Soins Deus
corda per
gratiam apetio
accipitur, per quam fupernorum judiciorum A uc non in ea priùs fuerit via prophetix. Dcfolata
Cdof. 4..
terror auditur. Scd quia quilibet prxdicator verba
dare auribus poteft, corda vero aperire non poteft
: te nifi per internam gratiam folus omnipotens
Deus prxdicantium verbis ad corda audientium
invifibiliter aditum prüftet, incaffum prxdicatio
aure audientis pcrcipitur, quæ pervenire ad intima
corde furdo prohibetur : fc Dominus viam fonanti
tonicrui dare aflerit, qui cùm prxdicationis verba
tribuit, per terrorem corda compungit. Hane
viam Paulus pindicator egregius , dum fuperna
myfteria terribiliter 3 infonaret, fe à fc habere non
polfe confpiciens, difeipulos admonebat, dicens :
etiam rciftè vocata eft : vel ratione videlicet confi-
lii, vcl fru&u boni operis deftitut'a. Dedit ergo
Dominus vehementilfimo imbri curfum, te viam
fonanti tonitrui, ut in deferto plueret, & implcret
inviam &: defolatam, &: produccret herbas virentes
: id eft, exteriori prxdicationi internam afpira-
tioncm contulit, ut corda Gentilium arentia vi-
rcfccrent, elaufa patefeerent ; inania compleren-
tur, infccunda germinarent.
yz. In Scriptura enim facra aliquando herba, vi- v
ror gloria: temporalis accipitur, aliquando refedio Æ'Cf5>
diaboli, aliquando fuftentatio prxdicatorum, ali- S i
Orantes fimul & fro nobis, ut Deus aperiat nobis g quando bona operatio , aliquando xtcrnx vita:
oftium verbi, ad loquendum myfterium Chrifti. Qifi D feientia atque doctrina. Viror namque gloria tern-
#ergo »rirn ln loquebatur n n p k ' iM i f myfteria , If.fed A in in rn corde i- J io n audienT.
n J la n n nm l i» « _ f l T> 1. . •. __ /.
tium eifdcm myfteriis à Domino aperiri oftium
precabatur, habebat quidem jam tonitruum,fed
dari ci defuper viam qua:rebat. Hanc viam nequa-
quam fc Johannes dare pofle cognovcrat, qui di-
t.Johtm. a. 27- cebat : Non necejje h abêtis ut aliquis doceat vos,
b ^ fe d fecut unclio ejus docet vos de omnibus. Hanc
viam rurfumPaulus quis daret, intimabat, dicens:
poralis accipitur, ficut Propheta ait : Mane fecut pfd.,1
herba tranfeat, mane flore at dr fertranfeat. Mane
namque licut herba florere atque tranfire, eft in
profperitatc hujus feculi, temporalis gloria: decus
velocitcr arcfGcre. Herba, refeiftiodiaboli accipitur,
ficut de illo à Domino dicitur : Httic montes u j
herbas ferunt. Ac fi diceret : Superbi ac tumidi
dum fe illicitis cogitationibus atque adionibus ef-
Verfi 26.
C a p u t
XXV.
Neque qui flantat cft aliquid, ne que qui rigat, fe d ferunt , fuis ilium iniquitatibus pafeunt. Herba
qui incrementum datDeus. Accepta igitur via quid fuftentatio prxdicantium dcmonftratur, cùm dici-
ifte imber ac toriitruus agat, audiamus. Sequitur : tur : Producit in montibns fenum, & herbam feervi-
XJt plueret feuper terram abfeque homine in defertOy Q tutl hominum. In montibus quippe fenum, te fer-
ubi nullus mortalium commoratur. | . vituti hominum herba producitur, cùm fublimcs
50. Super terram abfque homine in deferto plue- hujus feculi ad fidei cognitionem vocati, fandis
re, eft verbum Dei Gentilitati prxdicare. Qua:
dum nullum cultum divinitatis tenuit, nullamque
in fe fpeciem boni operis oftendit, videlicet defer-
tum fuit. In qua quia legislator non fuit, & qui
rationabiliter Deum quærerct non fuit, quafi hominum
nullus fuit, te velut folis beftiis occupata,
vacua à mortalibus extitit. c D e hac deferti terra
alias dicitur : Pofuit in deferto viam. De hac prx-
dicatione Gentilitati conccffa, Pfalmifta teftatur /
dicens : Pofuit flumina in deferto. Notandum vero
prxdicaroribus in hujus vitx itinere tranfitoria alimenta
largiuntur. Herba, bonà operatio ponitur,
ficut feriptum eft : Germinet terra herbam virentem. Gafl
Quod licèt in conditione mundi ita hiftoricè fa-
dum teneamus, terram tarnen Ecclcfiam figurafl’e
non inconvenienter accipimus, quæ in eo germi-
navit herbam virentem , in quo ad verbum Dei
fecunda mifericordiæ opéra protulic. Herbam aliquando
feientiam atque dodrinam xtcrnx viridi-
tatis accipimus, ficut per Jcrcmiam dicitur : Ona- fim
cft, quod poftquam xftus fuper terram divifiis eft, gri fteterunt in rufibus, traxeruntventos quafi dra-
curfum vehementilfimus imber accepit, ut in de- D cones, defecerunt oculi eorum, quia non erat herba.
