£tores plcfumcjuc alta confidcratione refiftencium A dum ad fidcm reducitur, ab eodefh æterni ignis
corda confpiciunt., &c dum ca dereli&a divinitus incendio liberatur , ftatim de eo illic fubditur :
/ident, afflicH gemcntefque conticcfcunt. An non
aliquando frenum Salomon doctoribus imponit,
qui dicit : Noli arguere deriforem, ne oderit te. Sed
fi ab increpatione idcirco reticemus, quia contra
nosinfurgere deriforts odia formidamus, non jam
lucra D e i, fed noftra quærimus. Qua inrefeien-
dum e ft, quod nonnumquam ciim redarguuntur
pravi, détériorés exiftunt. Ipfis ergo a0£ non nobis
parcimus, fi ab eorum redargutione pro corum
amore ceffamus. Unde necefle e ft, ut aliquando
tolcremus tacendo quod Tunt, quatenus in nobis
N urn q u id non e ft ifte torris erutus de igne ? lbiit
49. Sicut ergo illic pro dextra plebs Judaka, ita Et Ecc)
hoc in loco dextræ vocabulo, fidelis populus fan£tæ
Ecclefiæ defignatur. Unde &: venturus judex hcedos ||?J|
ad finiftram, agnos ad dexteram ponet. Sed cum patluf
fandam Eccleliam adverfttatis tempore ipfi quoque
laceflunt, qui fideleseftc videbantur ; eiproculdu-
bio calamitates ad dextram furgunt. Bene autem Vet,
hæc ipfa dextra orientis vocatur. De ipfo quippe
ejufdem capitc feriptum eft : Oriens eft nomen eins, zacb.,
Nam quia ab oriente lux furgit, rede Oriens cucib
difeant bene vivendo quod non funt. Quia igitur ß tur, cujus juftiti#lumine, c noftræ injuftitiæ nox
/■ n . r ___ ___ l_r . . . C___ _ u i lli if tp in i i- A/I n r ip n fic /»Pirn ri/»faaäa Ecclefia, quae verba ftia femper per can- VM'OIT1 ralamirappi!
tatem exerit, ea etiam nonnumquam cx caritate
: reftrino-it-, dicat : Frenum pofuit in os me urn. Ac
fi apercé fateatur, dicens : Quia in quibufdam pro-
vedum non vidi prædicationis , ab eis impetum
temperavi, ut vicam meam faltem per patientiam
difeerent, cum verba mea admittere per oblatam
Vet. xx, prædicationem nollent. Sed plus nobis hoc plerumque
in tribulationibus dolet, quod cas ab illis
patimur, in quitus germano amore confidebamus.
Unde & fubditur :
Virf.iz. t_Ad dextram orientis calamitates mea illico furrexerunt.
C a p u t 48- Ad finiftram quippe calamitates fiirgerent,
X X I I . fi à quibuflibet extra religionem pofitis, & aper-
R e c. xvirx. tè Chriftum negantibus, perfecutionis adverfa fuf-
Pro finiftra tineret. Cum verb ab aliquibus quafi fidelibus ten-
fexrera jucüci tationem cruciamentorum patitur, quafi ad dexte-
iineiiigcndi. ram illi calamitates oriuntur : quia hi qui fub Chrifti
nomine militant, Chrifti in ea nomen impugnant.
e Ipfo enim locutionis ufu, pro dextro haberec dici—
mus, quod pro magno penfamus ; pro finjftro verb
id quod dcfpicimus:quod Zacharias apertè infinuat,
zach. 3. i. dicens : Et oftendit mihi Jefumfacefdotem magnum,
(lantern coram Angelo Domini, dr fatan ftabat a dex-
tris eins ,u t adverfareturei. Quiut patentiùs hoc
illuftratur. Ad orientis ergo dextram calamitates
furgunt ; quia hi quoque ad perfecutionenl profi-
liunt, qui electa membra Redemtoris noftri elfe
credebantur.f Quas videlicet calamitates redè illi- £
go afferit furgere : quia dum non erant extraneï
qui perfequuntur , ab eis repente mala & illico
fiunt. Si verb dextra, hi qui veraciter fideles funt
appellantur 5 calamitates ad dextram orientis furgunt
, quia erumpente perfecutionis articulo ,
crudeles pravorum impetus jufti patiuntur. Sequitur
:
Pedes meos fub verterunt, dr opprejferunt quafi Mm
ç'fluitibus S femitis fuis. <• . . .. 8
yo. Quid per pedes Ecclefiæ , nifi extrema il- C ap
lius membrafignantur ? Quæ dum ad opera terre- XXI
na deferviunt, tanto ccleriùs ab adverfariis falli *BCI
polfunt, quanto fublimia minus intelligunt. Hos nicm!,„
itaque pedes adverfarii fubvertunt, videlicet cùm H«?!
