fti Deus & divinitatis incomprchenfibilia facra- A quanto tardiùs inveperit quod quærebat.
meant ab infitmiraoe nota* — B W M «. Hare fob brevitate I fratres cariffim. 1 de W Ê 1
funt ejufque potentia creaturæ tranfeendit natu- vangelica ledione tranfcurrimus : nunc rcitat, ut .pafchaiis
ram 1 Et notandum quod non folum feparatim g de ipfa tant* folemnitatis nobilitate aliquid loqua- H
a fed etiam involutum inveniri dicitur in unum mur. Hanc cnim redè nobilitatem folemnitatis di-
loçum. Linteum quippe quod irivolvitur, ejus nec cam ; quia folemnitates cctcras antccedic. Sicut
initiuni nec finis afpicimr. Redè ergo fudarium cnim in facro eloquio, Sanda fandorum, vel Can-
capitis involutum inventum eft : quia celfitudo di- tica canticorum, pro fui magnitudine dicuntur :
vinitatis nec ccepic efle, nec definit : nec per ini- ita hæc feftivitas rede dici poteft folemnitas folem-
tium nafeicur , nec termino coanguftatur. nitatum. Ex hac quippe folemnitate exemplüm
4.Bene autem additur : In unum locum ; quia in nobis refurredionis datum eft, fpes cælcftis patria:
fcifl'ura mentium Deus non eft. Deus quippe in -aperta, Sc fada fuperni regni jam præfumtibilis
unitate eft, Sc illi ejus habere gratiam merentur, gloria. Per hanc e led i, qui quamvis in tranquil-
qui fe ab invicem per fedarum fcandala non divi- g litatis finu, tarnen apudinferniclauftiatenebantur,
dunt. Sed quia folct per fudarium , laborantium ad paradifi amcena redudi funt. Quod ante paf-
fiidor detergi, poteft eciam fudarii nomine expri- fionem dixit, in refurrediöne fua Dominus imple-
mi labor Dei : qui in fe quidem femper quietus at- vit : Si exaltatus fuero, inquit, a terra , omnia t r a - j n
que'incommutabilis permanet, fed tarnen labora- ham ad me. Omnia etenim traxit, g qui de dédis* g
re fe denuntiat, cùm duras hominum pravitates fuis apud inferos nullum reliquk. Omnia abftulit,
portât. Unde Sc per Prophetam dicit : Laboravi utique eleda. Neque etemm infidèles quofque,
fuftinens. Deus autem apparuit in carne, laboravit Sc pro fuis criminibus æternis fuppliciis deditos, ad
ex noftrainfirmitate. Quem laborem paflionis ejus veniam Dominus refurgendo reparavit ; fed illos
.................... * cx inferni clauftris rapuit, quos fuos in fide Sc adibus
recognovit. Unde redè etiam per Ofce dicit
: Ero mors tua, d mors : ero morfus tuus inferne, option.
Id namque quod occidimus , agimus ut penitus
non fit. Ex co etenim quod mordemus, partem abdum
increduli viderunt, eum venerari noluerunt.
Quem enim videbant came mortalem, dedignati
fiint credere immortalem efle divinitate. Unde
. etiam Jeremias a it: Reddes eis vicem, Domine > jux-
ta opera manuum fuarttm : dabis eis feutum cordis
ChriHi membra
ejus labo-
res ac pafliodebent.
Ad Chrifti fi-
dem Judxiali-
ejuando collilaborem
tuum. Ne enim prædicationis fpicula co- ftrahimus, partemque relinquimus. Quia ergo in
rum corda penetrarent, dum paflionis ejus labo- cledis fuis funditus occidit mortem,. mors mortis
rem dedignati funt, quafi eumdem laborem illius eXtitit. Quia verb ex inferno partem abftulit, Sc
pro feuto tenuerunt, ut eo ad fe tranfire ejus ver- partem reliquit, non occidit funditus, fed mo-
ba non permitterent, quo eum laborare ufque ad mordit infernum. Ait ergo : Ero mors tua, 0 mors.
mortem b viderunt. Quid autem nos nifi noftri Ac fi apertè dicat : Quia in eledis meis te funditus
capitis, id eft Dei membra fumus? Per linteamina perimo , ero mors tua : ero morfus tuus inferne,
itaque corporis, laborum ligamenta fignantur, quæ quia fublatis eis, te ex parte transfigo. Quæ eft ernunc
eledos omnes, id eft ejus membra conftrin-
gunt. Sudarium ergo quod fuper caput ejus fue-
rat, feorfum invenitur: quia ipfa Redemtoris noftri
paflio longe a noftra paflione disjunda eft: quo-
niam ipfefine culpa pertulit, quod nos cum culpa
go ifta folemnitas, quæ inferni çlauftra deftruxit,
Sc januas nobis regni cæleftis aperuit ; Inquiratur
flibtilius nomen ejus. Rcquiratur egregius prædi-
cator.
