pria tribuere, aliéna minimè ambire, amicum in A ligat qifce &: qualiter dieat. Ad prædicaridum nam- p
Deo diligere , propter Denm & eos qui inimici que plus confcientia fan&i amoris ædificat, quàm o/Ecj
funr amare, de afflictione proximi lugere, de mor-. exercicatio fermonis : quia araando cæleftia, intra
. te ejus qui inimicus eft, non exultare : h*c eft
nova creatura, quam idem magifter gentium a a-
pud alios difcipulos vigilànti oculo requirit, di-
cens : Si qua igitur in Chrifto nova creatura , vetera
tranfierunt, b 'ecce facta funt omnia nova.
_ 10. Ad veterem quippe hominem pertinet ,
præfentem mundum c quærere , tranfitoria ex
•concupilècritia amare, mentem in fuperbiam eri-
g e re , patient!àm non habere, ex dolore maliti*
de proximi .læfione cogitare, iùa indigentibus non
dare, atque ad multiplicandum aliéna quærere
femetipfum prædicator legit , quomodo perfua-
dcat ut defpici debeant terrena. Qui enim vitam
fuam interius penfat, & exemplo fuo foris admo-
nendo alios ædificat, quafi in corde linguæ cala-
mum tingit, in eo qüod manu verbi proximis extends
feribit. Undc admirabilis prædicator cùm
multa difeipulis cxhorcando dixit , quia nullam
intra femetipfum de confcientia contrarietatem
pertulit , fecurus adjunxic : Si qua virtus, f t qua mu
Laus diftiplinx, hxc cogitate : qua & didicifiis, çj &}.
accept fit s , & atidiflis, & vidifiis in me, hxc agite,
.nullum pure propter Deum diligere, d inimicitias & Deus pacis erit vobificum. Sequitur.:
inimicitiis reddere , de affli&ione proximi gaude- ß Etdixit ad me : Fiii hominis, vade addomum m
re. Cunda h*c vetuftj fuhr hominis, qu* vide- jfrael, & loqueris verba mea ad eos.
licet de radice trahimus corruptionis. Sed qui jam 14. In eo quöd Dominus Prophet* dicit., Zo-Dcin
ifta exuperat, 51 ad prxcepta Dominica mentem queris verba mea ad eos, quid aliud quam ejusorinoDl1
benienitatem commutat.rede dicitur:frenum moderaminis imponic, ne qua: priüs intus <*lUrai
ms mnovatio;
fimdhe Ieöio-
nis eft fruftus.
in benignitatem commutât, de hoc redè dicitur :
Jpuia vetera tranfierunt, ecce faffa funt omnia nova.
. . . . *•'
ii. Tunc ergo in noftris mentibus nova fiunt,
c cùm à nobis vetufti hominis vitia tranfeunt : &
pafeunt.
non audierit , foris dicere præfumat ? Nam Prophet*
falfi fua & non Dei verba loquebantur, de
.quibus feriptum eft : Nolite audire verba Prophe-fim,
tarum, qui prophetant vobis decipiunt vos : vi-
tunc vida vetufti hominis tranfeunt, quando facri fionern cordis fui loquuntur , non de ore Domini.
verbi præceptum. venter comedit, &: vifccrame- Et rurfum : Non loquebar ad eos, & ipfiprophedullitus
rcplentur. Sæpe enim quofdam vidimus tab ant. Qua ex re quoque colligendum eft, quia
tota fe mentç ad fand* ledionis ftudium contu- & quifquis expofitor in cxplanatione facri eloquii,
lifle , atque inter verba Dominica recognofcen- q ut fortafle auditoribus placeat, aliquid mentien-
tes in quantis deliquerint , femetipfos in lacry- do componit, fua & non Domini verba loquitur,
mis madare , moerore continuo affici, in,nullis fi tamen placendi vel feducendi ftudiomentiatur!
hujus mundi profperitatibus deledari, ita ut eis Nam If in verbis Dominicis virtutem requireiis,
vita præfens oneri, & lux ipfa faftidio ficret j vix ipfe aliter quàm is per quern prolata funt, fenfead
colloquendum'communia admittcre, atque à rit, etiamfi füb intcllcdu alio ædificationem carigore
difeiplin* animum difficile relaxare , pro ritatis requirat, Domini funt verba qu* narrat :
amore Conditoris, f ludu folummodo & filentio quia ad hoc folùm Deus per totam nobis facram
gaudere. Horum venter facrum volumen come- Scripturam loquitur, ut nos ad fuum &: proximi
dit , & vifeera repleta funt : quia præcepta vit* amorem trahat. Sequitur
qu* fenfus capere potuit , memoria non amifit, Non enim ad populum profundi fermonisf &Vrf'
fed h*c colled us in Deo animus glugendo fern- ignotx Lingua tu mitteris, ad domum ifrael : ne que7'
per & rccolendo fervavit. ad populos multos profundi fermonis, & ignota linix.