ferto plueret : quia poftquam in Judæa afperitas Quo dido fuperba ac nequiflima Judæorum eft
perfecutionis inhorruit, ut non folùm fidem mini- pcrfccutio prophetata. Ipfi quippe onagri pro men-
inè reciperet, fed etiam earn gladiis impugnaret, tis elatione, ipfi dracones pro virulenta cogitario-
ad Ifrael milfus quifque prædicator, ad evocandas ne vocati funt. Qui fteterunt in rupibus ; quia non
gentes deflexit. Unde fandi Apoftoli Hebræis per- in Deo, fed in fummis poteftatibus hujus mundi
fequentibus, quos deferunt, dicunt : Vobis oporte- confifi funt dicentcs : Regem non habemus nifi Ca-fik*
bat prïmum loqui verbum Dei: àfeed quia repellitis farem. Traxeruntventos quafi dracones ; quia fpi-
illudy & indignos vos judicatis aterna vita , ecce ritu clationis inflati, fupcrbiâ raalitiosâ tumucrunt
convert imur ad gentes. Divifo igitur arftu, deferta
& abfque homine terra compluitur ; quia difperfa
in Judææ regionibus perfccutione fidelium, aere-
lida dudum &: quafi ab infufione rationis aliéna,
ibidem
C A P U T
X X V I.
Priùs inria
prophetia*, pa-
tuit gratia:.
prædicationis guttis Gcntilitas irroratur. Quæ ^
Gentilitas qualis adhuc à prædicatoribus fit inventa
oftenditur, cùm fubdicur :
Ut imp 1er et inviam & . defolatam.
Quid vero compluta reddidit, monftratur, cùm
illico adjungitur :
E t produceret herb as virentes.
51. Invia namque dudum Gentilitas fuit, ad
quam via Dei verbo non patuit. Redemtore quippe
noftro veniente, fic accepit vocationcm gratiæ,
•Ebroïc. kc . intoruret.
fc Ita Pratel. Utic. Vindoc. & Corb. Germ.AtTuron. & Laud.fedji-
cut infiructio ejus. Legendum, ficut, juxta textum gratcum ; abclt tamen
ab aliis editis.
* Pratel. de hac deferta terra.
* Idem codex cum Corb. Germ, fed quia repulijlis.... & judicajlis.
f I » Lauduu. Normaa. tcç. In Corb. Germ. Sc ret. edit, legitur»
Defecerunt oculi corum ; quia feilicet (pcs eorum
ab eo quodintendebat, corruit. c Quæ tempora- s
lia diligens, præftolari æternaneglexit: te terrena,
ideo quia Deo præpofuit, amifit. Dixerunt enim :
Si dimittimus eum^fic, omnes credent in eum, & fil*-
venient Romani, & toilent nofirum locum & gentem,
Timuerunt ne locum non occilb Domino perde-
rent, te tamen occifo perdiderunt. Sed cur ifta
miferis cvencrint, fubdit : Jjfeua non erat herb a >
id cft , quia eorum cordibus defuit ærernitatis
feientia, te nullo eos refecit pabulo f viriditatis in- f .
ternæ do&rinæ. Hoc igitur loCo quidaliud viren-
tes herbas, nifi fanâx aodtrinæ feientiam, vcl con-
gruas operationcs accipimus î Deferta igitur terra
Qui temporalia diligens. U b i, qui, rcfcrtur ad pedem. Prills enim,
ubi habemus in cct. mfF. quia feilicet fees, ifte cum vet. vulgaris legendum
exhibet, quia feilicet pes. Recent, editi optimè quidem hoc |
emendarunt, habcntquc, quia feilicet fees ; at graviflimo errore reti- j
nucrunt, qui temporalia. Legendum ergo, que. , feilicet fpes.
Corb. Germ. Pratel. Sc Utic. viriditatis interna doflrint. Laud- ;
interna doftrina.
