raflent ,3 Qui adhuc cum quibus quiefcere potuif
fcc, adjungit dicens. : Cum regibus fir cofijulibus
terre ,ju i Actif cant fb i folitudines. Quis ignorée,
qubd reges terra: ac confules eo à folicudine longe
finit, quo innumeris obfequentium cuneis con-
flipantur ? Vel quàm difficile bi ad requiem ten-
dunt,, qui cam duris rationum imikiplicium nexi-
bus âftringuntur 3 Scriptura atteftantc., quæ ait :
Judicium durifsimttm a in his qui prxfuntfiet. Unde
in Evangelio -Veritas dicic : Cui mnlturn datum cfi,
multum quAreturab eo. ;Qui adhuc <]uos iiiëadem
xeqiiie focios habuifl'et , infinuat dicens t Aut cum
quitate fua exigente meruiffent. Sed quid eft,quod
a Propheta malediftionis fententian\ vir ille fufee-
pit , qui nativitatem ill'ius patri nuntiavit 3 Hoc
nimirum canto intrinfecus majori myfterio plenum
eft , quanto extrinfecus humana rarione vacuum.
Namfi quid exterius rationabile fortafl’e fbnuifl'er,
ncquaquam nos ad ftudium interioris Intelle£tus
accenderet. Eo ergo nobis plenius aliquid intus
innuit, quo förisrationabile nihil oftendit. Si enim
ex matris fua: utero hoc in mundo Propheta^ffli-
gendus prodiit, nativitatis ejus nuntius quid deli-
quit 3 Sed quid perfena Propheta: Huduantis, nifi
principibus, qui pof ident attrum, fir rep tent domos g per poenæ mcritum veniens humani generis mu tafuas
argento. Raxum valde éft, ut qui âurum pof
fident, ad requiem tendant^ dum per femetipfam
’• w-H- Veritas dicat : Difficile, qui petunias habent, in-
N trabunt in regnum cxlorum. Nam qui laïc multipli-
candis divitiis in h ia n tquæ alterius vitæ gaudia
fperant3 Quod tamen, ut Redemcor nofter valdc
rarum, 8c ex folo divino miraculo evenire poffe
monftraret: A pud homines, inquit| hoc impojjibilè
.. -efi, apudDeum antem pofsibilia omnia funt. Quia
igitur verba hare in fuperficie à ratione difeordant,
ipfa jam littera indicat, quod in eis fanchls vir jux-
ra litteram nihil dicat.
C ap. IV. - Sed flprius in facro eloquio -alia male dicta dif
bilitas defignatur3 Et quid per patrem illius, nifi
ifte, de quo nafeimur, mundus exprimitur3 Et quis
eft ille vir., qui nativitatem noftrara patri annun-
tiat, nifi antiquus hoftis, qui .cùm nos in cogità-
tionibus fluduare confiderat, màloram mentes,
■ qui ex audoritate hujus mundi præeminent, ad
perfuafionem noftræ deceptionis inftigat : cum-
que nos agere infirma conlpexeric, ea quafi foitia
favoribus extollit, c 8c quafi natos mafculos loqui- (
tur, cum corruptores veritatis permendaciumnos
extitifle gratulatur3 Patri ergo mafculum natum
denuntiat, quando huic mundo eum, quemper-
fuaferit, fadum innocentiæ corruptorem demoncutimus
j hoc quod beati Job ore prolatum eft , ç; ftrat. Nam cùm cuilibet peccanti ac fuperbien-
^c'Taemil ffibtilius indagamus. Quid eft enim, quod David,
imprecacioncs, quiretribucntibus fibi malanon reddidit,cùm Saül
ad litteram ac- Jonathas bello-occumberent,Gelboë montibus
a.j^îr.1. zi- 'maledicit, dicens : Montes Gelboe, née ros necplu-
via ventât ftp er •vos., ne que fint agri primitiarum :
b quia ibi abj eïtuscfl'0 etypeus Saül, quafi non effet un-
R E-c. iv. dus oleo? quid eft qubd Jeremias, cùm prædicationemfuam
cerneret audientium difficultate præpe-
qvrem. 2 0. is. diri, maledicit dicens .i Male dictas vir, qui annun-
tiavitpatri meo, dicens:Natus efi tibipuer mafulus?
