Si quis voluerit dicerc, nonîtà elfe àdum de lignolândç
cru cis,vt BedanarratjS: fi ej creditüm fuerir^poterir multa
téftimonia fändarum Icripturarum euellere.quodabfit.Et
fi quis vpluërit fiicccufere præfens fâdum, Deo rebellis vi-
detureflèj^ui hanc virtucempraçftirit lignó landt* crucis,
v t noninpræfenti vidöriam lolum darerferuo Fuo, led et-
iarn in lequeftfi terópore v ircutes exerceret per mérita landt*
Crücis, vt memoratum eft inprælènti opere. Q u od fi
aliqtiis dixerit,quare non addras afitiu, quia in eo Dornig9
ledit, fiue estera talia, q u * Dominus terigit corpore lùo?
(ècundum paruitatem m éàmrdpondeo, quia non lego in
aiidöritatc làndorum patrum, miracula lanitates ex hi s
monfträri, fieufvirtute lârid*cruciS, àc neque me Icio pèr
ilia redémptum, v tpef lândaro cruccm: nequediaboli artes
itafier iliadilfipatas, vtper îftavnt nequepoitas per ilia
infefnifrädas, vt per iftam : neque animas îuftorum du-
dtasin Paradifum,vtperiftam. Diabolus, & foemina, &
v ir ,& lignum Içienti* boni&mali,fiierunt mucro perdi-
riônis noftr*: Giatia Dei, $c virgo qiue peperït & vir, & li-
g'mlmtùntin çaulâi;eftaùrationis noftr* : nonalïnus, non
muliêr nxmorrhoilîâ, non lapis,nonputeus inquoSama-
•titana hauriebat aquam, & cxterâtalia. Sed non prodçrat
nalci, liîfi'mori profuillèt, Non enim fruftra dixit Apollo -
lus: R gnauît wbrsab Adam vfque ad îAoyfen,etiam in cos qui nön
pcccaueruni, infimtüiudinem praudi icationis Ada, qui eft forma
futur'u lormam futuri A d * ici lègp: Sicut primus Adam
càulâfuit morris noftr*, eriam nobis, qui non manduca-
Klimus de lignoyctito: ita Ghriftus elt c.uii a vie* xternæ. I
Acccffit diabolus ad Adam per Foeminam, &pccidi't eum ;
pullaim dd odium Ad*, quando luggelfit Eu*. Apçiuico-
ftium Ëua, & perillamàntrauitad A dam, quafi luggçdio
per diledibnem ad confènlunT» Acceffitgräria Domini ad
VirgifieimMaiiàm.¶uitfibi habiraculum in homine
Chrifto: & reuixit genus humanum, quod o,çcifum eràt in
Adam. Infùpereriâ diabolus, quiccepit regiere per mop-
tem in Adatn,àçceffitad Chiillum, & tentaüiteumpçr e-
•ûfdemàditus inrrpeqridi,per qlios tentauic primum A-
'dam, & îibnihuenit oftium intrandi , exclufus elt forisi
PrimüS Adam accepit le g em vt non manducarec de ligno
leien ri* boni $c mali: Si obediret Domino-, in ea lege,premium
pbedièhrixpoflidçret in vitam *cernam> quam i-
pfepérdidit, & nos pér ilium. Lignum (çiénti* boni &
mali lèciindum fùam naturàm non habuit mortem in le
lèdftfitincaulà, vtïri eo pçobaretur obediehria parentis
noftri, fine yindicaretur inobedientia. Sicut iltud lignum
Fuit in caâla probarioiiis, ita lignum v it* in caulâiènipiter-
h * v it* . Ho c lignum attulit nobis Dominus notier letiis
Chriftus per lignum crucis in ecclefia noftras vt qui morti
debitores eramus per lignum feienn* boni dcmali^fàceïet
nas v it* rapaces per lignum landt* crucis. Siçut enim
Iignuftrfciêntiæ bonite mali ex lùa natura non habuit mor -
tem, ita lignum,' vnde nobis vita lèmpiterna conceditur,
non ex le habet hanc vûtutem, fed ex illius virtute, qu i, fi
infirmus fiiit ex nobis, viuit ex virtute Dei, cui virturi nun-
