C a pu t
X X L
Damnantur
la culpa origi-
aali.
•a
b
fo i U. r+.
foban. 3- S,
Xfhef. 2. 3.
à
Job Dei judicium
timet.
Pcrcuffus eft
ut meritum,
augerctur, .
non ut vitium
tergerecur.
1<>b.z.3.
fTerß is.
C a p u t
X X I I .
y ET. XVII.
idcirco juftus nequaquam contcritur, quia fem-.
per hîc follicitè metuit, ne conteratur. Perpen-
dit namque adhuc in præfentis vitæ innere con-
ftitutus, humanis adibus exador operum quàm
diftridus appareat ; qui quofdam turic ream culpæ
originalis aftri&os etiam fine operibus dam-
nat. Unde redè vir fandus ex humani generis voce
protinus adjungit :
Et multiplicabit vulnera me a etiam fine caufa.
32.. Nonnulli erenim priùs à præfenti luce fub-
trahuntur ., quàm a ad proferenda bena malave
mérita adivæ vitæ perveniant. Quos quia à culpa
originis Sacramenta falutis non liKerant : &: hîc
ex proprio nihil egerunt, te illuc ad tormentaper-
veniunt. Quibus unum vulnus eft, b corruptibili-
ternafei : aliud , carnaliter emori. Sed quia poft
mortem quoque æterna mors fequitur, occulto eis
juftoque judicio etiam fine caufa vulnera multi-
plicantur. Perpetua quippe tormenta percipiunt
te qui nihil ex propria voluntate peccaverunt.
Hinc namque feriptum eft : Non eft mundus in
confpcfhi ejus nec unius diet in fans fufer terram.
Hinc per femetipfam Veritas dicit : Ni f t quisre-
natus ftuerit ex aqua dr Sphi tu ftinfto non poteft
introire in regnum Dei. Hinc Paulus ait : Eramus
natura'filii ha, ficut & ceteri. Quntaque nullum
proprium adjungens, ex fblo originis c reatu pe-
rimitur : quid ifte in illo extremo examine, quantum
ad humani fenfus æftimationem , nifi fine
caufa yulneratur î Sed tarnen fub divina diftri- 1
dione juftum eft, ut propago mortalis, velut in-
fruduofa arbor, te in ramis fervet amarimdinem
quam traxit ex radice. Ait ergo : In turbine enim
content me , d & multiplicabit vulnera me a etiam
fine caufa. Ac fi apertè humani generis damna con-
fiderans, dicat : Diftridus judex qua eos animad-
verfione trucidât, quos culpa propriæ adionis damnât
, fi & illos in æternum pcrcutit, quos reatu s
arbitrii non addicit i
33. Quæ nimirum dida nec àbeato Job fpecia-
liter diferepare cognofcimus, fi hæc quàm verè
prolata fimt, indagamus. Semetipfum namque
ïubtiliter penfans, atque in omni adione dijudi-
cans , fiipernæ diftridionis vim quanta follicitu-
dine pertimefeat, infinuat, fubdens : In turbine
enim conteretme. Ac fi apertè dicat: Idcirco hune
femper te in tranquillitate timeo, quia per flagella,
qualis in turbine veniat, nonignoro. Quæ
flagella fcilicet & metuensprævidit, te prævidens
pertulit. Unde fubjungit : Et multiplicabit vulnera
mea etiam fine caufit. Ut enim fæpe jam di-
ximus, nequaquam beams Job pereuffus eft,ut
ineo pereuflio vitium tergeret, fed ut meritum au-
geret. Vulneratum fc itaque fine eau la aflerens,
hoc de fe foris loquitur, quod de illo Veritas in
occulto teftatur, diccns : Commovifti me adver-
sus eum, ut affligerem eum fruftra. Vir ergo fan-
dusfiipcrbè non dicit, quod veraciter dicit : nec
|>er hæc verba à reditudine diferepat, per quæ
a judice non difeordat. Qui eorumdem protinus
vulnerum continuationem exprimit, cum fubjungit:
Non concedit quiefiere fphitum meum , dr impie
t me amaritudinibus.
