rantur. Quae fondata: funt fupcr bafts aiiteas, qilia quic-
quidpcreum, veldeeo geftum eft, omnia diuina: pro-
iniffio nis confilio ante tempora (eculatia di fpofita font. A-
liter: Crura qua: totum corpus baiulant, ilii font qui doftarum
mentium,fiue corporum pafcitur, id eft, d'eleda-
tur. Hadenus-fàndæ ecclefiæ vox eft quærentisjic lau-
dantis, nunc quid quafitus refpondeat, fobinfcrtur.
£ Puichra es arnica mea, fuauis & detora ficut Hierufalem.
hum ecclefiæ, velut donum columnar foftinent.Deniq; & j J Puichra es fàuda
in tabernaculo & in templo columnsargenteas fabricator terribilis Ecclefia vt per cafirorum iuftitiam actes : arnica,ordinata. quia fempèr pacific* : Qilia
font , in fignificarione dodorum, qui fabricam ecclefiæ j enim Hierufalem pacis vifiofoterpretatur, cuius nomine
fuftentaiit. Fundati foper bales aureas, hoc eft, price- j patria cceleftis expriraitur. Sanda Ecclefia fiiauis & dc-
dentium patrum prardicationem, & per libros légis Ac ! coca vc Hierufalem dicitur: quia eius vita & defiderium
euangelij roborati. [ Spectes e:us vt Libani. ] Vt libanus ; vifioni iam pacis intimæ comparantur, vt in eo quod au-
celfitudine & gratia arborumalios montes, fie nimirum J thorem foumdiligit, quod eius lpeciem videreconcupi-
Dominus Chriftus omnes landosmeritorum celfitudi- ' feit, deque feripfum eft : In quem defiderant Angeli
ne, & gratia virtui urn antecellit. [ El-Mus Vf Cedrus.] Sic- ! profpicere, per ipfà iam amoris foi defideria angelis.fi-
ut cedrus alias arbores qua: in libano nafeuntur foperat di- 1 milis dicatur. Qua: quanto Deo amabilis efficitur, tanto
gnitate foa, ita Chriftus omnes qui in ecclefia ad vitam agit, vt maligms fpiritibus terribilis fiat. Qualiter au-
nafcunnlr,foa tranlcendit gloria. [ Guttur tlltus fuauifii- tern fit terribilis, fobiunda compararione oftenditur,id
mum, & totus defiderabilis. ] In gutture interna dulcedo eft , vt caftrorum acies ordinata’. Scimus & confiât, quia
verborum illius memoratur, quam qui fiipit nonefurit. caftrorum acies,tunc hoftibus terribilis eft, quando ita
Polfont &in guttureilli intelligi quirmyftcriaChrifti ex- fuerit conftipata ac denfeta, vt in nullo loco interrupta
ponunt, & in lege ipfiusquotidiememtantur,quiver bum videatur. Nam fi ita difponitur, vt locus vacuus per
prardicationis ex ore dèpromùnt. Et totus defiderabilis: quem poflit ingredi dimittatur,profedo iam fuis hofti-
O homo, quid amplius quarris? Totus- d-'fiderabilis, bus terribilis non eft. Et nos ergo cum contra mali-
quia totus Deus & totus homo eft, in quem defiderant _gnos fpiritus Ipirituahs certaminisaciem pommus,fum-
angeli profpicere. Deus in maieftate Pattis, homo in vit- mopere necefle eft, vt per charitatem femper vniti, at-
ginitate matris : In ilia creator, in hac feluator. [ Tails que conftridi, & nunquam interrupti per diteordiam
eR dileclus meus, & ipfe eft amicus meus, plia Hierufalem. '] ' inueniamur : quia qiyefibet in nobis bona opera foe-
Gratulando exultaris loquitur ecclefia propter reconci- rint, fi charitas défit? Per malum difcordiae, locus a-
liationem , Recognita myfteria foi fponfi j ac fi gratifia^ peritur in acie,vnde ad feriéndum nos valeat hoftis in-
bunda dicat, Sc ntniliarius effeda: Quanto dcuotius trare. Antiquus vero inimicus caftitatem iri nobis fi fi-
I quifque diligitDeum, tanto f.miiliarius habet amicum ne charitate fuerit non timet, quia ipfe nec carne pre-