quam & nulquam potetl refiftu Gcepitrçgnarc mors ôç
diabolus ab itt obediehria Ugn^fcienti* boni & mali; fupe-
rata elt eadetri mors & diabolus per o bedientiam ligni lan-
â * crucis. Sicut enim Deo placuitgenus humanum re-
ft au rare per eandcrii naturam.perquam perdfiaerat, id eft,
'pér hunjànam. ira vjrtutem obeaienri*, qu * con up ta erat
in Adampropter efum ligni per abftinentiam illius, qui ®-
bediens fuit patri in ligno crucis, Sicut enim ilia obedien-
tiaprimi Adam omnibus profuillèt ,fipermaneret vlque-
adpræmium, qtio non poflît peccare genus hfimanum,
ita, iftd ömnibus relpicienribus ad dlam, prodeft: Primus
Adam ihobedienrismucrone Jnterfè<âus,eft à ligno leien-
t i* boni & mali: lècundus Adam per palmam obedientiæ
a crucetranlîuitin vitam æternam , &c nos lpçum duxit,
Q uod enifti erat A d * primo deftinatumper lignum vit*,
vc féliciter viueret, fiîn obediçntia Domini perleueraret,
hôcnobisnunc tribucum eft per lignum quod Chviftus ô-
bediens in noftràecçlefia plancauit. Vnde noii immçrixo
crux viuifica vocatur. Adam perdirio per quatuor partes,
mundi dilperlâ état, Adam làluatio quatuor partes mwndï
co mpre hendi t ft at ura corporis fui in Kgho.V nd e Sed ulius
in Pafchali carmine:
Quatuorindeplagas quad?ati colligit orbii:
Spkndidus auftoris de vêrticefulgetEous<
Occidiic facra Umbunt urfidereplanta-
•Ar ét on de x tra tenet, medium l&uaerigtt axem>
'Cunttaque demembris viuit natura creimtis.
Hanc&nótam Crucem totus mundus adoret,qui per earn
redemptus eft, deprecando ilium cui poteftas eft vircutem
luam tribuerefecundumluam voluntatem,iuxta quod d i f
poluit antelecula vnicuique creator*,
De praßntatione corporis Domini in altari, & calicis cum
Vino non confecrato. ) .
C à b > XŸ» I
ÎN fupérius memorato libro iriueni Ictiptum vt duo
prelbyteri afférant polt fidutarionem crucis corpus. Do-,
mini,quod pridie relematû fuit, §c calicem cum vinp non
conlecraco, quod tunecorilecrecur, & inde communicet
populus. De q«a ob lèruatione in terrogaui R o manum Ar
chidiaconum, drille reipondit: In ea itacione vbi Apofto-
licuslalutar crucem, nemo ibi comnninicat. Qui iuxca Or-
dinemlibelliper commixtione.m panis & vini coniecrat
vinum, nonobleruac traditionem eccle fi*, de qua dicit
1 nnocentius, lfto biduo làcramcma penitus non celebrari,
Perculluseftpaftor , ouesgregis dilfipat*lùnt, Paftores
qui videncut eile in Eccleiia , declinatione fui officii de-
monftrant ltatuin illius temporis, qui tune agebatur apud
dllcipuloç Ghrifti. Dominus enim dixitpndiej No« bibam
deboegemmme vitts, donec bibam illudyohtjctini nouum > Q uod
maiiiicftac actum eile ledtio, qu* legitur lècunda feriu polt
Paicha Domini, dieentc Petro : Noütsqui mandacautnm &
inbim use um > lloypoftquam refurt exit à tnortuis. Rat u s o r d e e 11,
vt expeétemus vlquèdum Dominus nolterconfecrat ia-
cramenta corporis de languinisiuiincruce, oenouaea fa-
çiatpcc relurrc«5tionem luam. & nc candern manducenms
Sc bibamuslälubarnmum iliud lacramentum , noniam
pranfi, quod Apoftohfecemutin ccena Dqminij ledieiu-
ni. E cjlto ordiue pdltlalucarioaemcrutis riportet lingulos
reme.ue ad lua.
