Pf*lm.io6
Matth, rä
& operimentum eius,totius diaboli impie tatematque ne-. Deielfeapprobare poterant.tanquamignotantes , dicnnt
buinam dembnftrab5t,per qux humanum genus dçbclla- ei:T« quisetföc vbi eftpatertutu ? Moraliter veto Dauid typü
do graui pondère pcccatorum |epreflerat:qu$ arma impie- - tenuit Domini »quiavidelicet manu fortis interpeetatur.
tatis,DominuSÏe(us C b r if tu s ig n e f p ir itu ^ n e u t Goliath quidem hærcticprum fuperbiam ûgnans,qpi cum
Pfalmographus canit, combußu&<xl mhtlum vfque resfegit. gjadioratione dominicafideiruperaxifonc. Dauid verocû
[Procedi bat w o Phi lift aus mane & vejbere per quadraginta di- pera paftorali venir ad prælium,fed eundem Goliath Dauid
{#, & reliq. ] Quadraginta dies tjuibfGoliath aduerfospo- . lùperans,Tuogladio oçciditrquodûn&rquoqueagunt,qui
pulum Ifrael lie tilfenarratur,omne tempus vitxprxfentis, prxmiffi Dauid membra >ex eius fieri dignatione mei ue-
propterdenarijnumeriperfedionem>atquemundiquatu- i runt. .nam cqmfoperbiohtes hxreticos &>làcrx icpptur*
orpartes^fine quatuorefcehta7èquibus vifibilis creatura j fencentias deferences, eifdem verbis atquefententijs quas
conilat, figiïram habuilfeno du bium eft. Dauid à patte fiip j proferunt, vincunt, quafi elatum Goliath, gladio fuo dead
vifitandumfratres mifîus eft:fimilitet $cÇhriftus Dorpi"
nu,si Deo pâtre ad ones quæ perierant Domus lftael.fe de-
ftinatum didt. Dauid çphi polentas ,hôc eft triutn modio-,
CAP. XVIIL
rum menfuram,fratribus fuis detulit, & Chiiftus pier noua
cfo&rinam quam ecclefix fox tradidit, myftcriumlàjn&a:
thmtatis cunâis credentibus corn mendaumDauiçl.decem
formellas icaièi tribuno^etuftt,& Dominus kfus.Chriftus
decalogum legis,populo Iudæoruni tradidit* Goliath Ge-
thæù's,perlbnamcÜaboligeftabat ^ qui de alticudine fuper-
bixfoæ fe ia&ans, per omiie tempus quod ante aduentum
fi^uàtoris deeprium eft » aduerfos populum Deidimiçans,
inimohuiusmtnïd*5ve^u^hi vallç»à nullo p.oitérât foperarû
Eliab frater Dauid maior, qui interpretatur, Deus meus
pater,typum geftaifejudxorura, non dubiura eft, qui licet
îaliâopinione,leDomini paççem habere mennuntur, per
. hoc veroquod dominum JelurO' Ghnftum filiuin eius æ-
mulati lùnc,ab hxreditate filiorum Dei degeneraueiunt,^*
primogenita quæ ilhsiure debebantur,pb culpa; meiitunv
P Tfaftumeft cum complejfetloqui «d Saul,anima Ionatha <ol-
Itgata eft anima Dauidyj d, Itxit eum louâthasquafi anima
fuaniySc reliq.] ionathas fili us Sàul,çuius animaDauid col-
ligata eft,illos iàndos lîgnihcafle videtur, qui domino Ie-
fu Chrifto ex populo Iudxorumper fidem adhxferunt.
qui accepta Ipniculïàndi gratia, pro Ghrifti amote relia
s omnibus, ipfum lècutifunc , licut fuerunt Apoftoli,
& illi quiinadibusapoftolorum vendebant omnia,&pre-
tiaüfterebantadpedesapoftolorum.Quodautcmidemlo*
nathas veftimeiuhiuis,atque armis iè nudauit,& Dauid ve-
ftiuic,hocindicaflevidetur : quod cundta iàcramenta |po-
• liaca,hoc eft iàcerdotium atque pr*dicatio,quae populoilu-
dæorum plim colla ta fuerar,ad Ghrifti ecclefiam transferé-
daeflènCiSlUCiècundiim luperiotem lènliim, bene àtuhiperdiderunt
bauidieonem pariter & yrfum necauit, & I cay:(que ad balîheumomniadedk:quia credences quiqné,
Dominus Ieius Chriftus diabohvm houûlîibuslar^ntcr in- | quicquid habere porerant in hoc mundojomnia in luCiurn
hdiantem, beauté Chriftum in poftemm mainfeftiiîimc
&uiçntem,in iudicio puiiiturus eft. Dauid arma Sauhsde-
pofuit,quia Chnftus.corporalia Iàcramenta legis, atque
carnalia bella,quar noniuntimpolîtagentibus, xepulk. O-
nera.nanque legU legimus,fèd camahcer non obièruamus.
