947 Sanóti GregoriiMoralium 948
cxercitationis ufurn inj quod am vivendi rigore A 67. Pleiades ffccllae to nksiçoi)', id eft à plurali-
Advcrfîtas va-
Icnciorcs efii-
cit làntSos.
componunt, bene fiibditur : Infimilitudinem lap,
dis aqua duratitur. Quia ctfi fluxæ cogitationes inter
i us laceflunt, nequaquam tamcn ufque ad con-
fenfum pravi operis trahunt. Sed mens fub inoli-
ra bene vivendi confuetudine quafi fub quadam
duritia ex terms abfeondit, quidquid intus ex ten-
tarionis pulfatione mollefcit. Unde Sc bene fub-
jungitur : Et fiuperficies ahyfsi conftringitur. Quia
prava cogitatio Sc fi ufque ad fuggeftionem venir,
ufque ad confenfum non, prolilit ; quia fluctuantes
motus animi fuperduCtus rigor fanctæ de-
liberationis premit.
6j. Potcft etiam in gelu vel glacie, præfentis vitæ
adverfitas defignari, quæ aum51 alperitate fua
tate vocatx funt. Ita autem vicina: fibi Sc divifa:
funt condifa:, ut Sc fimul fint, Sc tarnen conjungi f
nequaquam poflint, quatenus d vicinitate quidem (
conjunCta: fint, fed taCtu disjunCta:. ArCturus Verb i
ita noCtufna tempora illuftr.at, ut fh creli axe pofi-
tus per diverfa fe yertat, nee tarnen occidat. Neque
enim extrae fe currens volvitur, fed in loco ficus, in
cunCtis mundi partibus nequaquam cafurus incli-
natur. Quid ergo eft, quod homo ex terra faCtus, <
atque in terra pofitus, de cjelefti adminiftratione
difeutitur : quia Pleiades conjungere non valet,
quas vicinas fibimetipfis conditas, Sc pene conjun-
Ctas videt: quia ArCturi gyrum diffipare non poteft, j
quem tamen cernere ipfa fua vertiginc pene diflipa- «
' turn potcft ? An ut in iftis minifteriis auCtoris po- [
tentiam penfans , infirmitatis fux meminerit, & a
eum, quern adhuc in majeftate fua videre non po-
terat, quam fit inaeftimabilis, in ipfa minifteriorum
carieftium gubernatione perpendat;
fanctos comprimit, vaientiores reddit. Dum enim
nos omnipotens Deus moleftiis exerccri permittit,
atque ^d melioris vitæ ftatum interveniente trifbi—
tia provehit, miro confilio fuperfuturam frugera
gelu Sc glaciem gignit, ut eleCtus quifque in hac
vita tamquam in hyemc ; adverfa ventorum Sc fri-
gorurn toleret, Sc velut in æftiva ferenitate poft-
modum fructus quos h îc conceperit, demonftret.
Unde Sc fponfi voce unicuique animæ poft hujus
mundi turbines ad ilia æcernitatis amoena prope-
ranti dicitur : Surge, propera arnica mea , formofa
me a , & veni : jam cnim hyems tranfiit , imber a-
biit & recefeit. Et quia b fi fola nobis adfunt prof-
pera, folvimur, ad virtutes verb melius per ad- q ta aliquid fibi conjuncti funt , Sc juxta aliquid
68. Sed curdfta loquimur , qui ftimulo rationis ^
urgemur, ut hxc verba myfticis fenfibus gravida, <
cognofcamus ? Quid enim micantes, Pleiades, qua: •
Sc feptem funt, aliud quam fanCtos bmnes denun- j
tiant, qui inter priefentis vita: tenebras , feptifor-
mis Spiritus gratia: nos lumine illuftrant, qui ab
ipfa mundi origine, ufque ad ejus terminum, di-
verfis temporibus ad prophetandum mifli, & jux-
Coloß. 1. 24.
E t ad interna
dona cuftodi-
enda magis
follicitos.
verfa fôlidamur , reCtè fubjungitur : In fimilitu-
dînent lapidis dqu.e durantur. Mentes enim, quæ
per profpera molliter fluxerant, conftriCtæ adver-
fitatibus durefeunt : Sc ad fimilitudincm lapidis a-
qua perducitur, quando infirmus quifque per acceptant
defuper tolerantiam paffiones fui Redem-
toris imitatur. In fimilitudincm quippe lapidis a-
qua durueratg cùm ille priùs impatiens pcrfecu-
tor,poftmodum Paulus dicebat : Impleo ea qua défunt
pafsionum Chrifii in carne mea.