94 i L ib e r X X I X . in C a p u t X X X V I I I . Beati Job. 9 4 z
compluitur, ut ab ea virentes herbæ producantur : A ftilla pluvi'arum, & ferotinus imber non fu it , lpfæ
quia dum fan&æ prædicationis imbrem Gentilitas
1 percepit, te vitæ opera2 te do&rinæ herbam ger-
minavit. Ifta viriditas voce prophetica defertæ ter-
ræ pollicetur, cùm dicitur : In cubilibus, in quikus
priùs dracones habitabant, orietur viror calami &
b junci. Quid enim per calamum, b nifi prædicato-
rcs : quid per juncum, qui juxta aquæ humorem
femper nafeitur, nifi pufilli ac teneri audicores fa-
cri eloquii defignantur ? In draconum ergo cubilibus
viior calami te junci oritur, quia in eis popu-
lis, quos antiqui hoftis malitia poflidebat, te do
quippe g ftillæ roris funt, quæ ftillæ pluviarum. g
.Quando enim dilpenfatione aliqua prædicationem
tempérant, quafi rorem tenerum afpergunt. Quan- Aliqnândo
do veto ea quæ de fupernis fentiunt, virtutc qua tamquam ros
prævalent loqüuntur , quafi ubertim manantem Quando ut* !
pluviam fundunti h Rorém alpergebat Paulus, cùm via ubertim U
Corinchiis diccrct t Non enim ju dica vi feire me manai-
aliquid inter v os, nifi Chriflum Jefum, dr hune cru- M ” *
cifixum. Et rurfum pluviam manabat, dicens : Os cor. <s. u t
noftrum patet ad vos, , ô Corinthii , cor noftrum dilata
tum eft. Hinc eft y-quod Moyfes, qui te valida
dorum feientia, te auditorum obedientia coacer- g fortibus, te tenera infirmis difturum fc noverat,
yy. Ha:c tamen, qux generaliter de Gentilitatc
ium difta funt, fi folerter infpicimus, intra finum fan-
int vc‘ Qix Ecclefix agi in fingulis videmus. Sunt enim
mim- plerique ad verba Dei valde infenfibiles, qui fidei
tiz fc- quidem nomine cenfentur, verba vita: auribus au-
ur‘ diunt, fed ea tranfire ufque ad interna cordis mi-
nime permittunt. Hi quid aliud quam deferta terra
funt ? Qux feilicet terra hominem non habet;
quia eorum mens fenfu rationis caret. Et nullus
mortalium in hac terra commoratur : quia te ft
quando in corum confcicntia rationabilium fen-
fuum cogitationes veniunt, non perfiftunt. Prava
enim d^fideria in eorum cordibus iedem inveniunc,
re&a verb ft quando venerint, ac fi impellantur,
decurrunt. Sed cum mifericors Deus imbri fuo
c curfum, te fonanti tonitrui viam dare c dignatur,
compun&i per internam gratiam verbis vitx aures
cordis aperiunt. Et impletur terra invia: quia dum
d prxbet.dauditum verbo, cumulatur myfterio. Et
producit herbas virentes : quia per gratiam com-
punctionis infufa, prxdicationis verba non folum
libenter recipit, fed etiam ubertim reddit: ut quod
audire non poterat, jam loqui concupifcat: & qux
non audiendo etiam intrinfecus aruerat j jam lo-
quendo qux (an£ta funt, viriditate fua quofiibct
efurientes pafeat. Unde bene per Prophetam didicebat
: Expecietur ficut pluvia elcquium meum, Deut. jz. 2,
& defiendant ficut ros verba me a.
Sed ecce audivimus quo munerc Gentilitas vo-
catur : .audiamus nunc qua diftriftione Judæa rc*-
pellitur. Audivimus quomodo deferta excolat
arentia infundat : audiamus nunc quomodo ea
qux quafi videntur interna, projiciat. Neque enim
fic colligit.ele&os, ut non etiam judicet reprobos :
neque fic quibufdam culpas relaxat, ut non te in
quibufdam feriat. Scriptum quippe eft : 1 Mifeeri- jsccli.s.g.
cordia enim dr ira ab illo. Unde hie quoque poft-
quam tot dona gratiæ intu!it, etiam irx fiix judi-
cia non abfeondit. Nam fequitur :
q De cujus utero egrejfa eft glades, dr gelu de calo yerp 29:
quis genuit ?
yy. Quid enim aliud in gelu vel glacie, nifi fri- C a p u t
gida te perfidix torpore conftri&a accipimus corda X X V IÎI
Judæorum ? Qm quondam per acceptionem Lcgis, vet. xxt.
per cuftodiam mandatorum, per minifteria facrifi- Jud*i repro-
cii, per myfteria prophetix, fic intra finum gratiæ, mifcricordiJ*
quafi intra uterum creacoris habebantur, Sed quia divin* uccro
veniente Domino conftridti frigorc perfidix, fervo- eic<^1,
rem fidei te caritatis amiferunt, à fecreto gratiæ
finu projefti, quafi glacies de utero creatoris egrefli
funt : Et gelu de c.elo quis genuit?Quid h i e aliud lîccc àfan<ftis
cælum, nifi fublimis debet intelligi vita San&orum ? patriarch is or-
cui cælo dicitur : Attende calum, dr loquar. Non c.
