V E T. «XVIî-
Eorum vitâ'
■ cxploranda ut
AntiqSbrum
pa-rum infti-
intis concorr
e r f.n .
C A P U T
XXXVI.
REC. XXVII.
Vifis Anti-
chrifti prodibabuntur
&
titubabunt.
«aniciue oriufciuam per fcmetipfum apparcat , A hoc quod jam fupra protulimus, ';erit“ 1f °re Per .
^ ... X . -i*.-- a. ~i — :«»i« «»«--r« Evangelium dicitur : S u r g e n tp fe tid o c h n jh & p je u - M„rc.,lt
d o p r o p h eU , '& d a b u n t f ig n a f ( f i pro d ig i a , ita u t in
nonnulli ilium vocibus , 3 plerique autem mori-
bus prædicant. An prædicatores fimulationis illius
non dime, qui cùm facros Dei ordincs obtinent,
fu<rientem tocis defideriis mundum renent : qui
b vircuces elle oftendunt quæ faciunt, fed vitium
eft omne quod agunt î Sed eledorum mens quanto
magis interna: luci inhæret, tanto fubtiïiùs quo
modo virtutes à vitiis difeernere debeat , videt.
Quid autem mirum eft, hoc nos fpiritaliter age-
re,.quod quotidie corporaliter cernimus niimmu-
larios implere î Qui cùm numifma percipiunt,
priùs qualitatem illius, poft figuram , ad extremum
vero pondus examinant : ne aut fub auri
errorem ind uca nttir , f i f i e r i p o t e f i , e t iam eleSii.
Qua in re valde quærendum cft , quomodo aut
hi-qui eledi funt, induci-in errorem ppflunt ; aut
cur 3 S i f i e r i p o t e f i , quafi ex dubietate fubditur,
cùm quid g faciendum fit , Dominus omnia præ- g
feiens præftolatur. Sed quia eledorum cor &: trépida
cogitatione concutitur, & tarnen eorum con-
ftantia non moyetur, una hac fententia Dominus
utrumque complcxus çft, dicens : Ita, u t in errorem
in d u c a n tu r , f i f i e r i p o t e f i , e t iam e le c t i. Quafi enim utin...
jam eirrare, eft in cogitatione titubare : fed pro- ¥]&Æ
i i iu i u ï v iw -------------— ------------ , ---- ' n r 1 • -• ■ • 1 fpecic æs lateat, aut hoc quod veraciter aurum R tinus , S i f i e r i p o t e f i , fubjungitur, quia procul-
L» î B» h î __n..*. _____J sa ,1..k;^ Ca.i IH fl cft , monetæ reprobæ figura dehoneftet : aut quod #»rrr>rf* h Pl<?rr
& aurum, & redæ figuræ eft, hoc non integrum
pondus levigst. Cùm igitur mira ignotorum ho-
minum fada confpicimus, refidere ad mentis nof-
træ trutinam quafi folertes nummularii debemus ;
ut priùs diferetio aprum examinet, ne fub virtu-
te fe vitium occulter, ô t quod prava intentions
agitur, c redi vifione pallietur. Cujus fi intentio-
nis qualitas approbatur, d impreffæ mox formula:
figura quærenda eft , fi à probatis monetariis, id
eft ab antiquis patribus ducitur , & ab eorum vitæ
fimilitudine nullo errore vitiatur. Cùm verb Sc
per intentionem qualitas, &reda per exemplum
dubio fieri non poteft, ut in errore| plenè eledi
capiantur. Bene autem ip hac fund caligine ipfe
etiam animorum fervor exprimitur, cumprotmus
fubinfertur j
S icu t ode Juccenfie a tq u e f e r v e n t i s . - ibUm |
6 i . Velut enim olla fervens eft unaquxque tunc C a.
anima, cogitationum fuarum impetus quafi fpu-xxxj
mas ardentium undarum fuftinens, quas & ignis Qjw
zeli commovet, &c ipfa temporalis oppreftio mo-
re ollse intrinfecus claufas tenet. Unde Johannes
quoque cum hujus beftia: figna narraret, adjiui-
xft : I ta u t ign em fa c ia t d e cxlo d efien d er e. Ignem Um
quippe dc c x l o defcenderc, eft de cadeftibus elef.
ioa ura cooö-nofci„tu r reftat u t inte°g rui m eViu s pon„- vp-* dor'u mT an_im__is f„aknVd,.i zeli flammas emanare. Quia Vr* dus exquiratur. Bonum quippe .quod per figna
_Leviathan _ifte alias non folum ferpens, fed
miracula corufcat, fi perfedionis fummam non
habet, penfari follicitè per cautelam circumfpedio-
nis-debet, ne dum imperfeda re^e quafi pro perfe-
da accipitur , in accipientis damnum vertatur.
