V a T. itX.
ïU c . v.
Crcdcntibos,
& male vivcn-
tibus, fidei
lumen auferc-
tur.
b
Antichrifti
R E c.vi.
Jam in mem-
bris fuis vivit
& fevit Anci-
cliriftus.
Genef. 4 . .
Mittth. 26. is.
i
A ä.2 . 19.
AfOC.Z. 14.
f
Ibid. %
qui iniquîtatis fux malitiam fidei nomine palliant. A rear, qui nccdum venir. Hinc Johannes ait : Nunc
Nam dum juxta prxdicationem fidei vivere negli-
gunc, &: tarnen camdcm fidcjn fpecictcnus vene-
rantur, honorem vitx prxfentis cx nomine religio-
nis quxrunt: hocquc eis cx fide lucct, quod cos
fides coram hominibus refovet. Sunt verb nonnul-
li, qui arterna qux audiunt, veracitcr credunt,
8c tarnen eidem, quam tenent, fidei male vivendo
contradicunt. Habcnt hi quoque a in tenebris lu-
ccm fuam : quia dum pcrverfa agunt, 8c tarnen de
Deo refta fcntiunt, nc tcnebrefcant funditus, ex
quadam parte fulgorc luminis illuftrantur. Qui
dum plus terrena quam cxleftia, plus qua: vident
quam qux audiunt, b diligunt, pulfarite perfecu-
Antichrifti multi fatfi funt; quia iniqui omncs jam
ejus membra funt, qux fcilicet perverse édita caput
fuum male vivendo prxvencrunt. Hinc Paulus
ait : TJt revelctur in fuo tempore » nam rnyfteriunt ri
jam operatur iniquitatis. Ac fi dicerct : Tunc Anti-
chriftus manifeftus videbitur ; nam in cordibus ini-
quorum fecreta fua jam nunc occultus operatur.
Ut enim dc apertioribus criminibus taccam, eccc
alius fratri in corde fuo tacitus invidet, 8c fi occa-
fioncm reperiat, eum fupplantare contendit : cujus
alterius membrum eft , nifi ejus, dc quo feri-
ptum eft : I nVidia diaboli mors intravit in orbem s^.:
terrarum ? Alius magni meriti efl'efc xftimans, pei
tionis articulo quod red; urn credere videbantur , B tumorem cordis cun dis fe prxfeïéns, omnes feamittunt.
Quod illo maximè tempore multiplicius
agitur , quando furgente ipfo iniquorum capite,
in fandam Ecclefiam pcrfecutione ultima , liberis
fuis viribus ejus fortitudo graflatur. Ibi tunc cor
uniufcujufque oftenditur , ubi quidquid in occul-
tislatcbat aperitur; 8c qui nunc ore funt pii,& corde
funt impii, publicatâ malitiâ corruunt, 8c lu-
cem fidei quam fpecietenus tenuerant , perdunt.
Sed inter hxc neceflc eft ut unufquil'que noftrum
ad cordis fui fecrccum redeat, 8c adionis fux damna
pertimefcat, ne exigentibus meritis, per diftri-
dam juftitiam judiciorum Dei in talium hominum
numcrum incurrat.
15. Nemo autem fibiincautè blandiatur, & idmetipfo
inferiores credit: cujus alterius membrum
eft, nifi ejus de quo feriptum eft : Omne fublime
videt, g & ipfe eft rex fuper univerfis filios fuperbia ? g
Alius mundi hujus potentiam quxrit, non quo aliis
profit, fed quo ipfe alteri fubditus non fit: cujus alterius
membrum eft, nili ejus, de quo feriptum
eft: jQui dixit, Sedebo in monte teßamenti} in late- ifi.n
ribus yiquilonis : aßendam fuper altitudinetn nu-
bium :ßmilis ero K^iltifsimoSolus quippe Altifii-
musita dominatur fuper omnia, ut alteri fubefle
non poffit. Quern diabolus imitari perverse voluit,
cum fuum dominium quxrens, ei fubefle rcciifa-
vit. Imitatur ergo diabofiim quifquis idcirco po-
teftatem fuam appetit, quia r ----- -------- - — - ——- —— — 3 —- — p ------------------ n — — » —— —e-i q-Ju-—i -f-ib-i-eft fuperna
circo c fe à tali cafu extraneum credat , quia ad ordinatione prxpofitus, fubefle raftidit.
illius tempeftatis procellam pervenire fe non exifti
mat. O quanti iilius tentationis tempora non ,vi
derunt, & tarnen in ejus tentationis procella ver-
fantur.Cain tempus Antichrifti non vidit, 8c tarnen
membrum Antichrifti per meritum fuit. Judas fx-
vitiam perfccutionis illius ignoravit,d & tarnen viribus
crudelitatis ejus, avaritia fuadente fuccubuit.