Quinquelympidiilimos lapides de torrente elegit, & in
peram paftoralem mifit, & Chriftus Dominus quinque li-
bros Moiaicalegiside fluuiofeculi huius aHumpfit. Labi-
çur enim mortale ièculum,& præterftuit quicquid venit in
roundum.Eratenimin flumine tanquam in populo illo.
[Ef in peram paftoralem mißt.] Namipfc eft Deus verus paftor
animat um. Vas quoque paftorale y quo lac ( vt nonnuUi
dicunt>mulgereeonl'ueuerat, diuinamfignificat gratiam,
quæ legi comungitur.quæ intelliguntur in quinque lapidi-
busjhne qua non impletur. Dauid ruius & pulcher lui lie
narratur,quia de Domino lefu Ghrifto in Ganticis cantico-
rum ecclelîa dicitiDileftut fiieus candidat &rubtcundus, electus
ex millibus. De cuius pulchritudine fuperius praclibauimus,
Goliath Dauid ad pugnam prouocauit, iimiliter ÖC elatio
diaboli Ghrifti humilitatem paruipèndens, ab iplô pro-
ftratus eft.BaculusDauid à diabolo deipeétus, myfterium
geftauit dominicæ crueis. Dauid ex quinque lapidibus v-
numiecit,quia & Chriftus qui ex lege nuntiabatur, fiiigü-
laripotentia, per vnitatem fidei &cgraciam fuam, diaboli
iuperbiam pïoftrauiciFunda vero eccleiiaprçfigurauit,quç
pet voluinina temporum,velut in circuitu voluitur. Dauid
Goliath in fronte percuilumproftrauit, fimihter &Chriftus
deuitfto diabolo,qui ei hæferancfe infigens,ab eius fo-
cietateieccrnens, fidei luæ fubtlidit : hoCenimindicabac,
quod idem Goliath percuiïùs in faciem mit. Dauid Goliath
perculfojgladiumeius tulitjhoc fecit nofter Dauid,qui eie-
(ftumdiabolum de iuis,quando credunt magnitudinem e-
ius,quo5 ille in poteftate habebat,&de quib. tçtras animas
trucidabat, conuertunt linguas iuas contra diabolum,&
C h'rifo conferreTa tagebant. Purro cumrcuerteretür.pcrcfjfo
Phiiftaoy Dauid, ogrejfafttnt mulietes devmuerf s trbibiu rjfi el ca-
tantesychorofque duccimsm occurfum règis Saul intympanU Uti-
tta&inftftrtsy & praanebant^mulieres ludentes arqüe dicentes:
Percuftit S'au f m ille y & Dauid deern millia. Iratuseft autem Said
ninih y & dijphcuitin ocultseius ijle fe- niOi Dixitque: Dedtrunt
Dauid decem miüia, & mibi mille dederunt. Quid ei Ju-
pereft, nifi folum regnumd- Non rettis ergo oculisSai l ajpiciebat
Dauid ex die illa & deinceps. ] Sic enim accipitur: Saul aduer-
fus Dauid inuidiaexarlïri fimihter &pöpulus Iudaèorum
aduerius Ghriftuin dominiim jemulationes liio malo-pa-
riter confpirau 1'iint. Et dum audiebant Chriftr.m prjedicari
in Eccleiijs, quem ipli necitradiderunt:&deviótoriaeius
quihoftem antiquum triumphauit , credentes inlaudibus
ipfius congratularirgrauiteriiïde offenfi font. £poft diemau•
tem alteram tnuafit Jpiritus Dei malus SauU&propbetabat in me
dio Domus fua. Dauid autem pfaüebat mamJuaficutperftngulos
dies. & reliq;§Quod auté dich\[tnu fttfpiritus Dei malus Saul]
more arreptiriorum agebatj prophetabat, ] Prophetarc
enim in hoe loco non eft aliud intelligendum, nili aliena
re tulifle. Quod veto fèquitur dfe Dauid, [ Et egrcdii batur &
ingrediebaturtnconjjtttupopu’u] Sicaccipiendum eft: Qjwn-
do egrediebancur in pugnam,ipfeprimüs , more regio, e-
grediebatuB'inconfpeétu eorum, öc regrediebatur.^Di/c-
xit autem Micholfilia Saul altera Dauid. Et nuntiatum eft Sauly
& pUiUit ti. Dixitque SauhDabo eam illi, vrfiat ei infcandalum,
&fit fuper eum mantis Phtliftinorumfta reliqua.] Denique his
duobus periculis, Saul Dauid putabatinterimi pofte,fcili-
eet aut inlidijs filia; lux,a qua lè videbat multum amari,aut
cauia prxpütiorum,Philiftinorum,propter quae adipifeen-
da Philiftxos bello erat aggrellurus.Vnd e& ait: [I» duabus