Prædicatores itaque^Antichrifti quomodo veram
numifmatis qualitatem tenent, qui in his quæ
agunt, intentionis redæ vim. nefciunt : quia per
hæc noncæleftem patriam,fed culmen gloriæ tem-
poralis exquirunt ? Quomodo à monetæ figura non
diferepant , qui ab omni pietate juftorum juftos
perfequendo difeordant ? Quomodo in fe integri-
tatis pondus oftendunt, qui non folùm humilitavero
etiam regulus dicitur, pro eo quod immundis fpi-
ritibus, vel reprobis hominibus principatur, ficut
Ifaiasait: D e radice co lu br i eg r ed ietu r r eg u lu s : in- 7/<»'.(+
fpiciendum nobis fummopere eft qualiter regulus
perimat, ut ex operatione reguli, hujus nobis ma-
litia apertius innotefcat. Regulus namque non
morfu perimit, fed flatu conlumit. Sa:pe quoque
aerem flatu afficit, & quidquid vel pofitum lon-
ge conjigerit fola narium infpiratione tabefacit.
6 y Hinc ergo hinc penfare compellimur , per Qui^
hoc quod de naribus ejus fumus procedere dicitur^i“1^
etiam priufquam apertus appareat, quid quotidie «
tis perfedionem nequaquam aflecuti funt, fed Din humanis cordibus fumo peftiferæ exhalationis
neque ipfam primam ejus jjnuam contigerunt î
Hincergo, hinc eledi cognofcant, quomodo eorum
figna defpiciant, quorum profedo adio omne
quod à piis patribus geftum mempratur, im-
pugnat. Sed ipfi quoque eledi dum tot figna con-
fpiciunt, dum contemnentes vitam tanta ejus miracula
perhorrefeunt, quoddam dubictatis nubi-
lum in corde patiuntur : quia dumfe per prodigia
illius malitia elevat, in iftis aliquatenus vifus cer-
tior caligat. Unde redè fubditur :
D e n a rib u s e ju s p ro c ed it fum u s .
6 i . Oculorum quippe acies fumo fauciatur. Fumus
ergo de ejus naribus procedere dicitur ; quia
de miraculQ.rum ejus infidiis ad momentum cali-
ginofa dubietas etiam in eledorum corde gene-
ratur. De Leviathan naribus fumus exit ; quia ex
ejus prodigiis mendacibus, etiam bonarum men-
tium oculos trepidationis caligo cpnfundit. Tunc
namque in eledorum cordibus confpedis terribi-
libus fignis, obfeura cogitatio conglobatur. Unde
opcrctur. Quia enim, ficut & fuperiùs diximus, fu-
. mo oculorum acies infirmatur : non immeritö de
ejus naribus fumus procedere afferitur, cujus no-
xiis infpirationibus prava in humanis cordibus cogitatio
nafeitur, per quam acies mentis obtundi-
tur,' ne lux interna videatur. Quafi enim flatu narium
caliginem ejnittit ; quia in reproborum cordibus
infidiarum fuarum afpirationibus ex amore
vitæ temporalis æftum congerit multiplicium cogitationum.
Et velut fumi globos multiplicat ;
quia inaniflimas præfentis vitæ curas in terreno-
£ rum hominüm mente coacervat.. Ifte fumus ex
ejus naribus prodiens, aliquando a<j tempus etiam
eledorum oculos tangit. Hunc namque intrin-
fecùs fumum patiebatur Prophcta , cùm dixit :
Turbatus e f i p u ira o cu lus m eu s . Hujus inundatione pfil-fj
premebatur, diGens : C o r meum.conturbatum e f i in pfliï.
m e i & lum en oculorum meorum non e fim e cum .Fumus
quippe ifte obtundit aciem cordis ; quia ca-
liginis fuæ nubilo ferenitatem intimæ turbatquic-
* Gcmet. & Corb. Germ, flerique autem moriius prtdicatores illius
fimulationis funt, qui.
b Val-el. & Germ, qui virtutis. ejfe. , v
e Turon. Laud. Val-cl. Gcmet. & Corb. Germ, relia.
• i Germ. Turon. Laud. & ai. imfrept, mox formula figura.
* Val-cl. quafi perfecla. Turon. & duo Germ, quafi fro ferfecto.
1 Editi cum mfT duob. Germ, figna magna, qua: ultima vox abed >
miT. Vindoc. Norm. &c. nee legitur aut in Vulgata, aut in teitu
Graeco.