7. Videamus quid de ejus aftimatione denun- Quiddca
toleramus. Ipfe fponte morti fuccumbere voluit ,D tiet. Ait enim : Etenim pafeha noftrum immolatus
ad quam nos venimus inviti.
y. Sequitur : Tunc ergo introivit dr ille difeipu-
lus qui venerat prior ad monumentum. Poftquam
intravit Petrus, ingreflus eft Sc Johannes. Pofte-
rior intravit, qui prior venerat. c Notandum, fra-
tres, eft, quod in fine mundi ad Redemtoris fidem
etiam judaa colligetur , Paulo atteftante qui a it:
Donee plenitudo Gentium intraret, dr fic omnis i f
raelfalvusfieret. Et vidit dr credidit. Quid fratres,
quid arftimandus eft credidifle ? Numquid quia
Dominus refurrexerar,d quem quarebat? Non utique
: quia adhuc e tenebra erant ad monumentum
, Sc fubjun£ta quoque verba contradicunt,
cum dicitur: Nondum enim*feiebant Scripturas,quia
oporteret eum a mortuis refurgere.Quid ergo vidit.
eft chriftus. Si ergo pafeha Chriftus, penfandum t.or's.j. ]
nobis eft quid de pafeha Lex loquitur: ut indage-
mus fubtilius an de Chrifto dicta videantur. Moy- Quid Moyfa-
fes quippe ait : Sument de J anguine agni , ac po- p | £ liXr
nent fuper utrumque poftem > & in fuperliminaribus Gr:'
domorum in quibus comedent ilium : & edent carnes
nolle ilia ajfas"igni , & azymos panes cum lalfucis
agreftibus. Non comedetis ex eo crudum quid, nec
coltum aqua, fed affum tantitm igni. Caput cumpe-
dibus ejus & inteftinis •vorabitis, nec remanebit ex
eo quidquam ufque mane. Si quid refiduum fuerit,
true comburetis. Ubi&: additur : Sic autem 11 come- H |K/Ui|
detis ilium. Renes veftros accingctis, dr calceamen-
ta habebitis in pedibus rueftris, tenentes baculos in
__ __0_ __ , manibus , dr comedetis feftinantes. Q u a v i d e l i c e t _
Sc quid credidit > Vidit linteamina pofita j Sc ere- _ cunda ma^nam nobis adificationem pariunt, fi j-ffo.
didit quod mulier dixerat, de monumento Domi- ^ fuerintmyftica interpretatione difeufla. Quis nam- guis.
" que fit fanguis agni, non jgm audiendo, fed bi-
bendo didiciftis. Qui_fanguis fuper utrumque poftem
ponitur, quando non folum ore corporis, fed
etiam' ore cordis hauritur. In ucroque etenim pof- *
te fanguis agni eft pofitus , quando facramentum
paflionis illius cum ore ad Redemtionem fumitur,
num fuifle fiiblatum. Qua in re divina difpenfa-
tionis magnitudo penfanda eft : quod difcipulo-
rum corda Sc accenduntur ut quadrant, Sc diffe-
runtur ne inveniant: quatenus infirmitas animi ip-
fo fuomcerore cruciata, Sc purgatibr ad inveniendum
fiat, Sc tanto validius teneat, cum invenerit,
* Qoædam hie fupplevimus omifla in recent, cxcufis.
b In C- Germ duobus priori Gcmet. ac Bigot, non legitur quidquid
lie ext.it intet, viderunt, & , fudarium ergo.
c Belyae. primus Carn. & duo priores Gcmet. notum, fratres. ;
Ä Corb. Sc Beiyac. quem qutrebant.
* Bigot, tenebn erant cum venit ad, monumentum.
f Çorb. & Longip.feiebat.
* Bclvac. quia de.
11C- Gerip. & Bigot, comedeth illud.
i Primus Carnot. Sc Bigot, amort cordis.
