S AN C TI G R E G O R I I
I N E X P O S I T I O N E M B E A T I JOB
M O R A L I U M
\ * t . Sc R . I,
'Quid hoc li-
bro fit pix-
üandum.
L I B E R , T R I G E S I M Ü S - Q J J I N T U S,
E T U L T I M U S.
In quo per tmacepkalxoßm multx jam difta remocantur, & immenßm hoc opm demijjijjima hu-
mxnx infirmitatis confeßione ahßhitur.
UiAifte ultimus hujusoperis liber A ret.In cujuscomparationcftultumeft noftrum om-
eft, & locis difficilioribus pertra&a- nc quod fapic. Et qüi fapienter quidem locutus ho-
minibus fuerat, divinas tarnen lententiasaudiens,
fapienrius fe cognofcit non eile fapientem. Hinc eft
quöd Abraham inter verba Dominica nil fe nifipul-
verem vidit, dicens: Loquar ad Dominum meum, Gntf,u
Joh+z. Verf. 2,
C a p . I.
R £ C. XI.
Diaboli viribus
D ci omni-
:po:cnria, ma-
chinationibus
«ntia opponi-
xur.
r*rf. 3.
tis, minus obfeura funt qux fuper-
funt: libet hunc indulgentiùs remif-
fiufque tranfcurrcre. Velut emenfo
enim màgno mari, jam littus cernimus, t e inten- ^ ,
ttonis noftrx vela déponentes, non eodem quo cum fim pulvis & cinis. Hinc eft quod Moyfes omprius
impetu ducimur : fed tarnen adhuc ex impul- ni Ægyptiorum fapientiâ inftrudus , ex quo lo-
fione priftini flatus imus. a Quafi anxietaris noftrx quentem Dominum audivit, impeditioris t e tar-
ventus cecidit, fed tarnen ejus vis jam feipfa tran- g dioris linguæ fe effe dcprehendic, dicens : Obfecro
quillior ufque ad ftationem nos lictoris impellit. Domine >non fum eloquens : ab heri enim & nudiuf-
Jo-itur poftquam fideli famulo Dominus Leviathan tertius , ex quo locutus es ad feryum tuum, impedi-
hoftis ejus quàm fit t e fortis t e callidus oftendit, tioris & tardions lingua fum. Hinc eft quod Ifaias,;/*.
dum viresilliusfubtilicer fraudefquc patefecit, bca-
tus Job ad utraque refpondit, dicens:
Scio quia omnia potes , & nulla te latet cogita-
tio.
1 . Contra immanes quippe vires cjus intulit :
SCio quia omnia potes >•'contra occultas vero machi-
nationes illius fubjunxit : Et nulla te latet cogitapoftquam
fedentem Dominum fuper folium excel-
fum atque elevatum vidit, poftquam Seraphim
duabus alis faciem, duabus velare pedes , t e dua-
bus volare conlpexit, poftquam id quod eft, San-
dus, fandus, fandus Dominus Deus cxercituum,
alterum ad alteram clamare audivit, ad feipfum
rediens, ait: Fie mi hi quia tacui, quoniam virpol- f,
C a p . m
Quidquidin
rebus creatis,
Deo compara-
tur,inane fit Sc
nihil,
tio. Unde t e mox Leviathan eidem exprobrat, di- C Im u s labiis ego fum, & in medio populipolluta la-
ccns. bia habentis ego habito. Moxquc ipfam pollutiog
u is eft ifte , qui celât confilium abfque feien- nem unde cognovcrat fubdens, ait: Et regem Do-
t j f ? minum exercituum vidi oculis mets. -Hinc ctiam
Àbfque feientia enim Leviathan celatconfilium; Jeremias divina verba audiens, verba fe non ha-
quia quamvis contra infirmitatem noftram multis bere cognovit, dicens : a a , Domine Dens , ec-J«m.i,
fraudibus occultetur, protedoris tamen noftri fan- ce neftcio loqui s quia puer ego fum. Hinc Ezechiel vht.h
da nobis infpiratione detegitur. b Abfque feientia loquens de quatuor animalibus , dicit : Cum feret
celat confilium ; quia licet tentatos lateat, latere vox fupra ftrmamentum , quod erat fupra\caput eo-
tamen protedorem non poteft tentatorum. Igitur rum, Jlabant & fubmittebant alas fuas. Quid enim
audita fortitudine & calliditatc diaboli, auditaj-v per volatum animalium , nifi Evangcliftarum at-
etiam creatoris noftri potentia, qua: & ilium va- .que dodorum fublimitas defignatur ? Vel quid
fuht alæ animalium , nifi fandorum contemplatio-
nes eos ad cæleftia d fublevantes ? Scd cum nt vox d
fupra firmamentum, quod fuper caput eorum eft,
ftantes fubmittunt alas fuas : quia cùm internam
voeem fupernæ fapientiæ audiunt, quafi volatus
fui alas, deponunt : quia videlicet ipfam veritatis al-
titudinem minus fe contemplari polfe cognofeunt.