extrema membra illius ad fui dogmatis errorem?“ *
trahunt. Subverfi pedes viam tenere ncqueunt,
ciim infirmi quique perfecutorum fuorum vel
promiflionibus perfuafi, vel minis territi, vel cru-
ciatibus fra d i, ab itinere redo b deviant. Bene h
autem adverfariorum femitæ fludibus comparan-
tur , ciim dicitur : Et opprejferunt quafi fluttibus
femitis fuis : quia fcilicet vita pravorum infolenti
ibid. z. quod præmifitjoftenderet, fecutus adjunxit : Etdi- D inquietudine molefta, ad obruendam, ut ita dixex
it Dominus ad fatan : Increpct Dominus in te fatan,
qui elegit Jcrufalem. Numquid non eft ifte torris erutus
de igne ? Et Je fus indutus eratveJHbus fordidis.
d Sordidis enim veftibus ] efus J indutus erat, quia
quamvis alienusab omni peccato, tarnen in fimili-
tudinem venit carnis peccati. Cui venienti fatan à
dextris ftetit. Pro magno namque Dominus J udai-
cum populum,^ pro nihilo Gentes habere videba-
tur. Sed poftquam incarnatus apparuit, gentilitas
quæ pro finiftro habita fuerat, credidit; Judakus
verb populus ad perfidiam declinavit. Satan ergo
illi à dextris ftetit : quia ilium ei populum rapuic,
qui dudum dile£tus fuit. Sed quia ipfe Judakus ^
populus , modb perditus ,in fine ,eft quandoque
. crediturus, Propheta teftante, qui ait : Re liquid
falva fient : fatan c dextris fuis Dominus removet,
dicens : Increpet Dominus in te fatan. Et ejufdem
populi liberationem indicans , fubdit : Jpuia
elegit Jcrufalem. Qm nimirum populus , quia ad
gehennæ incendia, perfidie duce, defluebat, fed
rim , navem cordis quafi tempeftas illabitur. De
qua videlicet tempeftate per Salomonem dicitur :
Jt>uafi tempeftas tranftens non erit impius. Cumque pmn
infirmus quifque perverfos florere confpicit, hune
in perverfitatis pelagus unda miferæ imitationis
mergit. Sequitur :
Diftipauerunt * itinera mea , infidiat't funt mi* H-
h i , & puvaluerunt, & non fuit qui ferret auxi- 1
lium.
yi. Dicat hæc beams Job de malignis fpiritibus, C AP'
videlicet hoftibus occultis : dicat univerfa Eccle- XX1Ï
fia de pravis perfequentibus , fcilicet adverfariis Ocdo»
apertis. Ipfi quippe ejus itinera diflipant, cùm in ‘j“™ ai
quorumdam infirmorum mentibus , veritatis vias pantur.D;
callida perfuafione perturbant. Ipfi infidiafites
prævalcnt, cùm eos quos apertè ad malum tra-
here nequeunt, bona fimulando pervertunt. Sed
mirum valde eft quod fubjicit,: Non fuit qui ferret
auxilium ; cùm de divino adjutorio Pfalmifta cla-
met : t^Adjutor in opportunitatibus, in tribulatione, nw
1 it.i plcrique m(T. & vet. cd. quibus contradicunt Germ. Sc poftc-
ffiorcs cd. detrafta negacione. -•
6 Corb. Germ. & ed. difeant videndo. Gilot. tameti annotavit noC-
tram lc£bioneai in margine, extatquc cam in Anglia, niff, quam in alias
«oftris.
* Germ. Uric. Corb. Germ. Becc. & plur. dirimttr.
* I idem indutus dicitur.
* Editi recent, nofirz jufiiti«. rus Laud. & Val-d. cujut juftitia nox
tllujlratur; omiilis ceteris. Alter Laud, deficit ulque ad 30. librum moral.
Secuti fumus mff. Corb. Germ. Anglic., »no tantdm excepto,'Norman.
omnes, Turonentem,Germ. & alios plur. ad quos falfce funt vctercs 0111*
neseditiones. Utic. pro illuftratur, habcc illuminatur.
1 Iidcm porter, cd. junta quam videlicet calamitates. Noftra le£liO eft
mff. Corb. Germ. Vindoc. Turon. & aliorum fupra laud, quibus con-
fcnciunt antiq. excufi.
* Turon. Sc plur. Norm, femitis meis; led mendosd.
h Norm. Corb. Germ. V*1 cl. Germ. & Laud, deviantur.