1534 Liber II. Homilia XXII.
ad imitationem quoque intenta mente cogitatur. A agni carnes-, nifi inconfideratam ac fine reverentia
Nam qui fic Redemtoris fui fanguinem accipit,
ut imitari paflioncm illius needum velit , in uno
pofte fanguinem pofuic, qui ctiam infuper limina-
ribus domorum ponendus eft. Qdid cnim fpirita-
liter domos, nifi mentes noftras accipimus, in quibus
per cogitationem inhabitamus ? Cujus domus
fiiperliminare eft ipfa intentio, quæ præemineta-
âioni. Qm ergo intefttionem cogitationis fuæ ad
imitationem Dominica: paffionis dirigit, in fuper-
liminari domus, agni fanguinem ponk. Velcertè
domus noftræ, ipfa funt corpora, in quibus, quoufi-
que vi vimus, habitamus. Et in fuperliminari domus
cogitationis reli&am illius humanitärem fignifi-
cant ? Omne enim quod fubtiliter cogitamus, quafi
mente coquimus. Sed agni caro nec cruda eden- Summa crea
da eft, nec aquâ cotïa : quia Redcmtor nofter nec cimitum5
purus homo æftimandus eft, neque per humanam Dcu.m rcvff-
fapientiam, qualiter incamari Deus potuit, cogi-
randus. Omnis cnim qui Redemtorem noftrum
purum hominem credit , quid ifte aliud quàm
agni carnes crudas comédie , quas videlicet co-
quere per divinitaris ejus intelligentiam noluit r
Omnis verb qui incarnations ejus myfteria juxta
humanam fapientiam difeutere conatur carnes
agni fanguinem ponimus; quia crucem paffionis il- B agni aquâ vult coquerc, id çft difpenfacioms eius
lius in fronte portamus. De quojidhuc agno fub- myfterium per diflolutam vult feientiam penetraoi
i2. s. ditur : Et edent carnes nolle ilia ajfas igni. In nodfce
„•fti corpus qU}ppe agnum comedimus ; quia in facramento
modo Uominicum corpus accipimus, quando adhuc
adinvieem noftras confcientias non videmus.
Quæ tamen a carnes igni aflandæ funt : quia nimi-
rum diflblvit ignis carnes, quas aqua coxerit : quas
verb ignis fine aqua excoquit, roborat. Carnes ita-
que agni noftri ignis excoxit -, quia eum ipfa vis
paflionis illius ad refurretftionem valentiorem reddidit
, arque ad incorruptionem roboravit. Qin
enim ex morte convaluit, videlicet carnes illius aEf
. Qui, ergo Pafchaiis gaudii folemnitatcm cele
brare defiderat, agnum nec aqua coquat, nec crudum
comedat: ut neque per humanam fapientiam
, profunditatem illius incarnationis penetrare
appetat, neque in eum tamquam in hominem purum
credat: fed aflas igni carnes comcdat, b ut b
difpenfari omnia per fandi Spiritus potentiam
feiat. De quo adhuc rede fubjungitur: Caput cum Exod. 12.
pedibus dr inteftinis vorabitis : c quia Redemtor 0
nofter eft ct Sc o>, Deus videlicet ante fecula, Sc homo
in fine feculorum. d Et ficut jam pra:diximus, d
igneduruerunt. Unde ctiam per Pfalmiftam dicit : C fratres , Paulo atteftante didicimus , quod caput i.cor.
V V 11 a\ûh/+ r o fl/I n\ivtt,e wtoti O i l î H n^m m iA - ./I r~-___. ExaYuit velut tefta virtus mea. Quid namque eft _ _ . • n ^ . ■
tefta ante ignem, nifi molle Iutum ? Sed eiex igné
agitur ut folidetur. Virtus ergo humanitatis ejus
velut tefta exaruitj quia ab igne paflionis ad vktu-
tem incorruptionis crevit.
8. Sed fola Redemtoris noftri percepta facra-
menta ad veram folemnitatcm mentis non fuffi-
ciunt, nifi eis quoque Sc bona opera jungantur.
Quid enim prodeft corpus Sc fanguinem illius ore
percipere, Sc ei perverfis moribus contraire ? Unde
bene adhuc ad comcdendum fubditur >Et azymos
Chrifti Deus eft. Caput ergo agni vorare , eft di-
vinitatem illius fide percipere. Pedes verb agni
vorare , eft veftigia humanitatis ejus amando Sc
imitando perquirere. Quid verb funt inteftina ,
nifi verborum illius occulta Sc myftica mandata ?