66. Et quia cùm deprimuntur adverfis, folertiùs
interna dona euftodiunt, reCtè additur : Et fuper■
disjunCti ? StellæenimPleiades, ficut fupradiCtum
eft, vicinitate fibi conjunCbe funt, Sc taCtu disjunct
æ. Simul quidem fitæ funt , Sc tamen luçis fuæ
f viricim radios fundunt. 5 Ita omnes fanCti aliisat- ,
que aliis ad prædicandum temporibus apparentes,
Sc. disjunCti funt per vifionem fua: imaginis,& con-
jun<fti per intentionem mentis. Simul micant, quia
unum predicant : fed non femctipfbstangunc, quia
in divifis temporibus partiuritur.
69. Quàm diverfis temporibus Abel, Ifaïas, & c
Johannes apparuerunt ! Divifi quidem. fuerunt ^
tempore , fed non prædicatione. Nam Abel Re- f
fe ie s abyfii conftringitur. Soletenim lætitia arcana^ demtoris noftri palfionem fignificans , agnum in
mentis aperire, atque aperiendo amittere : adverfa
verb cum nos exterius deprimunt, inrerius cau-
tiores reddunt. Poft gelu itaque vel glaciem fu-*
perficics abyfii conftringitur, quia mens noftra, ad
confcrvanda profunda dona qua: acceperit, ad-
verfitatibus munitur. Abyfli enim fua: fuperficiem
Ifaiasconftrinxerat, cum dicebat: Secretum me urn
mihi yfecrctum me um mihi. Abyfli fua: fuperficiem
Paulus conftrinxerat, qui tot periculis ac adverfi-
tatibus infudans, fub pra:textu cujufdam de femet-
ipfo loquitur, dicens: o 4udivi arcana verba, qua
non licet homini loqui. Et rurfum : Parco autem, ne
quis me exiflimet fupra id quod videt in me, aut
auditc aliquid ex me. Qui igitur foris adverfa to-
lerans, nc fortaffe in laudibus deflueret, arcana ^
fua aperire metuebat, quid aliud quam fccreto-
rum fuorum abyfliim per conftri&am fuperficiem
preflerat ? Scquitur:
Numquid conjungere valebis micantes fe lla s Vle-
iades, aut gyrum ^Arbluri poteris difsipare f
* Laud. Corb. Germ. Ebroic. aliique Norm, fub ajperitatt,
h Multa bic defuat in edit. Gilot. & Vaticana, ubi Icgitur : fi fola
nobis adfitnt profpera, folidamur; contra S- Doftoris mentem, veram
pietatem, ac mff. fidem. In Anglic, enim, Normannis, Turon. Laud.
Corb., Germ. &c le£tio noftra invenitur.
* Dceft, aliquid, in Laud.
4 Mali in edit, vicinitate quadam.
facrificio obtulit, de cujus paflione Ifaias ait: Si-
cut agnus coram tondente f e obmutefiet, & non ape-
riei os fuum. De quo Johannes quoque a it : Ec- J
ce agnus D e i: ecce qui tollit pcccata mundi. Eccc divifis
quidem temporibus mifli, Sc tamen concor-
ditcr de Redemtoris noftri innoccntia fentientes,
eumdem agnum Johannes oftendendo, Ifaias prx-
videndo, Abel oflerendp locutus eft: Sc quem Jor
hannes in oftenfione, quem Ifaias in locutione,
hunc Abel fignificando in manibus tenuit.
70. Quia igitur quomodo Pleiades ftellje de hu- t
manitatc Redemtoris fibi concinant, diximus: "
nunc quomodo in oftendenda unitate Trinitatis
concordicer luceant demonftremus. Diverfis quippe
temporibus huic mundo David, Ifaias, Sc Pau-
Jusapparuic; fed tamen nullus eorum alceri diver-
fum fenfit: quia ctfi femecipfos non noverant facie
, unum tamen didicerant ex divina cognitio-
ne. David quippe ut auCtorem omnium h Dcum
in Trinitate oftenderec, dixit: Bene dicat nos Deus, *
* Omittitur f e , in Laud. Corb. Germ, ac Pratel. aliifquc Norm.
I Sic legendum ex mlT Corb. Germ. Norm. & aliis, non , variatim.
yiritim hie opponitur particular,^/»«/, fupra. Vctt ed. Parif- &
habent, mixtim, fed corrupte.
* Laud, ita fanebi homines.