Ad voeem ergo defuper venientem alas deponere,
eft cognita fupernapotentia, virtutes proprias hulenter
reprimit, & nos mifericorditer tegit, qua:-
fumus beate Job, ut qux de temetipfo fends, nobis
minime occultes. Sequitur : v
ideo inßpienter locutus fum, & qua ultra modum
excederent feientiam meam.
3. Omnis humana fapientia quantolibet acumi-
ne polleat, divinæ fapientiæc comparata, infipien-
tiaeft. Omnia enim humana, quæ jufta, qua: pul-
chra funt, Dei juftitix& pulchrirudinicomparata,
nee jufta nee pulchrafunt, nee omnino funt.Bea- E miliare, & confidcrationc creatoris nil de fe aliud
r , i ‘ c * I /-. j * !/V ». . L . . x i . fm. tus itaque Job ea qux dixerat, fapienter fo dixiffe a i f t u n /Innr nivtcrederet,
fi verba fuperioris fapientix non audiquàm
abjeda fentirc. Sandi itaque viri dum divi-
nitatis c fententias audiunt, quanto magis con- e
* Vindoc. Pratcl. Utic. Sc duo Germ. quafi enim.
* Idem cod. Vindoc. abfque fapientia.
c In edit. Bafil- 1I14. Gilot. Va tic. legitur: comparata nee fulchra
pee jufta, fed infipientia eft, quod nullus cx noftris cod. m(T. habec.
habent; quamvis in editjsvet. Sc recent, legatur «rww.
tcmplando proficiunt, tanto ampliùs dclpicicndo
quod funt, aut nihil * aut prope hihil fe elfe cognofeunt.
Refpondeat ergo divinis fermonibus bea-
tus Job, & fapienter proheiens, ftultümfeefl’e de-
prehendat, dicens : In ß p ie n t e r lo cu tu s f u m , é 4
qua u ltra mod um e x c e d e r en t f e ie n t iam meam. Ec*-
cc tanco fe ampliùs redarguit , quanto ampliùs
proficit, & feientiam fuam ultra modum excellif-
fe fe crcdidit $ quia in Verbis Domini plus quàm
xftimavcrat, fccreta ejus fapientix agnovit. Sc-
quiturr:_
. i^Audi, & ego lo q u a r : intertogabo t e , & re/pon«■
de m ih i.
; III. 4 * Audire noftrum, eft fono aliunde venienti
in,, aurcm alio pofitam commodare. At contra Deo, ^
cui nil extra eft , audire propriè eft , fub femet-
|!m,: ipfo furgentia defideria noftra percipere. Ad Deum
|D«um ergo, qui &c tacentium corda cognofcit, loqui
rc' noilrum, eft non vocibus gutturis id quod fen-
rimus prodere , fed promtis ad ilium defideriis in-
hiare. Et quia ideo quifque interrogat, ut difee-
re valeat quod ignorât, homini Deum interrogate,
eft in confpeâu ejus nefeientsm fe cognofce-
re. Refpondcre autem Dei, eft eum qui fe humi-
liter nefeientem cognoverit, occultis infoirationi-
bus erudirc. Ait ergo beatus Job : <^Audi, & ego lo quar.