* Vindoc. Ebroïc. & a l. quid futurum fit. Corb. Germ, quid
dum fit. .
h A l. flani , ut in Laud, legitur.
tis. Cognofci vero nifitranquillocordenonpoteft A e b r i i , & f ie t e ; nifi fomnum veftrse infenfibilitatis 1 °bd. f
0 " 1 excutite, & in devaftatione cordis tot fibi (uccedentibus
vitiorum peftibus, vigilantibus lamentis
obviate ? Per tot igitur globos de Leviathan naribus
fumus furgit, per quot nimirum peftes frugem
cordis reprobi occulta afpiratione confumit. Cu-
- Ueus. Unde per cumdem Propheram rurfus dicitur
: Vacate & v id e t e q u o n iam ego f i lm 3 (D c u s .
Vacare autem mens non poteft, qu«e hujus fumi
inundationibus premitur : quia in ea terrenarum
cogitationum volumina ex prarfentis vit^ amore
glomerantur. Lumen ergo quietis ^ internæ hoc jus adhuc fumi vim follicitè Dominus exprimit t
fumo amittitur ; quia curarum prurigine cordis cùm illico fubjungit '. s h u t olla fu c c en fie a tq u e f e r »
oculus dum confunditur, tenebratur
64. Sed fumus ifte aliter ele&orum animos tur-
1 bac, aliter reproborum oculos excæcat. A bono-
> rum quippe oculis fpiritalium defideriorum flatu
refpergitur, ne prævalente mifera cogitatione den-
fetur. Inc reproborum vero mencibus quo fe licen-
•v en tis . Olla enim fuccenditur, cum menshuma-
11a maligni hoftis fuafionibus inftigatur. Olla au-
tem fervec, cum jam etiam per confenfum in de-
fideriis pravte perfuafionis accenditur. Ec cot un-
das quafi fervendo projicit, per quot fe nequitjas
ufquc ad eXteriora op>era extendit. Hunc namque
tiüs per tetras cqgitationes colligit, eo ab eis fun- g carnalis confcientite, id cft olla: fervorem, ex Le-
ditus veritatis lumen tollit. Fumus ifte reproborum viathan fumo venientem Propheca confpexerar,
cordibus quot illicita defideria ingerit, quafi per cum dicebat: Ollam fitcc en fam ego v id e o , & fa c iem f a
tot ante illos globos intum^fcit. e ju s d f a c i e t^ iq u ilo n i s . Ab Aquilonis namque
Et certe fumi globos novimusj quia cum alii
: fuperiusinanefeunt, aliiinferius fiirgunt; fic & in
1 cogicatione carnali ctfi alia pravicatis defideria
tranfeunt, alia fuccedunt. Stepe autem mens mifera
' quid jam tranfierit, videt: fed ubi adhuc retinea-
. tur,non videt. Gaudetde quibufdam vitiis, quod
facie humani cordis olla fuccenditur, dum inftiga-
tione adverfarii fpiritus illicicis defideriis inflamma-
tur. Ille namque qui ait : f Sedebo inm o n t e t e fiam en- Jfi*. n . r
t i } i n la t e h b u s A q u i lo t i i s i mentem quam femel ce- *
périt, malignis perfuafionis fuæ g flatibus, quafi fup- g
pofitis ignibus accendit : quatenus non contenta
eis fubjefta jam non fit, &: prxeavere ac gemere prxfentibusindefinenter per defideria jeftuer, uc
negligit, quia corum vice fucceflerunt alia, quibus alia contemnenda apperat, alia adepta contemnat:
fortafle nequiüs fuccumbit: ficque fic, uc dum alia ut modo fin's compendiis inhiet, modo alienis com-
vitia tranfeunt, & femper #lia mccedunt, ab hoc modis etiam cum proprio detrimento cohtradicat:
ferpente cor reproborum fine intermiflione tenea- " ..............
cur. Unde bene per Johel prophetam ’ dicitur :
. Refiduiim eruca com ed it locuftd , & refiduum locufia
ç . modb carnis illecebris fatisfaciat, modo quafi in
quodam culmine per cogitationis fuperbiam rapta,
carnali cura poftpofita, totam fe iiih typho elatio- h
nis attollat. Quia ergo cor per varia defideria ab-
ducicur, quod inftigationibus Leviathan iftius in-
flammatur, redè ejus fumus fuccenfæ &ferventi
ollæ fimilis effe perhibetur: quia per toe fe fervo-
res 1 afflata ejus rentariohibus confciencia erigit, i
per quot intra fe cogitationes intumefeit. Quod
verbis aliis adhuc veritas apertiùs exequitur, dum
fubjungitur :
H a l itu s e ju s p ru n a s ardere f a c i t . Kerf.