II Ebroic. aliique Norm. Laudun. & Corb. Germ. Deum Triniutem
oftenderet.
Deus r.ofef , bene dicat nos Deus. Ac ne tertib
Dcum nominans, très Deos dixifie putauetur, illico
unitatem cjufdcm Trinitatis infinuans, addi-
dit : Et metuant eum omnes fnes terra. Qiu enim
non eos , fed eum fubdidit, unum tria qua: dixe-
rat intimavit. Ifaias quoque cùm laudem de unitate
Trinitatis aperirct, Seraphim voces exprimens,
ait : Santtus, finftus, fantfus : ac ne tertio fanctum
a nominans , a unitatem divinæ fubftantix feindere
viderctur, adjunxit : DominusDeus fabaoth. Quia
ergo non domini d ii, fed Dominus Deus addidit,
unum cxiftere quod tertio fanttumvocaverat, in-
dicavit. Paulus quoque ut operationem fanftæ Tri-
. )6. nitatis oftenderet, ait : Ex ipfo, & per ipfum , &
in ipfo funt omnia. Atque ut unitatem cjufdem
Trinitatis intimaret , protinus addidit': Ipfigloria
in fccula feculorurp , amen• Qui igitur non ipfis,
b fed ipfi fubdidit, unum b naturaliter, tria fecun-
dùm perfonas innotuit, quod fuperiùs tertio idip-
fum dixit. Quafi ergo Sc uno in loco Pleiades fitæ
funt, quia de Deo concorditer fentiunt ; Sc tamen
feme tip fas non tan gunt : quia, ficut di&um eft,
per hujus mundi tempora diverfa partiuntur.
omnes 71. Quod bene ac breviter Ezechiel propheta
: virtu- delcribit, qui cùm diverfi generis animalia vide-
ijun, re fe diceret, adjunxit : Juntfaque erant penna eorum
alterius ad alterum. Pennæ quippe animalium
l'9' alterius ad altêrum jun£tæ funt -, quia etfi diflimi- (
lia funt quæ agunt , uno tamen eodemque fen-
fu fibi fan&orum voces virtutefque fbciantur. Et
quamvis alius rationabiliter cunfta agendo fit homo
, alius in paflionibus fortis adverfa mundi non
timendo fit leo, alius per abftinentiam femetipfum
vivam hoftiam offerendo fit vitulus, alius fe in alta
c c rapiendo contemplationis volatu fit aquila : pennis
fe tamen dum volant, tangunt, quia Sc confeflio-
ne vocum, Sc virtutum fibi unanimitate jungun-
tur. Quod quia folius divinæ virtutis eft, Sc dif-
junftis temporibus miflos in fidei prædicatione conjungere
, Sc diflimilibus virtutibus præditos fulgo-
re intentionis unire , reclè dicitur, Numquid conjungere
valebis micantes fellas Pleiades ? A c fi dicat,
utego , qui unus omnia impleo, atque in u-f
nitatis fenfii eleftorum mentes nnplendo conjun-
go.
u 7z. In Arduro autem, qui per gyrum fuum no-
J(c Jra fturna fpatia non occafurus illuftrat, nequaquam
particulatim édita vita fanftorum, fed tota fimul
Ecclefia defignatur, quæ fatigationes quidem pati-
tur, nec tamen ad defeftum proprii ftatus inclina-
turj. gyrum laborum tolerat, fedadoccafum cum
temporibus non feftinat. Neque enim ad ima poli
Anfturus cum nocturno tempore ducitur , led
dum ipfe volvitur, nox finitur : quia nimirum dum
fanfta Ecclefia innumeris tribulationibus quatitur,
præfentis vitæ umbra terminatur ; caque ftante nox
prçterit, quia ilia in fua incolumitate perdurante, 1
|ïx,x- niortalitatis hujus vita percurrit. Eft in Arfturo
confideratiùs poflimus intueri. In feptem
«um°" cluippe ftellis volvitur , Sc modo quidem très ad
Item, fiimma elevat, atque ad ima quatuor inclinât, mo-
* Turon. très deos dixijfe putaretur, illico unitatem divint fubflantie.
fa eft , fecundim naturam, Sc oppbnitur alter! membro , fecun-
dum perfonas.
‘ baud, fapiendo.
Corrupte in Gilot. Vatic.Guflànv. & aliis ed. etiam antiq. de fide
Jine optre. Nam Anglic. Norm. Turon. Vindoc. Corb. Germ- aliique Tom. I.
