarionem apertam, quamfainäus Auguftinus
icribit dc fermone Domini in mote^dicensr Beati ergo qui
pcrfecutionem pariuntur propter iuftitiam, quoniam ip-
forum eft regnum ccelorum. H s c odaua. lèntentia, q u s
ad caputredir, perfèdumque hominem declarat. Anti-
phona q u s prima eft e x o d o prsfentibus in contextu An-
tiphonarij,&inicribitur,[ O iapientia,qus ex ore altiflimi
prodifti, J partim aifiimpta eft ex libro Iefu filij. Sirach,
partim ex Sapientia, q u s vulgo inlcribitur Saloraonis.
lpla enim mirabiliter laudat fapientiam, Ita enim fcrjptum
eft in libro Iefu filij Sirach de lapde lapientis, Ego ex ore
altimmi prodij, primogenita ante omnem creaturam.
Non enim cogitaredebemus membra& lineämenta corporis
humani Dominum habere, ficut homo habet : fed
propterdiueriaopera, q u s operatur in fingulishomini-
bus,membra humana nominanturin eo: quia non definit'
quotidie operari,qus fimul creauitrmanus ei inferibuntur,
vt eft illud,Manus tu s feceruntine, &plafinauerunt me:
Quiagenerat perpetualiter filium ex fua fubftantia,, vte-
fusrvteft, AnteLuciferumgcnuite. Quando tribuit % i -
entiam & iermonem redum ad manifeftationem homi-
num, O s e i inferibitur, vt hie e ft, Ex ore altiffimi prodij.
Etiterum de Elaia. Tune deledaberis fiiper Dominum,
&fuftollam tefiiper aldtudinem terra , & cib abq teh*-
redttate Jacob, patris tui. Os enim Domini locumrn eft.
D e nnehuiuscapituliita icriplitS. Hieronymus in tradatu
luperEiaiainlextodecimo hbro, dicens : OsDominilo-
n o d e vfquead primam Antiphonam. [Iudsa & Hieru-
ialem,[ de iabbatinode. Septiformis ipiritus, cuius opus
eftconceptioS. Maris &partüs nobis admemoriamre- ïuperfciaiamlextodecimo hbro, dicens •' OsDomin ilo
duciturperfeptenanumnumerum.Vnde & eademhebdo- j ^ uuto aicens . u su om im io -
ritus fanótus obumbrabit. Refponlörios vr fi'xi , 1 , B1' ul cnm} K'!>pulm c i l : Iptc cnitn m'hi
inueni diftm&os eb a n tin g T t r i t e Pér f o k s ^ d,thoram * <1™ <«nt,fdemiamverent, vrfeiem difpomoratas.
ideofiteodecis.fNeiceturnobisparuuIus InfL f T ™ t“ raram> &virtutes elemcntorum, initium&
uenrinterrefponforios, q u i h S ? S “ r c e n ' c° f ™ mmonem> * ">ed.etetem temporum. &med.-
dphonerio inter ferias pofitum, vtreor quiedefutum Om ' ^ unqaefuntabfcondita&improuiia, didici,
fcriptum éftinAmiphonario, [ Naffiel^ni^s^aradu's* 1 S ' " i f “ - Et infra:
No s enim legimus E ia am p ro p liè um ^ n ^ ^ e refmnrr^ ? ! rau« ijlllb“ V mell0r * . l P # W A™ngtt
riusaflumptuseft&inuentum eft in illo Sc in Hebraira k* mV ^ propter fuam munditiam, Q u s attingit
trensUdone, & f e p t u e g i n t e , d e « ^ t ^ t i ^ m“ f t I I g f f lR p m u n d i t i a m , attingit vbïquehfiSe
tingit a fine viaue ad finem Xj- ^ _
\i-rr n ■ w-ui icctione ad
Mmam: Prscipue cum audirem ilium priusinnatiuitite
Donum can tare, fic tamen* vtvfquemodo cantatus eft,
L Nalcetur nobis, J.quem nos mutauimus iuxta E&am
prophetam, [Natus eft nobis. ]
BeAntipbonis qwtinprincipio babm}0.
C A P . X I I I .