Et fit plerumque, ut tales quique ex dono ^ gua, quorum non pofsis audire fermones. Et ft ad
cæleftis gratiæ etiam verbum dodrin* percipiant, illos mittereris, ipfiaudirent te. Domus autem Ifrael
atque de veritatis pabulo quod ipfi intrinfecùs dul- ' ' .... " ' ' '• J
citer ruminant, & proximos fuaviter pafeant. De
quorum profedô ore prædicatio tanto audienti-
bus dulcis eft, quanto eorum adio contraria fuis
prædicationibus non eft : quia de propria vita fu-
munt, quod per linguam proximis conferunt. Unde
redè hîc quoque Propheta fubjungit :
DcDco fiiari-
tcr loqui docet
nolunt audire te , quia nolunt audire me.
iy. In ipfo 1 juffionis exbrdio quo Propheta adyoai
prædicandum mittitur , apertè & vocatio Gen-tiun'
tium , & Ifraëlitarum repulfio defignatur. Nam' ^
cum dicitur : Non ad populos multos profundi fer- z«h«
monis, ignota lingua mitteris, quorum non p o fm“
j . r - , i. - ^ f ls audire fermones : atque ftatim fubditur : Et f i
Et comedi illud, & factum efi in ore meo ficut ad illos mittereris, ipfi audirent te : apertè declamel
dulce. _ ratur obedientia Gentium, quæ quandoque præ-
13. Liber qui vifeera replcvit, dulcis in ore fi- dicatorum voces effent fine tarditate fecutur*. Et
cut mel fadus eft : quia ipfi do omnipotenti Do- cum fubditur : Domus autem ifrael,nolunt audire
mino fciunt fuaviter loqui, qui hunc didicerint in te, quia nolunt audire me ; Jud** duritia defignacordis
fui vifeeribus veraciter amare. In ejus quip- tur, qu* verba prædicantium & cognovit, &fepe
ore Scripcura facra dulcis eft, cujus vit* vif- E qui holuit. Ignota autem lingua Gentium ad 0-
cera mandatis illius replcntur : quia ei fuavis eft bediendum moram non fec it, quamvis extranea
a n n f inm r tnm <-ni infi-rin c ^ J ___ • ad loquendum , cui intcrius impreffa h ad viven- : _ 1 — m r - t. 1 . . .
dum fuerit. Nam fermo dulccdinem non habet,
quem vita reproba intra confcientiam remordet.
Unde neceffe eft , ut qui verbum Dei' loquitur,
priüs ftudeat qualiter vivat, ut poft ex vita col-
• Longip. apud illos.
1 * Germ. & plur. ér funt nova. Retinemus ramen aliam
lew. quia & Vulgatae & Grasco textui ad amu/fim refpondet.
c Sueff. 8c Longip. diligtre.
Vulgati, contradicentibus mlT. inimicitias inimicis.
• Anglic. Norm. & pi. excepto C. Germ, tunc a nobis. In C . Germ,
omitticur, ér tunc Vitia vetujli hominis tranfeunt.
ab eloquio Legis fuit. Bene autem dicitur : Nolunt
audire te , quia nolunt audire me > fecundùm
hoc quod feriptum eft : £)ui vos fpernit, me fper- x«.h
nit. Caufa quoque cur non audiant, fubinfertur,
cum dicitur :
f Germ, lullum folummodo filentio gaudere.
e Longip. & Val-cl. legendo. Ica etiam Iegi in mff. Anglic, monec
Jamcnus, ex quibus edit. Vatic, emendat. Verùm iplc ex yctuftio“
ribus codicibus, qualis eft Germ, emendari debet.
jvSucff. ad videndum.