De octaua varie täte, qua fit die.fabbath
C a b , XVI»
OCt&ua varieras eftin lâbbato lànfto. Heri retulimus
cxdccretafibus innocentii Pap*, hodie non celebrari
Millam : quod ita eile, comperimus exofticio hodierno,
quod eotum, noCtemifiuftrat futuram. Oportet vc hoc dit1
camus ex prima conlècratione çerei, q u * dicit: h * c nox,in
quadeitrudis vinculis mortis.Ec iterû:H*c nox eft,de qua
lcriptum eft, dcnoxyt dies iliuininabitur. Vigili* agendæ
lfin tin n o â ç , vt ex au&oricace patrum recqiimus. Diçit
Auguftin us çx lcrmone ad populumin vigiliis Palèh*. Di-
çendum eft,cm: tanta celebritate,hûdiernapotilfimum no-
dtçj vigilias cçîebremus, Q uod die tertio relurrexic à mor»
tqis Dominus Chriftus, nulius ambigit Çbriftianus. Hac
aucem n oftehoc ià.âtumeftè, làndtum Euangelium con-
tçftatur. & paulupoft : lilamnotftçm agimiis vigilando,
qua Dominus relurrexitj & illam vitam, de quapaulo ante
dicebamus, meditamur, y bi nec mors vlla neç lomnus eft,
quam in liià carne nobhinchoauit , quara fie excisant à
mortuis,vtiainnoninoiiarur,nec mors ci vitra domiue-
rur, Et iterum: Cui relurgemipaulo diutius vigilando coji-
cinimus pr*llabit, vt çum illo line fine viuendo rcgnenuis.
S.eddcfitfirce his fions,quibus nos ducimusiftani vigi-
li^n »illius adhuc corpus in lèpulchro crac, aonduin-
que relurrexerat, nec lie vigilando fuifius incongrui, i
qma ille dormiuic vtvigilemus, qui eft mortuus vc.viue*
remus. Hieronymus hpram certam vigiliarum demon-
ftrat in commentariis Matth*i , dicendo : Traditio
Iu4*orum eft , C h &i s t y y. in media noCtcventurum
- in fi.
i^imilitudiheÆgyptïïtemporiS.quanddPafchacelebra
tùm elfeXtetminatpr vehit, & Dominu^füpértaberhàcu- j
la tiaiîfiic, & fimguine agni poftes noftrartimfirohtiiitfl corn
lècràrî funt. v Vnde te o i 8c tradiriôiiem Apqftoliçam per-
manlîlïe,vt die vlgilîàfum Palchèântë pûftis dimidiuni
p opülos’dimittere nonli ceât, expèâiantes aduentüm Chrfi
fti:& poftquaini illudtempus ttanfierit, lècuritate prælùm^-
pta,feftum Cünûis agentibusdiemi
’ De Agnis,decérafaétù,benedicendist
C A P . X V I I . /
ROmanuslibellus narrat, eodemdie bênêdicicërani ôr
leo mixtam, indeque fieriagnos, eofijüe relèruari vf-
quein oftauas Pafch*. In odauis verb poft communiô-
nemdari populo ex his incenlùm a^adolendüm, & ad fufy
fumigandum domibus luis: $c natràt fimilitér nos fàcèré
debere de cerco confecrato. Ceranamqtie Chriftihuma-
nitacem'defignat, v t Gregoriusinliömiliis/ Fàuus quippè
meiin cera eft ,m el V-efôin cera, eftdiuinitàsin huraan îtà-
te. f Àgmqùos Ro«ttanifaciuht,agnuin pto nobis fadum
ivnmaculatum dcfigüaht. Omnibus rebus nobis Chri-
ftusadinemotiam frequentius reducendus eft,vcAugii-
ftinus^d Ianuarium : Norridèo »înquit, tarnen putatede-
-ifta luminaria ,;quïa ducitur ex eis aliquàh.do,fimiUtudo àd
diuinä myfteria figiirandaiEx Omni enim oteâtiira dhcitür.|
Quandq f agnurii'clé cerayidcmus j agnus præfiguratus &
in Pafchaimrfiûlatüsiad memA’riàmrëdUciturÎG Gre-
goriüsôlëuminfùdic,quando myfteriapalchalis agnire-
jeräuit. ■ / ' ’ ,
DeCereo beriedicenao. ■
J C ap. X V i lE
TV Omaiiis ita agentibus,ndbis quoqiîe præcepttim eft à
