fed in alto ftct,
üt longè pref-
piciat.
'Quanta folli-
citudine cura
paftorali de-
•tuniluï. ï
©e difciplina
ïilcntii aliquid
ïemittendum ,
'ut infirmiori-
■ fous coßfula-
Non eft cnïm fpcculator quiin imo eft. Speculator
quippe Temper in altitudine ftat ; ut quidquid
venturum eft, longè profpiciat. Et quifquis po-
ouli üpeculator ponitur, in alto debet ftarc per vi-
tam , ut poffit prodefle per providentiam. Hinc
Propheta alius fpeculatorem admonet, dicens:
Super monter®, cxcelfnm aßende tu , qui évangélisas
Sion. Ut videlicet qui prædicationis locum
fufeepit, ad alticudinem bona: afeendat adionis:
ad cxcclfa tranfeat, 6c eörum qui fibi commifli
funt opera tranfeendat : quatenus fubjedorum vi-
tam tanto fubtiliùs videat} quanto 6c terrenis rebus
quas defpicit, animum non lupponit.
5; O quàm dura mihi finit ifta quæ loquor : quia
mcmetipfum loquendo ferio, cujus neque lingua,
ut dignum eft , prædicacioncm tenet, neque in-,
quantum tenere Tufficit, vita fequitur linguam. Qui
otiofis verbis fæpe implicor , & ab exhortationc
arque ædificationc proximorum torpens & negli-
gens cello. Qui in confpedu Dei fadusfum mu-
tus 6c verbofiis : mutus in neceflariis, v.erbofus in
otiofis. Sed ecce fermo Dei de fpeculatoris vita
compellir ut loquar. Tacere non poflum, 6c tarnen
loquendo me ferire pertimefeo. Dicam, di-
camv, ut verbi Dei gladius etiam per mcmetipfum
ad configendum cor proximi tranfeat. Dicam ,
dicam, ut criam contra me fermo Dei fonet per
me. Ego reum me elfe non abnego , torporem
meum atque negligentiam video. Erit fortafle a-
pud pium judicem impetratio venia:, ipfaoogni-
tio culpx.
6. Et quidem in monafteriopofitus, vàlebam 6c
ab otiofis linguam reftringere , & in intentione
orationis pene continue mentem tenere. At poft-
quam cordis humerum fartinæ paftorali fuppofui,
colligere fe ad femetipfum afliduè non poteft animus
, quia ad multa partitur. Cogor namque modo
Ecclefiarum, modo monafteriorum caufas dif-
cutere : a fæpe fingulorum vitas adufque penfare.
Modo quædam civium negotia fuftinere , modo
de irruentibus Barbarorum gladiis gemere , 6c
commiffo gregi infidiantes lupos timerc. Modo
rerum curam fumere, ne defint fubfidia eisipfis,
quibus difciplina: régula tenetur : modo raptores
quofdam æquanimiter perpeti, modo eis fub ftu-
dio fervatæ caritatis obviare. Cùm itaque ad tot
6c tanta cogitanda feifla ac dilaniata mens duci-
tur , quando ad feme tip fam redeat, ut totam fe
in prædicatione colligat, 6c à proferendi verbi mi-
nifterio non recedat ? Quia autem neceflitate loci
fiepe viris fccularibus jungor , nonnumquam mihi
linguæ difeiplinam relaxo. Nam li in afliduo cen-
furæmcæ brigorc me teneo , (cio quia ab infir-
mioribus fugior eofque ad hoc quod appeto,
numquam traho. Unde fit, ut corum fæpe 6c otio-
fa patienter audiam. Sed quia ipfc quoque infir-
mus fiim, in otiofis fermonibus paulifper tradus,
libenter jam ea loqui incipio, quæ audire coepc-
ram invitus : 6c ubi tædebat caderc, libet jacere.
Quis ergo ego vèl qualis fpeculator fum, qui non
in monte operisc fto, fed adhuc in valle infirmita-
tis jaceo ; Potens verb eft humani generis Creator
6c Redemtor,indigno mihi 6c vitæ alcitudinem,
A 6 c lingux efficaciam donare, pro cujus amore in
ejus cloquio ncc mihi parco.
