V s t . xsl.
r n f. i+.
b
C aput
XVII.
Ec in nomini
bus tri um Job
filiat um.
d
V s t . « i l .
Verbi quod mandavit in mille generationes. Cùm
cnim nequaquam credendumEt, quod ad centum
generationes mundus extenditur, quid aliud
mille generationibus nifi univerficas generationum
figuratur ? Beatus igitur Job qiiatuordecim millia
ovium recepit. Quia cnim in fanfta Ecclefia virtutum
perfe&io ad utrumque fexum ducitur, fep-
tenarius in ca numerus duplicatur. Et fex millia
camclorum : quia plenitudinem m ilia operis acci-
piunt, qui ab ilia dudum vitiorum fuorum fcedita-
te perierunt. Mille quoque juga boum, ac mille
àfinas recepit : quia Ifraëlitas atque Gentiles, do-
£tos ac fimplices , poft tentationum cafus in cul-
men perfe&ionis aflumit. Septem quoque filios,
& tres filias recepit : quia a eorum mcntibus quos
feptem virtutibus genuerat, ad perfe&ionis fum-
mam , fpem, fidem, caritatemque conjungit ; uc
tanto veriùs prole fua gaudeat, quanto fuis fideli-
bus nil deefle virtutis penfat. Sed quia hæc fuc-
cinftè tranfcurrimus, nunc ipfis quoque indagan-
dis filiarum vocabulis intendamus. Sequitur :
Et vocavit nomen unius Diem, & nomen fecun-
m Cajiam, dr nomen tertio. b Cornuftibii.
43. Hæc nomina pro eo quod à virtutibus fum-
ta funt, aptè curavit interprcs non ea ficut inc Ara-1
bico fermone inventa funt ponerc, fed in Lati-
num eloquium verfa apertiùs dcmonftrare. Quis
enimnefciat Diem, vel Cafiam Latina elfe vocabu-
la ?ll At verb in Cornuftibii ( quamvis non cornus,
fed cornu dicitur, nec cantantium fiftula, 7 ib iu m ,
fed t ib ia vocatur ) in Latina tamen lingua fermonis
genere minime cuftodito, rem, credo, prodere
maluit, atque in cjus'linguæ, de qua transferebat,
proprietate perdurare. Vel quia per cornu &: ti-
biam unum verbum ex utroque compofuit, utrumque
verbum per unam orationis partem in Latina
lingua transfufum • quo voluit genere licite vocavit.
Quid eft ergo quod prima nlia beati Job Dies
dicitur, fecunda Cafia , tertia verb Cornuftibii
vocata memoratur, nifi quia univerfum genus hu-
manum , quod bepignitatc cbnditoris, atque ejuf-
dem c mifericordia redemtoris cligitur , iftis no-
minibus dcfignatur ? Homo namque quafi dies ex
conditionc claruit, quia hunc auftor fuus ingeni-
tæ innocentiæ fplendorç frefperfit. Sed fponte fua
ad peccati tenebras lapfus ; quia vcritatis luccm
deferuit, quafi in node fe erroris abfcondit; quia
alias dicitur fecutus umbram.. Sed quia audori
noftro non defuit largitas bonitatis fuæ , ctiam
contra tenebras iniquitatis noftræ, eum quern priùs
potenter ad juftitiam condidit, potcntiùs redimcn-
do poftmodum ab errore revocavit. Cui quia poft
cafum fuum ilia conditions fuæ priftina firmitas
defuit, cum contra bella intima repugnantis cor-
ruptionis multiplicibus donorum fuorum virtutibus
fulfit. Quæ nimirum virtutes proficientium
S in notitia ceterorum hominum quafi fuavitate
fragrant odorum. Hinc eft cnim quod per Pau-
lum dicitur : Chrijli bonus odor fumus Deç. Hiftc
eft quod fan&a Ecclefia in eledis fuis quamdam
fragrantiam fuavitatis odorata, in Canticorum
cantico loquitur , dicens : Donee rex in recubitu Cm-{
fuo eft y nardus mea dedit odorem fuum. Acfiaper-
tè dicat : Qupufque meis obtutibus rex apud fe
in requie fecreti cæleftis abfeonditui:, eledorum
vita miris virtutum odoribus exercetur, ut quo ad-
huc eum quem appétit non videt, ardentiùs per
defiderium b flagret. Rege quippe in recubitu fuo j,
pofito , nardvis odorem dat , dum quiefeente in
fua beatitudine Domino, fandorum virtus in Ecclefia
magnæ nobis gratiam'fuavitatis adminiftrat.