|A.Pap*ZofiniobenediCereceréum» V t diximus, ceira
.hümaniratfem Chrifti defîgnàr. Vnanimitatem lîgnrificationis
vult habere cerens i-fteiCum côlumiia ignis,qüæ illuminabatpopulum
Iliraelinriode. Vnde dïcitufîn- cortlecra-
omriem homineip venientem in hunc mundum, profe-
d o & perlonàm Spiritus lândi in eodem cereo debemus
intèlligere,qüaè Obumbratcafto corpori,ne irificiatur*^ ;
ftii èbncupilcênri*. Ifte cereus,/ qui préfigurât humartîta-
tehi CKrifti ■, illuminatus benedicitur- : Quia humaiiitas
Chrifti poftqüam afliimpta eft i diuinitate, fethpèr fuit
illüminâta. Cui femper benedicitu#. Illadolumnapr*ce-
debatfilios Ifrael äntequam tranfirent mare rubrumiuö-
ftracollimna, Icilicet cereus, præcedat & noftros catechii-
menos:Lumenipfius,lumenChrifti fiénificac, qiio & pr*-
lens notillüminatur, gratiafcilicecrelurredionis, & cate-
chumeniquiVenmrilunt ad baptifinum. Ipfem illumina-
tronem defignant lediones, qu * ante baptilmum lëgun-
tur, vt in lequentibns.riionftrabitur. Çerbus pröptereabe-
nèdicitur, quia nifi eX benedidione miniftri, hon poteft
exfiiafimplici natura ttäfire ad myfteria. Inmyfterioenim
eratcolumnaignis..QuodàdiaconobenedicküriTfôrem
lequitur Romanurri : in êo feniih Archidiaeonus cbnficit
agnos. Quicereus per o d o dies neophytorum précedit
pohrificem, quieft caput populi,quia columnaignispr*-
cbffitpopiilum vlqub ad tersam repromilfionis. /
tione Geiei : Hæc.igitur nox eft , quæpeccatorum tënebras:
LÇdlfimn* illuminationc purgauit. Et paulo poft : Sed iam
column*liüius præconia notiimus, qiiam in honore De i
rutilans ignis accendit. Colùmnailla Chrifttim præfigura-
bat,.de qua a i ci t Hieronymu s in librpmânfiôn um : Mouerunraiicemcaftrade
Ramèffè mehfë primoTMintadeci-y
ma diemenfis primi.Altérà die p’oft Pafcha ëgreflî lïintfi-
fiid&aelm manu excella. E r paulo poft : 111 rnienlèprimo
quand© hyems præteriit & abiit fîbi, qùarido véris exordium
èft, qùando cüriaa renoüantur,eximus quintadeci-
ma die menfisprimiin ôraftinum pàlch*, plefio menfislu-
minepoftefumagniimmaculati. &: iteru m : Etproficifcen-
tèsfilii ljrael de terra Ramcfief üßrametati funt 'in Socoth. Et
poftpaucaiProfeâideSocotb, èafirametdtïfunt in Ethan, qua
,eßin ex-mm folmd'mu. Tertia manfio offerriitppft taber-
nacula,in qua primum videtur Dominus in node in co-
lumna ignis, & per dieni in 'cölnmna rinbis, vt præcedat
populurrij & duxitineris fijit. Ethan, nobis refonatforti-
tudo atquë përfedio. Et itëriimVPræpaïëfifius nobis foi-
titttdiueni ,aflîimamus perfedum rob iit, vt inter erro-
riîm tenebtas,&conhtfionem no d is , leien ci* Chrifti Iu-
fiien appareac : dies quodué nofter nubem habéat prote-
gentem,vthis'ducibtis ad landam terram peruenirevale-
amus; Narn & columna nubis in perfona Spiritus lândi
accipit;ùr, dicente Gregorio Naziânzeno iri lèrmöhë dè
feenndis epiphaniis :Baptizàuiti inquit, Moÿlès in mari
& in nube , led in typo‘& in figura., ita enim Paulus pro-,
nunciat. Habuit ‘ergo mare formamlaqu* , ’nubes vero
Ipiritus lind i. Parscolumn*,inquald'giturnubem hal>i-
taffès |)iiptdgebat populum D e f: pars altera illuminapat.