7. Elle ergo fpeculatoris vita 6c alta debet Temper
, 6 c circumfpeda. N e cnim terrenarum rerum
amori fuccumbat, alta fit : ne occulti hoftis jacu-
;lis feriatur, ex omni latere circumfpeda. Neque
hoc fpeculatori Tufficit, d ut altum vivat, nifi 6 c
loquendo alfiduè ad alta auditores fuos pertrahat,
eorumque mentes ad amorem cæleftis patriæ loquendo
fucccndat. Sed tune hæc redè agit, cùm
lingua ejus ex vita arferit. Nam lucerna quæ in fc-
metipfa non ardet, earn rem cui fupponitur, non
accendit. Hinc enim de Johanne Veritas dicit:
Ille erat lucerna ardens de luce n s Ardens vjdeli- y
B cet per cæleftc defiderium , lucens per verbum.
Ut ergo fèrvetur veritas prædicandi, teneatur nc-
cefle eft altitudo vivendi» Unde redè quoque fan-
dæ Ecclefiæ fponfi voce in Cantico canticorum
dicitur : N a fus tuns peut turns Libani. e Quæ er- <
go laus efty francs mei, ut fponfæ nafus turri com-
parçtur? Sed quia per nafum fêmper odores feeto- (
rcfque difeernimus : quid per nafum , nifi fpecu- c
latorum diferetio defignatur ? Qm nimirum nafus ^
6c ficut turris elfe , 6c Libani dicitur : quia videlicet
præpofitorum diferetio 6c munira Temper debet
efle f circumfpe&ione , 6c in altitudine vitæ
q confiftere, id eft in valle g infirmi operis non jacere.
Sicut cnim turris in monte idcirco ad fpecu-
^ landum ponitur, ut hoftes qui veniunt, longiùs vi-
d.eantur : fie prædicatoris vita Temper in alto debet
fixa permanere , ut more narium difeernat
roetores vitiorum , odorefquc virtutum. Incurfus
malignorum fpirituum longè profpiciat, 6c com-
miflas fibi animas per fiiam providentiam cautas
reddat. Sequitur :
Et audies ex ore meo verbum , dr annuntiabis j,
eis ex me.
8. Ecce iterum monetur Propheta, ne prxfu- A
mat loqui quod non audierit : fed priùs aurem cor- pi
dis aperiat voci Creatoris, 6 c poftmodum os fui jjj
D corporis aperiat auribus plebis. Unde Propheta *
alius dicit : Inclinabo ad fimilitudinem aurem meam3 p.
aperiam in pfalterio propofitionem meam. Qui^ e-
nim re&è prædicat, priùs, ficut ditftum eft, aurem
cordis locutioni intimæ inclinât, ut poftmodum
os corporis in propofitione admonitionis aperiat.
Sequitur ;
Si dicente me ad impium , cMorte morieris, non V
annuntiaveris , neque locutus fueris, ut avertatur
à via fua impi a, & vivati ipfi impi us in iniquitate
fua morietur, fanguinem autem ejus de manu tua
requiram.
9. In quibus verbis quid nobis notandum eft, c
£ quid follicitè cogitandum , nifi quia nec fubje- pc
£fcus ex culpa prgepofiti moritur, nec præpofitus fi- j°
ne culpa eft, quando verba vitæ non audiens, ex
fua culpa moritur fubje&us ? Impio ctenim mors
debetur : fed ci à fpcculatore via vitæ nuntianda
eft, 6 c ejus impietas increpanda. Si verb fpeculator
taceat, ipfc impius in iniquitate fiia morietur :
quia impietatis ejus meritum fuit, ut dignus non
effet ad quem fpeculatoris fermo fieret. Sed fanguinem
ejus Dominus 'de manu fpeculatoris relios
filter-'
* Norm* Anglic. Val-cl. modi habent, loco flpe, quod tamen in-
ycnimus in C. Germ, ut in ediris; & idcirco rccinuimus.
b Sueff. Longip. Val-cl. Sag. vigore.
* Norm, confltlto. Sagienfis tarnen habet, conßfto.
d > ut dits. Cogimur fequi unanimem mlT. confenium.
