SancH Gres;orii Moralium m 5. Quid per. jumenta, nififenfu pigriores: quid ç Ap .
< 3 ^ 7 , '-“ - 5
... -reprobis, quando omnia amifit. Ait ergo : K^Sun- A
■ dant tabernacula pudonum , dr audafter provocant
Deum : quia pterumque mail eo magis contra
Deum fuperbiunt, quo ab ejus largitate be contra
mêritum ditantur : be qui provocari bonis ad
meliora debuerant, donis pejores fiunt.
Qvw injufte 3. Sed intelligendum nobis eft, quomodo prx-
faeium mali^, holies appellentur, dum protinus additur : Cum ip-
| f t dedent omnia in manibus corum. Si enim prædories
funt, violenter abftulerunt : be dubium non
eft , quia violentorum non fit adjutor Deus.
Quomodo igitur ipfe dat, quod hi qui prxdones
funt, nequiter tollunt ? Sed feiendum eft, quia a-
liiid eft quod omnipotens Deus mifericorditer tri-
per cæli volatilia, nifi fumma atque fublimia fa-
pientes intelligere debemus? De jumentis quippe, menu
id eft, fenfu pigrioribus feriptum eft : i^Tnimalia
tua habitabunt in ea. Et quia fublimia fiipientes, pifces«,^1
in verbis noftri Redemtoris evolant, feriptum eft :
J ta ut voitures c,eli ventant, f r habitent in ramis Matthft'1
ejus. Quid veto per terram, nifi terrena fapientes ? i‘
Ünde be primo homini cæleftia deferenti dictum
eft, Terra es , dr in terram ibis. Quid .per pifees Genf.lti_
maris, nifi curiofos hujus fæculi debemus accipe-
re ? h De quibus Pfàlmifta ait : Pifees maris, qui Pfal.s
perambulant femitas maris. Qui in magnis rerum b
inquifitionibus quafi in abditis fluctibus latent.
buit , aliud quod iratus haberi finit. Nam quod g Quid autem cumfta hxc inquifita doceant, adjun-
prxdones perverse faciunt, hoc difpenfator xquif- git, dicens:
limus fieri non nifi juftè permittit ; ut be is qui ra-
pere finitur, cæcatus mente culpam augeat, be is
qui rapinam parieur, jam in ejufdem raping dam-
no pro alia quam ante perpetravit culpa feriatur.
Ecce enim quidam a in montis fauce confticutus
infidiatur itinerantibus ; fed is qui iter agit, ini-
qua fortafle quædam aliquando perpetravit, ei-
que omnipotens Deus malum fuum in prxfenti
vita retribuens, atque hunc infidiatoris manibus
tradens, vel fpoliari rebus, vel etiam interimi permittit.
Quod ergo prxdô injuftè appetiit, hoc x -
quiflimus judex juftè fieri permifit ; ut be ille reftjuis
ignorât, quod omnia h.tc mantis Domini fe- Verf. 9.
cerit?
6. Ac fi aperte dicat : Sive fenfu tardiores, feu C ap . W
fublimia fiipientes, five terrenis aciibus deditos, Dcumom-
feu hujus mundi occupatos inquifitionibus requi- n*uin aa*
ras, cumfta hæc creatorem omnium Deum faten- pi™d?aat.
tur , be de poteftate ejus concorditer fentiunt,.
c quamvis fub ea noli concorditer vivant. Quod c
enim juftus quifque etiam vivendo loquitur, hoc
injuftus plerumque de Deo vel fola voce compel-
litur fateri; fitque ut mali, auftori omnium, cui
operibus refiftunt, 4 atteftatione famulentur : quia d
ciperet quod injuftè fecerat, be ifte graviùs quan- ^ quern impugnare moribus aufi funt, 'creatörem
doque feriatur , per cujus nequiflimam volunta-
tem , culpam omnipotens Deus in alterum jufte
vindicavit. Ille purgatur, qui opprimitur; in ifto
reatusaugetur, quiopprimit: utvel de profundo
nequitix quandoque ad pcenitentiam redeat, vel
non revertens, tanto gravius xterna damnatione
feriatur, quanto diu eft in fua iniquitate toleratus.
Cum illo ergo mifericorditer agitur ut pec-
catum finiat, cum ifto diftriifte ut multiplicet, nifi
ad pcenitentiam recurrat. In illo mala purgantur,
dum vim fuftinet; in ifto cumulantur, dum facit.