A Ntiphon* q u s canuntur per prsfentem hebdo-
* * madam, cum hymno S. Ma ris, & habent omnes
0 ,in capite, fignum qiioddam^dtmrabile & inueftigabile
-oftendunt nobis,m his diehus eelebrarl , Dequefigno
d .a t Efiras 'pfopheta: P rop er hoc vobis dabitDomfims
, * \ C 1 ~~ — .«w \jua icguut, /ittingit
a fine vfque ad finem fotdter, & difponit omnia
iuauitet l Cum ergo vbique fit eriam filius.quo mittendus
erat/Fotuter attingit a fine vfque ad finem , quia num-
quam & nufquam & h nullo refiftitur.Difponit omnia fiia-
mter^rcilicerfine lite^ne clamore, fine angöre, fine radio
: H * c interim. De c ite ro tentemds cantoris affedhini
depmgere circa nariuitatem Chrifti. 0 quam mira es a.
pud homines ju fapientia, qu* ex ore altiffimi prodifti,
vique ad humanam confebulationem. AtringisiftnevC
que ad finem b re ite r , quoniam es sterna, &vbiquere-
gnas&infuperabilis.Exore altiffimi prddifti, quandovi-
JibiJiter apparuifti hominibns. Vnde m ipfadixifti. Exini
aparte, & veniirimundum. De te enimdicicApoftolus
Paulus, Finis enim legis Chriftus ad iuftitiam omnicre-
_____ ______• - _________ dehti.
De or dine Amiphmarij Liber. 4 o i
déhtkInChriftoapparuifti,in c o finifti legem6c impie-
fti: Non f^um ifi illo, fed& in omnibus orçdèritibüs in le:
AttingistUâb liomihe Chrifto, qui eft finis legis,vfquoad
finem credentium ill fe , itafortiter, vt fortis armatus lion,
inneniat rupturam 6c fcilfuram,, quointroeat in ouilecle-
•di geegis fui. Adimpletüth eft quod longe prsdixit p^d-
phcca Dauid : T u Domine feruabis nos, 6c cuftodi^s noà àd
generatiorie hac]in sternüfti, in cireuititjmpij ambulant.
Iteriun tufapientia attingis à fine vique aÜfinem fortiter,
quandoa Ghj:iftoquliiihne mundiveniti6c impleuitle-
geiii , vfque ad conlummat ionem feculi es cutn difeipulis
tuis intantum, vt omnes àduerlàrij non pofllnt refiftere 6c
contradicere ori 6c rationi eorum qqani dedifti, Et difpo-
nisilhs offiftiad©na.Spiritus fandi in vnö eodemque fpiri-
tu fuauiter.Quoniam præfeutes Autiphonæ dulcedine iua
décorant feptem'feriasyel odo-, inquibus recolitur lepti-
formis ipiritus,qui in Çhrifto homioefemperhabitauit ex
quo ccfcpit homo elle , 6c Verbum caro fadum e ftv tln bi-
urct ih nob is, fas eft vt demonftrèm inquantum poffum,
quam confonantem habeant finguls cum fingulis gradi-
bus Spiritus fandi. Licecaltet ordb icriptus inueniacurp-'
lentium Antiphonarumin Romano Autiphonario 6c in
Metenfii Prima Antiphona,.0 % ién tia , congruitlprimo
graduifpirïtüslàpienciæ. Aliud eft enim fapere, & ahiid in-r
telligere.Multi enim sterna fapiunt:fedhsc intelligere ne-
quaquam pofluftt.Sapientia enim q u s in Chrifto eit,n.en-
item de steriiorum certititudine & ipefonicer reficir, 6c
mature 'diiponit öniniä. Sapientia funima eft in Chrifto.