* Val-cl. -vfonts. 1
\. Omnis quippe domus ifrael attrita fronte efi, & A horum pretiofum eft , alterum vile. Adamas ad propter dclin-
duro core. . . . ornamentum fumitur, filex ab itinerantibus cal- quanium aut
frequens ' Cum .d,on?.usrI ‘rac? a^r,ta fronte cflc per- catur. Et f*pe contingit, ut hos quos correptio- humriliutucm
entiam hibetur .quid ahud fenticndum, quidve cogitan- nem fuam confpicimus nimis humiliter audire , ™[urcibaa"
Efrons 4um ml! ^urod frontem cprdis in impuden- verecundemur eis aliqua dicere. Nonnumquam
tia attent culpa frequens : ut quo crebriüs com- veto evenit, ut eos quos increpationem fuam vi-
mittitur , eo. ae ilia committentis animus minus demus poftponere, &; defpcdui habere trepidc-
verecundetur ? Atque ideo ad tantam cordis du- mus eis verbum pnedicationis inferre. Sed fi re-
ritiam quandoque peccator pervenit, uc jam in ä c fapimus, & ad eos a quibus nos honorari con-
correpnone lenlibilis non fit : quia qui ufu pcc- fpicimus, & ad eos a quibus nos dcfpici videmus
candi induruit, nullo modo corripientis verbum, audoritatem exhortationis vel increpationis fu-
id eft manum palpantis fentit , ficut Jud** quo- mimus : ut nec illorum humilitacem debeamus
que crebrius delinquenti dicitur Frons mulieris erjubefcerc , nec horum fuperbiam formidare. %
nomm mcretricis falta eft tibi , noluifti erubefeere. Vel ß Dicatur ergo -. Dedi faciem tuarn ut adamantem ,•
certe attrita frons eft in hujus mundi aclibus af- id eft , fi ab auditoribus honoraris : Dedi faciem
fueta: quia ficut funt nönnulli qui quietem cun- tuam ut filicemi fi ab auditoribus conculcaris at-
dis mundi pr*miis atque honoribus pr*ponunt, que defpiceris : ut nec per illatum honorem re-
ita nonnulli ut in'hoc mundo aliquid ,effe videan- frenetur lingua ex verecundia, nec per defpedum
tur, terrenis laboribus infudant^ infiftunt caufis, taccat ex infirmitatc. Sequitur : r
permifeentur jurgiis. Ec quamvis fe corpore defi-
cere inter labores fentiant, amore tamen terre-
narum rerum devi&i , deledabiiiter fatigantur.
Ne time as eos, neque metuas a facie eorum: quia ibidem
domus exafperans eft.
19 . Hoc jam fuperiüs didiim eft. Sed notandum pCCCator cur-
quam afpera domus ha'betur,c cujus afpericas tarn non timendm.
crebrö replicatur. Increpandus itaque peccator c
eft, &numquam timendus, quia domus exafpc-
Quibus per Prophetam dicitur : Ephraim vitula
doffa diligere trituram. Vitula etenim in tritura
n are* affueta, etiam a fi relaxatur à labore, fpon- _____^..............^ ia. ^
mtnti-. -te redit. Sic quibufdam pravis mentibus nihil eft tans. eft. Tiineri enim homo debuerat, fi ipfe iu-
iiii;Klaboribfius , quàm fi eis præcipitur ut in hujus dorem omniutn uc homo timuiflet. Nam qui ta-
Effi. mui è aW to non laborent. Nam farpe quidam c tionis fenfum ad timorem Dei non habuic, tanto
,libo-. repulfi ab aflione terrena, deprecantur ut redeant, in nullo timendus eft , quanto hoc quod efle deb
rogant ut premantur.; .^grave fe incurriffe peri- 1b u’it, non eft. Sequitur :
Et dixit ad me : Fili hominis, omnes fermones verf lo.é'tr,
meus quos loquor ad te, ajfume in corde tuo , & au-
ribus tuis audi : & vàde, ingredere ad tranfinigra-
tianem filiorum populi tui.
zo. Vigilanter intuendum eft, quod voce Do- pr*ccptaDei,
mini ad Prophetam dicitur ut priùs fermones ejus ““ «^proxi-
audiat, & poftmodum loquatur. Audimus enim
verba D è i, fi facimus. Et tunc ea proximis redè impkamus.