Quia ergo & conditum luce innocentiæ claruit,
& redemtum genus humanum cxercitio bo-
norum operum odorem fuavitatis afperfît, prima
filia ’ reift è Dies, & fecunda non incongrue
* Cafia nominatur. Bene aucem Cafia dicitur, quæ
in tanto fublimis vitæ odore dilatatur. In ipfa quippe
fua origine in qua juftus homo conditus fue-
rat, tantis, quantis nunc opus eft virtutibus-, non
indigebat : quia fi ftare, ficut eft conditus vellct,
hoftem extra pofitum vinccre fine difficultate po-
tuiffet. Poftquam verb per alfenfum hominis femel
adverfarius ad intima irrupit, laboriofiùs jam vi-
dor ejicitur, qui adhuc impugnans fine labore re-,
pelleretur.
44. Multa namque nunc exhibenda funt, quæMuhisn
in paradifo neceflaria non fuerunt. Nunc quippe bus,,lH
opus eft virtute patientiæ , laboriofa eruditione
doftrinæ, caftigatjonc corporis, affiduitate precis,
-, confeflione delidorum, inundatione lacrymarum ; ^cmuil
quorum profedo omnium conditus homo non e-
guit, quia falutis bonum ex ipfa. fua conditione
percepit. Ægro quippe poculum amarum porri-
gitur, ut ad falutis ftatum morbo fublato revocc-
tur. Sano autem nequaquam præcipitur quidac-
cipiat ut convalefcat, fed à quibus caveat nc lan-
guefcat. Nunc ergo majoribus ftudiis utimur, cum
falutem nequaquam fervamus habitam, fedrepa-
rare curamus ablatam. Et quia omnes hi annifus
noftræ. reparationis magnis intra fandam Eccle-
fiam opinionibus pollent, nomen fccundæ filiæ vc-
lut cafia ex merito redolet ; ut. quia prima filia
quafi dies extitit per dignitatem conditionis ; fc-
) cunda cafia fit per fragrantiam fortitudinis ex gratia
redemtionis. Unde & eidem venienti Redem- yit.i
tori per Prophetam dicitur : cMyrrh a , dr gutta, pfrl.»
& cafia a veftimentis tuis a gradibus eburneis , ex
quibus te delebiaverunt filia re gum in honore tuo.
Quid enim myrrhæ, guttæ, & cafiæ nomine, nifi
virtutum fuavitas defignatur ? Quid eburneis gra-
dibus, nifi magna nitens fortitudine proficientium
afeenfus exprimitur ? Redemtor igitur veniens,
myrrha, gutta, &: cafia in veftimento utitur: ‘ quia i
ex cledis fuis , quibus fe mifericorditer induit,
myrrhæ virtutis fragrantiam afpergit. In quibus
ifte odor eburneis gradibus ducitur ; quia in eis
, virtutum opinio non ex oftenfione fimulatibnis,
v fed ex veri ac folidi operis k afeenfu generatur. Be- t
ne autem fub'ditur : Ex. quibus delebiaverunt te
filia regum in honore tuo. Sandæ namque animx
ab antiquis patribus ad cognitionem vcritatis éditas
, Redemtorem fuum in ejus honore deledant;
• Ebxoi'c. aliique Norm, eorum mentes quos. . . .fpe ,fide , atque ca-
ritate conjungit.
b Laud, cornutibii. Legi debere Cornuflibii, adS- Greg, mentem, probant
quæ fequuncur : quamvis non cornus, fed cornu dicitur ; nec
cantantium fiftula tibium,fed tibia vocatur.
c Hieronymus in Præfat. ad Lib. Job profitetur, fc ilium tranftu-
Ii f lc , ex ipfo Hebraico Arab'uoque fermone , & interdum Syro. Lege
ejufdem S. Dodoris præf. in Daniclcm in qua etiatn doect, fob cum
Arabica lingua flurimam habere focietatem. Confute quæ dixiinus in
nota e 1. to- num. 61.
•* Locum hune varié corruptum in plur. cd. correximus ad ro(T.
maxime Norman. & duos Germ. -
* Vindoc. gratia.
1 In Guflanvil vttiosc, refpexit.
« Laud & Longip. innocentia ceterorum.
h Pratcl. & Vvc. fragret.
‘ Vindoc. & Pracel. quia in eletlis.
k Jidcm cod. virtute.
quia ex eoquèd betie agunt. C u x laudi niiiil vin- A cire. Sed pin noftro Rèdemtore veniente, nullus
dlCant;ilm " a° °rdlne humanum S'- infirmitatis (ua; confeius, de fórtienda «Ieftis nanus
enam carms refurreaione renovatum, Mfo rrimfmii heredirate defperer. Pater enim noftcr in-
lo concentu *terna:,laud.s aflum.mr. tertia filia, ter mafculos etiam feminis jura fucCeflionis tri.