! Geraet. itinera fua.
a &c : Sperent *tntc, qui noverunt nomen ttium, quo-
nïam non derelinques quxrentes te Domine. Et cùm
B i t . r a . rurfum fcrjptum fit : J(uisJpcravit in Domino, dr
confufus eft} permanfit in fnandatis cjus , dr dere-
littus eft ?Et quis invocavit ilium, dr defpexit cum ?
Qua itaque ratione nunc dicitur : Non fuit qui
[. J j ferret auxilium ; nifi quia oi^nipotens Deus eos,
■ quos in æternum diligit, aliquando ad tempusre-
linquit? Unde feriptum eft : ^Ad punttum in modico
dereliqui te, dr in miferationibus magnis congregabo
te. In momento indignationis abftondi faciem meam
parumperà te,dr in miftricordia fempiterna mifertus
fum tui. Hinc etiam Pfalmifta deprecabatur. dicens:
IjL. j. Non me derelinquas ufquequaque. Derelinqui igitur
fefe ad modicum pofle utiliter noverat, qui ne uf-
m quequaque relinqueretur, petebat. San£tos etenim
fuos Dominus veniendo adjuvar, relinquendo pro-,
bat ; donis firmat, tribulationibus tentât. Unde
feü, L a. rede quoque per quemdam fapientem dicitur : In
primis elegit eum, timorem dr metum dr probationcm
■ b b inducet fuper ilium, dr excruciabit ilium in tribu-
latione dotlrina fua, donee tentet ilium incogitatio-
nibus illius. Jufti quippe animam gratia vocat,
tentatio interroeat. Et omnipotens Deus ele&o-
rum fuorum adverfarios temporaliter permittic
cxcrefcere, ut per malorum fævitiam purgetur vita
bonorum.
jrilinti judo- y i . Numquam. quippe Dominus c adverfos bo-
KicLs n's e^e permitteret, nifi etiam quantum prodeflent
» I 0 videret. Nam dum injufti fæviunt, jufti purgantur,
I c &utilitatiinnôcentium militât vita pravorum, dum
hanc& premendo humiliât, & humiliando femper
ad melius format. Unde re&è quoque per Salomo-
nem dicitur : Jpui ftultus eft, ferviet fapienti. Et
tamenfæpe confpkimusdapientes fubelfe, ftultôs
vero arcem dominii tenererfapientes ferviliter obfe-
qui, ftultos tyrannica elatione dominari. '^uomo-
I d do igitur definitione d di vinæ fententiæ fapienti ftultus
(ervit, dum plerumque hunc jure temporalis
dominii comprimit ? Sed feiendum eft, quia contra
fapientis vitam, dum ftulrns præeminens terrorem
poteftatis exercer, düm hunc laboribus fatigat, con-
tumeliis lacerat, profe&o hunc ah omni vitiortim
rubigine urendo purgat. Stultus ergo fapienti etiam
dominando fervit, quern ad meliorem ftatum pre-
I « mendo provehit. Sic nonnumquamc pupillis domi-
nis ad difeiplinæ magifteriumfervi præfunt, terrent,
premunt, feriunt, &c tamen elfe fervi nullo modo
defiftunt : quia ad hoc ipfum ordinati funt, ut pro-
ficientibus dominis etiam feriendo famulentur.
Quia igitur mala reproborum, bofios dum cruciant,
■ purgantj utilitati juftorum militât etiam poteftas
I f iniquorunj. Sed plerumque jufti tribulatione f deprehenfi,
tardam manum fubvenientis æftimant,
cum fc perfequentium immanitas paulo longiùs
anguftat. Et concita quidem funt ereptoris renie- •
dia ; fed hoc quod ab ereptore citius agitur, dolen-
ti tardum videtur. Cumque adeffe poftulationi auxilium
quæritur , fi vocem non ftatim fequitur,
quia défit æftimatur. Unde nunc dicitur : Et non
fuit qui ferret auxilium. Qua videlicet in voce ip-
la vis paflionis exprimitur ; quia fupernum auxi-
uum, etfi adeft quantum ad ordinatam providenk
In Val-cl. Germ. Norm. Corb. Germ. & plur. in te omnts qui.
Germ. Val-cl. Sc plur. Norm, induat. . . excruciavit ilium ; totus
j c E<*kfiaftici contextus & verba l Gregorii ufque ad bæc verba, «»-
‘ rcef~! qui ftultus eft, dcfunc in mflf Corb. Germ.
Ita Germ. Bellov. Vindoc. Laud. V-ftl-cl. Norm. Èditi veto. ad-
a -0S 605 f* v’re per mine ret.
■ Lbroic. Gcmet. & alii, divini fapienti».
Tom. I.
