munCre etiam malus minime privatur. Scriptum
pfi1l.n 2.ts. quippe eft : tMemoria retinentibus mandata ejus,
ut ßteiant ca. Qm ergo mandata lllius memoria
rctinet, fed nequaquam facir,hic in do&rina: ver-
bis jfententias, quibus damnetur, tenec.
R ic .v r ii .
Sacra cloquia
ad it rc
perunt ,drte las arane* texuerunt. Jpui corne der it de
uv is eorum, morietur: dr quod confotum eft, crumpet
in regulum. O va quippe afpidum pravis hominibus V*
rumperc, eft malignorum fpirituum confilia, qua:
in eorum cordibus latent, perverfis operibus aperi-
18. Hinc quippe in Z^charia jferiptum eft : Jihijd re. T elas quoque araneæ texere, eft pro hujus mun-
tu vides Zach aria ? Et d ixi : Ego video volumen di concupilcentia , temporalia quariibet operari.
qm
icfcire '
■ nolunt, aut
iciendo con-
temnunt.
, volant, longitudo ejus viginti cubitorum, dr latitude
ejus decern cubitorum. Et dixit ad me : H&c eft
-maleditfio, * qua egredietur faper faciem univerf*
terra : quia omnis fur, ficut ibi Jcriptum eft., judi-
cabitur. Quid nanique eft volumen volans, nifi
Scriptura facra ? Quæ dum de cæleftibus loquitur,
ad fiiperiora mentis noftræ levât intentionem : quia
dumillam fuper nos efle afpicimus, ima attendcre,
id eft concupifcere de vitam us .Quæ latitudinem decern
cubitorum, Iongitudinem verb viginti habere
perhibetur : quia latitudo operationis noftræ fimpla
eft, & longanimitas fpei in duplum tenditur, quo-
Q u x dum nulla ftabilitate folidata funt, ea procul
dubio ventus vita: mortalis rapit. Bene autem ad-
ditur ; Jpui comederit de ovis eorum , morietur: quia w&fr.
qui immundorum fpirituum confilia recipit, vitam
in fe ammæ occidit. Et quod confotum eft erumpet in
regulum: quia confilium maligni fpiritus quod corde
tegitur, ad plenaminiquitatcm nutritur. Regu»
lus namque ferpentum rex dicitur. Quis verb re*
proborum caput eft, nifi Antichriftus ?Quodergo
confotum fueric, erumpet in regulum : quia is qui
in fe enutrienda afpidis confilia recipit, membrum
. . , PH A iniqui capitis fa&us, in corpus Antichrifti accrefcit.
niam pro bono noftro opere &; hie nobis mentis re- De hoc itaque hypocrita dicitur : Caput afpidum
quies, 8c ilUc gaudia ætema præparantur, Veritate fagot, dr occidet cum lingua viper* : quia cum ini»
atteftatite, quæ ait : Si quis reliquerit^ domum, aut quam fuggeftionem antiqui hoftis libenter fufeipirj
a gros, & cetera, centuplum in hoc faculo recipiet, violentis fe poftmodum ejus tentationibus devi&us
& in future vitam fternam pofsidebit. Centenarius tradit. Unde 8c in paradifo quoque, ftantihomini Gmf.s,
quippe numerus deccmplicato denario fit perfe- verba blandæ perfuafionis intulit : fed quern femel
•ôus. Hic itaque centuplum recipit, qui etfi nihil ç rapuit ad confenfum, jam nunc ctiam refiitentem
habuerir, ipfa tamen perfection e mentis jam in hoc trahit, 8c corruptionis fuæ deledationibus devid
um ,d pene violenter interficit. Sed fortaflehæc 4
ipfa intelligere, etiam per contrariam interpretatio-
nem valèmus. Nam quia veneno fuo afpis conci-
tè , vipera autem tardius occidit ; per afpidem violenta
8c fiibita, per viperam verb lenis 8c diuturna
tentatio defignatur. Unde 8c illi mors in fudione
capitis, viperæ autem in lingua efle perhibetur : quia
repentina tentario fæpe inopinatam mentem mox
« ut furgit interficit; longa verb tentatio, quia prava e'
diutiusperfuadendo fiiggerit, v,elut ex lingua vipera
occidit. Et quia omnis hypocrita immundorum
fuggeftione fpirituum , quafi ferpentum veneno
fæculo habere niliil quærit. Quia ergo per hanc
duplum nobis pro fimplo redditur ,• rede hoc volumen
per viginti cubitos in lpngum tenditur, quod
per decern ddatatur. Sed quia hæc ipfa facra elo-
quia adæternam damnationcm funt eis qui illavcl
feire nolunt, vel certè Iciendo contemnunt, redè
de hoc volumine dicitur : H*c eft maledittio, qua
egredietur f t per faciem univerf* terra. Et cur ma-
ledidio dicatur, adjungit : £)uia omnis fur, ficut
ibi feriptum eft , judicabitur. Hypocrita igitur ,
quia fecundum verba Legis quæ novit, vivere con-
temnit, 8c de dodrina favores quærit, fur judicabitur
: quia per hoc quod jufta loquitur, laudem Dpenetratus, quæ fint fuperna fandi fpiritusdona
C a p u t
XV.
