ibidem'
C aput
XIV.
Non proprijs
viribus, fed
gratia: dono
fortes fiun.
Verf.+.
militia, nafcenté tege noftro, fcriptum eft : Su b ito A bene viventium mentes à peccatorum maculis mun-
f a t f a eft cum e^ing elo m u ltittid o m i l i t i x c x le f t is . Cui die funt, fi renlota pictate judicentur : quia âpud di-
tamen militia ele&orum quoque hominum mime- ftridi judicis oculos, fiia unumqueinque corrupti-
rus jungitur, qui pet fublimc mentisdefiderium, à bilitas inquinat,c nifi hanc quotidie gratia parcentis «
tcrrenæ converfationis fervituteliberantur. De qui- tergat. Eledorum quippe animus prodire ad libet-
bus per Paulum dititur : N em o m i l itu n s D e o , im p l i - tatem juftitiæ nititur, led adhuc compede infirmit
y ? n e g o t i i s f t e c u la r ib u s .'Q u i li c c t nunc pauciap- tatis tenetur: & culpas quidem fubigere perfedc
pareant, in invifibjii tamen patria innumerabiles defiderat, fed quoulque corruptione carnis aftrin-
regnant: quiaetfi ex comparationepravorum pau- gitur, ejus vincuUs, etiam cum non vult, ligatur.
ci funt, in congregationis fuæ frequentiametiri ne- Hinc itaque colligat, quanto peccatorum ponde- (
quaquam poffunt. Quia vero eorumdem miiitum re prefli fint, qui contra hæc decertare négîigunc,
virtus non propriis vmBus, fed fupernæ gratiæ in- fi plenè culpam nec illi ftiperant, qui contra hanc
fufiorie roboratur, redè (ubjungitur: viriliter pugnant. Unde & poftquam didum eft:
Et fttper quern a non furget lumen illius ? B £cce lutta non Jplendety & ftellx non funt mutt*
,0. Lumen quippe Dei, eft gratia præveniens. dx in conjpcftu ejus s protinus additur :
Q u a n to m a gis homo p u t r e d o , e£* f t H u s h d n in i s
v e rm is ?
23. Ac fi aperte dicerctur j Si ipfi quoque effe fi- C a pj
ne contagiö non valent, qui inter præfentis vitæ XVR
tenebras virtutibus lucent ; quanto ream iniquita- Sifandi#,
tis obitriçli funt, qui adhuc carnaliter vivunt ? Si
à pcccato elle liberi nequeuntquijam in cælefti-
bus defideriis converfantur ; qui peccatorum pon- Sui «f
dera tolérant, qui carnis fuæ voluptatibus dediti, jÂsjjl
adhuc putredinis jugum portant ? Hinc Petrus ait :
Quæ fi in noftro corde nequaquam gratuite con-
furgeret , profedo mens noftra in peccatorum
fuorum tenebris obfcura remaneret. Unde &~fub-
dicnr :
Nttmqnid juftifteari poteft homo comparatus Dco :
. a utap p a re re m u n d u s n a tu s d e m u h e r e ?
C aput Z l ‘ Verfùs ifte fuperiùs à beato Job dicitur: &:
XV. nunc in ejus exprobratione replicatur. Omnis nam-
R e c. x. que vir juftus, Dei illuftratione juftus eft, non com-
Ncmo juftus paratione. Humana quippe juftitia audori compatrationc
f non rata j b ipjuftitia eft : quia etfi in ipfa fui conditipne Sijuftus v ix falvabitur, impi Us & peccator ubi pa-
comparatione. homo perfifteret,creatori non poffet æquari créa- q rebunt ? Hinc per Ifaïam dicitur : Super humum po-tfii.32.1
Joi.p.2. b tura> tarnen ad graviora defedus pondéra, ac- puli met fpina & vepres afiendent, quanto magis
ceffit &; culpa, quam ferpens infidians intulit, & ftuper g omnem domum gaudH civitatis exultantis ? g
cmefis. g. mulier infirmata perfuafit. Unde nunc quia homo Humum quippe populi fui ^Dominus eledorum
per mulierem culpæ fubditam nafeitur, reatus pri-
c mi infirmitasc in proie propagatur. Et quia in radiée
putruit humani generis ramus, in conditions
fuæ viriditate minime fubfiftit. Unde rede nunc
dicitur : Numquid juftiftcari poteft homo comparatus
Deo : autapparere mundus natus de muliere ? Ac fi
apertè diceretur : Ne contra audorem fuumhomo
z 6 .Adjuvare imbecillem, caritatis eft, adjuvare
potentem velle, elationis. Quia igitur amici ejus
hæreticorum fpeciem tenentes, quafi adjuvantes
Dèum , fapientiam fuam oftendere conabantur,
juftè Baldad reprehenditür/ ut dicatur : Cujus ad-
juto$ es ? numquid imbedUif ?& fuftentas brachium
e ju s , qui non eft fortis ? Ac fi apertè dicat : Dum
eum juvareniteriSjfub cujus magnitudine fuccum-
bis, omne quodimpendis folatium, de oftentatio-
ne eft. non de pietate.