Simon divifiis longe ab Antichrifti temporibus cx-
titit, 8c tarnen ejus fc fuperbia:, miraculorum potentiam
perverse appetendo , conjunxit. Sic ini-
quum corpus fuo capiti, fic membris membra jun-
guntur, cum 8c cognitionc fe nefeiunt, 8c tarnen
prava fibi adione copulantur. Nequc enim Pcrga-
mus Balaam libros aut verba cognoverat, 8c tarnen
16. Sunt præterca plurima, qua: quofdam in ip- -Vsw
fa pace Ecclefia: conftitutos, infidèles efle rqnun- j^
tient. Video nam que nonnullosita perfonam po-vc™
tentis acciperc , ut requifiti ab eo, pro favore ejus 8an1,
non dubitent in caufa proximi veritatem negare.
Et quis eft veritas, nifi ille qui dixit : Ego fim via, film
veritas , & vita ? Neque enim Johannes Baptifta m™.
de confeflione Chrifti, fed de juftitiæ veritate re-
quifitus occubuit ; fed quiaChriftus eft veritas, ad
mortem ufquc idcirco pro Chrifto, quia videlicet
pro veritate, pervenit. Ponamus ergo ante oculos
quod aliquis percundatus perfonam potentis ac-
cepit, & ne verbi faltem injuriam pateretur , veritatem
negavit. Quid rogo iftc faceret in dolore
ejus ncquitiam lequens,c voce fupernæ increpatio-^ poenarum, qui Chriftum crubuit inter flagella vernis
audiebat : Habes illic tenentes doclrinam Balaam
, qui docebat Balac mittere fcandalum coram fi-
liis ifa e l, edere & fornicari. Thyatiræ quoque ecclefiam
ab Jezabel notitiaf 8c tempora & locadivi-
debant : fed quia earn par vitæ reatus adftrinxerat,
inefle ci Jezabel dicitur, atque operibus perverfis
infiftere, Angelo atteftante , qui ait : Habco ad-
verfiis te aliqua ; quia permittis mulierem Jezabel y
qua fe dicit propheten, docere & feduccre fervos meosy
fornicari & manducare de idolothytis. Ecce quia rc-
periri potuerunt, qui Jezabel vitam reproba adione
feçuti funt, jezabel illic inventa memoratur:
quia videlicet pravum corpus conjundi mores uborum
? Ecce 8c poft hæc ante oculos hominum ad-
huc Chriftianus eft, 8c tarnen fi eum Dominus dif-
tridc difpofuit judicare, jam non eft.
17. Video autem alios , quibus per locum ma- Enrol
gifterii, exhortandi funt officia arguendique com-
mifla, qui vident aliquid illicitum admitti, & ta- giigwii
men dum quorumdam potentum offendere gra-
tiammetuunt, arguere non præfumunt. Quifquis^
iftc e ft, quid aliud facit, nifi videt lupum venien-
tem, 8c fugit ? Fugit, quia tacuit : tacuit, quia dc-
fpcdâ ætcrnâ gratia , temporalem gloriam plus
amavit. Ecce ante potentis faciem intra fui fe latc-
bras filentii abfeondit, 8c ficut perfecutioni publinum
faciunt, eciam fi hoc loca vel tempora fein- E cx,^1 fic occulto locum dedittimori. Bene detalibus h
dunt. Unde fit, utin perverfis fuis imitatoribus 8c dicitur : Dilexeruntgloriam hominum maqis quam
iniquus quifque maneat qui jam prxteriit, &: in Dei. Quifquis igitur talis eft ' fi hxc diftndè judifuis
operatoribus ipfe iniquorum audor jam appa- cantur, ctfi perfccutio publica defuit, tarnen tacen-
* Corb. Gcrnj. Vindoe. Pratcl.Utic. inter tenebras.
•’ Luxacus hie locus oini/lionc verbi, diligunt, in edit. Gilot. Vatic.
Zc aliis non paucis, refti turns ell opc mlT. Anglic. & Gallican. necnon
vet. edit. Parif & Bafil.
* Ita Corb. Germ, yindoc. Ebroic. aliique Norm, ac vet. edit. Pa-
rif. 148-S. & 14PJ. In edit. Parif. i j iS . & in Bafil. 1J03. ac 1514. legitur
fimplicitcr : f t a tali extraneum credat. In recent, habes occafu , pro
cafu.
* Corb. Gcrm. Ebroïc. aliique Norm. Sc vêtus ed. Parifi & lawrn
juri crudelitalii. . .fuccubuit. Laud. & tamen jure crudelitatis ejus av*-
ritia fuadentis fubcubmt.
e Vindoc. Laud. Pratçl. &e. vocem fuper ne increpationis.