\ relus gener mens er is hodii.Ltmandauit Saulferuisfuis: Loquimi-
I n i ad Dauid dam me,dicentes:Ecceplaces regi, & omnes ftruieius
diligunt fê&c^In duabus ergo rebus generum luum fibifufic
Goliath degladio fuo caput inciditur. Dauid gladium tmumdicit,quiaiamattuleratprxputiaPhiliftinorum pro
Goliath in Ieiulalemdetulit,limiliter&Chriftus edsquos Merob,quamSauldedit Hadrieli Molathite.&poftea pro
de poteftate diaboh rapuit, ad defenfionemaltaris fidei in Michol ducenta.Etquamuis non aperte dicatur pro Merob
ecclefiam luam tranftulit. SauldeDauid Abner velut pro Sauliprxputia Philiftinorum Dauid dedilTe,tameh quiprq-
incognito requirit, de quaftirpedefcendtrit.velcuius elfet cedentia & iubfequentiaperlegerit & ferutatus fuerit, in-
• filiuSjCum iamdudum ipfe Dauid ei miniftiaiTet,atq; in co- ueniet eum bis Sau li prxputia Philiftinorum dedille.Nam
I fpedueius adrepellenduin nequam lpiritum allifteret. Sic luperius dixerat Saul N«m fit manus mea in eo, fed fitfuper
nimirum cxcicas ludxorum Dominum iel'um Chriftum ilium manus Philij. morumd] In fequentibus vero ait: [ No«taper
legem & prophetas,venturumeftcnouerunt: & quern bet t.ecejfe rex JponJalia , hifi tantum centum >praputia Phi-
mprxlentiaeorporaliperadminiftrationeiuvirtutu»filiuni liftinorunty vtftat vltio de inimicis regit. ] Etfubiungitfcriptura,
otura, [ Porrdcogtrabat Dauid traderein manus Philiftinorum, (
Cumque returntiaffent ferui eius Dauid verba qua dixerat Saul,'Sc :
reliqua.] licce hanclententiam, ita digeffimus,proutopi-
ni6 aliquorum commentatur:quam fi quis r ecipcre nolue-
rit, non contradicimus^fed fi melius intelleiterit,feijui gau-
dentergratnlabundideereuimns<C^terum dicamus prout
nobis videtur. Beneait:[ In duabtts rebusgener mens iris hodie.]
Videlicetquiatamingentemgigantemproftrauerit, &in
hoc dignus erat tantas virtutis,vt gener regisefttCerecnriEt
hxc eft vna res. Altera vero quamei propofuit,fcilicetfi
centum prxputiaAllophylorum deferret, qui uon folum
centum,verumetiam ducenta attulit.Etvndecrediturre-
gio perire voto,inde adlus eft gloriofiori trophaeo.Eccc hi-
ftoria.
Carter urn tropice, quod Saul callide fimulat Dauid of-
fcrre dilcrimini,& vnde creditus eft regio petite voto,inde
adlus gloriofiori trophxo: intelligitur, quod Iudxi dum
contra voluritatem Dei, Ghriftum interfieere nifi font, per
idlalutemgentium egerunt,per quodcrediderunt extin-
guere. Quodenim Dauid alienigcnarum prxputia attulit,
&fic denuo filix Saul nuptijs h^nt,fignificabat quodChri-
ftus non prius fynagogam connubio foo Iponderet, nifi
gloriofiis ingentibusherec.Prius enim in hationibusrele
caui t carnis pollu t ionem in vtroque fexu, &p oftea copula-
tus eft lynagogx. Poftquam enim ('ficut fc rip turn eftjintro-,
ierit plenitudo, tunc omnis Ilrael laluusfiet. Dupla autem;
id eft ducenta prxpuria attulit, fiuepro Iudxis & gentibus
acquifi tis, fiue quia maior eft numerus acquifirionis popu-
ligentium,quamcredentium ludxoriuii. Deinde odium
Sauladuerfos Dauid intantum auxit,vt rex ob medelam foi
fpiritus,Dauid morepfallentem,iaculo conarctur confi-
re.Quid eft quod dum Saulem fpiritus aduerfos inuaderet,
apprehend Dauid cithara,eius velaniam mitigabat.?Per
Saulem enim, Iudxorum elatio: per Dauid autem, humili-
tas Ghrifti fignificatur.Cum ergo Saulabimmundo Ipiritu
arripitur,Dauid canente, eius velania temperarut:quia cum
lenlus Iudxorum per blafphemiam in mrorem vtrticur,
dignum eft , vtad lalutem mentes eotum ,*quafidulcedine
citharx, locutionis euangelicx tranquillitate, rcuocentur.