Sàpientiai q u sin cste ris hotnmibus e ft, icintilla eft |uh\î ;l
in s iapientis. Sedunda Anriphona mirabilem oftiariuiri
demonftrat Chnftum, quod ipfeclaudit, non eftquiape-
riat : 6c quod apet iE,.noiieft qiii daüdac. itaferiptum eft in
Apocaiypfi de eo:Hoc dicic iandus 6c yerus,qui habetdauern
Däuid: qui apèritV£ rièmodâudit : claudit, 6c nemo
aperit- Quod itaiuteHigitur : Q u i habet dauern Dauid, id
eft,regiam poteftatçm quaiî ex Dauid ftirpe natus,fiue quia
prophetia DauidChrifti eft diipenfatiöne patefàda. Q u i
äpeiir, & nemoclaiTdit:claudit,6c nemoaperit Legisdiui-
n s lecreta i folium Ghrifti poteftate paaiduritur fidelibus,
elaudunturinercdulis.Hic Antiphona aptatur gtadui, (pi-
titils intciledus. Spiritusintelledas qöiin Chnfto eftjacu-
mine iuminisfoi abdka-penetrat,& tenebras cordis llhi-
ftrac. H o c , enîm agit ; quiquandö vult aperit, quod nemo
poteftel mdere; Chriftus elt lux veraj^jus illuminât bnine
hom'metn. TertiaAntiphona dicit.O tmanuel rex 6c legi-
fé r nc ft^ r- Quod eftiTvirabiledidu, vtDeüsfitéum ho minibus,
mà ri ducet cüm illis,6c bibit,6c ad eorum interroga-
ta ; q ioc efciuiquevoluerint i refpondear : Iple rexDauid,
non tcmporaliter, fcdsternaliteu : Iple eft, quodammodo
alter Möyfes , qùi’légeih: nobis dar permanentem in fecula
fec-uibrum Ilium nos qui dé gefitibus fiimùs,èxpedaui-
mus : Ipiè làluabitnos in ièternujp : H s c Anriphona con*
uenit tertio gradui, ipiritus eonfilij. Spirimsbonfilij, quiin
Chrifto eft, prouidendo prémunit membra iua,ne in prs-
ceps ruant. H oc eft regis minifterium 6c legiferi., vtiecun^
dumrationem regat itbi oppulum itibiedum,6c prouideat
' quid agere eum oporreat j6c quid vitare. Chriftus eft'eonfi-
liarius i'Deus forris. Quarta , mira laude 6c quodammodo
ihefFabili iè prôfèrt, quæ ciicit radicem Ieflè ftare in lignum
populorum, Sc in præièntia eius filtre rege«,ôc eum genres
deprecaturas. Itaenim canit, [O radix Ieilt, qui ftas in cru-
c e , in cuius manibus cornualunt ,6c es in fignum populorum,
quando fol obicuratus eft,"8c terrsmotus fadus eft,8c
petræ ièiflsfimt, 6c monumentaapertafiint. Super quem
coiitinebunt reges os ftuïniy ideft principes huiüs feculi,
quieum rhetorica 6c,dialedica fiiamebuntadueniete p r s -
dicatione fan ds crucis 6c fandi Euangehj.'Vnde hodierna
die gentes excitats iitnt ad prædicandum Crucifixum.
H sc Antiphona quarto gradui, ipiritusfortitudinis, âpta-
tur. Spiritus fortitudinis| qui in Chrifto eft i fecit aduerla
non meutere, 6ctrepidantimenti fiduciam prsftât. D e ra-
dicemim Ieflè Dauid rexpttus eft, id eftjfortis manu:Qui
texfortis manu, ipfeftat in fignum populorum, feilicet
Domintisleius Chriftus i ncruce crucifixus,vt ad eü multi
reipiciant, 6c velint fub eiusifortitudine tuari. Superquem
continent,qui lunt îîteîHîÇ tenus rëges,ds fuum,quia non
pofliin^iöequeaudent contraforcitudinem eins inire cer-
tamenffaciro mults gentes ad eum confluunt^ déplaçantes
eius protedionem. Quinta nempe miraturlriauditum
Orientem, qui nonmore viciffitudinum temporum mu-
tatur de die m diem, fed eft sternus ; Cuiüs ibl n6h iblum
corporis oculos illuminât, fed etiam mentis. Iuftitiaenim
ad adipedum mentis pertinet. H s c Anaphona congruit
quinto gradui,ipiritus feientis. Spiritus enim fcientis,qui
in Chrifto eft,fciçquid mifericorditer puniat,&quid mife-
ricorditer diinittat. Ortus enim feientis, q u s charitate ra-
dicata eft, Chriftus eft. Eftdpus iolius iu ftitis, vr feiente«
reddat oculos fe intuentes mentis. Sexta Antiphona mi-
rum quid narrat^idsft, quod D.ominusin igrie flarnttisru- I
biapparuiflèt Moyfi,ôc rubus non combuitretur.Hçc An-
tiphona cogcUi’t fexto gradui,ipiritus piettftis. Spirftus pie-
tatis,q in Chrifto eft,parcit mifericorditer eis,qui fibi mala
ingerunc. Illo enim ipiriru repletus erat Mpyfes i de quo
legitur q?mi tiflinms fuiiîèciupir omnes hominesrSéd nub
liismicior Chriftp.Chriftus quiveriatus eftinterpopulum
ludaicum, reiplenduitin flaminaignis.Mifacula fecit,pec-
cata dimifithumilibus, 8c quietis, & trementibus VerbUm '
Domini : Sed iuperbf cordis IudSorum ipineta npn fiint.