.Namque de Spiritu (ando led tu r , Etvirtus altiß^ni obum-
brabit übi : quod enim obumbrat ,protegit. Si ehuri cereus.
rutilafis illam humanitatem defignat, qu * illuminauit
-V DeLeäionibus.
Diximus, éèrei iumine Chrifti îiimen ltgriificari, quo
illuminantUrcatechumeni: Nlinc natrandus eft, Do mino
milèrapte ,rûodus illumiharioftis, v t ordinate &illu-
ihihâto itinere-pergatur ad baptilmum. DOdor cateehu-
menôrum conUiûadebetèfle eatechumenorum. Ho’c egit
Ghriftus, quàndoconuiüabatur cum publicahis & pecca-
toribus, vteos traiicerct in fe. Hoc Petro didum eft in Adibus
Âpoftolorum, quand o ei vas lihieum de c *lo m if
luth eft : Surge Petre, otctde & manduca.:<\aoA ita Beda in eil-
derh Ad ib u s t Surge, inquit, ad euangelizandum præpa-
rareî occideingentibus quod filerant, & fa c qùodes. Qrii
enim manducat cibum foris pofitu, in luum corpus traii-
cit. Præcépit ergo vox diuina, vtnariones pecincredulita-
tem ante fores po lit* , interfeda proeterita vita ,: focietati
ecclefi*, qùani lîgnificat Petrus inferantur. Hanc doâki-
nam fignîfiçat menla in tabernaculo Molâico, cjuæ habet
quatuor pédes : quia ( v t Bedà in libro de tabernaculo)
quadôformi rariphe 'omnis diuinorura eloquiorum feries'
dîftinguitur. H ic l ô ro , intendaris , quam congruentiam
habëant ledioncs quatuor, &cantica, & oràtiones qu *
agttntur propter inftrudionem catechamenqrüm, ciim
quai-uorpedibus mçnfe. ■ tf-,
'. Idem qui lùpra in memorato :Menfa tabernaculi quatuor
pede s habet, quia verba cæleftis loratulivel hiftoricp
intelledu,’vel âllegorico , vel cropologico, id eft, morali,
vel certe anagogico folentaccipi. .Hiftoria eft namquecum
res aliqua quofnodo.lècundum litteram fada, fiüe d id a fit»
piano lèrrnonercfertur. ,
| VideamuS-fi prima led io cum ifto pede:vadat. Nonne,
ficut ibi lcriptum eft , de gèneratione homipis tenètur^-
cmidum hiftoriîàm:? Omninoita credimus, v tib i firriptum
eft : Faciamus hominem ad imagincm & fifnilitudtncm nofirami
&prafitpifciburmaris & volahlibus cali. Et iterum : Mafiulum
& foeminam creauiteos. &.ficut ibi nariatur, die fexto çredi-
mus hominem raditm.
' Oràtlacètdüs Deum, qui mirabiliter homipem crea-
u it&redemit, y t homb qui eft ad imaginem Déi fid iis ,
ideft, m'entisratione, refiftat catechutnenis contra oble-
damenta mundi.D èd or is officium eft, vc .primo, inffiu-,
at bairechumenum de lùa fprmatione, Hein quomodo ce-
éidilïèt: dùmmodo nbn cónlenriat carpalibus , v t Adam
E u * «pofîe reftaurariàd primam fprmationern. Adpdore
habet dodririftm,à lâcerdote ve^o conficmatio impetra-
tur. Secundaledio piano lêrmone refert, quomodo po-
pttlus Ilraèl ex Ægypto lâlùâtùsfit, Quia in fuperiore ledioneaudiuitcatechumenusfuamfpfmacionem
»inifta au--
diat redemptionem lùam à dominis,quibusle vendidit luis
peccàtis :&audiat, quod ficut populurn Iftael liberauit
Dominus de manu Pharaonis,guern ^eleuit.in mari rubro,
Bibliôtij.P’ét.Pdt.Tom.p. D d 3 ficppl