Omnipotens itaque Deus, quod fieri prohibet, ju-
llura eft ut fieri finat ■, ut unde nunc expectat, be
non converfos diu tolerat, quandoque inde plus
I omnium negare non polfunt. Quod tarnen intelli-
gi etiam juxta folam fpeciem litteræ utiliter po-
teft : quia omnis refpe£ta creatura quafi.dat vo-
cem atteftationis propriæ, ipfam quam habet fpe-
ciem fuam. jumenta, vel volatilia, terram, vel pifees
requirimus, dum confideramus, quæ nobis .concorditer
refpondent, quod cun£ta Dominus fe-
cerit : quia dum noftris oculis fuas fpecies inge-
runt, fe à femetipfis non elfe teftantur. e Eo ipfo c
enim quod creatafinit, peroftenfam fpeciemcre-
atori fuo quafi vocem confeftionis reddunt, qui
quia omnia condidit, qualiter etiam debeant ad-
miniftrari, difpofiiit. Unde fubditur :
In cujus manu anima omnis viventis, & Jpfoi-'.Y'erf.u'. i
feriat. Bene ergo dicitur : c Abundant taber/i'acula- & tus univerß carnis hominis,
pradonum , & audactcr provocant Deum , ciwt ip- 7. Per manum quippe potèftas exprimitur. Ani- C ap.I
fe dederit omnia in manibus eorum : quia quod ma igitur omnis vivencis, be (piricus univerfa: car- Vit. m
iriiqui tollunt, eis hoc ipfe dat, qui illis ad rapinam nis horn inis, in ejus 'poteftate -eft, à quo eft ; ut ip-
poflet obfiftere, fi mifereri voluiflet. fe provideat qualiter fit, qui præftitit elfe, quod'e®^
Vet. n. 4- Quod tarnen intelligi dc rebus quoque fpi- non fuit. Poteft verb per animam omnis viventis, c“ c>
Pr*d°dCS ('ur1'1 rita^^us P°teft- Nam plerumque nonnulli doÊtri- jumentorum vita fignari. Omnipotens autem Deus
Deofibi'coHa- næ dona percipiuntjfed ex eifdem donis intumef- jumentorum animàm ufque ad corporeos fenfus‘it-
eis fuperbiunt. cunt, & magni præ ceteris videri volunt. Atque vivificat, hominum verb fpiritum ufque ad fpiri-
omnipotentem Deum provocare, eft de ejus do- talem intelleâum tendit. In ejus ergo manu eft
nis inter proximos fiipcrbire. Qui^etiam prædones anima omnis viventis, be fpiritus uniyerfie carnis
non immerito vocantur : quia dum loquuntur quæ hominis, dum be in illo hoc præftat animæ üt vi-
non faciunt, in ufum locutionis fux verba jufto- vificet çarnem, be in ifto ad hoc vivificat animam,
rum tollunt. Sed quia hæc ipfa verba , fuperna ut ad intelligendam perveniat æternitatem.Seien- SpiritusW
eis gratia tribuit, quorum tarnen vitam in pravis ^ dum verb eft, quia in facroeloquio fpiritus homi-
•moribus relinquit ; jperfemeriplos quidem prædo- ’ ” ’ ‘ ’ “ ’ mo .sa
lies funt, fed tarnen bona quæ habent divinitusac-
ceperunt. Sequitur :
Ferf. 7. & 8. Niminim interroga jumenta, dr docebunt tc : volatilia
call dr indicabunttibi. Loquere terra, dr r e f
pondebii tibi , dr narrabunt pifees maris.
nis duobus modis poni confuevit. Aliquando nani- gi°Ur.Si
que fpiritus pro anima, aliquando pro effe&u fpi-
litali ponitur. Pro aniina namque fpiritus dicitur,
ficut de noftro ipfo capite feriptum eft : ihcli-J°k
nato capite tradidit fpirittim. Si enim aliud, fpiritum
quam animam Evangelifta diceret, exeunte
“ Bajoc. Sag. & pene omnes Norm, in montis vertiee. Uric, tit-ram-
ouc leftionem repraefontat ; montis autem vertex aliquando non figni-
ncatapicem leu altiorem montis partem ; vide libri Num. caput 21.
yerf. io. ad quem locum confide interprètes.
b Pier. Norm, de quitus Pfalmifta ait : qui perambulant &c. Dccfl
pifees maris.
'Sagienfis, quamvis fub eo non concorditer See.
d Idem codex ad teftationem famulentur.
'Çtancs Norm, eo cnimipfo'quo creatura pent.