Quid enim p „ Cornuftibii, buit : quia inter fortes atque perfedos, infirmos
n.,fi . . ‘_T...C“ tus ' S M S ! Ibl «nim & humiles ad fortem fupânæ hereditatis admitf
l r TTnH/» I r\ (n I T a .. n citet adimpletur, quodmodo per Propbetam di ■ —. T? l * 1* ^ . — i
citur i Can tale Domino cdnficum novum. Ibi vera-
citer adimpletur , ubi canticufn laudis Dei non
jam ex fide, fed ex fpecic contemplata cantabitur.
Ibi a nobis conditor nofter Jaudum fuarum vera-
ces cantus recipit, qui humanum genus & con-
dendo diem, & redimendo cafiam, & affumen-
do cornuftibii fecit. Qui_ enim lux fuimus conditi,
tit. Unde ipfa Veritas in Evangelio dicit : In dome?
«tris mei manfimes muite fint. f Apud Patrem
quippe manfiones mültæ funt i quia in ilia beati-
tudinis vita non difpari, unufquifqufe juxta difpar
meritum , locum difparcm percipit j fed ejufdem
difparilitatis damna non fentit ; quia tantum fibi,
quantum perceperit, fufficit. Sorores ergo cum
fratribus ad hcréditatcm veniunt ; quia infirmi il-
& nunc fumus cafia redemti, erimus quandoqué “ lue cum fórtibus ajjjftjHSföiC-' Ä f l O ' ö i i i j
cornuftibii, m exultanone icterna: laildis affumtl. per imperfeaionem non erit fiimmus, ab heredi-
5Seedd pprriiuulfqqnnaamm aadd nniuippttiiaarruumm tthhaallaammuumm ffnponnnfiaa rot-tatis îc tamen forte La per . i__ humiliratem _______ non -
fit extraneus.
perveniat, omnem à fe vitæ foeditatem refpuit,
Quas bene Paulus manfiones unicuique fe-
& fponfi amori præparan's fefe per fpccies virtu-
c tum b ornat &: comit. Studet quippe internic ar-
bicri judicio placere : &: intimis defideriis fableva-
ta,foedosmores converfarionis humanæ cranfcen-
derc. Unde bene & deeifdem filiabus beati Job
fubditur :
cundüm merita diftributas infinuat, cum ait: Alia ■
claritas Jblis, dr alia xlaritas luna , dr alia clari-
tas fiellarum. Stella enim ab fiella dijfert in claritate.
Sequitur :.
Vixif autem fofihac g flagella Job centum quadra± ,
_ y r . ggiinnttaa aannnniiss :: çdrr VviiadiittJfHiltiOoSs f(inuooss ,, &dr fillos filiorurn c
Non funt .uMcm mvenu muhem fteciofi Jleut fuorum ufiue adqmrtamgencrmonem : & momus
JHuJob m un, verfa terra. e ftfen e i,& plelur dierum.
r 9 Elcctorum qmpp> anima: otnne humanum 47. In feriptura facta non facilè plenus dierum
■ g ’ qiîod ln, fecundum hommem coh- c ponitur, nifi is cujus per eamdem feripruram vita
verfatur fux pulchrimdmis decore tranfeendunt : laudatur. Vacuus quippe dierum eft, qui & quamquanto^
qlie fe extenus affligendo defpiciunt, tan- liber multfm vixerit, aitatis fua: tempera in vanife
>nrcus comP°n“nt- Hinceft enim quàd rate cbnfumfit. At contra plenus dierum dicitur,
fanftæ Ecclefiæ quæ eledorum pulchntudinc de- cui nequaquam dies fui pereundo tranfeunt, fed
t coratur, per Pfalmiftam dicitur : C o n c u p iv i t r e x ex quotidiana mercede boni operis, apud juftum ju-
fpeotem tu am . De qua paulo poll fubd.tur : Om- dicem & poftquam tranfafti feerint, refervantur.
J m r g lo n a e ju s f l , a regum a b tn tu s . Nam fi foris 4S. Sed quia funt qui hæc etiam in typo fonda:
& ” J f Cretn ktUS fPrCClen' ’ K reX Con* Ecclcfiæ interprétât! defiderant, quorum votis tan-
. “ P*“ «» '"on haberet. In qua qmdem quam- to magis obediendum eft, quanto & eorum fpi-
I g a a Vlrt"tum decore fulgeant, atque ipfa ritali inteftigentiæ congaudendum : fi qujtuorL
cet” om,m mérita tranfeen- cim per denarium ducimus 8 ad cenrefimum &
non A ad Altioraaflequenda quadragefimum numerum pervenimus. Et redè
S ’ mfirmitatis fuæ confcn, pietatis Dvita fandæ Ecclefiæ multiplicaca per decern &
llnr °mT° ,contmentur- Qli1 “ quantum præva- quatuor cbmputatur ; quia Utrumque Teftamen-
W Ê 5 S &VItantftnamvis mquantum appetunt turn cuftodiens , Sc tarn fecundfm Legis decato-
Dominn fi f elnt' S r * tamcn,b=nlgnè gum , quàm fecundùm quamor Evanfelii libros
m t r S f“f< T ’■ cof1Tf ,aP"d f= pro modo dignæ vivensi ufque ad perfedionis culmen extenditur.