citur: Entitle fpiritum tuum dr creabuntur, dr re- D enim infenfibili, fed rationabili creaturx loquebanovabis
faciem terra. Sic enim fic facies terrx vir-
tute renovationis immutatur, dum ficca dudum
mens, gratia veniente compluitur, te poft aridita-
tem priftinam quafi products herbis, feientix viriditate
veftitur. Qux conditoris noftri gratia adhuc
nobis altius commendatur, cum fubdicur :
S jfis eft pluvia pater ? vcl quis genuit ftillas
roris?
^niT y4. Ac fi diceret, nifi ego, qui ficcam terram hu-
*VII. mani cordis, guttis feientix gratuico afpergo. De
hac enim pluvia alias dicitur : Pluviam volunta-
viam zfeegregabis Deus hereditati tua. Voluntariam
non quippe pluviam hereditati fux Dominus fegregat.
tur. De hoc cxlo Dominus a it: Calum mihi f e deS jfai'g s,iX.
eft. De qua fede alias feriptum eft : Anima ju fti Forü Prov>
fedes fapientia eft. Quia ergo fapientia eft Deus, n. 13.
fi fedes Dei cxlum eft, te anima jufti fedes cft fa- fec- lxx'
pientix, cxlum eft utique anima jufti. Cxlum fuit p^dens rhro-
Abraham, cxlum Ifaac, cxlum Jacob.' Sed quia nus eftfenfits.
perfecutores Domini pontifices Judxorum perfidix viscau^sf^*
torpore frigidi, de illorum patrum progenie pro- des eft feienti*.
ccflerunt, quafi de cxlo gelu exiit, quia de fubli- Allai cp eclu-
mi prole fanftorum procclfit frigida plebs infide- ilm.'lT.'in
lium. Cum enim de Abraham natus eft Caiphas, ^vang.
quid aliud nifi gelu de cxlo procelfic ? Quod tamen
, „ 1 I I - r --- ----- ------- ---------------------,--------- ‘ 1 7 0 , C ft*-*“ gelu idcirco Dominus genuifle IfVe. d.icit, HquUi1a4 JJUu--
^mc' quia non earn nobis pro noftris meritis, fed pro fux ^ dxos, quos naturaliter ipfe bonos condidit, jufto
munere benignitatis prxftat. Et idcirco hoc loco
pater pluvix dicitur, quia fuperna nobis prxdica-
tio non de noftro merito, fed de ejus gratia gene-
ratur. Stillx enim roris , ipfi fan£fci prxdicacores
l funt, f qui arva peftoris noftri inter mala vitx prx-
fentis, quafi inter tenebras ficcx nodis arentia, gratia
fupcrnx largitatis infundunt. De his ftillis con-
• tumaci Judxx dicitur : Propterea prohibita Junt
judicio per eorum malitiam frigidos à fe exire per-
mifit. Dominus enim au£tor eft naturx, non culpx.
Genuit ergo creando naturaliter, quos iniquos per-
mifit vivere tolcrando patienter. Et quia ilia quondam
tenera ac fidei penetrabilia corda Judxorum,
in perfidix poftmodum obftinationc durata funt,
reifte fubjungicur:
In fimilitudinem lapidis aqua durantur. Verf.j*
aSicTuron. Ebroic. Pratel. aliique Norm, fed Laudun. & dotlrina
herbagerminavit.ln Corb.Germ. & in omnibus editis, verba germinavit.
tbroic. aliique Norm, nifi fecriptores.
•c Laudun. defignatur. Corb. Germ, fed mifericors Deus . . . & fo-
hantis tonitrui viam dare dignatur.
Recent, ed. cum Corb.Germ. aditum, invitis cec. m lf.Sc vet. excufis.
* Laud, fegrega Deus.
* Laud. qui ardua pell oris.
* In Gilot. fielU roris funt qua fiellt pluviarum. Manifcfto errore,
quern ex parte emendavit GulTanv. fed minuit ftella pluviarum. Ubi
conftat legendum ftilLpluviarum -, ut etiam extat in niff. Vindoc. duob.
Remig. Ebroic. aliifquc Norm. 8c in vetuftioribus edit. In Corb. Germ,
tamen legitur fiipra, hxc, & infra, ftella roris, & ftillas roris.
h Corb. Germ. & Laud, ros afeergebat Paulus.
1 Pratel. miferitordia 8c ira , lejcöo enim.