6um, & talem neceiteeft, inquit, vt intelligas.eum, fi mitur, vt in eius luxuriam diflofoatur. Abftinentiam
1 vis ilium habere amieum tuum. £ Quo abiit dilefttis mens, non timet, quia ipte cibo non vticur, *qui necellitate
b pulcherrima multerum, quo decltnauit dileftustuits. Et quaT corporis non vrgetur. Diftribudone terrenatura re-
remus turn tecum.] Hæc vox adulefcentularum eft,quae rum non timet, fi eifHem opera charitatis defint, quia
loquuntur ad Iponfam. Pro decore enim carminis, va- diuitianjm fobfidiis nec ipfe eget. Valde hoc in np-
riantur perfbnar loquentium, ted tamen Chrifti eccle- bis charitatem veram, id eft, amorerii'hùmilem , quem
fiam, qua: vocabulo fponfie exprimitur, defignat haec nobis viciflim impendimus, timet. Et nimis concor-
pulchernma mulierum. Pulchrar font Angular fitn&o- diæ noftrae inuidet, quia hanc nos timemus in terra,
rum ecclefia:, ted pulcherrima eft vuiuerfitas totiusfiui- quam ipte nolens teriere amifit in carlo. Bene ergo di-
da: ecclefia: per totum orbem. Aliter : Rede enim'fan- citur terribilis, & reliqua : quia eledorura multitudi-
da ecclefia pulcherrima mulierum appellatur, quia virgo ne eo maligrri fpiritus pertunefeunt, quo eos per cha-
& incorrupta eft,eui Apoftolus loqueus,ait: Dejpondte- ritatis concordiam vnitos contra te, & conglobatos a-
nim vos vni Dicun- fpiciuht. [ tur itaque mulieres viro virginem plebes cafiam harrericorum,exhibere Chrifto. Iudæorum, hy- Auerte 3 Id eft,oculos tuos à me , oculis mentis tua:quia noli ipfe quaerere me auo-in
laze fecerunt.pocrytarumque, ted corrupta fide & opere. Sed fola ec- tu x peregrinationis itinere me perfede cognofcere,quod
clefia non folumfontc baptifinatis &varietate virtutum - fieri non poteft,quia quo intentius me agnolcere qus-
pulcherrima eft, ted fide & opere, non habens maculam ris, eo certius me incomprehehfibilem effe intelligis. Et
suit mgam. Aiunc enim adolefcentulæ: Quo declinâuit ne quarras in via præmium, quod tibi in patria reteruatur.
diledus tuus? Et quærenius eum tecum, id eft, quiali- Alitervero tentitur: Acfidiceret: Nonnetemperincor-
quandocorpotali fpecie in terra verfatmeft,dicquo decli-' pore confpiciendum requiras, quem temper per fidem
nauit ille,vt iilumtequamur tecum.
cernis? Idcirco etenim inccelum ateeijdi,vt temper
tibi localis appaream. [ CapiUi tui ficut gregescaprarum,
C A P . VI.
D
lleäus mew defeendit in hortum fuum ad areolam aromelius
quaafeenderunt de monte Galaad. ] Qui verficuli prius ex-
pofiti font, fed repetitio firmitatis indicium eft. In ca-
pillis populi, dencibus dodores, in gemellis feetibus,
matum, ] & reliqua. Quafi dixilTet : UlUcafcen- j praecepta charitatis intelliguntur. [ Sicut cortex mAi pfi-
ditjVnde defeendit. In hortum, id eft, eedefiam foam, : nici,fic geria tua db/que oculis tuis.] Genas ecclefia:, fpiritua-
eam fonte gratia: fux, quafi areolam arpmatum irri-J les funt patres (vt foperius dixfmus) qui virtutibus font
garet, vt virtutum floribus germiriaret. Aliter: Dil'e-
dus ecclefiæ Chriftus, deteendé in hortum fuum,quando
vifitauit priorem populum foum. Areolam aro-
matis ipfam fan dam Mariam virginem, dc qua tecun-
dum catnem natus eft, dicit: [ Vt pafeaturin bonis, & li-
lia'colligat. J Id eft,vt regnet in gentibus fed uy ecclefiis
deledetur, vr ex eis virgines quafque vel fandos affumat.