loquimur, cùm priùs ipfi fecerimus. Quod bene
. - Marcus Evangelifta confirmât, cùm fad um Dopeccatum,
& eft confufio adducens gloriam. Qui e- j^mim miraculum narrat, dicens : ^dducunt ei fur- Marc 7 «
mm erubefcit poemtendo mala qu* fecit, ad vi- dum & mutum , & deprecabantur cum ut imponat
t* libertatem pervenit. Qui vero erubefcit bona illi . manum. Cujus ordinem curationis infinuat,
facere, à ftatu reètitudinis cadit, atque ad dam- fubdens : CMifit digitos fiios in auriculas, expuenf- ibid. v.33.&*
nationem tendit , ficut per^Redemtorem dicitur: que tetigit linguam ejus , & fufpiciens in cxlum
ingemuit, & ait illi : Ephphetha, quod eft adaperi-
re. Et ftatim apertx funt aures ejus , & folutum eft
vinculum lingua ejus , & loquebatur reife. Quid Digitis Dei,
eft enim quod creator omnium Deus cùm furdum dona
& mutum fanarc voluiffet, in aures illius fuos di7 ^
. ., - ^— gkos mifit, & expuens linguam ejus tetigk? Quid
î!°uern n0n H S ! I11c f nim ede veritatis defenfor per digitos Redcmtoris, nifi dona- fandi Spiritus
debet, qui quod fédè fentit, loqui nec metuit, defignantur? Undc cùm in alio loco ejeciffet d*-
nec erubefcit. Unde nunc in magno munere Pro- £ haonium , dixit : Si in digi to Dei ejicio dxmoniUi Luc. u.
phet* promittitur : Ecce dedi faciem tuam valent profelfopervenit in vos regnum Dei. Qua de re per
tiorem facicbus eorum , & frontem tuam duriorem Evangeliftam alium dixilfe defcribiturT Si ego in Matth.12. ztr,
frontibus eorum. Quid eft autem , SpirituDei ejicio dxmones , igitùr pervenit in vos
regnum Dei. Ex quo utroque loco colligirur, quia
digitus Dei fpiritus vocatur. Digitos ergo in auri- t
culas mietere , eft per dona Spiritus fan&i men?
tern furdi ad obediendum aperire. Quid eft veroj
quod expuens linguam ejus tetigir ? Saliva nobis
eft ex ore Redemtoris , accepta fapientia in cio- E t falîvâ, fa-
quio divino. Saliva quippe ex capite deiluit in ore. Pientia*.
Eâ ergo fapientia, qu* ipfe eft, dum lingua nof-
tra tangitur, mox ad prædicationis. verba formaculum
quietem putant. Attrita ergo fronte funt,
qui non folum labores non fugiunt, fed neque
importuni vidcri in laboiribus qui fibi negantur,
erubefeunt. Sequitur :
Ecce dedi faciem tuam valentiorem faciebus eorum
, & frontem tuam duriorem frontibus eorum.
I 17. Sicut verecundia laudabilis eft in malo, ita
reprehenfibilis eft in bono. Erubefeere enim malum
, fapienti* eft : bonum verb erubefeere, fa-
tuicatis. Unde feriptum eft : Eft confufio adducens
J%ui me erubuerit dr meos fermones, hunc ftlius hominis
eruhefeet, cum venerit in majeftate fua. Et
funt quidam, qui bona jam in mente concipiunt,
fed necdum malis apertè contradicunt. Hi nimi-
rum, quia boni funt in mente , fed auctoritatem
non habent in locutione , apti ad veritatis defen-
I peccator , nifi
vulneratus î be quid prædicator, nifi medicus ?
Si ergo non erubefcit peccator qui jacet in vul-
ncre, cur erubefcat medicus qui per médicamenta
providet falutem î Sæpe-verb contingit, ut præ-
dicator reverenter audiarur : nonnumquam verb
a perverfis ita defpicitur, ac fi eis nihil utUitatis
loquatur. Unde redè nunc dicitur :
ptione • adamantem & ut ftlieem dedi faciem tuam.
mdiini rô- Adamas & filex ucraque dura : fed unum
* SucIT. &Val-cI. f i relaxeturl ad laborem /ponte redit.
• SucÆ gravi fe incurriffe periculo quietem putant.
* C. German, cum ajperitas,
L L l l iij