34. Sape juftis exercitium virtutis eft, fola cx-
* Bellov. Longip. Gemet. & alii Norman, quam adpromerendx bo-
na malave mérita. In mf. Colb. à Rainerio, uti verifimilc cft, qui
fingulos libres in capitula divifit , eilque fummarias lententtas
praefixit, adfcriptum cft ; Nota de oeculto Des judicio , unde infantes
teriùs adverfa tolerare. Sed ut eorum vires cena- imus^c,
men plenæ probationis crudiat, hos nonnumquam a%ùur.’ ‘
te foris tormenta lacérant, te intus tentamenta
caftigant. Unde vrr fandus impletum fe amaritudinibus
aflèrit : quia cum flagella exteriùs tolérât
, illud eft gravius quod de tentatione adver-
fariiin intimis portât. Sed inter hæc mitigat vim
doloris confiderata æquitas te potentia ferientis.
Unde fubjungit :
Si fortitudo qu.trit tir, robttftifsimus eft : f i aqui- Verf. i9,
tas judicii , nemo pro me audet teftimonium di-
cerc.
33. Ille quippe vitæ caufas examinât, qui has C aput
per alienum teftimonium non explorât : quia qui XXIII
I diftridus quandoque oftenditur illator poenæ, ip- Æquitasju&
fe diu tacitus extitit teftis culpæ. Hinc etenim ciiDci,J
per Prophetam dicitur : Ego fum judex & teftis.
Hinc rurfum ait : Tacui , femper filui , patient jfai. ,
fui , ficut parturiens loquar. Parturiens namque
cum dolore ejicit, quod diu in abditis cum pondéré
portavit. Poft longum ergo filentium, ficut
parturiens, Dominus loquitur : quia quod apud
le nunc tacitus tolérât, in ultione quandoque judicii
quafi cum dolore manifeftat. Sed requiren-
dum nobis eft, ifte vir juftus, fi pro eo teftimonium
dicere quifquam præfumeret, numquid hune à
reatu liberaret ? Et fi huic alius teftimonium non
impendit, numquid ad proferendum pro fe tef-
timonium faltem ipfe convalefcit ? Sequitur.
Si juftificare me voluero, os meum condemnabit Verf. 20,
me : f i innocentem oftendero , pravum me compro-
babit.
36. Ac fi apertè dicat : Quid de aliis loquar, qui C aput
ipfe dome teftimonium ferre non valeo ? Sed quia XXIV.
innocentiæ tuæ teftificari non lufficis , numquid Nemo fe ins*
hoc ipfiim , quiainnocentiam habeas, feis ? Sub- £entcm«irâ
dit: fcit-
Etiam f i fimplex fuero, hoc ipfiim ignorabit ani- Verf.21.
ma mea.
37. Plerumque fi feimus bona quæ agimus,ad C aput
elationem ducimur j fi nefeimus , minimè ferva- XXV.
mus. Quis enim aut de virtutis fuæ confcientia Rbc.xih. ;
non quantulumcumque fuperbiat ? Aut quis rurfum
bonumin fe euftodiat, quod ignorât : fedeon-
tra utraque quid ftipercft, nifi ut recta quæ agi- noiir*.
mus, feiendo nefeiamus : ut hæc & recta æftime-
mus, & minima: quatenus & ad cuftodiamfen-
fificet animum feientia re&itudinis , & in tumo-
rem non elevet æftimatio minorationis ? Sed funt y e f. xnif
nonnulla, quæ feiri à nobis faeilè nequeunt, etiam s*pe vitium
cùm geruntur. Nam fæpe reèto ftudio contra de- S î i
linquentium culpas accendimur : & cùm ultra æ- vie
quitatis metas per iram rapimur, hoc zelum juf-
tæ diftridionis æftimamus. Sæpe officium prædi-
cationis afliimimus, ut per hoc fraternæ utilitati
ferviamus : fed nifi placeamus cui loquimur, nequaquam
libenter accipitur quod prædicamus.
Cumque placere mens utiliter ftudet, ad amo-
’ rem laudis propriæ turpiter defluit ; & quæ à ca-
ptivitate vitiorum alias curabat eruere , ipfa fuis
favoribus incipit capta fervire. Quafi latrunculus
quippe eft appetitus laudis humanæ, qui reèto iti-
nere gradientibus ex latere jungitur , ut ex oc-
cultis ëducto gladio gradientium vita trucidetur.
Cumque propofitæ utilitatis intentio ad ftudia
mox nati abfque opéré trudantur in inferno.
b Longip. Gemet. & alii Norman, corruptibilis nafei.
* Lyran. Bigot. Utic. reatu premitur.