»Nonnulli Norm, qtu , rogo , laus ofl; quos fequeremur nifi alij
mit. maxime Germanenfis, obflarent:
f Expunximus e x , quod irrepferat in ed. cum in mil faltem antiquie
non extet.
t Ai. infimi, ut legitur in Rotom. & Becc. Et lane melids congruit
valli. Legitur tamen infirmi, in Germ. & vetuft.
quirit ; quia ipfe hunc occidit, quia eum tacen-
do morti prodidit. In quibus utrifque penfandum
eft , quantum fibi connexa funt peccata fubdito-
rum atque præpofitorum : quia ubi fubjeftus ex
fua culpa moritur, ibi is qui præeft, quoniamta-
cuit, reus mortis tenetur. Penfatc ergo, fratres
cariffimi, penfate, quia 6c quod nos digni Pafto-
res non fumus, a etiam ex veftra culpa eft, quibus
tales prælati fumus. Et fi quando vos ad ini-
quitatem defluitis, etiam ex noftro hoc reatu eft,
b quos obfiftentes atque reclamantes in prävis de-
fideriis non habetis. Vobis ergo & nobis parcitis,
fi à pravo opere ccffatis. Vobis 6C nobis parcimus,
quando hoc quod difplicet -, non tacemus. O
quàm liber à çommiflbrum fibi fanguine fuerat
prædicator egregius , qui dicebat : CMund'us fum
à fanguine omnium : non enim ftbterfngi , quomi-
nits annuntiarem omne confilium Dei vobis. Si e-
nim*non annuntiaffet, mundus à fanguine non ef-
Ict. Sed quibus omne confilium Dei annuntiare
ftuduit, ab eorum fanguine mundus fuit. In qua
voce nos convcnimur , nos conftringimur , nos
rei elfe oftendimur, qui facerdote's voeâmur, qui
fuper ca mala quæ propria habemus, aliénas quoque
mortes addimus : quia tot occidimus , quot
ad mortem ire quotidie tepidi 6c tacentes vidc-
mus.
10. Cum verb dicitur : Sanguinem autem ejus
n de manu tua requiram, fi hoc in loco fanguinis nomine
mors corporis defignatur , valdc nobis de
noftro filentio augetur metus : quia fi in fubje-
éfcis fuis is qui prælatus ad fpeculandum eft, etiam
de morte corporis quandoque morituri tam graviter
reus tenetur ; quo ream de morte animæ
fubje&orum conftringitur , quæ potuiflet femper
vivere, fi verba correptionis audiflet ? Sed meliùs
poflimt fanguinis nomine peccata fignari. Unde
quidam cùm peccata carnis defleret , dixit : Libera
me de- fanguinibus Deus , Deus falutis me a.
Sanguis ergo morientis de manu fpeculatoris rc-
quiritur ; quia peccatum fubditi culpæ præpofiti,
fi tacuerit , reputatur. Eft ergo quod faciat, ut
etiam morienté fubdito, fe liberum reddat. Sur-
gat , invigilet, malis adtibus contradicat , ficut
feriptum eft : Difurre , fefiina , fufiita amie um
tuum ,ne dederis fomnum oculis fuis, ncc dormifent
palpebra tua. Unde hîc quoque additur : »
Si autem tu annuntiaveris impio, dt ille non fue-
rit converjus ab impietate fua, de a via fia impia :
ipfi quidem in impietate fua morietur, tu autem a-
nimam tu am liberafii.
11. Tune enim fubje&us moritur fine te, quan-
m do in caufa mords contradièfcorem pertulerit te.
, Nam morti, cui non contradicis , adjungeris. Et
notandum , quæ funt quæ debeant à fpeculatore
prædicari : nimirum fides 6c operatio. Nam ait :
Si autem tu annuntiaveris impio , de ille non fue-
rit converfis ab impietate f ia , de à via f ia impia.
Impietas quippe ad infidelitatem pertinet, via verb
impia ad pravam actionem. Et omnis fpeculator
hoc habere debet ftudii, ut priùs ad pietatem
fidei, poftmodum ad piam viam, id eft ad bonam
a&ionem trahat. ■
3 Male in editis, & jfim SuclT. habet nofira, loco veftra, fed mendose.
* Vulgaci, quod, invitis mlT.
c Val-cl. in orationem.
* Pleriquc Norm, fi dijfertur. Redundare videtur , &obfcurio-
rem fenfum generate. Eft tamen in C. Germ. & aliis vetuftioribus
(nembranis.
' 1« editis, confentiente C- Cetm.fi hoe quod ante; a quibus re-
A ,11. Sed quia de exhoitàtione fermo .fe intulit, Cogitét quid,
innotefeere breviter debemus, in ore Paftoris quan- loquatur*
tus effe debeat ordo atque confideratio locutionis.