3(39 Liber XI. in Caput XII. Bead Job: 370
utique fpiritu, animaremanfiffet. Pro effe&u quo- A In antiquis efipipientia, dr in multo tempore pru- ytrf t2,
L toi. 4. que fpiritali fpiritus dicitur, ficut feriptum eft : Jpui dentia.
facit angclos fuos fpiritus, dr miniftros fuos ignem
urentern. Angeli quippe, id eft nuntii, in facro elo-
quio nonnumquam prxdicatores vocantur, ficut
Z.7- ■ perProphetam dicitur: Labiafacerdotis cuftodinnt
fiientiam, & legem requiruntex ore ejus, quia angélus
Domini exercituum eft. Omnipotens ergo Deus
angelos fuos fpiritus facit : quia prxdicatores fuos
fpiritales efficit. Hoc autem loco fi anima omnis
viventis ipfa corporis vita fignatur, fpiritu univer-
fx carnis hominis , effedus intelligentix fpiritalis
exprimitur. Sequitur :
Nonne auris verba dijudicat, & fauces comeden-
tis, faporem ?
m 8- Pene nullum latet , quod quinque fenfus
1V vcorporis noftri , videlicet vifus, auditus, guftus,
; ejus- ■ odoratus, be tadus , in omne quod fentiunt at-
lu.lmdi-" (Iue ^>fcernunc > virtutem diferetionis be fenfus à
ccrebro trahunt. Et cum unus fit judex fenfus cerebri
qui intrinfecùs prxfidet, per meatus- tarnen
proprios fenfus quinque difeernit, Deo mira opérante,
ut neque oculus audiat, neque auris vi-
10. Ilia enim dida in fapientix radice folidata (^AP y j r
funt, qux per vivendi ufum, etiam aduum expe- sapicotiapcr *
rimento conValefcunt. Sed quia multis be longior vivendi ufum
vita tribuitur , &: fapientix gratia non confertur, *am confir"
rede adhuc in cujus judicio ipfa dona pendeant, matur.
denionftratur, dum fubditur:
K^ipud ipfum eft fapientia dr fortitudo: ipfe habet Verf. iS:
confilium dr intelligentiam.
11. Hxc non incongrue de Unigenito’ fummi Pa- C ap.VIIL
tris accipimus , ut ipfum effe Dei fapientiam be chriflus Dei'
fortitudincm fentiamus. Nam Paulus quoque noD ^P'^y*
- tro intelledui atteftatur, dicens: ChriftumDei vir- fcorfft^.
" tutem dr Dei fapientiam s qui apud ipfum femper
eft, quia in principio erat Verbum , dr Verbum erat Johan, z .i fJ
apud Deum , dr Deus erat Verbum. Habet autem
Deus confilium be intelligentiam: confilium videlicet
, quia difponit fua; intelligentiam, quia co-
gnofeit noftra. Poteft quoque confilii nomine,c ip- Vft_ v#
la occulti judicii mora fignari; ut quod aliquando «
tardiüs delinquentes percutit, non quia iniquoruni
culpa non confpicitur, fed ut damnationis eorum
fententia, qux pro agenda pcenitentia differtur,
d quafi tarda ex confilio prodire videatur. Quod J
ergo foris quandoque aperta fententia indicat, höc
apud omnipotentem Dominum ante fxcula in con-
deat, neque os olfaciat, a neque nares guftent,
neque manus odorentur. Et cum per unum fenfum
cerebri omnia difponantur , quüibet tarnen horum
fenfus aliud facere non poteft , prxter id qüod ex
difpofitione conditoris accepit. Éx iftis ergo corpo- C fl'O latebat. Sequitur :
ralibus be exterioribus, interiora be fpiritalia colli-
genda funt j ut per id quod in nobis publicum eft,
tranfire debeamus ad fecretum, quod in nobis eft,
be nofmetipfos latet. Intuendum quippe eft, quia
cum unafit fapientia, alium minus, alium magis in-
J habitat: alii hoc, alii illud prxftat, be quafi cerebri
. yà.
more, nobifmetipfis velut quibufdam fenfibus uti-
I - tur: ut quamvis ipfa fibimet nurhquam fit diflimi-
^ lis, per nos tamen diverfa be diflimilia femper opetetur,
quatenus ifte fapientix, ille feientix donum
percipiat: ifte genera linguarum, ille gratiam cu-
rationum habeat.