CaP 11T
■ i l .
yiT- J-
R I C-PIBb
®1’' ’ veile,
■ aritatis ; : >‘
ieniem, -!j'
H '
toooP1“
©eum -
Kan..
omnium mentem vocat, fiiper quam fpinas 3c vepres
afeendere perhibet, quia nec ipfàm quoque
effe abfque pundionibus vitiorum videt. Domus
vero gaudii civitatis exultantis, eft mens pravorum:
quæ dum ventura fiipplicia confpicere negligit, in
carnis voluptate fe deferens, inaniter hiiarcfcit.
Ait ergo : Su p e r h um um p o p u li m e i J p in x d r v ep r e s
fuperbiat, confideret unde hue venit, Sc intçlligat a f te n d e n t , q u a n to m a g is J u p e r omnem dom um gau-
quid fit. Sed ecce nonnulli per donum fpiritus adju- d i t c i v i ta t i s e x u l ta n t i s ? Ac fi apertè dicat : Si & ilti,
contra infirmitatem fuæ carnis eriguntur, virru- lorum mentem vitia deprimunt, qui fe pro cæleftis
tibus emicant, fignorum quoque miraculis coruf- f p s n x defiderio affligunt ; quibus culpis fûbftra- b
cant : nullus tamen eft, qui fine culpa vitam tran- tifunt qui fine ulla rormidine fcfe in carnis volufeat,
quoufque carnem corruptionis portât. Unde
adhuc fubdituiv
d Ecce e t iam lu n a non J p le n d e t , & f t e lU n on f u n t
m u n d x i n c o n jp e f fu e ju s .
22. Quid per lunam, nifi cunda fimul Ecclefia :
prate derelinquunt ?
24. Notandum verb fn fermone fuo, quantum
Baldad ordinem conditionis noftra tenuit & nati- ^ varo5
vitatis , qui hominem non vermem, fed putredi-
nem , filium verb hominis vermem vocat. Pri-
XVI quid per ftellas, nifi fingulorum bene viventium mus namque humani generis parens , homo non
Nemo it a j uf- animx defignantur ? qui inter pravorum hominum filius hominis, ex quo quifquis prodiit, non fo-
tus,*ufincai- converfationes, dum magnis virtutibus eminent, lum homo , fed filius quoque hominis fuit. Sicut
omn^xato11 <lua^1 in tenebris nodis lucent. Unde per Paulum ergo ex homine filius hominis ita ex putredine
careat. quoque difcipulis dicitur : In t e r q u o s lu c e t i s f i c u t nafeitur vermis. Unde rede homo putredo, filius
rhiiq. 2. is. lum in a r ia in mundo. Quia enim fanda Ecclefia verb hominis vermis vocatur. Primus quippe ho-
lunje appellatione exprimitur, Prophetateftatur, £ mo putredo, non vermis .-quiaetfi per mortem pu-
Habac. 3. u . di eens: E le v a tu s e f t fo l> d r lu n a f t e t i t i n o rd in e f u o . truit, non tarnen ex putredine per nativitatem
Elevato enim foie, in fuo ordine luna ftatuitur: quia ^
afeendente ad cados Domino, fanda protinus Ecclefia
inprqdicationis audoritatcroboratur. Et quia
ftellarum nomine eledi fignantur, rurfum Paulus
1. cor. it. 41. infinuat, dicens: Stella en im a ftella d ijfe r t i n d a r t-
Vet.ix. tä te. Luna ergo non fplendet, & ftella: non funt
mundx in confpedu ejus: quia nec fanda Ecclefia
virtute propria tot miraculis emicat, nifi hanc prx-
venientis gratia; dona perfundant: nec fingulorum
venit. Qin autem hominis eft filius, vermis dicitur :
quia jam ex mortalium corporum corruptione propagatur.
23. Igitur quia amicorum verba finita flint \ beams
Job altiori acumine profecutionis innititur, cjuf-
que dida tarn funt valida, quàm extrema : quia &
fic ufus cfTe * jurifperitorum folet, ut argumentum, i
quo adverfariis fuis eminere fe prævident, ad profecutionis
conclufioncm fervent. Sequitur ;
* Aliter non furgit, ut icgitur in Laud. Norm. 6cc.