Ac fi diceret : Mifericorditer defideria mca
percipc, ut dum hxc tua pietas percipiens adjuvat,
ad te multipliciora confurgant. Bona quippe vota q
quoties effedum percipiunt, multiplicancur. Unde J
e- alias foriptum eft : Ego c la m a v i , q u o n iam e x a u d i-
f i t me. Non enim ait : Quia clamavi, exaudifti me î
fed- c la m a v i , q u o n iam e x a u d iß i m e. Qui, enim loquens
exauditus fuerat, vôtis proficicntibus exau-
ditus clamabat : Interrogabo t e , (jp re(ponde m ih i.
Ac fi diceret : Nefeientem me ex tux feientix con-
templatione cognofco. Interroganti igitur refpon-
de, id eft ftultitiam propriam humiliter cognof-
centcm doce. Quia enim interrogaret ipfe ex defi-
derio humiiitatis, & Deum fibi rclpondcrc qux-
reret ex magifterio alpirationis, verbis fequentibus
declaratur. Interrogaturum quippe feperhibuit,
fod nihil interrogando fubjungit. Nam fola de fe ;
i humilia fentiens, & qux mifericorditer à Domi-
nopcrcepcrit agnofeens, protinus fubdit :
( -A u d i tu a u r is a u d iv i t e , n u n c autem o c u l u s meus
v id e t te.
j. IV. J'. nimirum verbis apercé indicat, quia quan-
L tnh C° V^US Superior eft audicu , tanto differt ab eç
jX T o d Prilis extjcic 5 & hoc quod poftmodum per
pi co- nagella profecic. Et quia interno oculo veritatis
pio- lumen magis confpexerat, humanitatis fux tc-
nebras dijudicans plus videbat. * Unde & fequi-
tur : , ,
(• idcirco i p ß m e reprèhendo.
(• V. Qi^anto enim quifque fe minùs videt, tanto
». 101 minus dilplicet : & quanto majoris gràtix l‘uf
migis ? Cn Perc‘Pit: > rfnt0 ampliùs reprchenfibilem fe ef-1
jjjkinu.Ie cognofcit. Cùm enim intrinfccùs fublevatur per
J '«t. omne quod eft, ad cam quam fuper fe confpicit re-
gulam congruere nicitur. Et quia adhuc humana
mhrmitas.. pedit, cernit quia ci cx non minima
parce diflentic ; totumque ex fe illi onerofum eft,
quod internx regulx conveniens non eft. Quam
t l T r * m kcat^s P0^flagella proficicnsampliùs
iulpicit, à femctipfo in magna fui redargutiok
Tiixon. Laud, duo Germ. Norm infticit.
‘rliobu.,j.,t aj ?ji cemocmt-fu&n tPliIoc.r- Norm, cum Laud. & duob. Germ. Editishabcn-
A né diffentit, dicens : id c ir co ip fe m e r ep rehehdo . Sed
quia nulla eft cognitio reprehenfionis, fi non fc-^
quantur ctiam lamentxpténicudinis, re<ftè poft re^
préhenfionem fubditur :
Et ago poenitentiam in favill'a (jr cincfe. ibidem
7. In favilla etenim t e cinerc poenitentiam a- r -
gere, eft gontemplatâ fummâ cflentiâ, nil aliud vt
quam favillam fe cinercmque cognofcerc. Unde Vana eft noftri
& ciVitati reprobx in Evangelio Dominiis dicit 4 cognitio cjuani
S i i n Tyrtf'dr S id o n e f a t t x f u i j f em < o irm u t q u x f x -
f ta f u n t tn v o b is , o ltm in c iliv io & cin er e poe n i- Matth.