* Gemet. liabet & multiplicavit ; fichue femper
privata
privata deducitur, horrendo modo unum idem- A nimum jufta & incomprehenfibilis potentia conque
opus culpa peragit, quod virtus inchoavit.
Sæpe & ab ipfis exoraiis aliud cogitatio expetit,
aliud à£tio often dit.
38. Sæpe fe fidelem fibi nec ipfa cogitatio exhiber
; quia aliud ante oculos mentis verfat, &c
’ longé ad aliud ex intentione feftinat. Nam plerumque
nonnulli terrena præmia appetunt, ÔC juf-
titiam defendunt : feqüe innocentes æftimant ,
& elfe defenlbres reètitudinis eixultant. Quibus
fi fpes nummi fubtrahitur, à defenfione protinus
juftitiæ ceffatur : te tarnen defenfores fe juftitiæ
cogitant , fibique fe re£tos alferunt, qui nequaquam
reâitudinem, fed nummos quærunt. Quos
pimia aut
Ipanoftii
Ifcu/lionc no-
|eft diftri—
ditoris : quæ te iniquos fine ultione non dèferit,
te reôtorum juftitiam incomprehenfibilitatis im-
menfitate tranfeendit. Unde te aptè fubjungi-
tur :
XJnum eft quod locutus fum : & innocentem & Verf.22:
imp 'tum ipfe cçnfumit.
40, Innocens à creatore confumitur : quia quan- C a p u t
talibet ejus fimplicitas fuerit, divinæ magnitude X X V I .
nis dfimplicitate devoratur. Quamvis enim fimpli- R e c . *iv.
citatem ftudiosè fervemus, ex confideratione ta- P““"
men intimæ piuitatis oftenditur, quod hæc ipfa compara
quam agimus, fimplicitas non fit. Impius quoque evancfdt..
_ à cônd-itore confumitur, quia Deo cunftâ m i r a - ^
contra bene per Moyfen dicitur : Jufte, quodjuf B biliter ordinante, ipfis fuis c verfuciis ejus impietas ulcionemnon
turn eft , exequeris. Injuftè quippe quod juftum ligatur. Nam inde fe fuppliciis te nefeiens impli- c^u§ic*
eft exequitur, qui ad defenfionem juftitiæ non cat, unde fe aliquid facere'fcienter exultât. Quia c
virtutis. æmulatione, fed amorc præmü tempora- igitur omnipotens Deus te bonorurn innocentiam
lis excitatur. Injuftè , quod juftum eft , exequi- f fimplicitate fuperat, & malorum aftutiam pene- f
tur, qui ipfam quam prætendit juftitiam venum- trans damnat, redè nunc dicitur : Unum eft quod
dare minimè veretur. Juftè ergo juftum exequi, locutus fum : & innocentem dr impium ipfe confit-
eft in aflertionem juftitiæ eamacm ipfam juftitiam mit. Ac fi apertè diceretur : Hoc apud me verbum
quærcre. Sæpe recta agimus, & nequaquam præ- cogitationis protuli; quia nec innocens , fi diftri-
mia , nequaquam laudes ab hominibus expecta- d e difeutior, innocens apparebo ; nec impius, fi
mus : léd tarnen mens in fui fiduciam ere&a, his, apud me latere voluero , à fuperni examinis acu-
à quibus nihil expetit, placere contemnit,eorum mine abfeondor : quoniam didrictus judex cun-
judicia defpicit, feque malè liberam per abrupta d a comprehendens, occulta malitiæ mirabiliter
elationis rapit ; te inde fub vitio pejus obruitur, pénétrât, te fuis hanc inyentionibus bene ordi-
unde quafi devidis vitiis, nullis fe appetitionibus nans*damnat. Vel certè te innocentem te im- Morsomnes
fubjacere gloriatur. • pium ipfe confumere dicitur : quia quamvis ? ininvadi:- I
' 39. Sæpe dum nofmetipfbs plus jufto difeuti- mentis vita divifi fint, primæ tarnen culpæ meri- ^
mus, de ipfo diferetionis ftudio indifcretiùs erra- to æquè ad carnis interitum pertrahuntur. Unde
te per Salomonem dicitur : cMoritur dettus fimi- eccU. 2.
liter ut indoÛus. Et rurfum : C un fia Jùbjaccntva- £Ccle.3. 19.
nitati y & omnia pergunt ad unum locum : de terra
fa fia funt y & in terram panter revertuntur. Sequitur
:
Si flagellât, occidat femel & non de poenis inno- Verf. 23.
centum rideat.