Nam quod' nifos eft Saul configereDauid lancea in pariete,
& Dauid dedinauit, & lancea caiTo vulncre perlaca eft in
parietS, polfumus iuxta quofiiam ita intelligere, quod prx-
dicante Chrifto euangelium, Iudxi meditatifunt ei mortem
inferre,led dum illeab eis ad lalutem gentium viuus fe-
ceflit, folam duritiam mentis illo rum, malitia foa Ixlic.
C A P.. XIX.
p \ Ixitque Ionathas ad Dauid : Ego autem egrediensftabo iuxt
A-/in avvo vbicuno.fuerit.eto loquardetea
uh. it.
iuxta
patrem meim iii agro vbicunifcfuerit. &ego loquardetead
patrem meum, & quodcunque videro, nuntidbo tibi, Sc reliqua.]
In hoc agro conliliandi cauia, Saul venire corifoeuerac, vbi
eriatncoridi&um fuerat,yt occideretur Dauid,quod & Ionathas
Dauid indicauerar. [Mittit Saul cuftodetad domum Da-
utdy vtcuftodirenteumy&interficïreturmane. Qmdcumannun-
ti’Jft Dauid Micholvxotfua, dicens: frißfaluaue: is te noäe bac,
cm morieris: depofuit eum perfeneftram. Porro Hie abijt &fugit,
atque falui’tui eft. Cumque ventffent nuntij Saul yinueneruntfta-
tuain in left o Dauid pofitaniy & pellem pilofam caprarum ad caput
eius."] Audiamus ergo quid hoc figmficer,quod milerit Saul
ad cuftodiendam domum Dauid, vc eum interficeret. Hoc
non ad crucem domini, led tarnen ad paflïónem eius per-
rinet. Crudfixus enim Chriftus,& mottuus &lepultus eft.
Erat ergo ilia lepultura tanquam domus 5 ad quam éufto-
diendam, milit regnum Iudxorum, quando cuftodesadhi-
buit fèputchro Cnrifti. Qudmodo cuftodita eft domus, fi
Dauid ngurabat Chriftum, vt Chriftus interficeretundum
non in lepultura Chriftus, fed in cruce fit incerfe&us ? Ae-
fertur ergo hocad corpus Ghrifti:quiainterficere Chriftum
erat tollere nomen Cnrifti,Neq; enim crederetur in Chri-
ftura,fi mendacium prqualeret cuftodum,quicorrupti font
vt dicerent: quia domientibus nobis, venerunt difeipuli eins, &
nbftulerunt eum. Hocitaque veile Chriftum inteificere, no-
men reforretSfcionis eiusextinguere,vtmendaciumeuan-
gelio prxferretUr. Sed ficut illud non valuit Sauj,vtinterfi-
Biblioth. Vet.Patr.Tom.y.
ceretDauid,fic nec hoc potuit tégnum Iudxorum efficere,
vt mèmoriâmChriftideléretrlfti autem qui de virtute Sau 1,
id eft, de regno Iudxorum in Chrifto prxfomere volue-
runt, oftenderuntjn lapidem often lion is, tanquam in fta-
tuam j Sc heedus eis vifus eft agnus : Quia in quern pecca-
tum non inuenerunt, quafi peccatorem perfecuti font.
fttuntiatum oft Sau lia dicentibusiEcce Dauid in Naioth in Rama.]