L tiam prote&oris, deefie tamdn creditur quantum
ad concita vota patientis. Sequitur:
£>udfi rupto muro, ( f t aperta janua irruerunt fit- Kerf. 1+,
per me, dr ad me as miferias dev oluti funt.
53* QHid ^oc i°co muU nomine, nifi Rcdemtor C aput
humani generis appellatur > De quo pro fànclæ Ec- XXV.
clefiæ æaificatione per Prophetam dicitur : Ponetur V et. rxn.
in ea murus dr antemurale. Ipfe enim nobis murus Lu^endas a ’
eft, qui ad corda noftra pertingere malignorum fpi- mæ’ftatus ,Ml
rituum curfum vetat. Qui, noftræ quoque fidei e- ciuand9 'n ea,n
. tiam antemurale pofuit : quia priufquam fe per cari
nem oftenderet, prædic^itores fui myfterii prophe- rof
tas mific. Retfte quippe antemuralis nomine vocan-
tur : quia dum fubfequenrem prædicaverunc Do-
’ minum, quafi ante murum fteterunt. Sed quafi murus
rumpitur, cùm pravorum perfuafionibus fides,.
quæ in Redemtore noftro eft, in quorumdam corde
diffipatur. Cumque perverfis in hac vita poteftas
tribuitur, quid aliud quam janua erroris aperitur î
Quafi rupto ergo muro, & aperça janua, fuper
bonos irruunt, mali , cùm accepta temporaliter
poteftate , perverfi ipfa quoque in quorumdam
corde deftruere munimina fidei conântur. D e quibus
apte dicitur : Et ad meas miferias devoluti
funt : quia videlicet priùs adfuas. Nifi enim perverse
vivendo, ad fuas ante miferias caderenr,
nequaquam ad eas poftmodum & alios fuade-
| rent. Sed poll fuas reprobi & ad noftras miferias
devolvuntur, quandoad ea mala, in quibus jam
ipfi implicati funt , etiam quofdana nobis unitos
trahunt.-;«
54>-Poteft quoque-intelligi muri nomine, mu- vcidcftrufo
nitio difeiplinæ ; Salomone atteftante , qui ait .: difeiplinæ ma-
Per agrum. hominis pigri tranfivi , & per vineam | f | | j 30_
viri ftulti : dr ecce totum replcverant urtic.e, ope*
ruerant fuperftciem ejus fpina ,.dr maccria lapidum
deftrufta erat. Per agrum enim hominis pigri, at-
que per viqeam viri ftulti tranfire , eft cujuflifeet
vitam g negligentis infpicerc ,"tjufque opera con- g
fiderare. C^iam urticæ vel fpinæ replent : quia in
corde negligentium prurientia terrena defideria,
) & pundiones pullulant vitiorum, quippe quia ferif
ptum eft : In deftderiis eft omnis otiofus. Maceria Prov. 2 8.1 pi
lapidum deftru&a erat : id eft, difeiplina patrum ab fec-1XX-
ejus corde diffoluta.b Nam quia deftru&â mace- ^
riâ lapidum, diffolutam elfe difeiplinam vidit, pro-
tinus illic fecutus adjunxit : Jpuod cum vidijfem, Prov.z4; 321
pofui in corde meo,' dr exemplo didici difeiplinam.
Quafi rupto ergo muro hoftis ingreditur, cum vel
malignorum fpirituum, vel pravorum hominum
perfuafione callida, difeiplinæ munimina in corde
diffipantur. Sed cùm ejufdem difeiplinæ vigor in
corde reproborum folvirur, ante eorum oculos
cuncba bonorum opera defpeftui habentur, nihil-
que elfe æftimant, quidquid de virtutibus eleèto-
rum vident. Unde & fubditur :
RedaSlus fum in nihilum. .Kerf, is:
yy. Apud æftimationem quippe malorum in ni- q a p u t
hilum tedigimur, quando ea quæ ipfi quafi fum- X X V I.
ma diligunt, bona temporalia non tenemus. Def- Dcipcftis ven's
pedis namque fupernis promiflionibus , terrena ca"ralcs
defiderant ; fi quando in eorum mente aliquid qUibUs per^
de appetitu æternitatis oritur, fuborta citiùs tran- cunt, inn-cun-
- . • . tur. ' -
* Plur. pupillis domini. Meliùs dominis, aim paulo port: legamus ut
proficientibus dominis.
1 Vindoc. Sc Val-tjj. deprejft.
6 Gcmcc. ncgligenUtu.
h It a Germ. Bellov. Turon. Laud. Val-cL Corb. Germ. & Norm.
Ar prills editi, Nam quia deftruftam maceriam lapidum diftolutam &c.
T t i j