iubrepit, pot
tea violenter
mbit.
jlbi vita: juftorum rapit. De quo adhuc bene fub-
ditur:
Caput afpidum fagot, dr occidet eum lingua viper*.
19. Afpis parvus eft ferpens, vipera verb proli-
xioris eft corporis : 8c alpides ova gignunt, atquc
c ex ovis eorum filii procrcantur: vipera: autem cum
conceperint, filii earum in ventre fieviunt, qui rup-
tis-lateribus matrum ex earum ventribus procedunt.
Unde 8c vipera , eo quod vi pariat, nominatur.
Vipera itaque fie nafeitur ut violenter exeat, 8c cum
matris fua: extindione producatur. Quid ergo per
nequaquam confiderat, dum intentionem cordis
in exterioribus favoribus divulgat, rede fubjun-
gitur:
Non vide at rivulos ftuminis torrentis mellis dr V"!-1*
butyri.
zo. InEvangelio Dominus dicit: £>ui credit in C apii
me, ficut dicit Sqyptura, flumina de ventre ejus flu- XVI
ent aqu* viv*. Ubi Evangelifta fubjungit, dicens: Ric„.|
Hoc autem dixit de fpiritu, quern accepturi erant
credentes in eum. Rivuliergo funt fluminis, dona
Spiritus fandi. Rivulus eft fluminis caritas, rivu- ?•>
lus fluminis J - --------------- I r —_ ----------------------------------- - -f-i-d---e--s7, ri’v ulus flum inis fpes. "SVeMd VqJUuUo--
alpides parvos, nifi latentes fuggeftiones immun- ^ niam omnis hypocrita nec Deum , nec proximum
dor.rru„rm« fCpirrit,u"um- , cfig~urantur, q-ui cordl-ibi us h. omi diHgit, cùm tranfitoriam mundi gloriam quærit
num parva prius perfuafione furripiunt ? Quid verb
per linguam viperæ, nifi violenta diaboli tentatio
defignatur ? Prius enim leniter furripit : poftmodum
verb ëtiam violenter trahit. Caput itaque afpidum
fugit: quiainitium fuggeftionis occultæ par-
vum prius in corde nafeitur, fed occidit eum lingua
viperæ : quia poftmodum capta mens veneno violent
æ tentationis neçatur. Primùm fubtilibus con-
filiis ad cor hominis immundi fpiritus loquuntur :
qui dum lenicer perfuadent, qua.fi venenum afpi-
* Plurimi mfT. qut, egreditur, Sc Gc rurfus infra.
In Norm, domos aut agros.
‘ Norman, ex ovis earum. Uric, babet eorum Sc earum.
$ Lyr. Sag. Germ, ßigoc. perte evidenter. Uric, utramqüe pratfer;
rivulos fluminis non vider ; quia irrigatione non in»
funditur caritatis. Hypocrita dum præfentia lucra
quærit, munera futura defpicit, 8c fidem non ha-
bens, rivulum fluminis mente non videt ; quia
eft fides rerum argumentum non apparentium Et
dum retinet hypocrita quæ videntur, fpemncgli-
git eorum quæ non videntur. Rivulum ergo fluminis
per defiderium non videt; quia folis vifibili-
bus intendit. Et feriptum eft : JQjeodenim videt quis, RntJa|
quid fperat ? Rivulos ergo fluminis vidiflet , fi à
leftionem.
e Ica Anglic. Ccx , Utic. Sc plur. In aliis ,utfiuggerit, quod lcgitur in
omnibus Norm. G cxcipiasUcic. in quo tarnen priüs cxtjcit. Omncsau*
tem cdici, ut fiugit, quod lcgitur in Germ.
præfcntis * mundi gloria oculos clauderet, eofque A pere exempla potuerunt. Unde 8C amplioris read
cæleftis patriæ amorem aperiret. Et notan- tributionis tormento feriuntur, quia 8c ipfi ex fe-
dufn, quod non rivos, fed rivulos dicit. Accipi e- mctipfis ampliùs a&iones pravas , de quibus feri-
nim rivuli fluminis poflunt ea dona fpiritualia, quæ ri debeant, invenerunt. Bene itaque dicitur : Jux- v e t . x.