Naioth locus eft in Rama, vbifedit Dauid. Rama vero
in tribu Beniamin ciuitas eftSaulis, in fexto miliario,ab
Heliaad feptentrionalem plagam contra Bethel« Alia eft
autem intribu Afer. Naioth interpretatur pulchritudo,&
Rama excclfiim. Bene ergo conueniunt hxc nomina loco-
rum, rebus in his expletis, qui prophetarum ditfta, 6c celfi-
tudinem haben t lcientix ac venuftarem locutionis. [Et expo
liauitfe etiam ipfe veftimentisfuis,&prophetauit cum cater is coram
Satnuely & cecinit nudrn tota aie ilia &ttofte. Vnde exiuitpro-
u er bium : Nurn & Saul inter prophet as ? ] Quxftio magna hic
oritur, cum in prxeedentibus legatur : Sc non vidit Samuel
Saulem, vlque in diem mortis fox, Sc hie prophetafle coram
Samuele dicatur. Quam quxftionem duobus modis
Hebrxi foluun t: Aut non vidit eum, quia quando iunäms
eft Saul cuneo prophetarum, abfeondtt fe Samuel ne vide-
retur ab eo: aut non vidit indutus habita regio, quo indü-
tus erat, ideoque diffcum eft : non vidit eum vlque in diem
morris fox,fobauditur, indutus habitu regio. Expoliafle
vero fe non omnibus veftimentis, fed regaupus tantum in-
teiligendum eft. Idem quxritur, quomodo & illi qui milfi
elient ad tenendumhominem,& ad necem ducendum,
tales Dei Ipiritueffici dignimeruerunt.Et Saul ipfe qui mi-
ferat, veniens Sc ipfe languinem innocentem quxrens ef-
fundere , accipere meruit lpiritum ilium & prophetare.
Quantum enim ad litreram atriner,noneftmimm homi-
nem reprobum ad momentatranficoria prophetafle, dum
etiam multi fimiles prophetix donum legantur habuilfe:
ficut Balaam ille reprobus, quern no tacetferipturaiudicio
diuiuo elfe dam natum, fed tame prophetiam nabebat.Nec
illa verba parum a tteftantur hliic fen ten tix,qux in euange-
lio feripta font, mulros diäuros in ilia die,Domine,domine,
in tuo nomine manducauimus Sc bi bimus, & in nomine
tuo prophetauimus ,& in nomine tuo virtutes multas
fecimus. Quibus ditfturus eft: Nonnouivos, difeedite ante Ope-
rarijiniquttatis. Myftice autem exemplùm huiusSaulnun-
tiorumque eius,in hac fentenria qui prophetare coepétünt,
qui ad perfequendum Dauid milli font, quid aliud fignifi-
cabanc,nifi quofoam hxreticos; qui aliquid bonide mune-
re foiritus famfti habent, ficut teftamenta legis & euange-
lij, ficut baptifmi làcramentum, fed Chriftum in membris
fois perfequuntur ? Qui enim ad ecclefiam catholicam ve-
niunt, non eft in eis vllo modo violandum,aut quafi no ha-
beanc tradendum, led tarnen eos non ideo debere lalutem
confidere,quia non improbamus quod illos accepilfecre-
dimus, fed oportet nos cognolcere vnitatem & focietatem
vinculo charitatis, fine qua omnino quicquid habueriiit,
quamuis landtum atque venerädum , ipfi tarnen nihil font.
Qui tanto indignioi es cffe&i prxmio vitx xternx,quanto
il lis donis non bene vfi font, qux in vita qùç tranficoria eft,
acceperunc. Pollunt etiam in hoc loco Iudxorum non in-
congruegeftare perlonam, qui dum aduerlà cupiunt Chrifto
, habent in ore làcrameUta legis, Sc prophetarum ad te-
ftimonium Chrifti,& cuni ecclelia,quafi cum prophetis de
feripeuris dilputant, ficut illieu prophetis vaticinabantur.
Quern, Saul perfequens & prophetans, prxfigurauit, nifi
feribas & pjjariixos Iudxorum, qui làcraméta legis&pro-
phetarum, quæ de Chrifto font'pronunriata, aJteftimo-
nium eius in ore portantes, cum ccclefiafticis viris de feri-
pturis landlis dilputant f .Qiiod autem Saul fe Ipolians, nu-
dus vaticinatus elfe dicitur, hoc prxfîguraflè non eftambi
guum, quod populus Iudxorum, ( cuius perlonam idem
Saul geftauit, ) ab indumenro fidei atque làcerdotij digni-
tatenudatus,& gloria regni Ipoliatus, verba legis & pro-
phetarum,qux de Chrifto teftimonitim perhibent, in ore
portans, eundem Chriftum Dominum, de 'quo nonin-
telligens prophetar,malitix fox liuore excxcatus petfe-
quitur.
: Ppp z C AP.