6 7 . Quid enim prunas, nifi fuccenfas in terrenis Caput
concupifcenciis reproborum hominum mentes ap- XXXVIIL
b ru c h u s , & refiduum b ru ch i com ed it rubi-
.go. E x p e r g i f i im in i e b r i i , & f i e te . Quid enim per
erucam, quæ toto corpore in terra repit, nifi luxuria
defignatur ? quæ cor quod tenet, ita polluie,
ut in fuperioris munditiæ furgere amorem non pof-
fit. Quid per locuftam quæ faltibus evolat, nifi inanis
gloria exprimitur, quæ fe vanis præfumtionibus
cxaltat î Quid per bruchum , cujus pene totum
corpus in ventrem colligitur, nifi edendi ingluvies
figpratur ? Quid per ruoigincm, quæ'dum tangit,
incendie, nifi ira innuitur ? Refiduum ergo erucæ
locufta. comedic, quia fæp^ cùm luxuriæ vitium^ pellat ? Ardent enim cùm quodlibet temporale ap- xxvm.
à mente recefferit , inanis gloria fuccedit. Nam1^ petunt : quia nimirum urunc defideria, quæ quie- SmquàïrTpiï
quia jam per amorem carnis non fternitur, quafi turn ac integrum elle animum non permirtunc. To- na fUtu dia-
~ • .-wK-o- r- • - .................. boli inflamcomedit
fandam fe ex caftitate gloriatur. Et refiduum lo-
euftæ bruchus comédie ; quia fæpe cùm inani glo-
riæ^ quæ quafi ex fanditace veniebac, refiftitur,
vel ventri vel quibuflibet ambicionis defideriis im-
moderatiùs indulgetur. Mens enim Dei nefeia ,
tanro acrociùs ad quemlibet ambitum ducitur ,
quanto nullo vel humanæ laudis amore refrena-
tur. Refiduum bruchi rubigo confumit i quia fæpe
dum ventris ingluvies per abftincntiam reftrin-
gitur, d iræ impatientia acriùs dominacur j quæ
more rubiginis quafi exurendo meffem comedit,
quia virtutum frudus impatientiæ c flamma tabc-
rucic. Cùm ergo vitia vitiis fuccedunt, agrum mentis
alia peftis dévorât, dum alia relinquit.
.* 6 6 . Bene autem illic fubditur : E x p e r g i f i im in i
1 eb r ii, (fi f le t e . Ebrii quippe vocati funt, quimun-
, di hujus amore confufi , mala, non fentiunt quæ
' patiuntur. Quid eft ergo dicere : E x p e r g i f i im in i
4 Gilot. Vatic. Guflanv. tabefeit; repugnantibus mff. & vet. edit.
Germ. Laud. & Yal-d. fonam fedem meam adaquilontm , era (i-
nilis Altijfimo.
ries igitur Leviathan k halitus prunas accendit, '
quoties ejus occulta fuggeftio humauas mentes ad k
deledationes illiciras pe/trahit. Alias namque fu-
perbiæ, alias invidiæ, alias luxuriæ, alias avaritiæ
facibus inflammat. Superbiæ quippe1 facemmén- o t n e f . s .
ti Evæ fuppofuit, cùm hanc ad contemnenda ver- 1
ba Dominicæ juffionis inftigavit. Invidiæ quoque Ge™f +• s.
flamma Cain animum fuccendic, cùm de accepto
fratris facrificio doluit, & per hoc ufquc ad fra-
tricidii facinus per venir. Luxuriæ facibus cor Sa- j.seg. n . 4*-
lomonis exuflit, quem ranto mulieribus amore
, fubdidic, ut ufque ad idolorum venerationem de-
* dudus, dum carnis deledationem feqnerctur, con-
ditoris reverenciæ oblivifeeretur. Avaritiæ quoque i- &£• 2Z\
igné Achab animum concremavic, cùm cum ad ap-
perendam alienam vineam impatientibus defideriis
impulit, & per hoc ufque ad reatum homicidii
pertraxit. Tanto igitur Leviathan ifte halitu in
* Turon. facibus.
fc Turôri. Gemet. Vindoc. Germ. tyfo. De hac rocc ride notm^ad
cap. 6. hujus libri nam. 13. & I-13- n-
’ Gemet. & Corb. Germ. afflatu.
k Laud. alltus. ■ .
? In Gilot. & Vatic. faciem; manifcfto errore.