Penfare etenip dodor debet quid loquatur, cui
loquatur, quando loquatur, qualirer loquatur, 6c
quantum loquatur. Si enim unum horum defue-
n c , locutio apta non eric. Scriptum quippe eft :
Si relie offeras, reite autem non dividas , peccafii. cenep.4..
Re&è autem offerimus cùm bono ftudio b o n u m ’
opus àgimus : fed redè non dividimus, fi habere
diferetionem in bono opere poftponamus. Confi-
derare etenim debemus quid loquamur, ut juxta
B Pauli vocem, Sermo nofter femper in gratia fale fit colo[f.4. ÿ;
conditus.
13. Penfandum verb nobis eft , eui loquamur : Cui loquitur»-
quia fæpe increpationis verbum quod hæc admittit
perfona, alrera non admittit. Et fæpe ipfa ea-
dem perfona fecundùm fadum fit altera. Unde
Nathan Propheta David poft adulterium forti increpationis
fententia percuffit. Qm cùm de rapto-
rc ovis diceret : Filius mortis efi virqui fecit hoc :.z. Reg. n. s-;
ei protinus refpondit, diccns : Tu es ille vir. Cui mß 7.
tamen cùm de Salomonis regno loqueretur; quia
culpa defuit, ei fe'humiliter, c in adoratione prof- e
q travit. In una.ergo eademque perfona quia caufa
difpar extitit, etiam fermo propheticus diffimilis
fuit»
14. Penfandum quoque eft, quando loqui dè-.Quando la-.
beamus : quia d fæpe etfi differtur increpatio , 9“aturs
poftmodum benigne recipitur. Et nonnumquam
languefcit, c fi hoc quo ante proferri debuit, tern- c
pus amiferit. Nam & fapiens mulier Nabal ebrium 7. ri?.
videns, increpare de culpa tenaciæ noluit, quem Wi à' 37s
digefto vino increpationis fuæ verbis utiliter per-
cuffic Et Propheta adulantium linguas non effe
in fubfequenti tempore f differendas annüntiat, f
qui ait’: Confundanturfiatim erubefientes, qui di- pp4l. 49;^
D cunt mihi, Eugc^euge. Adulatio 'etenim fi vel ad
tempus patienter fufeipitur , augetur, 6c paulifper
demulcet animum, ut à rigore fuæ reditudi-
nis mollefcat in deledationc fermonis. Sed né
crefcere debeat, ftatim eft & fine mora ferienda. ■
13. Penfandum quoque nobis eft , qualiter lo- Quai;tcrI0-3 p
quamur. Nam fiepe verba quæ hunc ad falutem quatur.
rcvocant, alium vulnerant. Unde Paulus quoque
Apoftolus qui Titum admonet , dicens : Argue rît. 2. is;
cum omni imperio > Timotheum exhortatur , dicens
: Argue, obfecra, increpa g in omni patientia 2. rm, +, ^
de doltrina. Quid eft quod uni imperium, b 6i alii g
patientiam præcipit, nifi quod unum lenioris, al- **
tcrum verb ferventioris fpiritus effe confpexit >
Lcni per audoritateni imperii injungenda erat fe-
~ veritas verbi : is autem qui per fpiritum fervebat,
per patientiam temperandus fuerat : ne fi plus juf-
to infervefeeret, non ad falutem vulnerata redu-
ceret, fed fana vulnerarct.
16. Curandum quoque quantùm loquamur; ne Et quantilml
fi ci qui multa ferre non valet,.1 verbum vel ex- loquitur,
hortationis vel increpationis longiùs trahimus, au- 1
ditorem noftrum ad faftidium perducamus. Unde
idem prædicator egregius Hebræis loquitur,
dicens : Obfecro vos fratres , ut fufferatis verbum Hebt. ij. is,
folatii .* etenim perpaucis firipfi vobis. Hoc tamen
cedcrc coginiur ptæeuntibus mfll Norm. luadenteqUc contextus feriez
Rc ten to cnim quod, fenfus non pa tec, qui, admilTo quo, eft optirauj.
1 Longip. deferendas.
« I ta C. Germ. Norm. Longip. & pene omnes ; ubi editi, turn àm*
Ms patientiam
h C . Germ. & alio, Norm. & altert.
j Germ, quem fequuntur edit, (i Guflanvil. exCipias , per verbum;
M M m m iij