V do quatuor fuperiùs erigit, Sc très inferius ptemit*
Sandta quoque Ecclefia cùm modo infidelibus Xri^
nitatis notitiam , modo autem fidclibus virtutes
quatüor , id eft prudentiam , fortitudinem, tem^
perantiam , juftitiam prædicat, quafi rotatu præ-
dicationis ftatus fui fpeciem quodammodo immu-
tat. Nam cum quibufdam de operibus fuis glorian-
tibus confidentiam proprii laboris cvacuat, Sc fidem
Trinitatis cxaltat, quid aliud facit, nifi très ftellas
Arfturus elevat, quatuor inclinât; Et,dum quof-
dam bona opera non habentes de foia fide præfu-
mere prohiber, fedoperari cnixiùs quæ præcepta
funt jubet, quid aliud Ar&urus facit, nifi quatuor
j ftellas erigit, très deponit ; Videamus quomodo
très elevet, quatuor deponat. Eccc per Paulum
contra fidem de opere fuperbientibus dicitur; Si Hom.4.2:
i_sfbraham ex operibus juflifeatus efi, habet gloriamt
fed non apud Deum. Quid enim Scripfura dicit >
Credidit Abraham Deo, & reputatum e f i Hi adjuf- cenef. u.
titiam. Videamus quomodo quatuor elevet, très
deponat. Ecce pcr-Jacobum d de fide contra ope- d
ra fuperbientibus dicitur : Sicut corpus fine Jpiritujacob. z, a,
mortuum efi, ita fides fine operibus mortua efi. Ar-
tturus itaque volvitur : quia fandta Ecclefia juxta
auditorum fuorum mentes in diverfo latere prædi-
cadonis arte verfatur. Ardtuvus volvitur : quia hæc
in noftis hujus tribulationibus rotatur. Sed hunc
, Ar&uri gyrum quandoque Dominus diflipat:quia
g labores Ecclcfiæ ad requiem permutât. Tunc Sc
Pleiades pleniùs jungit, cùm gyrum Arcturi delimit
: quia tunc nimirum fandri omnes etiam vi-
fionis fibi fpecie copulantur, quando in fine mundi
fan<fta Ecclefia ab his , quos nunc fuftinet, la-
boribus lolvitur. Dicat ergo : Numquid conjungere
valebis micantes ftellas Pleiades , aut gyrum 1^ir-
ffuri poteris difsipare ? Subaudis, ut ego, qui tunc
fan&orum vitam etiam per fpeciemc unio, cùm gy- c
rum univerfalis Ecclcfiæ corporaliter folvo. Etquis
hominum folius divinæ hoc efle virtutis ignorât?
Sedut cognofcat homo quid ipfe fit, memoretur
afliduc quid folus Dominus poffit. »
73. Habemus adhuc quodde ftellis Pleiadibus Rurfum per
1 atque Anfturo aliud fentiamus/ Pleiades quippe ab Arflurum Lex
Oriente, Ar&urus verb ex parte Aquilonis furgit. LdönoviS
g Quocumque autem fe per gyrum fuum Arcturus tamencî gracia
verterit, Pleiades oftendit : Sc cùm lux diei jam vi- fi§natur*
cina efficitur, ftellarum ejus ordo b diftenditur. g
Poteft igitur per Ar&urum , qui à plaga frigoris «
nafcitur,Lcxjper Pleiades verb quæ ab Oriente fur-
gunt, Teftamenti novi gratia defignari. Quafi enim
ab Aquilone Lex venerat, quæ tanta fubditosrigi-
ditatis afperitate terrebat. Nam dum pro culpis fuis
alios præciperet lapidibus obrui, alios gladii morte
mul£tari, plaga torpens, Sc velut à foie caritatis a-
liena, præceptorum fuorum femina plus premebat
ex frigorc, quàm ex calore nutriebat. Cujusoppref
fionis pondus Petrus hormerat, cùm dicebat : Jfhttd a s . is. z«<
tentatisDeum,imponere jugum ftp er cervicem difei-
pulorum, quod neque patres noftri neque nos portare
potuimus ? Nee mirum quod per Ar&uri feptem
ftellas Teftamcntum vetus exprimitur, quia Sc vein
fif habent, de fide centra opera.
,e Laud, munio.
1 Ita Corb. Germ. Vindoc. Laud. Ebroic. aliique Norm, neenqn
plerique editi. Corrupte vero in GuflanvU.,Icgitur, Pleiadibus. '•
e Â1. quaqua autem , ut habes in Corb. Germ. Vindoc. Ebroic. aliik
que Norm^
h Laud, oflenditur.
O O o ij