Aliter : Vt pafeatur in bonis & liltaculligat. Pafcitur in hor-
tis, dum piis fandorum laboribus dfledatur. Lilia colligit,
dum ad pertedorum meritorum candorem perue-
nientes ad coeleftia régna perducit. [ Ego dilesto meo, &
dilectus meus mibi, qui pafcitur inter liha. 3 Hæc loquitur
ecclefia ex fiducia amoris fui. Ego diledo meo locum
habitations præparo in mé, & ipfe. mihi apud te.
Ego regnum illius, & ipte rex meus : Ego corpus eius, &
ipfe caput meum : Qui temper intér landa defideria camirabiles,&
moribusvenerabiles,& in Chrifti cruce glo-
riari non erubefeentes. Et haec magna font valde qua: v:
den tur in ea, fed multo maiora, quae non videntur, & i
futurum reteruantur. VndePropheta: Orpnisgloria eiw fi-
lia régis ab intus. £ Sexaginta funt regina ,i & offoginta concu-
bin£,& adule fern darum non eftnumerw. 3 Regina: funt,
qua:amorefponfi,&cceleftisprarmij intuitu perprædica-
tionem veritatis & fidei, & fâcri baptifinatis fontem fobq-
lem æterno régi fpiritualem générant. Senarius numé-
rus ad perfedionem præfentis vitae pertinet, propter tex
dies, in quibus licet bona operari. Concubinæ verö
fimplices in ecclefia fignificant, quffofcepto verbi temi-
ne,nönfpiritaliter fedcarnaliter fapiunt, fiue qui carnali
folum modo quodammodo Chriftum praedicàndo vel
baptizando docent. Aduleteentulae, hint animae nu-
per in Chrifto renaræ, quarum fomma propter multitudinemciuium
cceleftiumnumerumtranfccndit. Poffontita-
que in adulefcentulis illi intelligi^ qui temper q fauda funt
aûdirecupiunt, non tamen audita operibus implere fata-
gunt. [Vnu efi columba mea,per feet a meawna eft matrifuss,eletta
acnitricts ftu. Sanda videli orbem vna eft matri foa:,id ecfet,tc eæccleleftfii Ha vienriuufeatlieàfmis, qpe tfott muma
ter omnium noftrü,vnde ad nos gratia fpiritus fàndi deteé-
dit,per quam renateimur Deo.Vna vero dicitut>quia expulebrißnr
grejfus tui in calciamentis,filiaprincipis. 3 Nunc laudes
ecclefiae ab ipfb fponfo proferuntur,&primo operu coftan-
tia, & m o r ti ficacio volnp tat um laudantur in ea, a& filiam
ptincipis.i.Chrifti, ob gratiam baptifmatis, & nobilitatem
virtutu nominat. luntrurafcemorütuoru.ficut moniliaqfabri-
cata funt manu artificis.] Duoru concordia populo^r fpeciali
prole fcecundätium,in iundura feemorü defignatur,qn« fi-
cu c monilia fabricata funt manu artificis .i.ineffabili largitafiscundis
reproes,ipte tantumraodo fbciabitur Chrifto. ■ te conditoris noftri : ln monilib. bona opera exprimuntur.
r Yidcrunt earn filia Sion & beatifsimam pradicauerunt regma& | Vmbilicus tuus (teut crater tornztilis,nunquaindigespoculis.]Vtu-
concubinalattdauerunteam]QwLS ptius dixit adolelcentulas, bilicüstuus fragilicasnoftræinfirmicaos. Crater fittornà-
nuncfilias nominat. Reginæ Si concubinæ idem funtquæ tilis,caconfcientiàmortalîtatis hoftræadmoniti,caliçëfà-
&ante » qua: omnes catholicam laudant eedefiam; [ ‘Qua lutaris verbijpmpta mente proximispropinare fatagimus.