combufta, qui contra Chriftum infidias Scperfeciitiones
parabanri Tarnen piecas Chrifti omnia h s c tolerauit,adeo
fcilicec, vc pro per^ecutoribus iuis o rarit in cruce. Sep t i ma
veroregem gaitiüm'membrat,,6cmirömodoponit lapi-
dem in capite anguli.Quem lapidem nos credimus viuere,
& vulc efle ppusTùum iicut Anriphona dicit, vt vtràque v-
num faefat, id eft, duos parietes ex diuerio venientes,icili-
cet, de populo ludaico Sc populo gentili fimul coniungat,
Scvnaiii Eccleiiam feciat. H s c Annphonaconuenitfepti-
ino gradui,ipiritus timoris-Spiritus timoris,quiin Chrifto
eft, timere facirgentes, ficutferiptum eft: Timëbuntgen* !
tes nomen tuum Domine, & Omnes reges terrs gloriam
tuam.O(3taua,Q virgovirgiiium»infimiatmirabilem par?
tam Ecclefiam mirari, dicens, Filis Hieruialeni, quid me ;
admiraipini? diuinum eft myfteciü hoc quod cernitis. H s c
A ntiphona mönftrapillum Hominem, pui ex Maria carne
afliunpfit,-ibrum & petfe&um eife inter csteros hpmines,
quiain ipfbiolp habitat feptiforniisipiritus,'quiluperiiis
memoratuseft. De qua re icribic iànbtus Auguftinus in li-
bro primo de fermone Domini in mon te. Septem fiint ergo
quçpeifi:iiinc,nam oôlâu^clar.ficat &quod perfeäum
eft,demönftrar. Si quem delebtac ordo prsfentium Anci-
ph.onarum., qui in Romano Antiphonario continetur, reperiet
ilium in ttoftro Antiphohario prstituLcum in fe-,
quentibus. <
De ojfichi Sanätficami ni.
Ç A P. X IV .
PRsfens officium cert-at hoc, vt diem certum monftret
Natiuitaris, Domini , 6£ &|utem noftcam quam adfert
fecum ipia natiuitas, inftacadmonicionis Moylls, qui prç-
cepit populo fè feinftificare antcqùam Dominus delGehd^-
rétin mohtem. Vnde ita feriptum eft in Exodo, capitulo
decimo nono,Vade ad pojulum,dixit Dominus Moyfi,&
fanâiifica il lum hodie & eras, Lauentque veftimenta iua,&
fint parati in die tertio.In die enim tertio defeendet Domi-
j ftüsCoramötqni plebe fiiper mofltemSina» Et infra: De*
feenditque Moyfes de monte ad populum,&i|näificauit
6os. Gunique jiauiflènt veftimenta fua,ait ad eos.:Eftóte
parati in die tertio , ne appropinqUetis vxotibus veftris.
lftam ianäificationem multiiequunturin noftra Ecclefia:
Sed qüi ipiritualiterlunt renati, ipiritualiter debentveftfc-
mentalaUare, id eft,lachrytpis Sc compunbrionibus ablue-
temalapcrpettata, vtpoflînt deiceniui Domini
occurrerefine offen-
fioqe.
ßiblistb. Vet.Patr.Tom.$. L l 5