in amantis mentem ita de cæleftibus fubtiliter cur- ta multitudinem adinventionum faarum , fie dr ^£ c*
runt, ut per os carnis expleri non poflint. Sæpe faftinebit. Non enim inveniret iniquitatem no-
namque amantis animus tanto. contemplationis vam, nifi 8c quæreret > 8c non quæreret, nifi ex ftu—
munere replctur, ut videre valeat, quod loqui non dio perpetrate feftinaret. Penfatur ergo in tormento
valet. b Fluvius autem torrens, eft ipfa inundatio ejus nimietas malæ cogitationis, 8c dolorem recipit
Spiritus fanfti, quæ in contemplantis animum exu- dignæ retributionis. Et quamvis damnatorum om-
beranti infufione çolligitur, cùm mens plus quam nium fit dolor infinitus, graviora tamen tormenta
intelligere fufficit, replctur. Et feiendum, quia cùm recipiunt, qui multa in iniquitatibus, ex fuis quo-
nos Spiritus famfti gratia infundit, melle nos pariter g que defideriis invenerunt. Sed quia Sophar hujus
8c butyro replet. Mel enim defuper cadit, butyrum hypocritæ intulit poenam , protinus adjunoit culverb
ex animalium lade colligitur. Mel itaque ex pam, nec unam quamlibet narrat, fed earn ,&de qua '
ûëre, butyrum verb ex carne eft. Summi autem Pa- omnes oriuntur. Scriptum quippe eft : Radix om- , Tim
tris unigenitus, cum fit Deus fuper omnia, homo eft. nium malorum eftcupiditas. Cui ergo cupiditas do- "
fa&us inter omnia. Qui cùm nos dulcedine divini- minari dicitur, fubje&us procul dubio malis omni-
tatis fuæ 8c myfterio incarnationis replevit, melle bus demonftratur. Nam fubjungit : '
nos pariter 8c butyro fatiavit. Quia^ergo fpiritus Jïhtoniam confringens nudavitpauperis domum, Verfi.ig.frxa.
mjmmr - 'nH w p '' ^ ° ' e rapuit, dr non *diftcavit earn : nec eft fitiatus c
venter ejus.
Z3. Domum pauperis confringit 8c nudat, qui C a p ut
eum, quem,perpotentiam conterit, fpoliarequo- X IX .
que per avaritiam non erubefeit., Rapit eam, 8c Ætema pesna
maris hanc myfterio perungunt. Sed ifte hypocrita r non ædificat. Ac fiapertè diceretur : Qui hanc æ- r uIdlatur^ui
/.in/i m Avt’pri/M-iUin' fi.TAriUnc fn/iti. U a... «m.a—.a • . . luanoneroditicare
aebuit, mluper rapit. Venturus namque gavît,- quanto
in judicio Dominus didurus eft reprobis : Efarivï, ma.gis,5ui ra-
Chrifti mentem quam repleverit, 8c divinitatis ejus
dulcedine, 8c incarnationis fide lætificat; ifti rivuli
torrentis fluminis mellis fimul 8c butyri efle memo-
rantur : quia 8c de cognitione Dei alta mentem fua-
vitate reficiunt, 8c de incarnationisc gratia charif-
\y4 tf.
\ ®1PUT
■ v i i .
r| . ïi. d
]y§||in.in fem-
petoicnuntur
, niunqi!-im
! ' moite confu-
jgÇPffi.
quia in exterioribus favoribus fufus, hæc interna
dona non percipit, ad quæ poft fupplicia tendat,
adjungit, cùm fubditur :
Luet qu* fecit omnia, nec tamen confametur.
zi. Perfolvit enim d in tormento ea quæ hîc illicite
fervavit defideria ; 8c flammis ultricibus tra-
ditus, femper moritur, quia femper in morte fer-
vatur. Non enim in morte confumitur : quiaficon-
fumeretur vita morientis, cum vita etiam pcena fi-
niretur. Sed ut fine fine crucietur, vivere fine fine
in poena cojppellitur ; ut cujus vita hîc mortua fuit
in culpa, ilnc ejus mors vivat in poena. Dicat ergo
: Luet qu* fecit omnia , nec tamen confametur :
quia cruciatur, 8c non extinguitur : moritur, & vi
& non dediftis mihi manducare : Xf t t iv i, f'dr non ï ï « i ! ^
dUpUT
JBpiii.
iiiventisBucian
! W® pcenam,
quiim. :.i in.
; COlpan:.
dediftis mihi potum : hofpes eram, dr non collegif- £
tis me : nudus , dr non operuifiis me, 8c cetera.
