vanda patiemia illud tempus ad memoriam redit- A torts , dlcens t Domims dulït, Domïnm abftulit,»
• * . . 1__ -.il' .1 ;____!__J: J : - /?,-«< Tinmi/m i,l/ irait ib.A. fa rh im e f t r f it tinmen D om i-
>lbïd.
C A P U T
X V I I I .
Deus bonis
f o t . lèdfua.
ftcui Domino placnit, ita fail um ejlcfit nomen Domi-
ni benedictum : fuperbum- hofiern humilitate per-
culic, crudclcni patientiä ftravic. Nec credamus,
quöd. bellator noftcr- accepit vulnera, & non in-
flixk. Quot enim voces patientix in Dei laudem
percuflus reddidit, quad tot in adverfarii pedore
jacula intorfit: öc acriora valde, quam fuftinuit, | 54
inflixit. Afflidus enim terrena perdidit, fed affli-
ctlonem humiliter fuftinens cxleftia multiplicavit.
Scquitur.
In omnibus his non peccavit Job :k neque fiulttm b rcrf- ll
alt quid contra De um locutus eft-.
_ ____^___ _______ ^ 33* Quja tentatiopum tribulationibvis deptehijn- C a.p u t
quafis reccdit, Sc diciu Nudus egrejfus film de ute- g fi, etiam tacito cogitationum mptu poflumus non X I X .
ro matris mex , nudus revertar illuc. Ac fi dicat; loquendo.peccarej beato Job &: oris; teftimonium ^
Nudum me hue intrantem terra protulit, nudum perhibetur, & cordis. Priüs enim dicitur ,N on p e c - or^ &
cavit; Sc tune demum fiibditur: Neque ftultum W- cördisabftt*
liquid contra De um locutus eft. Qui enim ftultum nmr‘
locutus non eft, culpam a lingua compefcuit: fed
cum pramiittitur, Non peccavit: conftat quöd mur-
murationis virium etiam a cogitätione reftrinxit.
Nec peccavit ergo,- nec ftulte locutus eft: quia nec
per confcienciam tacitus tumuit, nec linguam -in
contumaciam relaxavit. Stulte enim contra Deum
loquitur, qui inter diVinx animadverfionis flagella
pofitus, juftificare femetipfuni conatur. Si enim
innocentcm fe aflerere fuperbe audeat, quid aliud,
quam juftitiam ferientis accufat ? Hucufque nos
xit, qcio needum ifta, qux perdidit, habebat :ut
>dum intuctur quöd aliquando illanon habuit, dolorem
temperet quöd amifit. Magna enimconfo-
latio eft in rerum amiflione, illa tempora ad men-
tem reducere, quibus nos contigit res, quas per-
didimus,non habuifle. Quia verö omnes nos terra
CTcnuit, hanc non immeritö matrem vocamus.
Unde feriptum eft: Grave jugum fuperfilios Adam
a die exitus de ventre matris eomm,ufque in diem
fepulttirx in matrem omnium. Beatus igitur Job, ut
padenter lugeat quod hic amifitvigilanter at-
cendit qualis hue venerit. A d augmentum autem
fervandx patientix, adhuc folertiüs infpicit hinc
mc hinc excuntcm terra recipiet. Qui.ergo accepta,
fed relinquenda perdidi,quid proprium a-
mifi?Quia verö confolado non folùm ex confidc-
ratione conditionis adhibenda e ft, féd edam ex
juftidaconditoris, rede fubjungit:
Dominus dedit , Dominus abfiulit ,ficut Domino
plaçait, ita fait um eft.
31. Sanctus vir, tentante adverfario, cunda per-
diderat} fed tarnen feiens , quia contra fe fatan
tentandi vires, nifi permittente Domino, non habebat,
non ait : Dominus dedit, diabolus abftulit ;
fed-, Dominus dedit, Dominus abftulit : Fortafle
cnimfucrat dolendum,fi quod conditor dederat, C verba hiftorix tranicurrifle fufficiat : jam nunc ad
■ hofiis abftuliflet : at poftquam non abftulit nifi ipfe
qui dedit, fuarecepit, non noftra abftulit. Si enim
ab illo accipimus, quibus in hac vita utimur, cur
doleat quod ipfo judicante exigimur, quo largien-
te foeneramur ? Nec aliquando injuftus eft creditor,
qui dum præfixo reddendi tempore non côn-
ftringiturj quando vult, exigit quod foeneratur.
Ubi Sc bene fubjungitur : Sicut Domino plaçait, ita
. f ilium eft. Cùm enim in hac vita ea quæ nolumus,
patimur , necefte eft ut ad eum, qui injuftum vei-
le nilpoteft, ftudia noftræ voluntatis inclinemus.