tjfapicn- 9- Sed in his verbis beams Job , quibus ait :
probifo- '—Turis verba dijudicat, dr fauces cemedentis , fa-
^ _^ unc> porem; etiam de eleftis ac reprobis aliquid viae-
tur innuere: quia verba fapientix, qux reprobi au-
diunt, eledli non folum audiunt, fed etiam guf-
tant; uteisin corde fapiat, quod reproborum non
mentibus, fed folummodo auribus fonat. Aliud
namque eft nominatum cibum audire folummodo,
aliud verb etiam guftare. Elefti itaque cibum fapientix
fic audiunt, ut deguftent: quia hoc quod
audiunt, eis per amorem medullitus fapit. Repro-
Si deftruxerit, nemo eft qui adiftcet : f i incluftrit yerr
hominem, nullus eft qui aperiat.
12,. Omnipotens Deus humanum cor deftruic, q p ,
ciim relinquit : xdificat, dum replet. Neque enim Rec r
humanam mentem debellando deftruit, fed rece- Deus huma-.,'
dendo : quia ad perditionem fuam fufficit fibi di- ^ftrukabT
miffa. Unde plerumque f it , ut cùm audientis cor recedendo.
exigentibus culpis omnipotentis Dei gratia non re-
pletur, incaflum exteriùs à prxdicatore moneatur :
quiamutum eft os omne quod loquitur,fi ille inte-
riùs in corde non clamer , qui afpirat verba qux
Daudiuntur. HincPropheta ait : Nifi Dominas adi- pfal.izsftt,
ftcaverit domum , in vanum labor ant qui adificant
earn. Hinc Salomon dicit : Conftdera opera Dei, Eccle. 7.1#
quod nemo pofsit corrigere quem ille defpcxerit.Nec
mirum fi à corde reprobo prædicator minime au-
ditur, dum nonnumquam ipfe quoque Dominus
in his qux loquitur , refiftentium moribus impu-
gnatur. Hinc eft enim quod Cain & divina voce
admoneri potuit, be mutari non pomit : quia exi-
gente culpa malitix, jam intus Deus cor relique-
rat, cui foris ad teftimonium verba faciebat. Bene
autem fubditur : Si incluferit hominem , nullus
borum verb lcientia ufque ad cognitionem fonitus E eft qui aperiat. Quia omnis homo per id quod mz-> Qui maté agi^
tvnAim- — ------ — r~ J -------lè agit, quid fibi aliud quàmconfçientix fux carce-,
rem facit, ut hunc ariimi reatus premat, etiamfi ne- iàcir. -.
mo exteriùs accufet ? Qin cùm judicante D e o, in
malitix fux cxcitate relinquitur, quafi intra fernet-
ipfum clauditur,ne evadendi locum inveniat,quem
invenire minimè meretur. Nam fxpe nonnitlli à
pravis actibus exire cupiunt ; fed quia eorumdena
aâruum pondéré premuntur, in malx confuetudi-
nis carcere inclufi, à femetipfis exire nonpoffunt.
Et quidam culpas proprias punire cupientes, hoo
quod reclèfe agerexftimant, cingraviôres culpas •
vertunt : fitque modo miferabili j ut quod, exituni
putant, hoc inclufionem inveniant. Sic videlicet
reprobus Judas, cum mortem fibi contra peccatum Matth. 27.tr
d Idem coder, quafi tardé. Belloy. pro, prodire, habec prodere.
• Vindoc. Norm. & plciiijuc fingraviora peccata. Turon. ingravioriv
buspeceatis vertunt.
tenditur, ut quidem virtutes audiant, fed tamen
corde frigido qualiter fapiant, ignorent. Quibus
videlicet verbis beatus Job amicorum fuorum im-
peritiam, be eorum qui de doftrina fapientix inflan-
tur, arrogantiam repvobat : quia aliud eft de Deo
aliquid feire, aliud verb hoc quod cognofcitur,b fauce
intelligentix guftare. Reifte ergo dicitur : Nonne
auris verba dijudicat, dr fauces come dentis, fa-
porem ? Ac fi aperté arrogantibus diceretur : Do-
<ftrinx verba, qux vobis ufque ad aurem veniunt,
mihi etiam per faporem intimum intelligentix fauces
tangunt. Quia verb infirma æras etiam cum re-
ûe fapit s ad prxdicandum non debet incautè pro-
fibre , reifte fubditur :
* Ita BcIIov.Norm. & ver. edit. In Guflanv. neque naris operotur ,
toque manus guftet.,
“ Idem , fauces intelligentie, guftare.
. Turon. ipfa occulta judicii mora fignar^