41. Quis hæc non per fuperbiam proîata cre- C aput-'
deret, nifi fèntentiam .judicis audiret, qui ait : XXVII
mus ; te mehtis noftræ acies quo plus cernere ni-
titur, obfcuratur : quia te qui importuné folis radios
afpicit, tenebrefeit ; te inde nihil videre com-
pellitur, unde videre ampliùs conatur. Quia igitur
ab inquifitione noftra torpentes nos omnino
nefeimus ; au t fi fubtili nos difeuflione requirimus,
plerumque inter vitia virtutefque caligamus: redè
nunc dicitur : Etiam f i fimplex fuero, hoc ip-
fium ignorabit anima mea. Ac fi apertè diccretur
Conditoris contra me judicia qua temericate rc- p)Non eftis locuti coram me reftum, ficut fervus meus r e
darguo, qui ipfum me ex infirmitatis caliginc ignora
? Unde bene per Prophetam dicitur : Dédit
abyjfus vocem fiiam ab altitudine phantafioe fiu.
Abyffus quippe phantafiæ altitudinem portât ,
cum humanus animus immenfa cogitatione a ca-
liginofus, femetipfum etiam difeutiendo non pénétrât.
Sed ab hac altitudine vocem dare eft; quia
dum fe deprehcnderc non poteft, cogitur in ad-
mirationem confurgere : ut eo perferutari non au-
deat b quod fuper ipfum eft ; quo incomprehenfi-
bilitatem fuam ipfe cogitans, non valet invenire
quod eft. Sed juftorum corda, quia ad perfedum
fe examinare nequeunt, ægrè hoc exilium cæ- t
citatis ferunt. Unde te fubditur : Etudebit me*'
vitamea. Tædet juftum vivere : quia te operan-
do vitam non définit quærere, te tamen ejufdem
vitæ fuæ meritum non valet invenire. Libram
quippe examinis à finu intimæ æquitatis trahit ; te
: mde in fe erga c effedum inventionis deficit, unde
fuper fe raptus ad vim inquifitionis excrefcit.
Sed eft confblatio noftræ caliginis, reduda ad a-
* Omncspcnc vct. mfT & edici, cttUgofus, quod jam alibi notatum.
b Lyr. & Bigot, quod fuper feipfum ejl. Ita quoque nunc legitur in
XJ.cic. Olim decrat, fe. \
* Bellovac. affcRum inventionis. Germ, intentionis.
* In vct. edit, fimplicitate fuperatur.
■ * Vindoc.Corb. Germ. & Colb. à i. manu, ipfis fuit virtutibus.
'Ita Bellovac. & omnes fcrcm£f. noftri. At editi, fîmplicitotemqn*
Tom. /.
Job ? Reftat ergo, ut nullus audoris verba repre- Job tnedjato-
hendere audeat, quæ confiât quia judex laudat. ^"Yua'nos
Sed tanto in intimis fuis cautiùs fubtiliufque ri- morte libcrct.
manda fimt, quanto duriùs foras fonaht. Vir etc-
nim fandus humani generis damna confiderans,
unde qub'venerint penfans , quod homo , polfi-
cente adverfario, boni malique feientiani appe-
tens feire, perdidit etiam femetipfum , ita ut veraciter
dicat : Etiam f i fimplex fuero , hoc ipfiim
ignorabit anima mea : quod poft expulfionis poe-
nam flagella quoque corruptionisfùftinct, te adhuc
ad carnis , vel certè ad mentis interitum
etiam poft tormentum tendit,ut redè dicat : Et in-
' nocentcm & impium ipfi confumit : Mediatoris contra
hæc gratiam requirit, dicens : Si flagellât, occidat
femel. Nos enim quia te à Deo mente re-
ceflimus, te carne ad pulverem redimus, poenâ
duplæ mortis aftringimur. Sed venir ad nos, qui
pro nobis fola carne moreretur, qui fimplam fuam
duplæ noftræ conjungeret , te nos ab utiaque
morte liberaret. De qua per Paulum dicitur :
^ *8 Editi cum uno mCRcg. n» mentis vitt. 'Vends alter Reg. cum
Corb. Colb. Gemet. Germ, aliis etiam taventibus, tn mentis vita.
Quippe jfîe opponiturvita mentis morti carnis , mcmoratque Gregorius
infontem & impium non ita morte carnis , ut vitâ mentis, a fc in-
vieem fcparari.