rcmbutioms admimt. Unde & fequitur : Unde & Pauius Apoftolus t quamvis epiftolasquincoHm
‘ e , S r * te r f HHS "> te r f r a m e decimfcripferit.fandatamenEcclefîa nonampliùs
c r. . . . - quàm quatüordecim tenet : ut ex ipfo epiftolarum
i p l x ergo ex perfedomm merito fpeciofæ numéro oftenderet quod dodor eeregifis Legis S c
' ^ e rH n f irm rækü lfi-qUaflCXlmÇ rfea°rU™ E™geliiifecretarimatusefl'et. len?aurem^ea-
■ Snr rrfi & hereditatem inter fratres acci- ras H poll flagella vivere dicitur : quia & fanda
i nT qUe VetCte 2 ^ab.ébat “C Ecclefia Priùs difeiplinæ flagelle percutitur, & poll,
. » S femmæ rntcr mafculos fortirentun ' modum vitæ perfedione roboratur. Quæ etiam fi-
■- ^ aLjfn-AV" aS' ^ H en s \ “ fimiacontem- lies fuos, & filios filiorum fuorum utoSad quar-
■ nens, d,ftndapotms ftudmt, quàm bemgna fan- E tamgenerationemconfpicit:quiainhacætatcquæ
C Ai? ut
XX.
R EG. XV. '
Qui dicamuF
plçni dier uni t
in iàcris litte*
ris.
Ve Tt XXV.
Job priftino
ftarui, auclîs
ctiam rebus,
refiitmus, ty*
puselt Ecclî<
C.Xi
* La mlT. duo Germ. Norm. & Laud. Fditi,
lß humanum genus. . . . renovatum, in HU cot
fia filia qua Cornuftibii.
Gern«. Sc Corb. Germ, cornpor.it. Val-cl.
comit.
quia vero tertio ordine
nentu. . . aßumitur termunit.
Gcrm. virtutum
c Laud. Val el. Gemet. St duo Germ, arbifris pro arbitri.
•Vindoc. regit.
• Mendosè in Varie. & Cilot. 1Ç71. haberet, derraflanegatione.
In Lnud. & al. immediate, quia in ilia ; omiffis his verbis : apud
latrem &c. la Germ, in domo quippe apud Purem.
i S B r \ P p ll* . * duob. Germ. Und. SGemer. Abell etiam
vuigata. In codem Gemec. legitur paulo poli finis pro fenex.
Gregorius hîc quintamdccimam Pauli cpiftolam ad Laodicenfcs
criptam admlttcre videtur. Sanè meminic idem Apoliolùs Coloff.4.
1 • al|Cujus cpiliolæ Laodicenlîum his verbis : cttm lecla futrit apud
Z o d l r htc in ^»dicenftum ecclefia Ugatur.fr earn qua
aJ lC^ T ß y°r leSaUs- Scd «m epiiiolam non aliam effe ab ca
aaEphefios infcribicur, exiftimant plerique cruditi, qaam vo--
lunt non foldm àd Ephefios miffam , fed ctiam ad Laodicenfcs alioA
que hnmmos populos, quorum metropolis crar Ephefus ; quemadmo-
dum fecunda âdCorinthios feripta cpiiiola,w?)«.;^«r etiam fanefis qui cr.-.nt
m Achaia, cujus metropolis Corinthus, dirigitür, ut ex ejus inferi-
puonc liquet. Hinc ex fanftis Patribus nonnulli laudarunt epiflolam
ad Ephefios fub nomine cpiftolx ad Laodicenfcs. Qua de re confulc-
re potes Hicronymum in catalogo Scripcorum EccleCa/licorum in
Paulo'; Criticos làcros, eorum lÿnoplim & alios interprètes. Extac
in. Huttcri novo Tcftamcnto 11. lingua; um Epiftola ad Laodicenlcs
G r ice contesta ; lcd ab omnibus tamquam (puria rejicitur. Epipha-
nius hatrcli 41. in fine rejïeit laudatar» a Marcionc quamdam ad Laodi-
ccnos cpiftolam, qua, inquit, nufquam apud Apoftolum cemitur. E-
ralmus prô, ©> earn que Laodicenftum eft, legit ; rU tam que feriptit
eftexLaodice, *,'«» ch VU.Axt/« .
1 Editi rcccntiores fecreta rimajfct. V ix invcnictiir à Latinis ufurpa-
tum rimo pro rimor; quamvis utrumque admittat Pcilcianus. In Vindoc.
Normannis &c. mff. habes, fient* rimatus ejîet. Duo Germ, cou-
cipunted. rcc.