X I V . ,
Quietifta-
rum error
ex Gregorio
explodimr.
H l 9 > ?•
XV.
Num "S.
Doftor Angelos
elle
corporeos
aflcrucric ?
x Præfatio generalis.
gorius cum Theodelinda Langobardorum Regina, &C cum nonnullis qui S y-
nodi hujus audtoritati in trium Capitulorum damnatione obtemperare de-
tre&abant, uti diximus in ipfius Vita, nec eos pro fchifmaticis habuit, ufus eft
prudenti quadam ceconomia ; forte quod eos ignorantia laborare potiùs quàm
prava aliqua voluntate noverat. Cumque doceri non refugerint, fperabat futurum
ut refipifeerent. Hoc modo inrelle&um volumus quidquid alibi diximus
de S.Gregorii tolerantia erga eos, qui cùm à fandtæ Sedis communione non
rccefliffcnc, nondum tarnen, ut tria condemnarent C ap itu la , potuerant ad-
duci.
D e puriori morum dodtrina in omnibus Gregorianis Operibus tradita, differ-
rere fuperlluum foret. Certè omnes Ethices Chtiftianæ magiftros longo poft
fe intervallo Gregorium reliquiffe nemo ferè diflèntit. Libro zz. Moral, n. 35.
emendavimus gravem errorem,qui ex edit. Bafileenfi 1514. in alias omnes pofte-
riores irrepferat invitis manuferiptis codicibus. Legebatur enimpriiis : A cu n -
ctis quippe externis motibus eamdem intentionemfitam, quafi quemdam ficretifi
fimum ficejfum petit, ibique incommutabiliter inhxrens, & mutabilia cun eta
tranfiendens, ipfa jam tranquillitate quiet is f iu in mundo extra mundum eft.
Hæc quàm faverent Quietiftis,imo & Calviniftis gratiæ inamiffibilitatem tuen-
tibus nemo non videt. Sed pro incommutabiliter, legendum incommutabili, u tin
nota ad hunc locum probavinrus. Aliunde vero confiât ad nrentenr S. D odto-
ris contemplationis gratiam diuturnamnon eflè, fed raptinr concedi. Qua de
re lege 1.5. Moral, num. 5 1 .5 7 . y8. 60 .6c lib. 8. n. 49. 6C jo . Libro 13. n. 43. miré
explicantur piæ anirnæ conatus ad Deurn contendentis, at relabentis ad fe :
Unde aliquando ad quamdam inußtatam dulcedmem interni faporis admittitur,
ac raptim aliquo modo ardenti fpiritu aßlata renovatur : tantoque magisinhiat,
quanto magis, quod amet, deguftat. Atque hoc intra f i appétit, quod fibi dulce
intrinfècùs fin t it : quia videlicet ejus amore dulcedinis fibi coram f i viluit : &
poßquam hanc utcumque percipere potuit, quid fine ilia dudum fuijfet, invenit.
Cut inhxrere conatur, f id ab ejus fortitudine,jua adhuc infirmitate repellitur s &
quia ejus munditiam contemtlare non valet, jlere dulce habet,fibique ad f i cadenti
tnfirmitatisfax lacrymas fiernere. Neque enim mentis oculum poteft in id quod
intra fe raptim conjpexerit, figere ; quia ipfb vetufiatis fim ufiu deorfum ire
compellitur. Inter hxc anhelat, aftuat,fitper fe ire conatur: f id ad familiäres te-
nebras fuas victa fatigatione relabitur. ‘
Quod fpedtat ad gratiæ amiflibilitatem, ipfam difertè docet S. G r e g .l. 14.
Moralium, num. 4 1 . ubi explicat hunc verfum Job : Spoliavit me gloria mea,
& abfiulit coronam de capite meo.
Nunc quoniam vifuin eft nonnullis S.Gregorium à communi Ecclefiæ dodlri-
na parumper deflexiffe,Angelos corporeos afferendo,6cnegando Machabæorum
Libros effe canonicos, de his duobus capitibus paulo morofiùs inquirendum.
Legimus lib. z. Moral, n. j.angelicos quidem fpiritus comparatione noftrorum
corporum fpiritus efie . fed comparatione fiummi & incircumfcripti fpiritus, corpus.
Quibus verbis, etfi natura noftris corporibus fubtilior, corpora tarnen Angelis
tribui videtur.Atpravæ huicopinioni paulo infra occurritur,(cilicet n.8. ubi An-
gelimali nulla carnea natura veftiri afferuntur 5 fed maximè ex lib. iv. D ia l.c . 19,
folvitur omnis quæftionis nodus.Hîc S.Gregorius Petrum difcipuluminterrogatt
‘Dic,quxfo te, apoftatasfpiritus à coelefii gloria dejeclos,ejfe corporeos, an incorporeos
fufpicaris ? Refpondet vero Petrus \Quis fanum fapiens, efie fpiritus corporeos
dixerit? Replicat S. Dodtor: Si igitur diabolus ejufque Angeli,cttm fint incorporel,
corporeo fint ignecruciandi.quid mirum f i anima, & ante quam recipiant
* Vide ctiam 1.24. n. 12. horn. j. in Ezech. n. 12. Sc 1.2. hom. 2. n. 14* nccno'n hom. 35. in Evang. n. 12.