Ex qua culpa fubjuhgitur : Hifeedite à me maledi- ii\dtm_
EH in ignem *ternum, qui paratus eft diabolo dr an-
gelis ejus. Si igitur tanta poena muldatur, qui non
dcdiflë fua convincitur ; qua poena feriendus eft,
qui redarguitur aliéna abftulifle ? Rapuit ergo, 8c
nonædificavit eam : quia non folùm de fuo nil tribuit,
fed etiam quod eratalienum, tulit. Bene autem
fubditur : Nec eft fitiatus venter ejus. Ven- Xvii!f|U
- w - cer quippe iniqui avaritia eft : g quia in ipfa colli- , ternis bonis
vit : déficit, 8c lubfiftit : fimtur femper, &: fine fi- D g iCUr , quidquid perverfo defiderio ^Iûtitur. Li- defidcratis
lie eft. Hæc folo auditu valde funt terribilia, quan- quet veto quia avaritia defideratis rebus non ex- S S i i t a “
tq magis pamone ; Sed quta mulncudo îmquitatis tinguitur, fed augetur. Nam more ignis cùm ligna g
ejus exigit, ut carere fuppliciis numquam poffit, quæ confumat, acceperit, accrefcit : & unde vi-
apte fubjungicur : detur ad momentum flamma comptimi, inde pau-
N B B multitudinem adinventionum fuarum, Jic lp poft cemitur dilatari. Et fæpe omnipotens Deus
cùm avaræ menti vehementer irafeitur , prius'ei
permittit ad votum cunëta fuppetere, fi 8c poft $
hanc per ultionem fubtrahit, ut pro eis debeat
fupplicia æterna tolerare. Unde 8c fubditur :
Et cùm habuerit qu* concupierat, pofaidere non Verfii#2
poterit.
Z4. Majoris quippe iracundiæ e ft, cùm hoc tri- C a p u t I - buitur quod malè defideratur, atqueinde repen- X X .
ta : nam fi illa)uberetur,mmirum conjugiumjam tina ultio fequitur : quia hoc quoque obtinuit, Majorisir*
culpa crederetur ; 8c tamen multi virtute virgini- ^ quod D eo irafeente concupivit. Unde 8c perPfai- %n(™eft>
tatis pollebt I ut videlicet plus, impendant obfe- miftam dicitur , cùm S efeam carnis malè popu- w B fëÊ Î
lus defiderafle perhibetur : ^fdhucefta eorum erat maIé defidc-i
in oreipforum, & ira Dei afeenditfaper eos, dr oc- j>fiaï‘ 77.3lj
ciditplurimos eorum. Soient namque tardiùs appa- i
rere divina judicia, cùm præpediuntur, neimpledr
faftinebit.
zz. Quia enim multa invenit ad culpam , novis
inventionibus cruciatur in poena. Nam quod hîc
fiifpicari non potuit, hoc iîlic ultioni traditus fèn-
tic. Sicut enim cxercitati in bonis operibus eleëti
nonnumquam plus ftudent agere , quàm eis di-
gnatus eft Dominus jubere ( carnis enim virgini-
tas nequaquam jufla e ft, fed tantummodb laudaquio,
quàm acceperunt præcepto ) fie plerum-
que perverfi quique in pravis aftibus excrcentur,
ut plus inveniant in perverfa operatione quod fa-
ciant, quàm ex ufu reproborum iniquitatis acci-
’*Norrnan,.& Germ.-wV*.
Ita Beüov. Ebröic. & alii Normao. Hanc left, annotavit in
*nar8* Guflanr. In Germ & in edit. Parif. 149;. fluvius autem tor-
rntis, qu0d rCpCritur in-cod. Utic. a prima manu. Edit. Bafil. & Pani.
i; 18. fluminis autem torrentis. In vulgata & textu hebr. leaitur tor-
rentes. - °
ftnvBell0V’ * rat'a c^rifmalis ’ c.luod Pro vari,a left, annotatum a Guf-
* Tyron, tormenta. Norm, intormentis. Lyr. & Bigot, intormentis ilU
qui illi cita fiervavit defideria. Germ, in tormenta ea quthîc inlicita fient
vavit.
* Sag. Bigot. Sc Lyr. rapuit eam. & paulo poft .• infiuper fr rapuitK
1Turon. fr non dediflis mihi bibere.
* Ita Norm. & Turon. Ar edici cum Germ, quia in ipfio.
h Sic ex Gcrm.Bellov. Turon. & Norm, reftituimus. In Bafil. 1^4. Sc
Parif- x;i8. frpofihancadulationemfiubiio trahit. Parif. 1495. f r pofiai
ultionemfiubito trahit. Recent, cd. f r pofiea per uUiontjn fiubtrahit.
1 Norm. e/ï<tf. Et infra , adhuc efict.