* Laud. tempora longa dividebant.
8 Idem cod. ipfe eft rex fuperbie,fuper univerfis fil-os.
t Turon. fic occultum locum dédit timori. Laudun. fie occulte locum
dédit timori.
H f i? do Chriftum negavit. Non çrgo dofunc vel in pace A & deftruct iUuftmtione advent usfui, reefte dicitur
■ défia: Eccleux Antichrilti tentamenta. Nemo itaqueilia g ./ . : J
perfecutionis extremæ tempora quafi fola perhor-
refeat. Apud iniquos namque quotidie res Antichrifti
agitur, quia in eorum cordibus myftcrium fuum
jam nunc occultus operatur. Et fi multi nunc fpecietenus
intra Ecclefiam conftituti fimulant fe efle
Et brachium excelfum conteretur.
19. Cunda tamen hxc , qua: bis difeufla funt, Verbidivini,
adhuc intelligi& aliter poflunt. Verba enim Dei *Iuo P,us twVj
quafi pigmenta quædam noftri funt adjutorîi. Et ma’is'a^c-
ficut pigmentum quanto plus teritur, tanto plus in turf |||8
poculoejus virtus augecuii itadivina eloquia h quo b
magis exponendo conterimus , eo audientes am-
plius quafi bibentes juvamus. Quia igitur miferi- v , Tl v.
cors Deus diu peccata hominum tolérât, 8c cùm
jam vicinum fincm refpicit., plerumque rrientes
peccantium immutat, redè dc fe , vim tantx pic-
tatis infinuans, ait * r
Nuf ! î ul^ tenuif ii concutiens extrema terra , & ^erf, § |
quod non funt, in adventu tamen judicis proden-
tur quod funt : de' quibus bene Salomon àit : Vidi
impios fepultos, qui etiam ciim adhuc viverent, in
loco fanffo erant , & laudabantur in civitate, quafi
jufiorum operum. Igitur poftquam dc iniquis didum
cft, Rcfiituetur ut lutum fignaculum, & fiabit ficut
vefiimentum, & aufereturab impi is lux fua ; quod
utique in ilia cft Antichrifti perfecutioue facien- B excufsifii impios ex ea?
dum j mox de ejufdem Antichriftia perdicione nos
confolan^, a it :
Et brachium excelfum conteretur.
r 18. Quid namque aliud excelfum brachium ac-
cipitur, nifi fuperba Antichrifti celfitudo, qux fti-
fu- per reprobas mentes hominum faftu gloria: fccu-
feeafus. jaris erigicur , ita ut homo peccator, 8c tamen xf-
timari homo defpiciens, Deum fe fuper homines
k a. 4. mentiatur ? Unde 8c Paulus Apoftolus dicit: Ita ut
intemplo Dei fedeaty ofiendens fe tamquam fit Deus.
Cujus ut tumorem plcnius oftendcret, prxmifit:
JZffi adverfatur & extollitur fuper omne quod dicitur
Deus y autquodcolitur. Deus enim dici aliquan-
do 8c homo poteft, juxta quod ad Moyfcn dici-
tut: Ecce confiitui te Deum Pharaonis.Dcus veto co-
li purus homo non poteft.Quia verb fe Antichriftus
& fuper fandos quofque homines, & fuper ipfius
potentiam divinitatis extollit, per exadum fibi nomen
glorix, 8c hoc quod Deus dicicur, 8c hoc
quod Deus colitur, tranfire conatur. Notandum verb
cft, in quantam fuperbix foveam cccidit, qui in
menfura ruinx qua lapfus eft, non pern-unfit. Diabolus
quippe vel homo a ftatu condicionis proprix
r J- e5aca mente corruerunt, ut vel ille diccrct: i^Af
cendam fuper altitudinem nubium, fimilis ero <^Altif-
f flmo •• vel ifte audiens crederet I Aperienturoculi ve-
eritis ficut dii. Idcirco ergo uterque cecidit.