Magna quippe eft confolatio in eo quod difplicet,
quod illo ordinante erga nos agitur , cui nonnifi
indaganda allegorix myfteria expolitionis fe fer-
mo convertat. Sed in hoc quod feriptum eft :
fiiuadam die cumc venijfcnt ftlii Dei coram Domi- J0^- *• 6i
no s adfuit inter eos etiam fatan:
34. Difcutiendum prius eft, cur quadam die fa- Cap. X X .
dum aliquid coram Domino dicitur, cüm apudil- y E T- xx’
lum nequaquam curius temporis, mutatione diei Allegor. fen-
noctifque varietur. Neque enim in ea luce, qux fus:Dcus tcm-
fine acceflu ea qux eligit illuftrat, Sc fine receflu di^oaid
ea qux refpuit deferit, defeftus mutabilitatis ys-
nit: quia in femetipfa manendo immutabilis, mu-
tabilia cundfca difponitj ficque in fe tranfeuntia con-
didit, utapud fe tranfire nequaquam poffint: nec
iuftum placet. Si igitur jufta placere Domino fei- ^tempus intus inconfpe&ucjus defluit, quodagud
....... r - ° i i . ..m t> ._ •____mus, pati autem nulla,nifi qux Domino p1la__c_u_e - ___j _________c . . . . G
rint, poflumus j juftafunt cunéta qux patimur, Sc
valde injuftum eft, fi de jufta paflione murmu-
ramus.
Diabolus nos 32. Sed quia orator fortis quomodo affertionem
aggrdicns, partis füx contra adverfarium allegavit.audivimus;
humihtate ac 1 , . . r- ° . • ipatiencia
nof- nunc quomodo in oratioms lux termmo judicem
ua confoditur. benedicendo laudet audiamus. Sequitur : Sit nomen
Domini benediltum. Ecce omne quod reftum
fenfit, Domini benediftione conclufit: ut hinc ad-
verfarius infpiciat, Sc ad pcenam fuam viftus eru-
befcat, quia ipfe Domino contumax etiam in bea-
titudine conditus extitit, cui homo hymnum glonos
foras decurrit. Unde fit ut in xternitate ejus fixa
maneant ea, qux non fixa exteriùs fæculorum
volumina émanant. Cur ergo apud eum dicitur,
Quadam die, cui nimirum dies una eft xternitas
fua?quam videlicet nec fine claudi, nec initio vi-
dit aperiri Pfalmifta , cùm dicit : Melior eft dies Pfitl. s3.11;
una in atriis tuis fuper miilia.:.
35. Sed cùm Scripturafacradtemporaliteredi- d
tis loquitur, dignum eftut verbis temporalibus u- p^iibus'fm-
ratur, quatenus condelCendendo lever ; Sc dum de fimad attem^
xternitate aliquid tcmporaliter narrat, alfuetos dcducit-
temporalibus fenfim ad xterna trajiciat ; feque bene
noftris mentibus xternitas incognita,dumver-
V.Ï t- XIX. rix etiam .percuflus dicit. Intuendum verb eft, £ bis çpgnitis blanditur, infundat. Quid autem mi
quia hoftis nofter tot nos jaculis ipercutit, quot
tentationibus affligit. Quotidie namque in acie
ftamus, quotidie tentationum ejiis.tela excipimus.
Sed 8c nos contra ilium jacula mittimus, fi confofli
tribulationibus, humilia refpondemus. Beatus igitur
Job percuflus damno rerum, percuflus morte
filiorum, quia vim doloris vertit in laudem condia
Sie mis. Rcgii Corb. Germ. Colbert, emendatus Utic. aliiquc
Norm. Ed ici vero inflixit.
b in cd. Gilot. Vatic. Gulfanv. quibus pra:ivitCoc. additur labiis fuis,’
in mill incognitum.
* i- Vindoc. & Çorb. Çerm. quadam die cum effent filii Dei tor am
rum, li in facro eloquio incommutabilitatem fuam
Deus prxpropere humanx menti non aperit; quando
Sc refurre&ionis fux folemnitate celebrata, qui-
bufdam provectionum accefiibus innotuit, incor-
ruptionem corporis, quod refumfit ? Luca quippe Luc‘ i -f- +•
atteftante didicimus, quod quibufdam fe in mo-
numento quxrentibus prius Angelos mifit: Sc rur- j^d. IS.
Domino. Alter quad, die cum ajjifterent. Rem. Remig. German, cum
a Excufi de temporal. Emendandi ex mff. & S. Greg.foopo; fermo
quippe eft de a:terms, fed qu* non aflequantur temporalibus alfueti,
■ niffper tcmporalia.