efl ifla qua afeendit quafi aurora confur gens, pulcbra vtlunaeletta Item invmbilico intelliguntur,quo extremo, fed in medio
vtfol, terribilis vt caftrorum acies ordinata.] Voxeftifta fÿna- ecclefiæ corpore cómorantur. In his èrgo reperiunturquæ
gogæ admirantispulchritudinem ecck fîæ ex gentibus, eo font vafà vtiliailn eo tornatilis,quia ad obediendum, vel ad
quod fine iuditiis legis & inftrudione prophetarum ad omne opus.bonum femper parati.Ineortünqindigens po-
prædicationem euangelii cam fobito tantaperfedione vir- culis,qm fandi fpirit’gtatia ex toto tep\cû.[yenter tuus ficut
cutum excreuerit, ficutiuperius admirataiamfueiat. Ait aceruus tritic\,vaü.:tusliltis. Hinamq; qui temper fàndarum
nanque: Qua eftifta qua afeendit ficut aurora confurgent, &c. feripturarû alimenta percipiunt, &caquæfuntfàlùtariain-
Progreditur ecclefia quafi aurora, quia iam veri luminis in fra ie congerunt, atq; aliis dodrinâ fuam velue triticu ero-
ea fol ortus mundp póft tënebras longæ ignorantiæ mon- gantes pdicare nop defînunt, in ventri fimihtudiné depu-
ftratur, vel quando relinquens polite renebrarum opera, tantur.Aceruùstriciçivallatusliliiseft,cumabundantiaDô-
cafte Si fobrie viuit, & ad perfedum diem tendit : Puichra ni opis fola perpetuælucis fpe colligitur. Ih ventre memo-
vtluna,quiaàfoleiuftiriæ illuftrata, nodem mundi illu- ria.in trittcomulciplicatiobonioperis, inliliiscaftitasfpei
minât. Eleda vt fol, quia imaginem foi conditoris in omni exprimitur.[D«o vbera tua,peut Auo hinuligemeüi capreaf] De
iuftitiæ fanditate & veritate portât. Aliter: Puichra vt luna, hoc verfo didum eft fuperius, fed repetitio firmitatisindi-
pervittuteminprætentifeculo&decôrem. Eleda vtfol, tium eft. Duo vbera, dodores font vtriufq; populi. Hinuli
infuturabearitudine.Vel puichra vt luna, in coniugatis: e- gemelli, propter vna concordiamrltem duo VDèraëcclefiæ
leda vt fol, in virginibps : Terribilis aëris poteftati bus, & duo font teftamenta duob.populis ex traduce peccati veni-
per poteftatem ligandi & foluendi. Ordinata in vnitate fi- entib.coaptata. Hi m canquam hinuli ih Chrifto rehateun-
deï,fpei, & charitatis, & in myfteriorum difpofitionë. jpfc* tur.atq; ex his duobvteftamentis lac fpientiæ fogétes. [col-
feendtin hortum nucum, vtviderempoma conuallmn. ] Hortus lum tuumficut turra eburnea.]lnçollo dodores defighantur,
etenim nucum,eft ecclefiap'rætens,vbinoftrasconteien- quiturrieburneæpropter rirmitaterh&pulchritudinéco-
tias alterutrum minime videmus, ted frada per tentacioné parantur, quia ciuitati Dei Sc robur præftant & dccùs. Po-
tefta carnis vel corporis, apparebit internæ dulçedinis gu- teft& in collo notitiafâcrarum teripturarum defignari,quæ
ltus.Pomaconuallis, frudüs humilitaris: Defcenditenim idcirco turns eburnea appellatur, quia qui verbo Ddinfi-
fanda ecclefia per dodores fàndos, vt videat qui proficiat fiunt,quotidiano profedu per nitorem iuftitiæ in excelfio-
ad frudus bonorum, quiueadhucindigeant dodtinæ irri- ra proficiunt* ] Oculi tuificutpifcinain efebon, qua funt inporta
gatione. Poteft & hortus nucum canon noui ac veteris te- filia multitudinis. 3 Oculi,ecclefiæ dodores font propterjp-
ftamenti defignarirln quofiib tegmine literæ velutfob cor- uidentiam ficut collum propter nutrimentum.Et redé pif
ticc fpiritualis later fenfos. [ Vt ittjpiceremfifloruiffent vinea.] cinæ comparantur,qa fluenta dodrinæ fois auditorib.præ-
ld-çft,fi plebs fidelisin ftudio yirtutumfloruiffet. i Etgermi- bere non ceftànt.Efebon cingulum moerorisinterpretatuç