* 2“s Laud. juftitia non eft.
* Dceft in frôle in 1. Laud.
* Gemet. Utic. & alii ecce enim, & itainfrà.
* G il. & Guff. nift hune. Mcliùs in 6c al. ed. nifi hanc. Ce. Corfuptibilitatcm.
f Alii ed. colligant ûxvitis mfl*.
* Decft omnem in Gémec.
* Vifldoc. culbis proftrati.
1 im Laud. habet ,juriJ]>eritorufa, 8c jtirifptritis.
2rj. Sed inter hæc feiendum eft, quod plerum-
■ que etiam Deum, qui videlicet imbecillis non eft,
humiliter agentes adjuvamus. Unde Sc per Pau-
lum dicitur : K^îdjutores enim Dei fumus. Nam cùm
ei, quern ipfe per internam gratiam infundit, nos
exhortàtionis voce coneurrimus, hoc quod ille per
fpiritum agir intrinfecùs , nos extcriùs minifterio
vocis adjuvamus ; & tune folùm noftra exhortatio
ad perfeftioriem ducitur, cùm in corde Deus fue-
rit, qui adjuvetur. Unde & alias dicit : Ncque qui
plantât eft ali quid, ne que qui rigat, fed qui incre-
mentum datDeus. Plantare quippe & rigare, adjuvare
Ca[ put
|DC.
MConfi-
Rcfpondens uutem Job, dixit : Cujus adju tor es ?
a numquid imbecillïs ?& fuftentas brachium ejus, qui
non eft fortis ?
I- f P U T
K J .
B Bai- ..la KOTtliiiMcn.
5* San, pr_
fecnti:.
eft. Quod utrumque vacuum eric mifiifte-
rium, fi in corde Deus non datincrernentum. Sed.
qui de fènfù flio alta fapiunt, effe humiliter Dei
adjutores nolunt : quia dum fe Deo utiles effe æf-
timànt, à fmetu fe utilitatis aliénant. Unde & Ve-
ritatis voce difcipulis dicitur : Cum feceritis omnia
qux prxcepta funt v obis, dicitc: Servi inutiles fumus ;
quod debuimus faceres fecimus. Sequitur:
Cui dedifti confilium ?forfttan illi, qui non h abet
fapientiam I
2g.Dare ftulto confilium, caritatis eft: dare fa-
pienti, oftentationis : dare verb ipfi Sàpientiæ, per-
verfitatis. Et quia hi, quos tenere hæreticorum fpe-
" ciem diximus, per locutionem fuam oftentationi
- potiùs quàm utilitati ferviebanr, reflè adhuc contra
Baldad fubditur :
Et prudentiam tuam oftendifti plurimam.
Omnis, cui prudentia re&a-eft, plurima non eft :
qui* juxta Pauli vocem, non plus appétit fapere,
quàm oportet fapere. Cui verb eft plurima, non eft
refta : quia dum ultra modum tenditur, in quolibet
latere culpæ declinatur. Prudentiam verb fuam
plurimam oftendunr, qui videri præ aliis prudentio-
res appetunt.Unde fit plerumque, ut cùm moderatè
faperenefciunt, etiamfatua loquantur. Pro quare
ipfe adhuc exceffus prudentiæ fubjungicur, ut dicatur:
<Quem docere voluijli ? nonne eum, qui fecit fpi-
ramentum ? '
19. Per fpiramentum vivimus, per prudentiam
fapientes fumus. Priùs autem noftrum eft vivere,
poftmodùm fapere : quia ut fapientes elle valea-
mus, prius agitur utfimus. Qui ergo vitam df dit,
ipfe proculdubio & prudentiam contulit. Baldad
‘^üjcm 5 quiabeatum Job flagellatum pro culpa cre-
didit, occultum Dei judicium, quod humiliter ve-
neiari debuit,fuperba nifusefttemeritate penetrate.
Ipfi ergo fe per prudentiam prætulit, cujus judi-
emm non intelligendo judicavit. Ipfi le per pruden-
tiam prætulic, à quo vivendi fpiraçulum accepit :
k ^ uo Laud. numquid imbeciüi.
Corruptè in edit. Gilot. Vatieana & quibufdaip aliis. expendit.
Gilot. ut in Vulgata non vivant . . , non refurrant.