te n tiam eg ijfen t. In cilicio quippe afperitas b t e b
pundio peccatorum, in cinere aiiccm pulvisoften-
dicurmortuorum. Et idcirco utrumque hoc adki-
beri ad poenicenriam folet, ut in pun&ione cilicii
cognofeamus quid per culpam fecimus, t e in favilla
cineris perpendamus quid per judiciümfadti fu-
musi Confidcrentur ergo in cilicio pungentia vi- m cilicio &
tia , confideretur in cinere per mortis fententiam cincrcpoeni-
fubfequens jufta poena vitiorum. Quia ertim poft SeTàï!
peccatum carnis contumelix furrexerunt, videat dwa-
homo in afperitace cilicii fuperbiendo quid fecit
vidéat in cinere ufquequo peccando pervenit. Poteft
quoque cilicio, ipfa per rccordationem arqué
poenitentiam , dolorum pundio defignari. Nam
hoc quod , ait beatus Job : Ipfc me reprehendo j
quafi quodam cilicio pungitur, dum iti mente fua
afpéris redargutionum ftimulis confricatur. In cU
; nere autem agit poenitentiam ; quia éx primo pec-
cato, quid per juftum j udicium fadlus fit, folerter attendit
, dicens : Ago poenitentiam in favilla <& cine*
te. Ac fi aperce dicar : De nullô aucloris mci do-
no fuperbio j quia fumtus ex pulverc,-per iilatx
mortis fenteiidam ad pulverem me redire cognofco.
8. Auditis igitur cilmflis férhïonibus Job , cogni- v*T. nt.
tis- eciam refponfionibus amicoriim, libet ad inter- Dc.‘ de J°b *
ni judicis fententiam c fpeftationem mentis nof- S , C,UJ ,u"
t r x converrere, eique dicere : Ecce Domine utraf- c
que in confpe&u tuo difterentiutn partes audivi-
mus, t e Job qtiidem in hoc cercaminc virtucis fux
fa&a revolvere, t e amicos ejus contra eum cocno-
Dvimus tux juftieix gloriam defenfare. Inter hxc
autem quid noftra mens fentiat agnofeis. Nequd
énim poflumus corum nos diéta reprehendére ,
quos defenfioni tux cognofcimus defervire. d Sed d
ecce afliftunt partes, expectant fententiam : prefer
ergo Domine ex invifibili régula fubtililfimum
tux diferetionis examen , t e quis in contentionc
ifta fit re£tiùs locutus oftendc. SequitUr :
Poftquam autem locutus eft Dominus verba hac Firfi M
ad Job, dixit ad Eliphaz. Themanitem : Iratus eft
furor meus in te > & in duos amicos tuos, quoniam
non eftis locuti coram me rectum ,ftcut fervus meus
Job.
9 . O Domine, judicii tui féntentia indicat C ap. VII.
I quantum à lüce tux re&kudinis excitas noftra dif R e c . vi.
- col'dat. Ecce te judice beatum Job vi&orem effe I1,c ,abfol”itur*,
cognofcimus , quem in te peccaflc loquendo ere- m i Cuc'iam
debamus. Te judice addidiïunt, qui beati Job
fe mérita tranfoendere pro te loquendo credide-
runt. Quia igitur ex divina fententia quid dé par-
tibus xftimemus agnovimus, nunc ejufdem fen^
tentix paulo, fubtiliùs verba penfemus. Quomo-
do enim fuperiùs beatus Job reprehendicur, fi in
comparationc ejus re&itudinis amici illius nequac
Vindoc. Pratcl. UùcÀrtfteciionem. Germ. exptSationem.
. i Corb. Germ. Bbroi'c. aliique Norm, fed ecce affiflnm, parittr **-
ptftant, See. '■ T : ' f
C C c c iij