:orpora
Præfatio generaiis. x)
corpora, — fintire torment a G Ad Libros Machabæorum veniamus.
f i . GregoriusI.19. Moral, n. 34. laudaturus hos Libros ira præfatur : De qua re
non inordinate agimus.fiex libris licet non canonicis, fid tamen ad xdificationcm
Ecclefix editis tejtimomum proferamus, Hæc nobis objicit Petrus Molinæus in
libello*quodam S.Leonis 1.6c S.Gregorii Magm Vitam Gallico ldiomate com-
pendiose feriptam compledtente, in quo ludicrè fane conatur probare concor-
diam dodtrinæ Gregorianæ cum Calviniana. D e libris tamen Machabæorum ex
prolatis verbis^nonnihil difficultatis exurgit ;quamut folvamus,
ObfervandumM Libros illos longé ante S. Gregorn tempora in Ecclefia L a tina
faltem pro canonicis fuiffe habites. Nam hoc nomme recipmntur a Conci-
lio Carthag III. can. 47 . ab Innocentio 1. in Epiftola ad Exupenum Tolotanum,
Auguftino 1. z. de do&rina Chrift. c. 8. lib. de cura pro mortuisc. i. 6cl. 18 de
civit Dei c. 3«. Cafliodoro L a . de Inftit. c. 6. qui libris illis locum dat inter ha-
giographa ; 6C aliis. D e Gelafiano Decreto illos recipiente inter canomcas Scri-
Pturas tacemus quèd illud rejiciant ex heterodoxis Pearfonms, Guillelmus
C a v e 6t alii Critici, cum quibus nunc decertare non eft operæ pretium.
Obfervandum z°. duplicem effe Librorum facrorum Canonem ; unum Ju-
dxorum, alterum Chriftianæ Ecclefiæ. Prior nullos alios quàm qui Hebraïce
feripti font recipit : alter longé amplior eft, admittitque prater novum T e f -
tamentum, plurimosad Vetus Teftamentum pertinentes, qui Græce tantum
extant. Diftin&ionem hanc agnofeit Auguftinus, dum de his Libris loquens
addit : In quibus fitnt Maebabaorum Libri, quos non J udxi.fi d Ecclefia pro canonicis
W fH ta q u e vixdubitaré licet S.Gregorium S.Auguftimdoétrinæ adhæ-
rentem, aliafque memorem Catalogorum Librorum facræ Scripturæ a fuis ma-
joribusconditorum, negaffe Machabæorum Libros effe tantum in Canone Ju-
dæorum,non vero Chnftianorum. Qua in re fequutus eft Origenem ôt lan-
â um Hieronymum, qui cùm ad Doftorum Hebræorum mentem de his loquun-
tur Libris, cos expungunt ex Canone. Alibi camen eos tamquam facros * iaudant
non femel, Ecclefiæ non vero Synagogæ Canonem fequuti.
Infulsè idem Molinæus ignorantiæ arguit S. Gregorium, quando nominum
quorumdam five Hebraïcorum, five Gtæcorum fenlus afferens, dixit Lazarum,
quod idem eftac Elzearus, aut Eleazarus, fignificare adjutum s Job, dolores, aut
dolentem ; Cherub, plenitudinem aut multitudinem fcientiæ, eleos (ubi mala
fide Molinæus legit oleos) mifericordiam. Sed in his Molinæi cavillationibus
refellendis fruftra tempus tereremus.
S.Gregorii fententia de die Judicii.quem proximum prænuntiavit, nunc ex-
pendenda. Sanè communis fuit veterum Chriftianorum perfuafio, mundi fine
m imminere. Tertullianus exiftimavit cadente Imperio Romano, mundum
quoque periturum, ut obfervavit Francifcus Balduinus in annotationibus ad
Optatum lib. 3. de fehifmate Donatift. c. 3. Sulpicius Severus 1. de Vita beati
Martini n .i4 - hæc refertà S. Martino ad diabolum didta : Si tu ipfie.o mifira-
bilis, ab homtnum wfeefattone dcfificres, & te faftorum tuorumvelhoc tempore,
cùm dies judicii in proximo eft.paeniteret, & c . S. Léo diferté ait Judicn diem, etfi
occultus fit, non dubitari effe vicinum. Quidni vero ita loquantur fandh Patres,
cùm Apoftolorum Princeps dicat : Omnium finis appropinquavit. Et Johannes:
Filioli, novifjima horaefi ; quod etiam poftea repetitur. Fortafle ita lo-
quentes viri fandti, ad illud Pfaltis Regii attendebant : Mille anni ante oculos
tuos tamquam die s hefierna qua prateriït. Si vero, ut docet S.Gregorius Dial. 1. 1 ,
c.33. Viaenti Creatorem, qui immenûtate gaudet, angufta eft omnis creatura; unde
non mirum Orbem univerfum in uno fblis radio S. Bcncdicli oculis fubje-
jÊtum fuiffe : cur non eadem ratione dicamus contemplantibus Dei æternita-
Tom. I. É î
x vi.
Er libros
Machabæô-
rum negave-
'rit dlè ca-
nonicos.
* Impref,
Sedani stpud
Fr.Chayer,
7 6jtf.
*Origen.l.i.
1.& IrC.s,
Ep-.ud Rdsn.
Hier on. I. 5.
Commevt. in
z/.,*
2 3 '
& Comm.
C, 9 .
Eccl. & in
c. S. Dan.
XVII.
Ejeflem fen-
temia de vi-
cino judicii
die expendi-
Se rm .i .d«
je junto dect-
mi menfis (jr
eleetnoj.
I. Pet. 4 .7 .
ljok.1.18.
Pf'*9 <+i