Quid ergo montes Gelboë, Saül moriente delique-
runt, quatenus in eis nec ros nec pluvia caderet,
&âb omnieos viriditatis germine fententiæ fermo D
ti dicitur, Fcciftifient vir: quid aliud, quàmna-
tas mafculus in mundo perhibetur ? Jure itaque
vir, qui mafculum natum nuntiat, maledicitur:
quia ipfb ejüs nuntio reprobimi gaudium noftri
corruptoris indicatür, His ergo Scripturæ facræ
maledidionibus difeimus, quid apud beatum Job
in voce maledidionis inquirarnus, ne quem DeUs
pdft vulnera & d verba rémunérât, ledor verba d
ejus redarguere non intellig-ens præfumat. Quia
igitur utcumque hæc, quæ in præfatione fuerant
éxquirenda, diftinximus, verba jamhiftoriæ differentes
exequamur.
ficcaret3 Sed quia Gelboë interpretatur decurfüs j
perSâül autem undum mortuum, mors noftri
Mediatoris exprimitur : non immerito per Gelboë
montes, fiiperba Judæorum cordafignantur, quæ
dum in hujus mundi defideriis defluunt, inChrifti,
Jdeft undi, le morte mifeuerunt. Et quia in. eis
undus rex corporaliter moritur, ipfi ab omni gra-
tiæ rore ficcantur. De quibus bene dicitur : TJt
agri primitiarum ejfe non pofsint. Superbæ quippc
Hebræorùm mentes primitivos frudus non ferunt :
quia in Redemtoris adventu ex parte maxima in
perfidia rémanentes, primordia fidei fequi nolue-
runt. SandanamqueEcclefia in primitiis fuis mul-
titudine gentium fecundata , ’v'ix in mundi fine
To f i h a c aperuit Job os ffùum , & male dixit diei J0^-
fuo, dicens : Tereat dies in quanatus fum.
i. O N eft negledè differendum quod dicitur, C a p . I.
Aperuit os funm. Scriptura enim facra ex his quæ Re c- v*
^ t J - ■ ■ . n j • î - Hiftoricus &: tenuiter præmictit, reverenter expectanda mdicaç myfticusfen-
quæ lubjungit. Sicut enim claufa vafcula quid in- Job ex im
tus habeant ignoramus, aperto verb ore vafcùlo- Pat.‘!nciama“
rum quid întrinlecus contmeatur agnolcimus ; ita pcrtuüt.
fandorum corda , quæ claufo ore occulta funt,
aperto ore deteguntur : &: cùm eogitationes dete-
gunt,os aperire referuntur, ùt intenta mente, quafi
apertis valculis, quidintus contineant, feftinemus
cogiiofcere, ac nolmeriplos eorum intimo odore
Judæos, quos invenerit, fufeipiet: &: extrema col- £ recreare. Unde 8c lublimia præcepta Domino in c
ligens,eos quafireliquias frugumponet. De quibus
nimirum reliquiis Uaias dicit : Si fuerit numerus
fliorum T fiaélficut arena maris, reliquioefalvA
fient. Poffunt tamen idcirco Gelboë montes ore
Prophetæ maledici, ut dum frudus exarefeente
terra non oritur, poffeffores terræ fterilitatis damno
,'feriantur, quatenus ipfi maledidionis fententiam
* Revocavimus partie, in omilïàm in ed.
b In cd. Coc. G îlot. Vatic. Guff, inferitur, clypeus fortium : qua au-
cloritatc nos Latet.
c Ita in omnibus pene mff. nimirum in Çorb. Germ. duob. Rem.
duob. Remig. in omnibus Norman, duob.. Compend. S. Alb. Longi-p.
,Val-cl. in uno Vindocin. Ex Remig. unus & alter Vindoc. babent,
& quafinatus mafiulu> loquitur.In nullo autem legitur ütinaliis editis:
& %>tod fit natus mafculus loquitur. Vêtus edit. Parif. habet, quafi
monte e diduro pra:mittitur: Apcriens os fuum di- Matth. s. a;
x i t : quamvis illic 8c hoc accipi debcat,. quia tunc os
fuum in prseceptis aperuit, in quibus dudumape-
ruerat ora Prophetarum. Valde autem lolerter
intuendum eft quod dicitur, Pcfibac: ut nimirum
rei virtus qua: agitur, veraciter ex tempore fentia-
tur. Prius enim vaftitas rerum, extindio pignorum,
nato mafculo loquitur. Vet. Bafil. & quafi natis mafeulis loquitur.
d In editis & nonnullismff. fa-verbera. Legendum cum mff. Corb^
Germ. & Germ. & verba , luadent hxc proxime Icq. inter vulnera
corporis, inter verba male fuadentis uxoris. Poffunc ctiam amicorum verba
& probra hlc’notari.