najfent malapunica.]Si qui ad exemplum dominicç paflîonis quia fàndi pro vana læcitiacamis,cingulo abftinentiæ con-
præparati citent fuum fondere fanguinem. ; Nefciui : Anima ftringuntur.Et bene in pqrtis filiæ multitudinis,, ob abun-
meacoturbauit me propter quadrigasAmminadab.]yöx fynago- dantiam populorum concurrentium per portam fidei in
gæ: N efciui dona gratiæ fpiritualis in te elle fponfà, tedani- eedefiam. Poteft & per portam Chriftus intélligi. [ Nafin
ma mea contutbauit me, propter indudionem noui tefta- i tuusficut turris libani.]ln nafb verbo Dei difpenfàcores, cau-
menti &euangelicæquadrigæ. Amminadabqulppeinter- j fàdilcretionis defignancur, qui odoremiuftitiæ quieftin
pretatur populi mei fpontaneus. i. Chriftus,qui per totum J Chrifto percipientes,fois porrigunt auditoribus,atque in-
vehitur orbem. Cui ecclefia confólando mox refpondit. J telledu diferetionis inter odorem virtutum,&vmorüfioe-
[\\euenere,reuerterefunamitis,reuerterereuerteie,vtintueamur
te.] Id eft, noli rurbata effe, ted reuertere ad cognitionem
tui redemptoris: qui tibi potiusinprophetis &legfepro-
mifîus eft. Reuertere puritate fidei, reuertere operum per-
tedione. O fonamitis, id eft, captiuaj iam à viAculoinfide-
litatis reuertere ad cuum redemptorem, vt guéris.
QVidvidebisinSunamite,niJicaftrorum c/>ow.]Hoceft,Tu
doles fynagogam obduratam,prope eft tempus quod
chores bellantium aduerfos malignosfpiritus,&laudan-
tium Deum inea videbis. Poteft'fe alicer intelligi, nefeiui
Anima mea conturbauitme, propter quadrigas Ammina-
dab. Quidnefeiuit Chriftus nifi peccatum ? Nefciuit illos
etiam, quibus in iudicio didurus eft: Amendico vobu, nefc'to
vos. Quadrigas Amminadab, euangeliftasdicit.Ammina-
dabquippe,interpretatur populi fpotaneus.i.plebsecclefi^
fidelis.Sunamitis ifta, eedefiam fignificac: Cuius figui a fonamitis
illain libro regum geftauit.Qui ob hoc qui Chrifti
fanguine decoratur, coccinea in latino fbnat cui frequenter
afandis pixdicacoribus dicitur, reuertere: vt etiamfiper
aduerfa deliqperit,in defperatione non decidat, tedapec-
candi confoetudinc cu fpe indulgentia: refipifcat.[ Ouapultores
ex alto difcernunc. Turri aflim ilan tur, quip fàpienti-
am eminentiffimum locum tenent in ecclefia^ j_ Quarelicit
contra Damafcum.]id eftfanguinarios &impios,quiaDa-
mateus fanguinem bibensinterpretatur, fignificat carna-
les & crudeles, contra quos fandi dodores in turn libani,
id eft: fir mi tare ecclefiæ temper vigilant. [Caput tuum yt car-
melus, & coma capitis tui peut purpura régis iunttacanalibw.]
In capite mens, in comis cogitariones defignàntur; & ficut
capite membra , ita iqgnte cogitariones reguntur j vt
in carmelo.idcftfoblimitate virtutum, &pafuoneChrifti,
qùæ nomine purpuræ exprimitur, vertentur. Canales
prarcordia font fandorum,in quibus alligunttir talcs cogi-
rationes.Àliter:Caputecclefiæ Çhriftus>quofoblimius nihil
eft. CoiAacapitis eminentiotes quiquefandi, beati.fi
martyres,confimilati purpura,regalib.ofnamentis, &falu-
taribus copulata dodrinis. [ Quam puichra es & decora, eba- rifstma in dehtiis. ] Puichra dicitur ecclefia, fide & opere,.
Decora ornamentis-virtutum , Çhariffima per diledio-
nem. In dehtiis id eft in fpiritualibus virtutibus [ Statura
tua afitmilata eft palma , & vbera tua botris. ] id eft reditudo
bonæ operationis,temper ad vidoriam tendit. Vbetib.do-
dores ecclefiæ, proprerlacprimæeruditionis cbmparan-
tu r, & botris æquantur , propter myfteria dulcifumaæ-
ternitatis. [ Dixi, afeendam inpalmam* apprehendamjruttus
Z z z 4 eius,]