Qux tunc voramus , cum verba vita: cum avidi-
tate fumimus. In quo devorationis ver bo quid a-
liud quam pigritise noftra: torpor reprehenditur ?
Qin ejus verba ac myftcria Sc per nofmetipfos non
requirimus , Sc difta ab aliis audimus inviti. Non Exod. 1
remanebit ex eo quidquam ufque mane : quia ejus
panes cum laltucis agreftibus. Panes quippe fine fer- D dida magna funt follicituduie difeutienda , quamento
comcdit, qui rc&a opéra fine corruptione
vanæ gloriæ exercer , qui mandata mifericordiæ
fine admixtionc peccâti exhibet : ne perverse diri-
piat, quod quafi re&è difpenfat. Hoc quoque pec-
cati fermentum bonæ fuæ adioni mifcucrant, quitenus
priufquam dies refurredionis appatcat, in
hac præfentis c vitæ node omnia illius mandata c
intelligendo Sc operando penetrentur. Sed quia
valde difficile e ft, ut omne facrum eioquium pof-
. fie intelligi 3 Sc odine ejus myfterium penetraii,
bus Prophetæ voce per increpationem' Dominus rede fubjungitur : Si quid autem remanferit, igne ibidem.
diccbat : Venite ad B e th e l& impie agite. Arque comburetis.' Quod ex agno rcmanet, igne combu- Curiofitas
r-j. poft pauca : Etfacriftcate de fermentato laudem.
De fermentato namque laudem immolât, qui Deo
facrificium de rapina parat. Laducæ verb agreftes
valde amaræ lune. Carnes ergo agni cum laducis
Hiniiio. agreftibus funt edendæ, ut cùm corpus Redcmto- A___ _______
ris accipimus, nos pro peccatis noftris in fletibus E cùm fando Spiritui refèrvat.
affligamus , quatenus ipfa amaritudo poenitentiæ
abftergat à mentis ftomacho perverfæ humorem
u -9- vit*. Ubi Sc fubditur : Non comedetis ex eo crudum
quid, nec coltum aqua. Ecce jam nos ipfa verba hi-
ltoriæ ab intelledu hiftorico repellunt. Numquid,
fratres cariffimi, Ifraeliticus ille populus in Ægy-
pto confticutus, comedere agnum crudum confuc-
verat, ut ei Lex dicat : Non comedetis ex eo crudum
quid/Ubi & additur : Nec coltum aqua. Sed quid
aqua, nifi humanam feientiam defignat, juxta hoc
quod per Salomonem fub hærcticorum voce di-
| 1 ; citur : t^Aqua furtivx dulciores funt. Quid crudæ
rimus, quando hoc quod de myfterio incarnatio- rimandis.
nis-ejus incelligere Sc penetrare non poffumus, Snda? °"
poteftati fandi Spiritus humiliter refervamus : ut
non fuperbè quis audeat vcl contemnere, vel de-
nuntiarc quod non intelligit : fed hoc igni tradit,
refervat.
9 . Quia igitur qualiter edendum fit pafeha cog- a quaiibus
novimus, nunc f à. quaiibus edi debeat, agnof'ca- Pa^f*a edi de*
mus. .Sequitur : Sic autem comedetis ilium. Renes *fat‘
veftros accingetis. Quid in renibus, nifi deledatio ibid.v. u .
carnis accipitur ? Un3 e Sc Pfalmifta poftular, di-
çens : JJre renes meos. Si enim volupeatem libidinis pfd. zi.2.
in renibus efle nefeiret, eos uri minime petiflet.
Undc quia poteftas diaboli in humano genere maxime
per luxuriam prævaluit, dcillo voce Dominica
dicitur : Poteftas ejus in lumbis ejus. Qifi er- ^ lIe
go pafeha comédie, habere renes accindos debet :
ut qui folemnitatcm refurredionis arque incorru-
* C . Germ. tres Gemet. Belvac. Longip. carnes agni ajfandt.
* Belvac. di/penfart.
* Hxc verba : quia Red........m fine feculorum, abfunt à Bigot. & i
tertio Gemet.
* Hæc etiam ulque ad, caput ergo, non leguntur in Ç. Germ«
Belvac. & duobus prioribus Gemet-
* ‘ Belvac. vite.vocatione.
f Très Gemet. a quibus.