WmmËÈ
A ac fi plus ipfo effet fapiens, à quo habebat ut effet;
Sed quia beams Job fandtæ Ecclefiæ cypum tenens,
pauca in fuperborum correpcione promût, quos tenere
hæretieorüm fpeciem nonignoravic, ficut fuperiùs
dixit : Difputare cum Deo cupio, priùs vos o f Job. 13. ‘3.
tendens fabricatore s mendacii, & cult ores perverfo-
rum dogmatum : repente fe ad do&rinam erigit, &:
contra elatorum imperitiam, feientiæ fuæ latitu-
dinergi per fententias b expandit, dicens : - h
Ecce gigantesgemuftt fub- aàuisj• •' Verf.s.
30. Dignum quippe erat, ut per increpationem C aput
priùs tumorem fapientiæ terrenæ retunderec & XXI.
per doftrinam poftmodùm ad plena my fier iis ver- Vst. xi.
batranfiret. Gigantes enim vel apoftatas angelos, J* cû& hôg
vel fuperbos quofque homines, nil obftat intclligi. mmlsVuperbî,
Hinc enim per Prophetam dicitur : cJWortuic non 'gnorantiæa-
vivent, gigantes non refurgent. Quqs namque mor- tLt°ur?VOi'
tuos, nifi peccatores nominat ? Et quos gigantes, *ƒ«»• 14.
nifi èos qui de peccato etiam fuperbiunt, appellat î c
Illi autem non vivunt, quia peccando vitam juftitiæ
perdiderunt. Illi etiam refurgere poft mortem
nequeunt : quia poft culpam fuam infiati per fuper-
biam , àd poenitentiæ remedia non recurrunt.
Hinc rurfum fcriptum eft : Vir qui erraverit à via prov. zt. es.
doCtrinx, in coetu gigantum commorabitur : quia quifquis
iter recticudinis deferic, quorum fe numéro
nifi fuperborum fpirituum jungit ? Bene autem
contra elatos dicitür : Ecce gigantes gemunt fub a-
Q quis. Ac fi apertè diceretur : Cur defeientiahomo
fuperbiat , ^:ùm ignorantiæ abyfllis &: ipfos fuper-
bifîimos angelorum fpiritus premat i
31. Si autem gigantum nomine, potentes hujus ctK^
fæculi defignantur j in aquis poffufic populi figura- præcffc ambi-
ri, Johanne atteftante, qui ait : i^fqux enim fum ,“'u ’ "fdcm , .T> ’ ‘ ^ i . . I fupponumuc. populi. üene autem contra fuperbientem dicitur: Àpd0f n.
Ecu gigantes gemunt fub aquis : quia elati omnes
dum in hac vira affequi d honorum celfitudinem 4
cupiunt , fub ponderibus populorum gemunt.
Nam quanto quifquè hîc altiùs erigitur, tanto cu-
ris gravioribus oneratur ; eifqueipfis populis mente
& cogitationefupponitur, quibus fupeiponitur di-1
gnitate. Et bene his verbis breviter indicator, quia
omnis fuperbia eo ipfo in imo jacet, quo in altàfe
g) erigit: ut inde magis cunftis fuppofira fit, unde cun-
âis expetit fliperefle. Homo quippe in fublimibus
elevatus, tantos fiiper fe fuftinet, quantos fuppofitos
régit. Hi autem qui talibus fociantur, ipfi etiam la-
boris eorum participatione aeprimuntur. Nam
cum eis laborem etiam tolerant ponderis, dum pa-
‘ riter gloriam affeftant honoris. Unde cùm diceret :
Ecce gigantes gemunt fub aquis y protinus adjunxit :
Et qui habitant cum eis. ibidem
32. Ac fi dicat : Pariter gemunt, qui eorum glo- c a p u t
riæ ex c dele&atione fociantur. Ipfa autem occu- XXII.
patio fæcularium dignitatum tanto facilioribus vi- Faciliorem v^
tiis premitur , quanto majoribus cutis gravatur. C!IS v,am aPc-
Humanus namque animus videre & devirare pec- cUUr*.ma,°rcs
E cata utinam valeat vel quietus. Quia ergo vidit «
defideratas rerum celfitudines abfque peccatis mi-
niftrari non poffe : & quia divinæ iræ non abfcon- que pcecato
ditur quidquid illicitum perpccratur, apte fecutus mi'liftrar» non
adjùnxit: ' poflunt.
Nudus eft ^ infermes coram illo, & nullum eft ope- Verf. g,
rimentum perditioni. C a p u t
33. Quod Paulus Apoltolus quoque aie : Om n ia XXIII,
* Germ. & Norm, honorem celfitudinis.
• lus Laud. dilectionè.
f Germ. Corb. Gcm> & i«» Laud, habent infer:
M H