53 Liber I. in Caput II. Bead Job. ‘ 54
lum diftipulis de fe In via loquentibus ipfe quidem, A nim, qui ita eft intra omnia, ut etiam fit bxtra 5mièdnon
cognofcendus apparuit, quipoftexliorta-
tionis moras, cognofcendum fe in panis fra&ione
monftravit : ad extremum vero repente ingrediens,
iion folùm fe cognofcibilem, fed etiam palpabri
lem prxbuit. Quia enim infirma adhuc geftabant
corda difcipuli , in cognitione tanti myfterii a
ifta fuerant difpenfatione nutriendi, ut paulifi-
per aliquid quxrentes invenirent ; invenientes
crefcerent, Sc crefcentes cognita robuftiùs tene-
rent. Quia igitur non repente, fed caufarum ver*
nia, nec dextrâ j nec finiftrâ concluditur. Sed déx-*
era Dei, Angelorum pars eleda ; finiftrâ autem
D e i, pars angelorum reproba defignatur. Non e-*,
nim miniftrant Deo folummodo boni, qui adju-
vent ; fed etiam mali, d qui probent : non folùm
qui à culpa redèuntes fublevent ; fed etiam qui
redire nolentes gravent. Nec qubd cxli exercitüs
dicitiir , angelorum pars reproba in eo intelligi
pofle prohibetut. Quas enim fùfpendi in aëre no-
vimus, aves cxli tiominamus. Et de eifdem fpiritiborumque
incrementis, quafi quibufdam ad xter^ bus Paulus dicit t Contra fpiritalia nequitU in c&-
nitatem paflibus ducimur, intus apud eum quadam leftibus. Quorum caput enuntians, ait: Secundum
die aliquid fadum dicitur, qui ipfa quoquetem- principempoteftatisaieris hujus. A dextraergo Dei
pora fine tempore contuetur. ^ ^ | ^ Sc finiftra angelomm exercitus flat: quia Sc Volum
Ephefi à. t ii
Ephtfl 2, 2,
$6. An quia etiam fatan adfuit, dum quadam
die hoc fadum dicitur, indicare facra Scriptura
ftuduit quia in luce Deus tenebras vidit ? Nos quippe
uno eodemque contuitu lucem Sc tenebras in-
tueri non poflumus: quia cum in tenebras oculus
figitur, lux fugatur; 8c cum ad lucis fe corufca-*
tionemverterit, tenebrarum umbra difeedit. Ilia
autem vis, qux cunda mutabilia, immutabiliter
videt, quafi in die ei fatan adfuit; quiaapoftatx
angeli tenebras fine obfeuritate comprehendit.
Nos, ut didum eft,uno eodemque intuitu con-
templari non poflumus, Sc qux approbando eli-
gimus, Sc qux reprobando damnamus: quia cum
taseledorumfpirituum divinx pietaticoncordat;
Sc reproborum fenfus fux malitix ferviens, judicid
diftridionis ejus obtempérât. Unde Sc mox fallax
fpiritusin medium profiliifle deferibitur, per quem
Achab rex, exigentibus fuis meritis , decipiatur.
Neque enim fas eft credere bonum fpiritum falla-
cix defervire voluifle, ut diceret : Egrcdiaf, dr era
Jpiritus mendasc in ore omnium prophetarum ejus.
Sed quia Achab rex peccatisprxcedentibus dignus
erat, ut tali debuiflet deceptione damnari : quatenus
qui fxpe volens ceciderat in culpam, quando-
que nolens caperetur ad pcenam, occulta juftitiâ
licentiamalignisfpiritibus datur,ut quosvolentes
adhanc animus vertitur,ab ilia cogitatione fepa- ç in peccati laqueo ftrangulant, in peccati poenam
Divetfa ordi-
nans non eft
divcrfut.
Deo ferviunt
Angeli boni ad
adjucorium,
mali ad proba-
tioncm.
R*C. XTt.
3. Keg. 22.
Verf. 19. & c.
ratur; cum verb adillam reducitur,ab hac, cui
inhxfit, removetur.
etiam nolentes trahant. Quod ergo illic a dextris
atque finiftris Dei, exercitus cxli aftitifle deferibitur
37. Deus verö, quia fine mutabilitate fimul
cunda rcfpicit, fine diftentione comprehendit,
videlicet Sc bona qux juvat, Sc mala qux judicat,
Sc quæ adjura rémunérât, Sc qux judicans dam-*
nat ; in his b qux diverfö difponit ordine, diverfus
non eft. In die ergo ei fatanadfuifle deferibitur,
quia lumen xternitatis ejus nulla mutabilitatis
fufearione tangitur; 8c in hoc, quöd ei tenebrx
prxfentes fiunt,adfuifle inter filios Dei dicitur :
quia ea vi juftitix immundus fpiritus penetratur,
qua videlicet mundorum fpirituum corda com-
plentur ; eoque radio luminis ifte transfigitur, quo D
illi uc luceant perfunduntur.