* UnQs ex Rem. & alter Remig. daturo .-quo'vcrbo utitur Aug, 1. i,
dcScrm. Dom. in monte , quern hie nonnihiluniwtur Greg.
dolor vulnerum, perfuafio conjugis, adventus amicorum
deferibitur, qui feidifle veftes, exclaman-
tefqueflevifle, pulvere capita confperfifle, &diu
confidentes in terra tacuifle memorantur, ac dcin-
de fubjungitur : Pofi hxc aperuit Job os fuum, fir
maledixit diei fuo : ut ipfo videlicet narrationis,
or dine perpendatur, quia nequaquam maledidum
per impatientiam protulit, qui ad maledidionis
y it. v- vocem amicis adhuc tacentibus erupit. Si enim ira
motus malediceret, audito damno fubftantiæ,
cognita morte filiorum, eum procui dubio ad ma-
ledidionem dolor excitaret. Sed quid tunc dixit
job s. si- audivimus. Aitnamqüe : Dominus de dit ,Domi-
nus abfiulit. Rurfum, fi ira motus malediceret,
faltem percuffus in corpore, vel malè fuafus à con-
juge, maledidum inferre potuiffet. Sed quid tunc
z. io. relpondit agnovimus. Ait namque : Locuta es quaf
i una ex flultis mulieribus. Si bona accepimus de
manu Domini, mala quare non fufiineamusr’Poft
hæc verb deferibitur, quia' amici veniunt, lient,
confident, tacent : moxque fubjungitur hoc, qubd
diei fuo maledixiffe perhibetur. Nimis itaque in-
congruumcftut fufpicemur, eum nullo inftigante,
nullo pulfarite, ex impatientia ad vocem maledidionis
erumpere, quem nimirum novimus inter
damna rerum mortemque filiorum, inter-vulnerâ
corporis, inter verba male fuadentis uxoris, magna
creatoripræconiahumili mente reddidiffe.Patefe-
cit ergo qua mente hæc quietus dixerit, qui tot
^ Dei laudes etiam percuffus - emanavit. Neque e-
nim poftmodum non percuffus fuperbire potuit,
_ quem 8c in perculfione dolor humilem oftendit.
Sed cum certo novimus, quod maledidum facra
Scriptura prohibet ; cur redè aliquando fieri diei—
b njus, quod b vitari eodem facro eloquio non ignoramus
3
2+.q.3.c.i.c<m. 2. Sciendum verb eft, qubd Scriptura facra duo-
M y bus modis maledidum memorat , aliud videli-
Maicdidtum. cet quod approbat, aliud quod damnat. Aliter e-
c!o ^aUud'ex n^m ma^e^ ^ um profertur judiciojuftitiæ, aliter li-
viadifta. ' vorevindidæ.Maledidumquippejudiciojuftitiæ,
c ipfic primo homini peccanti prolatum eft, cum
Cenef. j. 17. aùdivit : MalediBa terra in opere tuc. Maledidum
juftitiæ judicio profertur, ctimad Abraham dici-
Cenef. 12.3. tur : Maledicam maledicentibus tibi. Rurfum quia
maledidum non judicio juftitiæ, fed livore vin-
didæ promitur, voce Pauli Apoftoli prædicantis
R°m. i2. i4. admonemur, qui ait : Benedicite, & nolite male-
i.cor.a.io. dicere : Et rurfum : Neque maledici regnum Dei
pofsidebunt. Deus ergo maledicere dicitur, 8c tamen
maledicere homo prohibetur j quia quod ho-
v "e t . vi. mo aS^c malitiâ vindidæ, Deus non facit nifi exa-
-4- q. 3. can. mine 8c virtute juftitiæ. Cùm verb fandi virima-
cumfunlit- lëdidionis fententiam proferunt, non ad hanc ex
d, voto ultionis, fed d ex juftitiæ.examine erumpifnt.
Intus enim fubtile Dei judicium afpiciunt, &mala
foras exurgentia, quia maledido debeant ferire,
cognofcunt : 8c eo in maledido non peccant, quo
ab interno judicio non difeordant. Hinc eft quod
Petrus in offerentem fibi pecuniam Simonem, fen-'
dti. s. 2o. tentiam maledidionis intorfit, dicens : Pecunia tua
tecum Jit inperditionem. Qui enim non ait, efii fed
fit: non indicativo, fed optativp modo fe hæc di-
* Ita omnes Rem. Remig. Gorb. Germ. Colb. Floriac. Vindoc.
Norm. &e. & Vet. edit. Recentiores percuffus enarravit.
b Ita etiam laudari mff. Editi habent quodvetari.
‘ Nonnulli mff. ipfo primo homme peccante. Aliqui, in ipfo primo homme
peccante*
d Ita fere omnes noftri mff. Vet. edit. & allx,exjufthia examinis.