lo. Per terram quippe, homo infima fapiens de- C ap IX
fignatur, cui peccanti didum eft : Terra e s , & in Deoshomii*
terram ibis. Sed quia pius conditor faduram fuam n.cm Don dele-'
non deferit, mala hominumc 8c per fuam fapien- 5 ,'5^“ rf^
tiam tplerat, 8c per corum quandoque convcrfio- licûiûs purgat,
nem relaxat. Cum autem duras atque infenfibiles Genef’ }- l9'
mentes refpicit, modo cas minis, modo verberi-
bus, rnodo revelationibus terret ; utqux peflima
fecuritate d duruerant, falubri timoré mollefcantj d
quatenus vel ferb redcant, & hoc ipfum faltem,
quod diu expedati funt, crubcfcanr. Sic enim
Dominus quia extrema vitx noftrx plus judicat, ÔC
idcirco eledos fuos in fine follicitiiis purgat. Scri-
q Ptum quippe eft : Deus judicabit fines terra. Tan- r. Reg. z. 10,
to ergo impenfius ultimis noftris invigilat, quanto
in ipfis pendere initia vitx fequentis penfat. Quod
quia mifcricorditer facit, pietatc fua in medium
deduda, qua ctiam ferb converfos peccatorcs rc-
cipit, beati Job juftitiam erudit, dicen s:Numquid
tenuifii concutiens extrema terra, & excusfifii impios
ex fia ? Subaudis^ ut ego, qui in fuis ultimis fxpc
peccatores terrendo concut'io, convertcndo teneo,
atque ab eorum cordibus impios cogitationum motus
evello. Et rede bcato Job Dominus, quomodo
juxta fincm peccatorcs converrat, infinuat. Ac fi
aperte dicat : Mifericordix mex potentiam refpice,
8c tux juftitix dationem preme. Qux extrema
quia efti Deo fimilisnonper juftitiam, led per po- D hominis', quia etiam. cùm‘ cönvertithTper carnïs
[poren- tentiam concupivit. Sed homo per gratiam libcra- mnrri-m <11» _t l■ n
i, f" Deifimilitudinem perverse appetendo ceciderat,
in reatu criminis fui longé Deo imparem
t. je efle cognofcens clamat : Domine qui sfimilis tibi ?
Diabolus verb in lapfu fui criminis juftè dimiflus,
in menfura ruinx fux minime permanfit; fedquan-
! to diutiùs ab omnipotentis gratia defuit, tanto ma-
■ gis reatum criminis cumulavit. Nam qui ideo cccidit
, quia perverfo ordine Dco elle fimilis voluit,
eoufque perdudus eft, ut in Antichriftum veniens,
vidcri Deo fimilis dedignecur , atque cum quem
habere non potuit fuperbus xqualem, damnatus
mortem , ilia antiqux culpx vindida comitatur,
protinus infinuat, cùm dicit :
Refiituetur ut lutum fignaculum , & fiabit ficut Verf.
vefiimentum.
x}\ Homincrn quippc Dominus, quem ad fuam C a p . X.
fimilitudinem condidit, quafi quoddam fux po- Homo Dei fi!
tentix fignacùlum fecit. Quod tamen ut lutum gnaculum fc
reftituetur ; quia licèt xterna fupplicia per çpnver- ™mgïbp°il!ïj
lioncm rugiat, in ultione tamen perpecratx fup per mortem fie
bix camis morte damnatur. Exluto quippe homo
conditus, & mentis accepta ratione, fimilitudine
dtvinæ imaginis decoratus, elatione çordisifttumef-
■ ■ S H 1 deiUo hoc quod jam cens, quhl
B E Undc mirâ.conditoris juftitiâ afltum cft, ut quia
dicitur Deus, aut quod colitur: aperte monftratur, Der fenfum inrnmutV niiMm ______
quiaappetendo dudum Dei fimilitudinem, quafi
juxta Deum erigere fe voluit, fcd'in fuperbix culpa
crefeendo, jam fc fupra omne quod Deus dicitur
& colitur , extollit. Quia ergo hxc ejus fuperbia di-
tidi judicis erit adventu ërienda, ficut feriptum
c ■ £)uem Dominus Jefus interficiet fpiritu ori fu i ,
ac al-rcccnt- t erf ecut‘°r>e; forcaffc quod incongruum
ift‘ t ? “ > D.cum n° s de Antichrifti perditionc confilari. SedTcnfus
P«ditlone n0t>IS contolanoncm affcrrc» prarnuntiata finura Antichrifti
-«^2 5 anVi11-. M nonnuIli cdir- 1U0 magis exponendo conteruntur, eo
5 ’ * • -javantur. Quod cmendavimui ex m C Anglic. Norman.
per fenfum intumuit, quem rationabilcm accepit,.
rurfus terra per mortem ficret, quam efle fc confi-
derarc humiliter noluit : 8c quia peccando Dei fimilitudinem
perdidit, moriendo verb ad limi fui
materiam redit, re£tè dicitur \ Reftituetur ut lutum
fignaculum. Et quia de corpore dum fpiritus vo-
catur, quodam quafi involucro fux carnis exuitur,
Laud. Sc Corb. Germ.
8 Ita Vindoc. Ebroïc. aliique Norm. Laudun. See. At editi cum
mfi Corb. Germ. & per fuam patientiam tolérât. Fortaflè perpeti-
dentes, tolerare,y d patientiam potiils pertinere quàm ad fapientiam
yoccm banc in alteram mutandam cenfuerunt. *
* Laudun. duraverant.