38. Inter filios Dei. adfuit : quia etfi illi Deo ad
eledorum adjutorium, ifte ad probationem fervit.
Inter filios Dei adfuit s quia etfi ab illis in hac vita
laborantibus auxilium pietatis impenditur; ifteoc-
cultx ejus juftitix nefeiendo ferviens, minifterium
exequi reprobationis conatur. Unde bene in libris
Regum per prophetam dicitur. Vidi Dominumfe-
dentem fitperfolium fium : dr exercitum cxli à dex-
trisdr finiftris ejus, dr dilium eft: In quo de ci pi am
c Achab y ut afiendat d r cadat in Ramoth Galaath ?
Et dixit alius ita, d r alius aliter. Et egrejfus eftti-
nus , d r dixit: Ego decipiam Achab. E t diltum eft:
In quo decipies ? Jpui refpondit, diccns : Egrediar.
; hoc hie inter filios Dei fatan adfuifle perhibetur.
Ecce a deXtrisDei fteterunt Angeli, quia
nominantur filii D e i: ecce a finiftris ftant Angeli,
quia adfuit inter Cos etiam fatan.
39. Sed quia e allegorix myfteria indagare de-
cfevimus, non inconvcnienter accipimus, qubd in
die Dominus fatan vidit, quia vias ejus in Sapien-
tix fux incamatione corripuit: f quafi emu non vi-
difle fuerit, tamdiu pravitatem illius in humani
generis perditione tolerafle. Unde Sc ei divina voce
mox dicitur:
Unde venis ?
40. In die fatan de viis fuis requiritur: quia ui
luce manifeftatx fapientix, occulti hoftis infidix
deteguntui-.Quia ergo incarnatoDomino diabol<is
increpatur, Sc a fua peftifera effrenationc corripi-
tur, rede fubjungitur: Cui dixit Dominus: Unde
venis /Tunc enim fatanx vias requirendo arpuit,
cum perMediatoris adventum perfuafionis ejus ne-
quitias reprimens increpavic. Necimmeritb in hoc
die filii Dei coram Domino aftitifle referuntur:
quia videlicet ad xternx patrix vocationem eledi
omnes,luce fapientix fe illuftrante, colledi funt.
Quos quamvis incarnata Sapientia aggregare Sef-
feduoperis venerat; divinitati tamen illius jam per
ejus h prxfcientiam intrinfecus afliftebant. Sed
Verf. 7 :
C a p u t
X X I .
Diaboli infi-
dias Deus in-
carnacæ fapi-
entiz Iuccdc-
texit.
' ero Spiritus mendax in ore omnium prophetarum E quia de viis fuis antiquus hoftis Redemrore veni-
ejus. Qmd enim folium Domini, nifi angelicas po- ente difeutitur, quid dicat audiamus.
teftates accipimus ^ quarum mentibus altiusprx-
fidens, inferius cunda difponit > Et quid exercitus
cxli, nifi miniftrantium Angelorum multitudo
deferibitur > Quid eft ergo, qubd exercitus cxli a
dextris Sc finiftris ejusftare perhibetur? Deus e-
• Sic mff- Cotb. Germ. Rem. Remig. ac Norm, omnes. Edici veto,
Ua fuerant divina ditpenfatione.
Rem. Sc iUI Remig. qua divifo difponit ordine divifus non eft.
* In duobus Rem. & duobus Remig. Icribitur Ahab. Ita etiam in
Val-cl. In Corb. expun&a eft lit. c.
' * la quibufdam edit, maxime in Parif. 1619. 8c 16^0. qui repro-
Circuivi terram, dr perambulavi earn.
41. Ab Adam quippe, ante adventum Dômini,
omnes poft fe gentium nationes traxit. Circuivit
terram Sc perambulavit : quia per corda Gentium
iniquitatis fux veftigiaimpreflit. Gadens enim à fiibent.
ibid.
C a p u t
X X I I .
R s c . xvxi.
Diabolus terram
Ita etiàm in Rom. Sixti V.
• In nonnuUis, allegorici myfteria indagare See.
f Lyr. & Big. Qjfffi enim non vidiftefmt, tamdiu &c.
» Ita noftri mis. non ajfctlu.iit prius legeb. in edit.Rom.Sixti V.& al.
fcDuo Rem. Corb. Germ. ÔC unus Remig. Jam per ejus prafentiam,
Ita etiam quidam edici.
circuivit,
h?juia îomines el
omnes
cir-
cum venir,
8c pofledic.