Secundus Rem. habet : fed ex voto jufiuU ultionis, falicet examine iuf-
■ titi&. - / *
xiffe fignavit. Hinc Elias duobiis quinquagenariis
ad fe venientibus dixit: Si homo Dei fum, defeen- 4. scg. 1. 10.
dat ignis de cxlo, fir con fum at vos. Quorum utro-
rumque fententia quanta c veritatis ratione con- e
valuit, terminus caufæ monllravit. Nam 8c Simon
æterna perditione interiit, 8c duos quinquagena-
rios defuper veniens flamma confumfit. Virtus
ergo fubfequens teftificatur, qua mente maledidionis
fententia promitur. Cùm enim f 8c male- £
dicentis innocentia. permanet, 8c tamen eum, qui
maledicitur ,ufquc adinteritummaledidio abfor-
bet, ex utriufque partis finecolligitur, quiaab uno
&c intimo judice in reum fententia fumta jacula-
tur.
3. Igitur fifubtiliter beati Job verba penfamus, Malcdi&ioTob
non eft ejusmaledidio ex malitia delinqucntis,fed ex,rcaitüdinc
ex reditudine judicis; non eft ira commoti, fed ,U 1C1S*
dodrina tranquilli. Qui enim tarn reda maledicens
intulit, non pefturbationis vitio fuccubuit
fed dodrinæ magifterium impendit. Vidit quippc
amicos cum clamore flere, vidit veftes feindere,
vidit pulvere capita confperfifle, vidit confidera-
tionefuæ percuflionis obmutefeere j 8c vir fandus
infpexit, quia hi, qui profpera temporaliarequire-
bant, ex comparatione mentis propriæ eum tempo-
rali fradum adverfitate crediderant. Perfpexic
qubd tranfitoria afflidione percuffum defperatè
non flerent, nifi ipfi defperatammentem ab fpein-
columitatis internæ fubtraherent : 8c dum cram-
pit foras in vocem doloris, vulneratis intus oftendit
virtutemmedicaminis, dicens :
Per eat dies, in qua natus fum.
4. Quid enim debet per diem nativitatis , nifi REc.vn:.y.>‘
omne hoc tempus noftræ mortalitatis intelligi?
quod quamdiunos inhac noftræmutabilitatiscor- c i inmiîuæter
ruptione retinet, æternitatisnobisinconimutabili- niu:is-.
tas non apparet. Qui igitur "diem jam æternitatis
vider, ægre diem fuæ mortalitatis fuftinet. Etno-
tandum, quia non ait, Pereat dies in qua condi-
tus : fed, Pereat dies in qua natus fum. In die quip-
D pe juftitiæ homo eft condinis, led jam in tempore
culpæ natus. Adam enim conditus, fed Cain
primus natus eft. Quid-eft ergo diei nativitatis maledicere,
nifi apertecticere : Dies mutabilitatis p e-'
reat, 8c lumen æternitatis erumpat.
y. Sed quia perire duobus modis dicere foie- v e t. vu.
mus ; (aliter enim perire dicimus, quando aliquid biîî^isfnoftiï
optamus utnon fit; 8c aliter perire dicimus, quan- diquandopc-
do optamus ut malè fit : ) hoc, quod de hoc die nituspemu-
fiibditur, ohfeuret eum caligo, fir involvatur ama- rum'
ritudine , liquido oftenditur, quia dies ifte non
ita ut non fit , fed ita periresoptatur, ut male fit.
lnvolvi eniin amaritudine non poteft, quod omni
E. modo perditum non eft penitus. Hoc autem tempus
noftræ mutabilitatis non quandoque ita peri-
turum, id eft, tranfitmum eft, ut male fit; fed 111
penitus non fit, Angelo in facro eloquio atteftante,
- qui ait : Per viventem in fecula , quia tempus jam Apm.ie. <s,
non erit. Nam etfi Propheta dicit, Brit tempus eo- pfai. s0. ial
rum in xternum > quia per momenta tempus deficit,
fiomine temporis eorum defectum vocavit, often-
dens qubd g fine omnimodo defeèlu deficiunt h i, g
qui à vifionis intimæ confolatione feparantur.Quia
* Sic legitur in Corb. Germ, in omnibus mff. & in Vet. edit. ParilL
& Bafil. Inaliis loco veritatis, hajjetur feveritatis.
{ UnusRem. & duo Remig. cum enim maledicitur quis, & maledicen-»
tis innocentia permanet.
s Adfidem antiquiorum mff. hîc expunximus voculamfijte, quæ fie
legitur in aliis edicts : Quod fine fine omnimodo defeclu deficiunt. &c.
In Utiçènfi olimlcgebatur, fine fine, led vox fine expunûa eft. Perle-
veratin Çolb.